Кітапханашының жұмысын автоматтандыру



Мазмұны

1. Кіріспе
Автоматтандыру дегеніміз не? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2

2. Негізгі бөлім
Кітапхананы басқару жұмысын автоматтандыру туралы ... ... ... ... ... ... ... .3

3. Жазулар ( мысал ) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9

4. Есептің ( программаның ) қойылуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11

5. Қорытынды
Автоматтандыру . басқару жүйесінің тиімді түрде жақсаруы ... ... ... ... ..16

6. Қолданған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
1. Кіріспе
Автоматтандыру дегеніміз не?

Автоматтандыру , технологиялық қолдану әдісі , экономика – матема-тикалық метод және басқару системасы , адамды алу нәтижесінен толық босатады. Беру және қолдану энергиясын , материалдар немесе көп көлем-дегі өңделген ақпараттар.
Автоматтандырылады :
1) технологиялық , энергетикалық , транспорттық және тағы басқа өндірістік прцестер ;
2) өнеркәсіп , жоспарлау және басқару цехы , кәсіпорын , құрылыс , әскери обьекті , қосу және т.б. ;
3) ғылыми іздеулер , медициналық және техникалық диагностика , програмирование , инженерлік есептеулер , және т.б. Автоматтандырудың мақсаты – жұмыс уақытын үнемдеу , оптимизациялық басқару , адамның денсаулығына зиянды жұмыс уақытынан босату. Автоматтандыру – ғылыми техрикалық процестің бірі ;
Автоматтандыру – ғылыми функциялық басқару элементінің кең тарал-ған түрі. Автоматтандыру өз кезегінде техникалық кибернетиканың бір түрі. Техникалық кибернетика өте қиын автоматтандыруды басқару системасын компьютерлік әдіспен оқытады.
Автоматикалық басқару ХIХ ғасырдың соңында кең қолданыла баста-ды. Негізгі қолдану әдісі есептеу техникасы және ақпараттық жүйе барысын-да жүзеге асады. Автоматтандырудың өзі екі бөлімнен тұрады : ақпараттық және есептеу.
Подсистема техникалық есептеуі комплекстік компьютерлік әдісін ұсы-нады. Оған бағдарламалық есептеу және локальдық желіге арналған арнайы техника , дүние жүзілік желілерге қосылу , регистрация бөлімі , жиналу және көсету ақпараттары.
Подсистема ақпараттық жүйесіне сырттай ақпараттармен қамтамасыз ету кіреді. Оринтирование на организации базы данных. Базалық система әдетте белгілі бір класқа ғана берілген. Автоматтандырумен қамтамасыздандырыл-ған көптеген әдіспен , яғни есептеу техникасымен , сол белгілі бір ақпаратты шығарып , өңдеу және сонымен қоса экранға шығару. Мұның жұмыс істеу қабілеті жоғары сапалы системамен жұмыс істейді. Жалпы , автоматтандыру қазіргі кезде дамып келе жатқан жоғарғы техника. Бүгінгі кезде бүкіл өнер-кәсіп орындарында қойылып жатыр. Өйткені шығаратын өндіріс затын сапа-ға сәйкес шығару керек. Ол бір ғана компьютермен бақыланады. Және де бұл өте қолайлы да , әрі тиімді. Демек , ол бүгінгі заманның талабы.
1.. Әдебиеттер тізімі
1. Н.Культин “ Turbo Pascal в задачах и примерах ” Санкт – Петербург ,
2000.
2. Ж.Қ.Масанов , Б.А.Бельгимбаев , А.С.Бижанова , Қ.Қ.Мақұлов
“ Turbo Pascal ” Алматы , 2004.
3. “ Автоматизация асновных библиотечно – библиографических
процессов в крупной библиотеке ” , Сборник – Москва , 1980.
4. “ Автоматизация проектирования систем управления ”
Сборник - статей - Москва ,1979.
5. “ Автоматизация систем управления ” 1,2 том (Теория и методология )
Москва,1972.
6. “ Автоматизированные системы управления ”
Международный сборник – “ Ленинград”.
7. Информационно – поисковый тезаурус по информатике.- М.Винити ,
1987.
8. Шепитько В.Ю.Криминалистика. Энциклопедия словник. “Право” ,
2001.
9. Лавренова О.А. Методика разработки информационного – поискового
тезауруса. М.Поликов , 2001.
10. Шемакин Ю.И. Автоматизация системы управления библиотекаря .
М.Воениздат , 1974.
11. ИНТЕРНЕТ.

Кітапханашының жұмысын автоматтандыру
Мазмұны

1. Кіріспе
Автоматтандыру дегеніміз
не? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.2

2. Негізгі бөлім
Кітапхананы басқару жұмысын автоматтандыру
туралы ... ... ... ... ... ... ... . 3

3. Жазулар ( мысал
) ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...9

4. Есептің ( программаның ) қойылуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11

5. Қорытынды
Автоматтандыру – басқару жүйесінің тиімді түрде
жақсаруы ... ... ... ... ..16

6. Қолданған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17

1. Кіріспе
Автоматтандыру дегеніміз не?

Автоматтандыру , технологиялық қолдану әдісі , экономика –
матема-тикалық метод және басқару системасы , адамды алу нәтижесінен
толық босатады. Беру және қолдану энергиясын , материалдар немесе
көп көлем-дегі өңделген ақпараттар.
Автоматтандырылады :
1) технологиялық , энергетикалық , транспорттық және тағы басқа
өндірістік прцестер ;
2) өнеркәсіп , жоспарлау және басқару цехы , кәсіпорын , құрылыс ,
әскери обьекті , қосу және т.б. ;
3) ғылыми іздеулер , медициналық және техникалық диагностика ,
програмирование , инженерлік есептеулер , және т.б. Автоматтандырудың
мақсаты – жұмыс уақытын үнемдеу , оптимизациялық басқару , адамның
денсаулығына зиянды жұмыс уақытынан босату. Автоматтандыру – ғылыми
техрикалық процестің бірі ;
Автоматтандыру – ғылыми функциялық басқару элементінің кең тарал-
ған түрі. Автоматтандыру өз кезегінде техникалық кибернетиканың бір түрі.
Техникалық кибернетика өте қиын автоматтандыруды басқару системасын
компьютерлік әдіспен оқытады.
Автоматикалық басқару ХIХ ғасырдың соңында кең қолданыла баста-
ды. Негізгі қолдану әдісі есептеу техникасы және ақпараттық жүйе барысын-
да жүзеге асады. Автоматтандырудың өзі екі бөлімнен тұрады : ақпараттық
және есептеу.
Подсистема техникалық есептеуі комплекстік компьютерлік әдісін
ұсы-нады. Оған бағдарламалық есептеу және локальдық желіге арналған
арнайы техника , дүние жүзілік желілерге қосылу , регистрация бөлімі ,
жиналу және көсету ақпараттары.
Подсистема ақпараттық жүйесіне сырттай ақпараттармен қамтамасыз ету
кіреді. Оринтирование на организации базы данных. Базалық система әдетте
белгілі бір класқа ғана берілген. Автоматтандырумен қамтамасыздандырыл-ған
көптеген әдіспен , яғни есептеу техникасымен , сол белгілі бір ақпаратты
шығарып , өңдеу және сонымен қоса экранға шығару. Мұның жұмыс істеу
қабілеті жоғары сапалы системамен жұмыс істейді. Жалпы , автоматтандыру
қазіргі кезде дамып келе жатқан жоғарғы техника. Бүгінгі кезде бүкіл
өнер-кәсіп орындарында қойылып жатыр. Өйткені шығаратын өндіріс затын сапа-
ға сәйкес шығару керек. Ол бір ғана компьютермен бақыланады. Және де бұл
өте қолайлы да , әрі тиімді. Демек , ол бүгінгі заманның талабы.

2. Негізгі бөлім
Кітапхананы басқару жұмысын автоматтандыру туралы.

Басқаруды автоматтандыру теориясығылыми дисциплина, сабақты оқу,
яғни ол ақпараттық процесс болып табылады және ол басқаруды автомат-
тандыруды системасында өтеді. Басқаруды автоматтандыру теориясы жалпы
функциялаудың құқықтарын шығарады , автоматтандыру системасына қа-
тысты әр түрлі физикалық табиғи құбылыстарды және осының негізінде
осы құқықтық өңделген принциптер құру - жоғары сапалы
системалық басқару болып табылады. Осы процестерді басқаруды
автоматтандыру тео-риясы физикалық және конструктивті жекешеленген
система және бірге реальды система оның адекваттық математикалық
моделімен сабақтасады, сондықтан негізгі зерттеу методы Басқаруды
Автоматтандыру Теориясы
математикалық модельдеу болып табылады. Бұдан басқа, басқаруды авто-
маттандыру теориясының методтық негізі - осы теория, кәдімгі дифферен-
циалды басқару, операциялық шығару, ( Лапластың қайта құруы ), гармон-
дық анализ ( Фурьенің қайта құруы ).
Басқаруды автоматтандыру теориясымен бірге қосылған функционалдық
элемент системалық басқару теориясы ( датчик, басқаруыш, қойылымдық
механизм ), кең көлемді ғылым тармағын құрады , ол –
автоматтандыру. Автоматтандыру өз кезегінде техникалық
кибернетиканың бір бөлімі. Техникалық кибернетика күрделі
автоматты басқару системасымен тех-никалық процестерді және акционерлік
қоғамды зерттейді, ол басқару маши-наларын қолданумен жүріп отырады.
Бірінші теориялық жұмыс басқаруды автомттандыру саласында ХIX ғасырдың
аяғына таман пайда болды, сол уа-қытта өнеркәсіптердің кең көлемде
регуляторлы бу машинасын пайдалануы-нан және инженер- практиктердің
көптеген қиыншылықтармен соқтығысуы
және оны шеше білуімен байланысты. Дәл осы уақытта бүкіл әлемге әйгілі
орыс инженер- ғалымы И.А.Вышнеградский ғылыми зерттеулерді жүргізіп,
бірінші бу машинасын, оның регуляторын математикалық методпен және
жалғыз бір динамикалық системамен анализдеді. Кейіннен әйгілі орыс ғалы-мы
А.М.Ляпунов және Н.Е.Жуковский математикалық теория процесінің не-гізін
салды, ол автоматты басқару машиналары мен көптеген механизмдерде өтті.
Шамамен ХХ ғасырдың ортасына таман регуляторлық бу машинасы-
ның қолданбалы механикалық теория бөлімі белгілі болды. Сонымен қоса
анализ методы және электроникада автоматты шығару болды . Басқаруды
автоматтандырудың енгізілуі өзіндік ғылыми және оқу дисциплинасында
жүретін еді.
Қазіргі уақытта басқаруды автоматтандыру теориясы жаңа бөлімдермен
жалпы теориялық басқару ( операцияның өту барысын зерттеу, система-
миханика, ойын теориялары, баршаға қызмет көрсету ) автоматты басқару

тоериялы жүйесін құрайды , маңызды рөл атқарады .
Автоматтандыру
ғылыми техникалық прогрестің бір маңызды бағыты. Ол осы заманға сай
өнеркәсіп өндірісінің сапасы, персоналды қауіпсіздендіру, қоршаған ортаны
қорғау, экономикалық, сенімді және қауіпсіз күрделі өнеркәсіп функциясы
-мен қамтамасыз ету, техникалық басқару, тәуелсіз принциптер көмегімен жү-
зеге асады.
Осы заманға сай өнеркәсіпті автоматтандыру үшін кең
көлемде басқару жүйесінде ЭВМ- ді қолдану, машина, техника, микроЭВМ
–ге адам- машина системасын енгізу, жоғары дәрежелі, сапалы, жаңа техника-
ны қолдану, басқару системасының проектін нағыз автоматтандыруға жата-ды
емес пе ?!!
Автоматтандыруды , яғни жаңа техника енгізу- күрделі социал -
эко-номикалық құбылыс , ұйымдастыру жұмысы , басқару жүйесінің
қайта қаралуын, сондай- ақ практикалық нормативті талап етеді .
Сондықтан да , кітапханашылардың бүгінгі таңдағы міндеті : жаңа ,
қолайлы жағдайларға сәйкес келмеген техникалық мінездемесі мен ауқымын
анықтау. Кітапхана-дағы нормативтік базаны қайта қарастыру керектігі, ең
әуелде , қажетті кі-тапханалық жұмыс техникасының жұмыс істеу барысын
кітапхана маманда-рымен байланыстыру . Қазіргі кезде , кітапханашының
жұмысын автомат-тандыру өте тиімді, әрі пайдалы болып табылады. Егер еңбек
және норматив-тік жұмыстың белгілі бір мінезін анықтайтын өзгерістер,
кітапхана – библио-графтық процестерде автоматтандырудың тигізетін
әсерінен болады. Осы
көзқарастардың әсерінен , ірі кітапханалық – техникалық процестер автомат-
тандырудың түрлерінің , яғни тура және жанама түрлерінен ұшырауы сөзсіз
еді.
Автоматтандырудың енгізілуі технологиялық дәстүрге жанама
әсерін тигізуде , жұмыс жургізу барысына өзгерістер шақырып ,
жаңа жұмыс түрлерінің тууына мүмкіндіктер туғызады , ол
мүмкіндіктер машинаның алдында және машинадан кейінгі өңделген ,
жаңа ақпарат алуға көмек-теседі.
Автоматтандырудың әсерінен әрқашан өзгерістер болып
отыратыны сөзсіз , және бұл өзгерістер тек еңбек , структуралық еңбек
процесінде ғана емес, бірақ мұнда квалификациялық деңгей мен білім
деңгейіне деген талап ету өзгереді . Бұл себептермен тығыз
байланысқан тағы бір өте маңызды сұрақ туады , ол нормативті
кітапханашының жұмысын автоматтандыру технологиясының енгізілу
жағдайларына сәйкестеу . Кітапханалық – библиографтық қызмет
көрсетуді автоматтандыруды , яғни жаттанды және анализ өзгерістерін ,
кітапханалық функцияны оқып білудің өте қатал да , маңызды
проблемасын туғызды . Осы тенденцияларды бақылауға ала оты-рып , осы
және басқа да есептеулерге дұрыс араласуға , әрдайым дұрыс ше-шімін
табуға мүмкіндік береді...
Қарапайым мысал ретінде өзіміздің Тұрар Рысқұлов атындағы
Қазақ Экономикалық Университетінің ғылыми кітапханасының жұмыс
істеу
барысын автоматтандырылуын алып , қарастыралық .
Т. Рысқұлов атындағы ҚазЭУ- інің ғылыми кітапханасының
қоры 1963 жылы С.М.Киров атындағы ҚазМУ-дің экономикалық
факультетінің негізінде құрылған. Алғашқыда кітапхананың кітап қоры
47500 дана болған. Қазіргі кезде кітапхана университетінің ірі оқу –
тәрбие және мәдени ағарту бөлімінің бірі болып табылады , ол 6
бөлімнен тұрады. Анықтамалық – ақпарат қорына келетін болсақ ,
қор 600 мың данадан астам өндірістік саладағы және шетел әдебиетінен
тұратын басылымды құрайды . Мазмұны жағынан жан - жақты , оған ғылыми
, көркем әдебиет , оқулықтар , мерзімді басылымдар , диссертациялар ,
авторефераттар , сирек кездесетін кітаптар қоры , анықтама қоры ,
ақпараттық басылымдар және тағы басқа кіреді. Әдебиеттерді таңдау
үшін , кітапхана қорында оқырмандарға , қазақ , орыс және шет тілдерінде
қызмет көрсететін 12 каталог , 10 картотека ұсынылған . Картотекалардың
ішінде жиі пайдаланы-латындар “ Нарық экономикасы ”, “ Экология ” , “
Қазақстан тарихы ” , “ Ақпараттық жүйелер ”.
1994 жылдан бастап кітапхана ісі автоматты жүйеге көшіріле
бастады. Ол әдебиеттерді өңдеуде және анықтамалық іздестіру
апараттарды құруға мүмкіндітер береді . Бұрынғы каталогтарға бір
электронды қосылды . Тұрар Рысқұлов атындағы Қазақ Экономикалық
Университеті Ғылыми кітапханасы жылына 19337 оқырманға қызмет
көрсетеді . Оларға жыл сайын 814946 дана кітап беріледі. Кітапхана
оқырмандары : ең біріншіден , студенттер , профессорлар , оқытушылар
құрамы мен аспиранттар , магистранттар , зерттеушілер және
университет қызметкерлері болып табы-лады. Оқырмандар үшін 4 абонемент
, 6 оқу залы қызмет көрсетеді ( ғылы-ми және оқу әдебиеттерін беретін
қазақ абонементі , көркем әдебиет абоне-менті ) . 2001 жылдың
қыркүйегінде сирек кездесетін кітаптар мен диссер-тациялар қоры ашылды (
оған кіретіндер : диссертациялар , авторефераттар, очерктер , сирек
кездесетін кітаптар мен энциклопедиялар , анықтамалықтар мен сөздітер ).
Мерзімді басылымдарды өңдеу негізді оқу және ғылыми
процесіне көмек ретінде жүйелі және тақырыпты картотекалар жасалуда .
Ай сайын жаңа кітаптар бюллетені , әдбиеттердің ұсынылатын тізімдері
шығарылды , кафедра күндері өткізіледі . Барлық мамандықта оқитын I
курс студенттері үшін “ Кітапханалық – библиографтық білім ” пәні
бойынша сабақтар жүргізіледі . Студенттерді кітапхана жұмыстарымен
таныстырады . Ғы-лыми кітапхананың ақпараттық жүйесі жаппай ,
топтасқан және жеке аппа-раттанудан тұрады . Жалпы ақпараттандыру жүйесі
оқырмандардың кең ау-мағына : профессорлар мен оқытушылар құрамы ,
аспиранттар , магистрант-тар , зерттеушілер мен университеттің барлық
қызметкерлеріне арналған . Ақпаратпен қамтамасыз етудің нәтижелік
формасы жаңа түскен әдебиеттер-ді насихаттау , тақырыптық көрмелер ,
студенттермен әңгіме шолулар өткізу. Оқырмандардың сұранысы бойынша қосымша
қызметтер атқарылады . Әде-биеттердің тақырыптық тізімін құрастыру және
іріктеу , ксерокөшірме қыз-меті , сканерлік қызмет және тағы басқалары.
Ғылыми кітапхана құрамында тығыз байланыста жұмыс істейтін ерекше
бірнеше блоктарды атап айтуға
болады.

Бірінші блок – қордың сақталуын қамтамасыз
ететін кітап-хана қорын және анықтамалық – іздестіру апаратын құрастыратын
бөлімдер.
Екінші блок – қосымша және арнаулы қорлары
бар , оқыр-мандармен жұмыс істейтін бөлімдер.
Үшінші блок – кітапханалық –
библиографиялық процес-терді автоматтандыру.
Барлық бөлімдер бірыңғай анықтамалық –
ақпарат қорымен байланысты және олардың міндеті оқырмандардың
сұраныстарын толығы-мен және жедел түрде қанағаттандыру болып
табылады . Кітапханада
“ РАБИС” кітапханалық – ақпарат мәліметтер базасы қызмет жасауда . Ол
кітапхананың негізгі процестерін а втоматтандыруға : кітапхана қорын
тол-тыру , әдебиеттерді өңдеу , барлық бөлімдерді байланыстыратын
локальді байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Жалпы “РАБИС” ,
телекоммуникация-ның бағыттары мен элоктрондық технологияның дамуы мен
кітапханаларда-ғы басылымдарды каталогтандыру процесі мен , электрондық
каталогтарды қайтадан құруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар , көптеген
еңбек шығында-рының қайталануын және қаржы құралдарының ұқыпсыз шығынының ,
ката-логтардың еңбегін ақылмен бөлуі және нәтижелерін бірігіп қолдануы
арқылы минималдыққа жеткізу. Меншікті - жергілікті каталогтарды құруын
жеңілде-ту үшін , бізге Республикалық біріккен электрондық каталогтарды
құру қа-жет. Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы осындай
орталық бо-лып саналды. Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы (
ҚРҰК ) кі-тапханалардың автоматтандыру процессін 1991жылы жүзеге асырды .
Қазіргі таңда қазақ және орыс тілінде жиналған бір миллионнан астам
ақпараттық мәліметтер негізгі деректерді құрастырды. ҚРҰК –да өндірілген
ақпараттық кітапханалардың автоматтандыру жүйесі ( АКАЖ ) арқылы
автоматтанды-ру процестері енгізілді . Қазіргі уақытта АКАЖ жүйесі
бірнеше Республика-лық кітапханаларында , көптеген жоғарғы оқу
орындарындағы кітапханала-рында енгізілген. ҚРҰК –ның АКАЖ – сінің ең
басты жетістігі - кітапхана-шыларды және пайдаланушыларды қанағаттандыру
. Пайдалану ақпарат кө-зін автор арқылы , тақырып арқылы , пән арқылы ,
негізгі сөз арқылы , жіктеу индексі және тағы басқа белгілер арқылы таба
алады. Бағдарлама автоматты түрде көмекші анықтамаларды : атаулы ,
тақырыптар , деректемелер , пәндік анықтамаларды және тағы басқаларды
қамтамасыз етеді. Бүгінгі күнде интер-нетте электрондық каталогты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Кітапхананы жаңа технологиялармен қамтамасыз ету
Кітапхананы басқарудың ғылыми-әдістемелік және инновациялық қызметі
ҚР кітапханашылары жаңа жағдайда мәселелері, даму жолдары
Мектеп кітапханасы жұмысын автоматтандыру
Кітапхана қорын өңдеу және есепке алу
Жаңа әлеуметтік – мәдени жағдайда оқырмандарға қызмет көрсету
Қазақстан Республикасының кітапханашы мамандарының кәсіби құндылықтары
Академиялық кітапхананың сипаттамасы
Мектеп кітапханасының ақпараттық жүйесін құру
Кітапханадағы кадрлық менеджменттің негіздері
Пәндер