Саясаттану – ғылымы»

Презентация қосу

Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім
министірлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемелекеттік
университеті

СӨЖ
«Саясаттану – ғылымы»

Орындаған: Шәріпханов Ерасыл
Тобы: Е-415 у
Тексерген: Оспанова К.Ш.
Саясаттанудың қызметі
Қай ғылым болмасын белгілі бір
қызметтерді (функцияларды) атқарады.
Оған ең алдымен танымдық
қызметі жатады. Саяси білім қоғамдағы
оқиғаларды танып-білуғе, олардың саяси
мәнін түсінуге және болашақты
болжауға мүмкіндік береді.
Саясаттану реттеушілік,
басқару қызметін атқарады. Оның
ерекшелігі - қоғамның саяси өмірімен
тығыз байланысында. Соған орай ол
адамдардың саяси өмірінде өзін-өзі
ұстауына, іс-әрекетіне тікелей әсер
етеді. Саяси дамудың үрдіс, бағдарын
бақылай отырып, саясаттану қоғамдық
оқиғаларды тиімді басқару үшін
нақтылы мәлімет, мағлұматтар береді.
Саясаттану екі сипатта қарастырылады:
ғылым және оқу пәні ретінде. Саясаттану
ғылым ретінде қоғамның саяси саласын,
саяси ойдың пайда болуы мен дамуын,
саяси жүйе, саяси қатынастар мен үрдістер,
саяси сана мен саяси мәдениет, халықаралық
саяси үрдісті зерттейді.
Саясаттану әдістері
Саясаттану әдістері - саясаттану ғылым ретінде
жалпы ғылыми әдістердің белгілі бір қорын
пайдаланады. Ғылыми зерттеудің қандай да бір
әдістері мен құралдарының басымдылығы
саясаттанудың ғылым ретіндегі пәнінің өзіндік
ерекшелігіне байланысты. Саясаттану әдістері:
1. әлеуметтанулық,
2. тарихи,
3. салыстырмалы талдау,
4. құрылымдық-функционалдық,
5. бихевиористік,
6. жүйелік.
Саяси талдаулар мен ұсыныстар нәтижелерінін ғылыми
нактылығы әр түрлі саяси жүйелер козғалыстарынын түрлі
кезендерінде әркалай болып шығатындығы - табиғи нәрсе.
Егер, тұтастай алғанда, саясаттанушылар белгілі бір
жүйенін кызметінен жалпы және өзіндік ерекше
факторларды көбірек ашып, накты өмірді ең жоғары
дәрежеде және объективті түрде кәрсететін кокамдық
құрал жасактай алса, онда мұндай ғылыми нақтылыкта
жоғарырак болады.
Әр елде саясаттану ғылымының, әсіресе, баска кез
келген коғамдык ғылымға карағанда, ұлттық өзіндік
ерекшелікпен көбірек байланысты болуы -табиғи кұбылыс.
Оның тұжырымдары мен кағидаларынын, пайымдаулары
мен ұсыныстарының, көбіне, тек тікелей белгілі бір елге
бағытталуы да сондыктан. Бұлардын баска елдерде
қолданылуын ен әуелі кисындык талдаумен, әлеуметтік
тәжірибемен, сезімге жүгінумен тексеруін алу керек.
Сондыктан, әрбір елдің әртүрлі аймактарында елеулі
айырмашылыктары болуы әбден мүмкін өзіндік ерекшелікті
кейбір белгіленген жалпы зандар аясында терендетіп
зерттейтін плюралистік (көппікірлік) тұрпаттағы
саясаттанымды көз мектебі болуға тиісті де.
Саясаттанудың қызметі
Саясаттанудың қызметі - қай ғылым
болмасын белгілі бір қызметтерді
(функцияларды) атқарады.
танымдық қызметі. Саяси білім қоғамдағы
оқиғаларды танып-білуғе, олардың саяси
мәнін түсінуге және болашақты болжауға
мүмкіндік береді.
Келесі қызметі - бағалау. Ол саяси
құрылысқа, институттарға, іс-әрекеттерге
және оқиғаларға саяси баға береді.
Демократиялық мемлекеттерде саясаттану
саяси әлеуметтену міндетін атқарады. Ол
азаматтықты, халықтың демократиялық
саяси мәдениеттілігін қалыптастырады.
Саясаттанудың түсініктері
мен категориялары
Саясаттанудың түсініктері мен
категориялары - басқа ғылым
салаларындағы сияқты саясаттанудың да
өзіндік ұғымдары (категориялары) бар. Оған
саяси құбылыстар мен процестердің мәнін
білдіретін ғылыми терминдер, сөз тіркестері
жатады. Мысалы: "саясат", "саяси билік",
"саяси жүйе", "саяси тәртіп", "саяси партия",
"саяси мәдениет", "саяси әлеуметтену",
"саяси өмір", "саяси қатынастар", "қоғамдық
үйымдар", "мемлекет", "демократия",
"егемендік", "құқықтық мемлекет",
"азаматтық қоғам", "ішкі саясат", "сыртқы
саясат" және т.б.
Тиімді (рационалды) сыни парадигма
саясаттың табиғатын оның өз ішіндегі себептермен,
қасиеттермен, элементтермен түсіндіреді. Оны
жанжалдық және мәмілеге келу парадигмалары деп
екіге бөлуге болады.
Жанжалдық парадигма XIX г. пайда болды. Оның негізін
қалағандар - К.Маркс, А.Бентли, Земмель және т.б. Олар
саяси өмірде дау-жанжал, шиеленістер шешуші рөл
атқарады дейді. Қазір бұл теорияны қолдаушыларға
Р.Дарендорф, Дж. Бертон және т.б. жаұтады. Бірақ олар
К.Маркс сияқты саяси дау-жанжалды тап күресіне,
қоғамдық құрылыстың түбегейлі өзгеруіне апармайды,
қоғамдағы билік қорлары үшін бәсекелестікті,
әлеуметтік тапшылықтан туатын мәселелерді шешу
саяси ағзаның өзін-өзі жетілдіріп, дамуына әкеледі
дейді.
Әдебиеттер тізімі:

1. Д. Жамбылов Саясаттану. Алматы– 2003
2. «Жұлдыз», № 6, 2002
3. «Ақиқат» №5 2003
4. «Егеменді Қазақстан» 2001
5. Борисов П. «Политология», Алматы
1997
6. Назарбаев Н. Ә. «Ғасырлар тоғысында»,
Алматы, 1996

Ұқсас жұмыстар

Саясаттану парадигмалары

Саясаттың мәні және табиғаты

Саяси ғылымның қалыптасуы және дамуы

САЯСАТТАНУ ҒЫЛЫМ РЕТІНДЕ

Саясаттану әдістері

Саяси жүйе түсінігі

2012-2013 оқу жылына модульдерді және жаңа кафедраларды құру туралы ұсыныс

Көшбасшылық теориялары

Педагогика тарихында қолданылатын диалектикалық әдіс

ДӘРІС Әлеуметтік әлемді түсінудегі әлеуметтану

Пәндер