Ұлтаралық компаниялардың дүние жүзі экономикадағы ролі

Презентация қосу

Ұлтаралық
компаниялардың
дүние жүзі
экономикадаға ролі
Трансұлттық
компаниялар
ТҰК – 2 немесе одан да көп мемлекеттерде

өз филиалдары бар компания. Олар бір
бірімен мүліктік қатынастар негізінде
байланыс жасауда.
ТҰК –аналық және одан таралған
акционерлық немесе жеке меншік
компания, филиалдары. Аналық компания
таралған компаниялардың активтері мен
мүліктерін бақылауға алады.
ТҰК ҚҰРАМЫ

Еншілес компания Филиал –
–акционерлық қабылтаушы
компания акциялар мемлекеттің
пакеттері мен жарғы толық немесе
капиталы, басқа біріккен
компаниялардың меншігіндегі
меңшігі болып шетелдік
саналады. инвестордың
кәсіпорны
ТҰК ЕРЕКШЕЛіКТЕРІ
1. Орталықтырылғын бақылаудағы кәсіптік :
жабдықтау, өңдіріс және өнім өткізу
бойынша халықаралық іс –әрекеттері
2.Халықаралық еңбек бөлінісін пайдалана
отырып , әр түрлі мемлекетердегі
технологиялық кәсіпорындар бір бірімен
трансферттық бағалар негізінде
жиынтықтаушы бұйымдармен алмасады;
3. Нарықтарды филиал арасында бөлу және
оларды технологиялық қамтамасыз ету
Өнеркәсіптің дүниежүзі бойынша
орналасуына ықпал ететін факторлар
а) Физикалық факторлар:
қуат/ энергия
сауданың табиғи маршруттары
жерлер/орындар
шикізат
судың бар-жоқтығы.
Өнеркәсіптің дүниежүзі бойынша
орналасуына ықпал ететін факторлар
ә) Адами/экономикалық факторларға енеді:
көлік пен өнімді тасымалдау мүмкіндігі
нарықтар
капитал
жұмыс күші
экономика масштабы
мемлекеттік саясат
технологиялар
демалыс нысандары
100 ірі компаниялар ішіндегі
ТҰК:
АҚШ-та- 23
Францияда -13
Германияда–9
Ұлыбританияда -10 орналасқан.
ТҰК іс-әрекеттерінің
көрсеткіштері
Кәзіргі заманда 65мың ТҰК ,
олардың 850 мың шетелдік
филиалдары бар
ТҰК әлемдік ЖІӨ 10%,
әлемдік сауданың 1/3,
Расходы на НИОКР с ТНК и странах 2002 год Источник: ЮНКТАД, млн
долларов
World Investment Report 2005
1992-2012 жж.
Әлемдік тауар сату мен қызмет көрсету
6,1 млрд.долл. 25,2 млрд.долл.-ға дейін
өскен;
ТҰК –дың шетелдік кәсіпорындарында
54,6 млн.адам еңбек етеді ,
ТҰК –дың шетелдік филиалдарының
тауарлар мен қызмет көрсету экспорты
1,5 трлн.долл.- дан 4,7 трлн.долларға
дейін өскен немесе 3 есе.
Негізгі ТҰК басым бөлігі 80% дамыған
елдерде қалыптасқан: АҚШ, ЕО елдері
және Жапонияда.
,
Дамушы елдерде 19,5% негізгі және
50% шетелдік филиалдар,
пост кеңестік мемлекеттерде
шамамен
0,5% және 17%.

("Yutchison Whampoa" - Гонконг,
"Cemex" - Мексика, "LG Electronic"
–
Корея Республикасында,
"Petroleos de Venezuela»
-Венесуэла, "Petronas"
-Малайзия).
Ірі ТҰК өнім шығару бағыттары :

электроника мұнай
өңдеу

ТҰК

автомобиль азық-түлік
салу өнімдерін
шығару
Дамыған елдердің ТҰК
ТҰК Мемлекет Шетелдік Сатылымдары , Шетелдегі
активтері, млн.долл. жұмыс
Млн.долл. орындары

Дженерал АҚШ 412692 59815 155000
электрик
Водафон Ұлыбритания 161174 39497 51052

Дженерал АҚШ 175254 65288 194000
Моторз
Бритиш Ұлыбритания 161174 200293 78100
Петролеум
Роял Датч Ұлыбр/ 151324 184047 92000
Шелл Нидерланд
Дамушы елдердің ТҰК
ТҰК Мемлекет Активтері, Сатылымдары , Шетелдегі
Млн.долл. млн.долл. жұмыс
орындары

Хатчисон Гонконг 61607 24721 165590
Вампоа
Петронас Малайзия 26530 12995 4016

Семекс Мексика 21793 12088 39630

Сингтел Сингапур 18000 5556 8832

Самсунг О.Корея 17481 62100 27664
Өтпелі экономика елдердің
ТҰК
ТҰК Мемлекет Шетелдік Сатылымдары Шетелдегі
активтері, ,млн.долл. жұмыс
Млн.долл. орындары

Газпром Ресей - 24536 -

Лукойл Ресей 7792 26408 13929

Норильск Ресей 1413 5968 1772

Новошип Ресей 1296 350 55

Плива Хорватия 1032 939 3394
Қазақстандағы ірі ТҰК(мың тенге).

Корпорация Жарғылық Өзіндік Барлық Таза Таза пайда
капитал капитал активтер айналымда
ғы капитал
АООТ “Корпорация 100 731 37 750 740 78 906 248 -13 119 001 186 765
“Казахмыс”*
ОАО “Казахтелеком” 12 136 529 38 278 483 66 962 591 6 653 210 2 041 235

ОАО “Казкоммерцбанк” 2 853 902 10 378 227 50 299 880 - 1 046 000

ОАО “Қазақстанның 3 011 900 4 297 204 38 929 375 - 465 388
Халық банкі”
АО “ТҰК “Казхром” 7 903 485 22 832 769 37 568 855 4 490 747 -1 932 666

ОАО 10 894 602 10 922 693 33 374 373 -10 656 061 5 205 824
“Маңғысстаумұнайгаз”
ОАО “Қазақстан 5 834 811 5 497 751 12 974 944 -110 597 213 942
алюминийі”
ОАО 83 097 11 301 652 12 880 517 3 603 681 2 399 269
“Шымкентмұнайоргсинте
з”
ОАО “УКТМК” 21 582 5 337 632 6 863 179 1 456 900 644 371
Меншік түріне байланысты өнеркәсіп өнімдері құрылымдары
UNCTAD мәліметі бойынша Қазақстанда 1600
шетелдік ТҰК филиалдары тіркелген , ондағы
жұмысшы саны 18 мың адамды құрайды . Бұл
халық санының 0,12% үлесі
Қазақстан экономикасында , Батыс Еуропа – 13,
Азия - 7 , АҚШ-5 ТҰК филиалдары жұмыс істейді

Шетел
дік
ТҰК
тарту
фактор
лары
неде?
Шетелдік ТҰК тарту факторлары:

Табиғи қорларының жеткілікті мөлшері,
Әр түрлі биологиялық және рекреациялық
ресурсурстар,
Маманданған арзан еңбек күштері.

Ұқсас жұмыстар

Имиджінің түсінігі және басқарудағы оның ролі

Елбасының елеулі еңбектері

Ұлтаралық қарым - қатынас

Қазақстан мүше ұйымдар

Наурыз мерекесі

Дін - және мәдениет туралы ақпарат

Концерн

Дамыған елдердегі экономикалық өсу ерекшеліктері

Қазақстан экономикасы

Ұлыбританияның мемлекеттік басқару құрылымы

Пәндер