Екі жақты жазу және бухгалтерлік шоттар

Презентация қосу

Екіжақты жазу және
бухгалтерлік шоттар
Мухамадиева Б.
УА-405
Бухгалтерлік есеп шоты – шаруашылық қаржылары мен
олардың қайнар көздерімен болатын шаруашылық
операцияларын ақшалай бағада бейнелеу, ағымдағы
бақылау және топтаудың тәсілі. Шот – бухгалтерлік
есептегі ақпаратты жинақтаушы. Шоттар негізінде есеп
берушіліктің ең негізгі формасы – бухгалтерлік құрылады.
Шотта, оның атына байланысты көрсеткіш туралы
барлық ақпарат жинақталады.
Шоттың көрнекті түрде бейнеленуін «Т – шот моделі»
сызбасымен көрсетуге болады. Бұл қарапайым модель үш элементтен
тұрады.
•атауы;
•сол жағы – дебет;
•оң жағы – кредит.

Шоттың атауы

Дебет Кредит
Сол жағында жазылған кез-келген жазба шотты дебеттеуді, оң
жағындағы жазба шотты кредиттеуді білдіреді. «Дебет» және
«Кредит» сөздері шоттың оң және сол бөліктерін бейнелеуге
арналған бухгалтерлік терминдер. Шоттың әрбір жағы
сомалардың азайғаны мен көбейгенін бейнелеуге арналған.
Шоттар бухгалтерлік баланс баптарымен тығыз байланысты.
Сондықтан да олар активті және пассивті деп бөлінеді.
Активті шоттарда мүліктің барлық түрі, олардың бар болуы
мен құрамы және қозғалысы есепке алынады. Активті шоттың
алғашқы қалдығы тек дебеті жағында ғана болады. Қалдықты
бухгалтерлік есепте «сальдо» деп те атайды.
Шот атауы

Дебет Кредит

Есептік кезең басындағы қалдық (Са)
Шаруашылық операциялардың Шаруашылық операциялардың
әсерінен сомалардың өсуі әсерінен сомалардың кемуі
Дебет бойынша айналым жиыны Кредит бойынша айналым жиыны
Есептік кезең соңындағы қалдық
(Са)

Есептік кезең соңындағы активті шоттың сальдосы келесідей жолмен табылады.
Сс=Са+∑ дебеттік айналым - ∑ кредиттік айналым. Со ңғы қалдық тек қана дебеттік
болады.

Активті шоттардағы жазбалардың

сызбасы
Шот атауы
Дебет Кредит
Есептік кезең басындағы қалдық
(Са)
Шаруашылық операциялардың Шаруашылық операциялардың

әсерінен сомалардың кемуі әсерінен сомалардың өсуі
Дебет бойынша айналым сомасы Кредит бойынша айналым сомасы

Пассивтік шоттардағы есептік кезең соңындағы қалдық
мынадай түрде анықталады:
Сс=Са+∑ кредиттік айналым - ∑ дебеттік айналым.

Пассивті шоттардағы
жазбалардың
сызбасы
Түйін:
oактивті және пассивті шоттарда дебет және кредит қарама-
қарсы мағынада болады;
oактивті шоттарда дебет қалдық пен көбеюді, ал кредит мүлік пен
міндеттемелердің азаюын көрсетеді;
oпассивті шоттарда, керісінше кредит қалдық пен көбеюді, ал дебет
– қайнар көздердің азаюын көрсетеді;
oжаңа немесе соңғы қалдық (есептік кезең соңындағы) алғашқы
қалдықтың қай жақта болғанына сәйкес, дебет жағында болса –
дебетке, кредит жағында болса – кредитке жазылады.
Қосарлы жазу жүйесі Қайта жаңару
дәуірінде 1494 жылы пайда болды.
Есептің қарапайым тәсілі шаруашылық
қызметтің даму дәрежесіне сәйкес келе
алмады. Сондықтан да ХV ғасыр
соңында итальяндық ғалым-математик
Лука Пачоли есептің жаңа жүйесін – екі
жақты бухгалтерияны жасап шығарды.
Екі жақты жазу жүйесі қосарлық
принципке негізделген. Өйткені, барлық
экономикалық құбылыстар екі аспектіден
құралады: көбею мен азаю, пайда болу
мен жоғалу, бұлар бірін-бірі
толықтырып тұрады.
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Әрбір шоттың атауы онда шаруашылық қүралдары мен олардың құрылу көздерінің қандай топтары есепке алынатындығына байланысты, мысалы

ДЕБЕТ КРЕДИТ

Бухгалтерлік шоттар және екі жақты жазу жайлы ақпарат

Шоттар жүйесі және екі жақты жазу

Бухгалтерлік есеп шоттары

Активтік шот

Бухгалтерлік шоттар және екі жақты жазу

Екі жақты жазу және бухгалтерлік есеп

Екі жақты жазу мен бухгалтерлік шоттар

Бухгалтерлік есеп және екі жақты жазу

Пәндер