Түрік дәуіріндегі мемлекеттер (қайталау)

Презентация қосу

Білімділігі: Өткен тақырыптарды
қайталай отырып, т үсініктерін
мақсаты:
толықтыру, пәнге даган қызығушылығын
арттыру.
Тәрбиелігі: Оқушыларды еңбек
сүйгіштікке, адалдыққа, отаншылдыққа, өз
тарихын құрметтей білуге т әрбиелеу.
Дамытушылығы: Оқушылардың
ізденушілік, зерттеушілік әрекетін дамыту,
дағдыландыру.
Сабақтың түрі:
Қайталау сабағы
Әдіс – тәсілдері:
Сұрақ – жауап, кестелермен
жұмыс.
Көрнекілігі:
Слайд – суреттер, инт.тақта,
кестелер
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі:
1. Оқушылардың назарын
сабаққа аудару.
2. Сыныпты 2 топқа бөлу:
а) 1 топ «Болашақ»
б) 2 топ «Талапкер»
Жоспар:
1 кезең: Сұрақ – жауап
2 кезең: Тарихи деректер
3 кезең: Кестемен жұмыс
4 кезең: Жылдарды сөйлетейік
5 кезең: “Кім жылдам?”ойыны
6 кезең: «Өз орныңды тап» ойыны

Соңы
1 кезең КЕРІ

Түрік
қағанаты 10 20 30 40
Батыс Түрік
қағанаты 10 20 30 40
Түркеш
қағанаты 10 20 30 40
Қарлұқ
қағанаты 10 20 30 40
Оғыз
мемлекеті 10 20 30 40
Қимақ
қағанаты 10 20 30 40
10. Түрік
қағанатының негізін
қалаған қаған?
(Бумын)

КЕРІ
20. Жужан қағаны
Анағұйды жеңген соң
Бумын қандай атақ
иеленді?
(Елхан)
КЕРІ
30. Эфтолиттердің негізгі
күштерін түріктер Бұхар
түбінде қай жылы жеңді?

(587)
КЕРІ
40. Түріктер
шаруашылығы қандай?

(көшпелі және
жартылай көшпелі мал
шаруашылығы)
КЕРІ
10. Батыс Түрік
қағанатының жазғы
ордасы?
(Мыңбұлақ)

КЕРІ
20. «Тат» сөзінің
мағынасы?
(Құл)

КЕРІ
30. «Силифтер» деген
кімдер?
(Салық жинаушылар.
Бұл атақты он қаған
берген)
КЕРІ
40. Батыс Түрік
қағанатының саяси
күшеюі қай
қағандардың тұсында
болды?
(Шену 610-618 мен Тон
КЕРІ
618-630)
10. Сұлу қағанның кезінде
орда қай қалаға
көшірілді?
(Таласқа(Тараз))

КЕРІ
20. Түркеш
мемлекетінің негізін
қалаған қаған?
(Үйсін)

КЕРІ
30. Арабтар Сүзеген деп
атаған қаған?
(Сұлу 715-138)

КЕРІ
40. Түркеш
қағандығының
ыдырауы, себебі?
(Арабтар мен Қытай
арасындағы шабуыл)
КЕРІ
10. Қарлұқтардың
арабтарға қарсы күресі
неше ғасырға созылды?
(2 ғасыр)

КЕРІ
20. Қарлұқ феодалдары
Жетісуда қанша жылдай
билік етті?
(200 жылдай)

КЕРІ
30. УІІғ. Қытайдың
«Таншу»
хронологиясында қарлұқ
құрамында көрсетілген
тайпаларды ата
(бұлақ, шікін, талшық)
КЕРІ
40. Қағанаттың әсіреу
себебі
(Ішкі тартыстар,
жайылым жер үшін
күрес)
КЕРІ
10. Оғыз сөзінің
мағынасы
(1. Уыз. 2. Садақтың
оғы. 3. Өгіз)

КЕРІ
20. Әл-Марвизи
дерегіндегі оғыздардағы
тайпалардың саны
(12)

КЕРІ
30. Оғыздарда халық
жиналысы жылына
қанша рет шақырылды?
(1 рет)

КЕРІ
40. Оғыздардағы жоғарғы
билік иесі
(Шабғу)

КЕРІ
10. Қимақ қағанатын
билеуші адам
(Қаған)

КЕРІ
20. Хғ. Қимақтарда
қандай дін тарады?
(Ислам)

КЕРІ
30. Қимақтардағы
жазу құралы
(қамысқалам)

КЕРІ
40. Қимақ қағанатының
құлау себептері
(ішкі билік үшін талас,
көрші мемлекеттің
шабуылы)
КЕРІ
Тарихи деректер
1. «Бек ұлдарың құл болды, пәк қыздарың күң болды»

А) күлтегін жазуында
В) В.Бартольд А) күлтегін жазуында
С) Әл-Идреси

2. «Соғдылардың ішінде түрікше сөйлемейтіндері жоқ»
деп жазған

А) М.Қашқари
В) Ибн Хаукаль С) В.Бартольд
С) В.Бартольд
3. «Қарлұқ жерінің батысынан шығысына дейін жету
үшін 30 күн жүру керек» деп жазған

А) Әл Марвизи
В) Ибн Хаукаль В) Ибн Хаукаль
С) Ибн Сина

4. Қарлұқ құрамында 9 тайпа болғанын жазған

А) Әл Марвизи
В) Ж.Баласағұн А) Әл Марвизи
С) Күлтегін жазған
5. «Ондағы шеберлер темірден әдемі бұйымдар
жасайды» деп оғыздар мен қимақтар туралы жазған

А) Худуд Әл-алам
В) Әл Идрлси В) Әл Идрлси
С) Тоныкөк

6. Оғыз тайпаларының саны 24 деп жазған

А) Сыма Цянь
В) М.Қашқари В) М.Қашқари
С) Страбон
7. «Соғдылардың Түркістан мен Жетісуға көңіл аударуы
саудаға байланысты» екенін айтты

А) Герадот
В) Әл Марвизи С) В.Бартольд
С) В.Бартольд

8. Оғыздардың күзде ұлытау баурайында көшіп
жүргенін айтқан ғұлама

А) Гадизи
В) Әл Бируни В) Әл Бируни
С) Ибн Хаукаль
9. Түркістан аумағында оғыздары елтірі қойларды
өсіретітнін жазған

А) Ибн Хаукаль
В) Сюань Цзянь А) Ибн Хаукаль
С) М.Қашқари

10. Қарлұқтардың Шығыс Түрік қағанатының
құрамында да болғандығын білдіретін жазу

А) Тоныкөк
В) Бехистун С) Күлтегін
С) Күлтегін

КЕРІ
Қазақстан жеріндегі ерте орта ғасырлардағы
мемлекеттер (УІ – ХІ ғасыр)
Мемлекет Өмір сүрген Орналасқан Орталығы
атауы кезеңі жері
Түрік
қағанаты
Батыс
Түрік
қағанаты
Түркеш
қағанаты
Қарлұқ
қағанаты
Оғыз
мемлекеті
Қимақ
қағанаты
КЕРІ
Жылдарды сөйлетейік
жылдар Болған оқиғалар Мемлекет атауы
Түрік қағанаты құрылды
Қара Ескенің інісі Мұқан
кезінде жужандар бас
көтерілместей жеңілді
Дулулар мен Нушебилер
арасында соғыс болды
Қашғардың түрік
билеушілері Баласағұн
қаласын басып алды
Атлах шайқасы. Қытай
әскерлеріне соққы беру
Тон қаған Византияға
көмекке қалың қолын
аттандырды
Батыс және Шығыс қағанат
болып екіге бөлінді
жылдар Болған оқиғалар Мемлекет атауы
552 ж. Түрік қағанаты құрылды Түрік
552-554жж. Қара Ескенің інісі Мұқан Түрік
кезінде жужандар бас
көтерілместей жеңілді
640-657жж. Дулулар мен Нушебилер Батыс Түрік
арасында соғыс болды
940ж. Қашғардың түрік Қарлұқ
билеушілері Баласағұн
қаласын басып алды
751ж Атлах шайқасы. Қытай Түркеш
әскерлеріне соққы беру
627ж. Тон қаған Византияға Батыс Түрік
көмекке қалың қолын қағанаты
аттандырды
603ж Батыс және Шығыс қағанат Түрік қағанаты
КЕРІ
Терминдік ұғымдармен жұмыс
1. Теле – ежелгі түркі тілдес тайпа
2. Бұйрықтармен тархандар – Батыс Түрік
қағандығында сот істерін атқарушылар
3. Инал – оғыз жабғуларының мұрагерлері
4. Атабектер – оғын иналдарының тәрбиешілері
5. Қаңқаш – оғыздарда шонжарлар кеңесі
6. Күл-еркін – жабғудың кеңесшілері
7. Сюбашы - әскер басы лауазымы
8. Жатақтар – малы аз, көшіп қонуға
мүмкіндіктері жоқ, бір орында отыратын
шаруалар
9. Қатын – жабғу әйелдеріне берілетін лауазымды
атақ
10.Имек байғу, қимақ ябғу - қимақтарда тайпа
көсемдеріне берілетін атау КЕРІ
УІ кезең

«Өз орныңды тап»
ойыны
Қимақ
Қимақ

құрамына

Үлкен
Бұорда рақ ғы
л сұорталы
құрамына Кіші орда орталығы
енетін қай қағ андыққа
енген Суяб
7 тайпаны ән?
Ктүң гіт
тайпа 7
ата?

Шу өзенінен шығысқа
“Түрік” этнонимі

1 2
қарайтүорналас
Батыс рік қағқаны
ан Түрік қағанатының
Ешбар
Шу Елтеріс
өзенінен бұқла
батыс алғаш рет Қытай
қарайқорналас
құрамына енген тайпа
тайпалы жүйеніққаналай деректерінде қашан
5 тайпа дулу 30
атады? кездесті?
5 тайпа нушеби

КЕРІ
Қорытынды

Бағалау

Үйге тапсырма
Тест тапсырмасын дайындау

Ұқсас жұмыстар

ҚАЗАҚ ӘДЕБИ ТІЛІНІҢ ҚАЛЫПТАСУЫ,ДАМУ ТАРИХЫ

Кемал Ататүріктің сыртқы саясаты

Орта ғасырлар мен Қайта өрлеу дәуіріндегі саяси идеялар

ТАС ДӘУІРІНДЕГІ ҚАЗАҚСТАН. МЕЗОЛИТ. НЕОЛИТ. ЭНЕОЛИТ

ТҮРКІ МӘДЕНИЕТІ МЕН ӨРКЕНИЕТІ

Топ ұжымын бағалау

Қайта өрлеу мәдениеті

Руналық жазу

Жүйе теориясы

Қайта өрлеу дәуірі

Пәндер