ХАС сәйкес аудитті жоспарлау

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

1 Аудиттің постулаттары, стандарттары және нормалары ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.1 Аудиттің мәні мен маңызы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.2 Аудиттің постулаттары, стандарттары және нормалары ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.3 Аудиторлық қызметтің жалпы қабылданған стандарттары ... ... ... ... ... ... .6
1.4 Халықаралық аудит стандарттарының сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8

2 ХАС сәйкес аудитті жоспарлау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
2.1 Аудиторлық тексеру стратегиясы мен масштабы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
2.2 Аудитті жоспарлау мақсаттары мен принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
2.3 Маңыздылық пен аудиторлық тәуекелдікті бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
2.4 Аудиттің жалпы жоспары мен бағдарламасын даярлау ... ... ... ... ... ... ... 26
2.5 Аудит бағдарламасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 34

Пайдаланылған әдібиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .36

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3

1 Аудиттің постулаттары, стандарттары және нормалары ... ... ... ... ... ... .. ... 4
0.1 Аудиттің мәні мен маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
0.2 Аудиттің постулаттары, стандарттары және нормалары ... ... ... ... ... ... .. ... 5
0.3 Аудиторлық қызметтің жалпы қабылданған стандарттары ... ... ... ... ... ... .6
0.4 Халықаралық аудит стандарттарының сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8

2 ХАС сәйкес аудитті жоспарлау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
2.1 Аудиторлық тексеру стратегиясы мен масштабы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
0.2 Аудитті жоспарлау мақсаттары мен принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...15
2.3 Маңыздылық пен аудиторлық тәуекелдікті бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
2.4 Аудиттің жалпы жоспары мен бағдарламасын даярлау ... ... ... ... ... ... ... 26
2.5 Аудит бағдарламасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 34

Пайдаланылған әдібиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .36

КІРІСПЕ

Аудитор жұмысын дұрыс жоспарлау аудиттің маңызды саласында қажетті көңіл бөлуге, потенциалды прблемаларды анықтауға және жұмысты уақытында аяқтауға көмектеседі. Сонымен қатар жоспарлау аудитор ассистенттері арасында тапсырманы дұрыс бөлуге және басқа аудиторлар мен сараптаушылар орындайтын жұмысты үйлестіруге көмектеседі.
Жоспарлау- бұл аудитті тиімді орындауға және бір мезгілде елеулі кезеңдердің байқалмай қалу қаупін төмендетуге мүмкіндік беретін процесс. Жоспарлау- бұл кез келген тексеруді жүргізу процесінде қайталанылатын аудиторлық шаралар тізімдерін жай механикалық құру емес. Әр клиент жеке тұлға және бұны жоспарлау кезінде есте ұстау қажет 6, 111-б.. Аудиторлар өз жұмысын тексерілетін ұйыммен танысудан бастауы қажет. Бұл үшін құрылтайшылар құжаттарын, қызмет түрлерін және олардың лицензиялларын, есеп саясатын және т. б. зерттеу қажет. Ұйым басшылығы мен мамандармен әңгімелесіп қаржылық есеп берумен, оның негізгі көрсеткіштерімен танысу қажет. Бұл клиент қызметінің масштабын анықтау үшін керек. Ұйымды алдын ала зерттеу нәтижесінде ғана алдағы жұмыс көлемінің шамасын және еңбек сыйымдылығын, сонымен қатар аудит ұзақталығын анықтауға болады. Жұмыс көлемі, оның қиындылығы мен ұзақтығына байланысты аудит құны анықталады.
Алдын ала жоспарау процесінде алынған мәліметтер негізінде аудитор жалпы жоспарды дайындауға, оның негізінде текесру бағдарламаларын дайындауға кіріседі.
Аудитордың басқа жұмыс қағазына қарағанда жалпы жоспар дайындау прцессінде ұйым басшылығымен талқыланады. Бұл аудиторлар мен клиент мамандары жұмысын үйлестіру арқылы аудиторлық текесру тиімділігіне көмектесуі мүмкін.
Аудиттің халықаралық тәжірибесіндегі стандарттары мемарандумы әрекет ететіндігін атап өту қажет. Онда әр тапсырмаға қатысты процедуралардың алғашқы қорытындыларының нақты мәліметтері аудиторлық тестілер мен талдау процессінің нәтижесі болған прцедураларды түзетулері және қосымшаларымен бірге жазылған. Ары қарай жоспарлау мен бақылау бойынша міндеттерді шешу үшін дайындалған осындай тексеруші тізім мысалы келтіріледі.

1 АУДИТ ОБЬЕКТІСІ ЖӘНЕ ФУНКЦИЯЛАРЫ

1.1 Аудиттің мәні мен маңызы

Аудиторлық қызметтің мәні қаржылық есеп беруді, төлем есептеу құжаттамасын тәуелсіз тексеру, түрлі қызметтер мен кеңес беру, бухгалтерлік есеп жүргізу мен қалпына келтру, ұйымның активтері мен міндеттемелерін бағалау, салық декларациясын толтыру, қаржы шаруашлық қызметке экономикалық талдау жүргізу бойынша тұтынушыларға қызметтер ұсынытын аудиторлық фирмалардыңкәсіпкерлік қызметі болып табылуында.
Қаржылық есеп беру аудиттің мақсаты - аудиторға қаржылық қорытынды есепті құрудың белгіленген концептуалдық негізіне сәйкес барлық елеулі апектілер бойынша қаржылық қорытынды есептің дайындалғаны жөнінде қорытынды беру мүмкіндігін беру. Аудит мақсатында стандартты анықтамасына қарамастан, аудит мақсаты дегенде аудитордың алдына тұтынушы қоятын мақсатты түсінуіміз керек.
Нарықтық қатынастар жағдайында көптеген кәсіпорындар, банктер, сақтандыру комапаниялары, көлік және комерциялық ұйымдар мүлікті пайдалану, жұмыстар мен қызмет көрсетуді орындау, комерциялық операцияларды ақша қаражаттары ман инвестициялардыңзамын жүргізу бойынша сан алуан келісім шарттық қатынастарға түседі. Қажетті ақпаратты алудағы мәмілеге қатысушылар арасындағы осы қатынастардың нақтылығын тексеру нәтижесінде тек тәуелсіз аудитор ғана дәлелдей алады.
Жеке және ұжымдық меншік иелері акционерлер, жарнашылар,сонымен қатар кредиторлар өз қызметтерінің саласында барлық көптеген қаржылық және шаруашылық операциялардың заңға сәйкес орындалғанына және бухгалтерлік жазбалармен тоқсандық және жылдық есептерде дұрыс көрсетілгеніне өз бетімен көз жеткізу мүмкіндігінен айрылған. Ұйым қызметі мен оның заңды орындалуын тәуелсіз аудиторлық тексеру мемлекетке де экономика қаржыландыру, несие беру, инвестициялау, және салық салу саласында қажетті шараларды қабылдау үшін қажет, жекелеген кәсіпорындар, ұлттық экономика салалары мен аймақтар бойынша жүргізілетін аудиторлық тексерулер өздерін қызықтыратын қаржылық есептеме нақтылығын дәлелдеу үшін республиканың мемлекеттік органдары, министрліктер мен ведомствалар, соттар, прокуратураға және басқаларға қажет.
Аудиттің маңызы тиісті жақтардың мүдделеріне қол жеткізуде болып табылады. Атап айтқанда:
- экономикалық субьектілердің
- салық қызметі тулғасындағы мемлекеттің
- қаржылық есеп беруді әр түрлі пайдаланушыларды
- аудиторлардың меншік иесі мен мемлекеттің мүдделерін қорғау, сонымен бірге есеп және қорытынды есеп беруді қамтамасыз ету мақсатында.
Ішкі пайдаланушыларға басқару шешімдерін дұрыс қабылдау үшін қателер мен бұрмалаушылықтар жоқ обьективті қаржылық ақпарат қажет.
Меншік иелену құқығына негізгі өзгерістер енгізу процесі, егер бұрынғы есеп берулер екі жеке серіктес шаруашылықты жүргізудің жаңа обьектісін құру үшін өз бизнесін біріктірген кездегідей деген ескерту болмаған аудиторлық қорытындыны сақтаса ғана қамтамасыз етілуі мүмкін. Үшінші жаққа бағытталған қаржыландыруду беру туралы өтініш тексерілген есеп берулермен дәлелделінуі мүмкін.
Аудитке кәсіпорын қызметін жан жақты тексеру енеді. Сондықтан ол аудиторға басшылыққа арналған және оның қызметінің тиімділігін жоғарылату жөніндегі конструктивті ұсыныстар дайындауға мүмкіндік береді.

1.2 Аудиттің постулаттары, стандарттары және нормалары

Аудиттің көктейтесті мәселелерінің бірі - оның пастулаттарынзерделеу болып табылады. Кең мағынадағы постулат бұл басқаша дәлелденбейінше, жоққа шығарылмайынша ақиқат ретінде қабылданатын аксиомалық ережелер.
Постулаттар ғылым және ғылыми тәртіп жүйесінің негізінде жатады. Олар кез келген ғылыми теорияның дамуы үшін одан кейінгі логикалық құрылымды жасау базасына керекті бастапқы алғышарт пен болжаулар болып табылады. Іргелі постулаттарды негізге алаотырып, ең күрделі мәселелерді түсінуге болады.
Аудит теориясындағы постулаттардың рөлі аса маңызды болады. Батыс ғылымдары мен мамандары олардың қажеттілігін ерте сезінді. 1961 жылы Р.К. Маутц және Х.А. Шараф аудиттің 8 постулатын қалыптастырды. Олар өте әйгілі болып, аудит теориясында кеңінен қолданыла басталы.
Әр түрлі ғалымдар мен маман практиктердің көзқарастарын жан жақты зерделеу арқылы ғылыми негізделген постулаттар болып мыналар саналады:
1. Қаржылық есеп берулер мен қаржы мәліметтері тексерілуі мүмкін.
2. Мүддделердің қайшы келіп қалуы ықтималдығы.
3. Верификацияның мүмкіндігі.
4. Есептеме дұрыс жасалмаған.
5. Егер қаржылық ақпаратты тексеру тәуелсіз пікір білдіру мақсатында орындалса, онда аудитордың қызметі оның өкілеттілігімен реттемеленеді.
6. Қате қорытынды жіберіп алудан ешкім де тыс емес.
7. Аудиторлардың пікірі оның мүдделеріне тәуелді.
8. Есеп беру мәліметтерінің обьективтілігі ішкі бақылаудың тиімділігіне тікелей пропорционалды.
9. Әрбір тізбекті тексеру өткен шақтағы тексерулердің құндылығын кемітуі мүмкін және әрдайым ақпараттылығы аз болады.
10. Аудитордың әрбір пайымдауы белгілі деңгейде иландырады.
11. Бұрынғы ақпараттың құндылығы.
12. Жалпы қабылданған бухгалтерлік принциптерді ұдайы сақтау.
Осылайша, аудит саласын стандарттау және теориясын дамытудағы постулаттардың маңызы зор.
Аудит стандарттары мен нормаларының ерекшеліктері. Стандарттарды аудиттің теориясы мен іс тәжірибесінде негізгі ережелер немесе аудиторлық процедураларының принциптері деп ұғуға болады. Әр елдің ұлттық стандарттары аудиттің жүргізілу жағдайына қарамастан міндетті түрде орындалуы керек. Олар халықаралық нормативтердің талаптарына жауап беретін тиісті деңгейдегі аудиторлық қызметке қолдау көрстеді, аудиторларды өз білімдері мен біліктерін ұдайы жетілдіруге мәжбүрлейді, жекелеген аудиторлық ұйымдардың сапасын салыстыруды қамтамасыз етеді, аудиторлардың жұмысын жеңілдетеді әрі оңтайландырыды.
Аудиторлық қызмет заңнан басқа стандарттармен, нормалармен және негізгі постулаттармен реттеледі.
Аудиторлық стандарттар әрбір тексеруші органға кәсіпорынның міндет жүктеушісі болып табылады, алайда олар ревизиялық іс тәжірибелерді қорытындылаудан алынған іріктемелер негізінде әзірленген.
Стандарттардан айырмашылығы аудит нормалары негізгі принциптерді қарастырмайды, сөйтсе де мына жағдайларда қолдануы мүмкін процедуралары бойынша басшылықты қамтиды:
oo өзіндік ерекшелігі бар мәселелерді тексеру
oo жекелеген салаларды ревизиялау
oo бейаудиторлық есеп берулерді дайындау және т.б.
Аудиторлық стандарттар мен нормалар сияқты жарияланған ресми құжаттарды мемлекеттік, бақылаушы, заңды және басқада өкілетті инстанциялар аудиторлар жұмысының құзыреттілігі мен дұрыстығын қарастырғанда басшылыққа алып, пайдалануы мүмкін.

1.3 Аудиторлық қызметтің жалпы қабылданған стандарттары

Аудиторлық қызметтің жалпы қабылданған стандарттары өзара байланысты төрт тізбекті бөлімнен тұрады:
1. Негізгі постулаттары.
2. Жалпы стандарттары.
3. Жұмыс стандарттары.
4. Есеп беру стандарттары.
Негізгі постулаттар - бұл аудиторлық қызметтің жалпы стандарттарының қызметінің жалпы стандарттарының негізін білдіретін қажетті шарттар мен логикалық принциптер, заңдылықтар. Олар аудиторға нақты стандарттардың белгілі бір тұста қолдануға жарамайтын жағдайында есеп берулерді жасау пікірін қалыптастырудың схемасы ретінде қызмет етеді.
Олардың ішінде арнайы экономикалық әдебиеттерде ең маңызды делінетін мынадай негізгі постулаттар ұсынылады:
1. тексеруші орган өз қызметінде барлық мәселелер бойынша аудиторлық қызметтің стандартына сәйкес әрекет етуі керек.
2. Аудиторлық органның еш қоспасыз өз пікірі болы және тексеру барысында пайда болатын әр түрлі жағдайларды дербес бағалаы керек.
3. Қоғамдық сала өскенде қоғамдық қаражат сеніп тапсырылған жеке тұлғаны немесе ұйымды бақылауға талап күшейеді, олардың елдің көзінше, яғни көпшілік алдында есеп беруіне және қаржылық шаруашылық опрацияларын дұрыс жүргізуіне қолдау көрсету.
4. Есеп берушілікті дамыту ақпаратты алу, бақылау жүйесінің дұрыс жүргізілуімен жетілуіне ықпалын тигізуі керек. Қаржылық есеп берулер және басқа мәліметтер мазмұнының толық болуымен формасының дұрыс болуына кәсіпорын басшысы жауап береді.
5. Басшылықпен үкіметтің тиісті органдары қаржылық есеп берулердің стандартарын таратуға кепілдеме беруі керек.
6. Есеп берулердің стандарттарын дәйекі түрде, яғни тізбектілікпен қолдану қаржылық жағдай мен қызмет нәтижелері туралы дәл қорытынды жасауға өз септігін тигізу керек.
7. Ішкі бақылаудың барабарлық жүйесі болғанда ықтимал қателіктер мен бұрмаланушылық ең төменгі деңгейде азаяды. Осыған байланысты аудитор ішкі бақылау құралы қабылданған нормаларға сәйкес келмесе немесе ол мүлдем жоқ болған жағдайда тексерілген бірлікке өз ұсынысын енгізеді.
8. Заң актілері бақылаудағы қызметтерді жан жақты бағалауда қажет болатын қолдағы бар ақпараттарға қол жеткізуді қамтамасыз ететін тексеруші органдарымен ревизия бірліктерінің ынтымақтастықта болуын мақсат етеді.
9. Барлық аудиторлық қызмет заң актілерімен, келісім шартпен және басқада нормативті құжаттармен белгіленетін өкілеттіліктің шегінен шықпауы тиіс.
10. Тексеруші органдар аудит технологиясын жетілдіруге және шаруашылық операцияларының заңды болуына ықпал етуі керек.
11. Тексеруші органдар аудитормен тексерілетін бірлік мүддделерінің қарама қайшы келуінен сақтануы, яғни олардың арасында жанжалға жол бермеуі керек.
12. Аудиторлық органдар зерттеу, бағалау және қаржылық есеп берудің жағдайы туралы қорытынды шығаруы жолымен тексерілетін ұйымның қаржылық қызметін аттестациядан өткізеді, шаруашылық қызметті оның қол жеткізген нәтижелерін жоспарланған межесімен салыстырып, барлық ресурс түрін пайдаланылғанын ескертіп, үнемдеу, өнімділік және тиімділік мәселелері бойынша тексеруден өткізеді.
Жалпы стандарттар - бұл алға қойылған мақсатты тиімді әрі кәсіби орындауы үшін аудиторға қажетті біліктілік деңгейі мен белгілі бір сапасы.
Аудиторға қойылатын негізгі талаптар:
- даярлығы
- құзіреттілігі
- тәуелсіздігі
- ақпаратты алуға, тексеруге және оған баға беруге, есеп берулерді жасауға, қорытынды шығаруға, ұсыныс жаауды дайындауға тиісті көңіл бөлу.
Жұмыс стандарттары - бұл тексеру міндетін орындауда аудитор басшылыққа алатын ережелер.
Олардың құрамына мыналар кіреді:
- аудиторлық тексеруге дайындалу
- қадағалауды жүзеге асыру
- анық айғақтармен сенімді мәліметтерді жинау
- ішкі бақылаудың жағдайын бағалау
Есеп беру стандарттары - қорытындылаушы кезеңде қолданылады әрі аудиторлық тексерудің нәтижелері бойынша материалдарды беруге, орналастыруға және оның формасымен мазмұнына қатысты ережені білдіреді.
Мақсаттарымен салаларына қарай аудиторлық есеп берулер мына фирмаларда жасалады:
oo Қорытынды - қаржылық тексерулердің нәтижелері бойынша аудитордың тұжырымы.
oo Есеп беру - шаруашылық қызматтерін тексеру бойынша аудитордың тұжырымы.
oo Хат - ұйым басқарушылары үшін.
oo Ескерту - шағандау фирмалармен кәсіпорындардың дирекциясы үшін.
Есеп берулердің мақсаты - елеулі қателіктерге ықтимал есеп және бақылау жүйесіндегі кемшіліктердің болуына түсініктеме беру, құрылымдық кеңестер беру, болашақта аудиторлық тексерулер қандай мәнге ие болатынын анықтау.
Есеп берулерде келтірілген ақпаратар дәл әрі анық, сенімді әрі құзіретті, тәуелсіз әрі обьективті және сындарлы болып, басшылықты іс қимылмен қамтамасыз етілуі керек.
Форма бойынша есеп беруде немесе қорытынды шығаруда мекен жай, негізгі мазмұн, қойылатын қол, мөр және күні көрсетілуі қажет. Есеп берудің мазмұнында аудиттің уақытылы өткізілуі стандарттарға сәйкес келуі, заңдық негізі, мәні, сипаты, мақсатарымен ауқымы көрініс табуы қажет.

1.4 Халықаралық аудит стандарттарының сипаттамасы

Халықаралық деңгейдегі кәсіби талаптарды әзірлеумен бірнеше ұйым айналысады, оның ішінде 115 елдің 158 ұйымының өкілдерін қамтитын Халықаралық бухгалтерлер федерециясы бар.
ХБФ аясында аудиорлық стандарттармен тұрақты дербес ұйымның құқығымен әрекет ететін Аудиторлық іс тәжірибе бойынша халықаралық комитет тікелей айналысады. ХАС жалпы әлемдік деңгейден аудиттік деңгейі төмен елдердің бұл саладағы кәсібилігін дамытуға және халықаралық ауқымда аудиттің тәсілдерімен сәйкестендіруге ықпал етеді. ХБФ өткізілетін тәуелсіз аудиттің кез келген жағдайында қолдануға келседе, ол жергілікті жерде қолданылатын аудиттен асып кете алмайды, яғыни одан басым түспейді.
1948 жылы Америкалық алқалы бухгалтер институты "Аудиторлық қызметтің жалпы қабылданған стандарты " деген атаудағы он қаулыны мақұлдап қабылдады. Содан бері олар айтарлықтай өзгере қойған жоқ және олардың пайдалануын бақылау көкейтесті ету және қолдану бойынша ұсыныстарды әзірлеуді және әдістік басшылықты жүзеге асырушы ХБФ арқылы Аудиторлық іс тәжірибе бойынша халықаралық комитет әзірлеген ХАС негізінде жатады. Осынау негіз қалаушы он принциптің мәнін кеңінен түсіндіріп беретін ХАС та олар өз көрінісін тапты.
Кейбір мемлекеттерде ХАС ты өз стандарттарын әзірлеу үшін база ретінде пайдаланса, ал өз стандарттарын әзірлемейтін мемлекетер ХАС ты ұлттық ретінде қабылдайды.
2000 жылдың 16-шы наурызында, Алматы қаласында өткен ҚР аудиторларының бесінші республикалық конференциясында ҚХАС қарастырылып қабылданды.
"Қазақстандағы ХАС " атты біздің нұсқамызды Халықаралық аймақтық бухгалтерлер федерациясымен Евразия аудиторлары барлық ТМД елдеріне негіз етіп алуға ұсыныс білдірді. ҚР аудитор палатасының Кеңесіне осы бухгалтерлер мен аудиторлардың Халықаралық Кодексін қабылдауды тапсырды. Қалыптасқан жағдайға қарай Аудиторлық қызмет туралы заңның бухгалтерлік есеппен аудитті жетілдіру және дамытудың мемлекеттік бағдарламасына сәйкес Республикалық аудиторлар палатасы ХАС қа өтудің тұжырымдамасын сайлады. ХБФ тың қолданылуына ұсынылған қолданыстағы барлық ХАС түпнұсқадан орыс және мемлекеттік тілдерге аударылды.
Аудиторық іс - тәжірибе жөніндегі Халықаралық комитет аудитті өткізудің халықаралық стандарттары ілеспе қызметті көрету бойынша стандарттардан тұратын нормативтік құжаттарды шығарады. 1994 жылдың шілдесінен бастап ХАС аудит стандарттарының кодификациясында 29 ХАС пен 4 ІҚС болса, кодтарды қайта қарастырып өзгерткеннен кейін олардың жалпы саны 2005 жыл басында 50 - ге жетті, оның ішінде олардың 38 - і ХАС қа , ал 12 - сі халықаралық аудиторлық іс тәжірибе бойынша ережеге негізделді.
ХАС ның негізгі бөлімдерінің құрылымы мен мазмұнын қарастырайық.
Бірінші бөлім "Кіріспе аспектілері" № 100-199 құжаттарына қосылады.
ХАС 100 Сенімділікті қалыптастыратын тапсырмалар - бұл әр үрлі жұмыс түрлерінің орындалу нәтижелері бойына қалыптасқан қорытындыларман аудиторларды қамтамасыз ететін сенімділік деңгейі.
ХАС 110 Терминдерінің глоссариі ХАС -та және оның заңдастырылған анықтамаларында қолданылатын терминдердің тізбесін қамтиды.
ХАС 120 Халықаралық аудит стандарттарының тұжырымдамалық негізі.
Екінші бөлім Жауапкершілікке 200-299 стандарттары кіреді.
ХАС 200 Қаржылық есеп берудің аудитін реттеуші мақсатпен жалпы принциптер - тәуелсіз аудитор жүргізетін тексерулердің көлемі және негізгі мақсаттары мен принциптерін, сондайақ кәсіпорын басшылығының қаржылық есеп берудегі жауапкершілігін анықтайды.
ХАС 210 Аудиторлық тапсырманың шарты. Білдірген ұсынысқа аудиттің келіскенін қаржылық растауға қызмет ететін, аудитті өткізу туралы келісім хаттың мазмыны мен формасы келтірлген. Ол жұмыс мөлшерімен жауапкершілік шараларын,есеп беретін аудиторларға ұсынылатын форманы наутылайды.
ХАС 220 Аудиттегі жұмыстың сапасын бақылау. Бақылаудың жеке тексеру ретіндегі сапасының және жалпы бақылау сапасының маңыздылығы анықталып, осы екі бақылау түрінің өзара байланысы мен айырмашылығы келтіріледі.
ХАС 230 Құжаттау - аудитор жасайтын немесе алатын жұмыс қаражаттарының типтік формалары мен мазмұны туралы мәлімет келтірілген. Жұмыс қаражаттарының тиістілігімен сақталу мәселелері ашып көрсетілген.
ХАС 240 қаржылық есеп беру аудитінің барысында алаяқтықпен қателіктерді қарастыруға аудиторлардың жауапкершілігі - өтiрік және қате ұғымдарын анықтайды, кәсіпорын басшысының өтірік пен қатені ескертудегі жауапкершілігін белгілейді. Аудитор өтіріктің немесе қателіктердің нәтижесінде пайда болатын материалдық үнемдеуді анықтау мүмкіндіктерін ескеріп, аудитті жоспарлау керек. өтіріктер немесе қателіктер туралы куәландыратын мәліметтерді алған жағдайда аудиторға әрекет ету ұсынылады.
ХАС 250 Қаржылық есеп берулердің аудитіндегі заңдар мен нормативті актілер есебі. Заң шығарушы және нормативтік актілердің талаптарынан аутқымау мен бұлжытпай сақтаудғы аудитордың және тексерілетін ұйымдардың жауапкершілік деңгейлері анықталған.
ХАС 260 Басқарушы өкілеттілігі бар тұлғаларға аудиттің аспектілерін хабарлау - тиісті құжаттардың мазмұнын жасау тәртібі ашып көрсетіледі.
Жоспарлау деп аталатын үшінші бөлімде үш стандарт көрсетілген. ХАС 300 - Жоспарлау, ХАС 310 Бизнес білімі, ХАС 320 Аудиттегі елеулілік. Бұларда тиісті жоспарлау процесі, клиент қызметінің бағыты мен сипатын аудиторлардың түсіну маңыздылығы, аудитттегі елеулілік пен аудиторлық тәуекелділіктің өзара байланысы, аудиторлық тексерулерді жоспарлау мен өткізу және олардың нәтижелерін бағалау барысындағы елеулілік ұғымының қолданылуы сиптталады.
Төртінші бөлім Ішкі бақылау
ХАС 400 Тәуекелдіктерді бағалау және ішкі бақылау.
Клиенттің ішкі бақылау жүйесін зерделеу және бағалау мәселелері қарастырылған.
ХАС 401 Компьютерлік ақпарат жүйесіндегі аудит. Мәліметтерді компьютерлік өңдеуден өткізетін жағдайда қолданылуы қадет қосымша рәсімдер ашып көрсетілген.
ХАС 402 Қызмет көрсетуші ұйымдар пайдаланатын субьектілер ерекшелігіндегі аудит есебі. Мамандандырылған сервистік ұйымдардың есеп берулерін дайындау мен есеп жүргізуді алған ұйымдардағы аудиттің ерекшеліктері келтірілген.
Бесінші бөлімге Аудиторлық дәлелдеулер стандартары кіреді.
ХАС 500Аудиторлық дәлелдеулер аудит мәліметтерінің көздерімен табиғатын, сондайақ мәліметтердің және осы мәліметтерді алуға көмектесетін әдістердің жеткіліктігі мен жарамдылығы туралы мәселелерді қарастырады.
ХАС 501 Аудиторлық дәлелдеулер - ерекше баптарды қосымша қарау. Құндылықтрды сақтау бойынша құжатты басшылық, дебиторлардың есеп шотарынан және талапар мен критерийлер бойынша мәселелерді растау, әлдеқайда шындыққа жанасымды аудиторлық ақпаратты алудың басқа процедураларын қолдану.
ХАС 505 Сырттай растау - үшінші тұлғадан мәліметтерді алу үшін сұрау салуды әзірлеу және жіберу тәртібін реттемелейді.
ХАС 510 Алғашқы тапсырмалар - бастапқы сальдо. Тексеруді алғаш рет жүргізетін жағдайда немесе мұндай жұмысты істемегеніне бір жылдан астам уақыт өтсе, ондай кезде есепшот бойынша аудитордың жауапкершілігі анықталады.
ХАС 520 Аналитикалық процедуралар - талдамалы тексерулердің процедурасының және оның міндеттемелері мен өткізілу уақытына қатысты ұсыныстың сипаты берілген. әдеттен тыс қатынас пен талдамалы процедура нәтижелеріне сенім білдіру деңгейінің фактілерін аудиордың зердедеу мәселелері қарастырылады.
ХАС 530 Аудиторлық сұрыптау және іріктемелік тестілеудің басқа процедуралары. Сұрыптауды жүргізу, іріктеулерді жіктеу және қателіктерді экстрополяциялау бойынша ұсыныстар беріліп, факторлары анықталады.
ХАС 540 Бағалау мәнінің аудиті. Бағалау мәліметтері, аудиттің негізгі кезеңдері, олардың негізділігін талдаудағы аудитордың жауапкершілігі белгіленіп, осы бағалаулардағы қателіктерді анықтау бойынша ұсыныстар берілген.
ХАС 550 Байланыстырылған тараптар. Өзара байланысқан тараптар және олармен бірге өткізілетін операциялар аудитінің процедуралары қарастырылады.
ХАС 560 Кейінгі уақиға. Аудитор есеп беруді жасаған күннен кейін немесе ееп беру жарияланғаннан кейін болатын уақиғалар есеп берулердің мазмұнына елеулі түрде ықпал еткен жағдайда аудитордың қалай әрекет етуі керектігін көрсететін тәртіптері анықталады.
ХАС 570 Үздіксіз қызмет. Кәсіпорын қызметінің үздіксіз принципін қолданудың дұрыс еместігіне аудитор күмәнданатын жағдай сипатталады.
ХАС 580 Басшылықтың мәлімдемесі. Тексерілген ұйым басшысы ұсынатын ақпараттарды алу мен пайдалану жағдайы анықталады.
Алтыншы бөлімде № 600-699 Басқалардың жұмысын пайдалану стандарттары, оның ішінде ХАС 600 Басқа аудитордың жұмысын пайдалану, ХАС 610 Ішкі аудитордың жұмысын қарастыру, ХАС 620 Сарапшы жұмысын пайдалану біріктірілген.
Жеінші бөлімге "Аудиторлық іріктемелер мен есеп беруді ұсыну" үш стандарт қосылған :
ХАС 700 Қаржылық есеп беру бойынша аудиторлық есеп беру - аудиторлық есеп берудің формалары мен мазмұнына қатысты ұсыныстар берілген, сөзсіз қорытындылаудың ықтимал қалыптастырулары мен қорытынды жасалатын жағдайлар, кейбіреуі сөзсіз болатын, ішінара жағымсыз да бар және қорытындыны беруден бас тарту жағдайлары қарастырылады.
ХАС 710 Салыстырмалы мәндер. Клиенттің есеп беруі өткен жылдың көрсеткіштерін қамтыған жағдайларда аудитордың әрекет ету тәртібі сипатталады.
ХАС 720 Тексерілген қаржылық есеп берулердің елеулі сәйкессіздігін сәйкестендіру мақсатында аудитордың басқадай ақпараттарды оқу қажеттілігі айтылады.
Сегізінші бөлімде "Мамандандырылған салалар" екі стандарт келтірілген:
ХАС 800 Арнайы мақсаттарға арналған аудиторлық тапсырмалар бойынша аудиторлық есеп беру. Жалпы қабылданған стандарттар немесе принциптер бойынша ғана емес, сондайақ субьектілердің қызмет түрлері, операциялары нақты есеп шоттары, баптары бойынша жасалған есеп пен есеп берулерді арнайы тексеру бойынша есеп берулердің ерекшеліктері. Ашып көрсетіледі.
ХАС 810 Болжалды қаржылық ақпаратты зерттеу. Болжау мен бағалау мәліметтеріне немесе уақиғаны дамытудың жорамалды сценерийіне негізделген қаржылық ақпараттар туралы аудиторлық есеп берулерді тексеру және жасау процедуралары сипатталады.
Тоғызыншы бөлімде "Ілеспе қызметтер" үш стандарт кіреді:
ХАС 910 Қаржылық есеп берулерді шолып тексеру бойынша тапсырма. Аудиттің жеңілдетілген нұсқасын білдіретін қаржылық есеп берулерге жалпы тексерулерді жүргізудің тәртібі келтірілген. Бұл арада аудиор есеп берулердің анықтығы туралы емес, оның анық еместігін растайтын фактілердің болмауы туралы пікір білдіруі керек.
ХАС 920 Қаржылық ақпаратқа қатысты келісілген процедураны орындау бойынша тапсырма. Есеп пен есеп берудің жекелеген бөлімдерін тақырыптық тексеруді жүргізудің процедуралары баяндалған. Мұндай тексерулердің нәтижелері бойынша тапсырма. Есеп пен есеп берудің жекелеген бөлімдерін тақырыптық тексеруді жүргізудің процедуралары баяндалған. Мұндай тексерулердің нәтижелері бойынша қорытынды қаржылық есеп берудің әдеттегі аудиттің нәтижелері бойынша қорытынды қаржылық есеп берудің әдеттегі аудиттің нәтижелері бойынша қорытындыға қарағанда аз күшке ие болады.
ХАС 930 Қаржылық ақпаратты компиляциялау бойынша тапсырма. Қаржылық есеп беруді дайындауда және осы қаржылық есеп беруді жасау барысында пайдаланатын мәліметтерді тексеруге аудитордың клиентке көрсететін көмегі ретінде қаржылық ақпарат компиляциясының мазмұны ашылып көрсетіледі.
Оныншы бөлімде Аудиттің халықаралық іс - тәжірибесі бойынша етеже өзіндік ерекшелігі бар стандарттар келтірілген
Аудитің халықаралық іс - тәжірибесі бойынша ереже - 1000. Банктер арасындағы растау процедуралары. Аудиттің халықаралық іс - тәжірибесі бойынша ереже - 1001.
Ақпраттық технологиялық орта - дербес компьютерлер.
Аудиттің халықаралық іс - тәжірибесі бойынша ереже - 1002. Ақпараттық технология ортасы - онлайндық компьютерлік жүйе.
Аудиттің халықаралық іс - тәжірибесі бойынша ереже - 1003. Ақпаратық технология ортасы - мәліметтер базасының жүйесі .
Аудиттің халықаралық іс - тәжірибесі бойынша ереже - 1004. Банкілік қадағалау органдарымен сыртқы аудиторлар арасындағы өзара қарым қатынасы.
Аудиттің халықаралық іс - тәжірибесі бойынша ереже - 1005. Шағын кәсіпорындардағы аудиттің ерекшеліктері
Аудиттің халықаралық іс - тәжірибесі бойынша ереже - 1006. Халықаралық комерциялық банктердің аудиті.
Аудиттің халықаралық іс - тәжірибесі бойынша ереже - 1008. Тәуеклділікті бағалау және ішкі бақылау жүйесі - компьютерлік ақпарат жүйесі мен осыған байланысты мәселелердің сипаттамасы.

2 ХАС сәйкес аудитті жоспарлау

2.1 Аудиторлық тексеру стратегиясы мен масштабы

Қаржылық есеп беру элементтерінің әрқайсысында аудиттің нақты мақсаттары бар. Осы мақсаттарды белгілеп алып, нақты ақпаратты жинау процесін бастауға болады. Аудитор бұл жағдайда қандай дәлелдерді, қандай әдістер көмегімен жинауға болатынын анықтайды. Бұл процесс тексеруге белгілі бір жолдарды талап ете алады. Тексеру жолы аудиторлық қаржылық есеп беру туралы пікірді білдіруге мүмкіндік беретін сенімді ақпаратты алуға қол жеткізетін стратегия ретінде анықталуы мүмкін.
Аудиторлық тексеру стратегиясы тексеру мақсаттарына қол жеткізудің ең ұтымды жолын таңдауға негізделген және аудитор біліктілігі мен тәжірибесіне, аудиторлық фирма мен клиент ынтымақтастығының ұзақтығына, яғни клиент ерекшелігіне, аудит пен басқа факторларда шешілетін міндеттер сипаттамасы дәрежесіне байланысты болады.
Стратегиялық тексеруді ұтымды орындау үшін оның процедурасының ауқыты мен көлемін бөлу әдістемесін көрсетеді. Ол тексерудің жалпы жоспары мен бағдарламадағы толық процедуралар, сонымен қатар жоспарланған прцедуралар нәтижелігі мен тиімділігін бағалау арасындағы байланыстырушы буын болып табылады.
200 Қаржылық есеп беру аудитін реттеу мақсаты мен жалпы принциптер ХАС-қа Аудит масштабы термині аудит мақсатына қол жеткізуге арналған белгілі бір жағдайларға қажетті аудиторлық процедураларға жатады. 28
Қаржылық есеп беруге аудит жүргізу масштабын анықтау кезінде үш негізгі кезеңді бөліп көрсетуге болады.

1- кезең. Аудиттік процедураларды жоспарлау және даярлау

2-кезең. Қаржылық есеп беру элементтерін тексеру

3-кезең. Пікірді қалыптастыру және тұжырымдаманы құру

1- сызба. Қаржылық есеп беру аудитін жүргізу кезеңдері.

2.2 Аудитті жоспарлау мақсаттары мен принциптері

300 Жоспарлау деп аталатын ХАС-ында жоспарлаудың негізгі мақсаты аудитті тиімді жүргізуді қамтамасыз ету деп көрсетілген. 50
Аудитор жұмысын дұрыс жоспарлау аудиттің маңызды саласында қажетті көңіл бөлуге, потенциалды прблемаларды анықтауға және жұмысты уақытында аяқтауға көмектеседі. Сонымен қатар жоспарлау аудитор ассистенттері арасында тапсырманы дұрыс бөлуге және басқа аудиторлар мен сараптаушылар орындайтын жұмысты үйлестіруге көмектеседі.
Тексеруге қатысы бар дәлелдеулерді жеткілікті көлемде жинау аудитор өзіне кәсіби жауапкершілікті алу үшін қажет. Сонымен бірге жинақталған дәлелдеулер құны төмен болуы керек. Аудиторлық дәлелдеулердің ең төмен құны үшін қам жеу жұмысты жоспарлау қажеттілігін көрсетеді. Сондықтан, аудиторлар әр тексеру үшін мақсаты төмендегідей болатын жоспар құруы қажет:
oo Аудиторлық процедуралардың қажетті көлемін анықтау;
oo Тексеруді жүргізу шығындарын бағалау;
oo Аудитті жүргізу сапасын қамтамасыз ету.
Жоспарлау принциптері
Аудит жоспарын құру аудитті жүргізудің жалпы принциптері, сонымен бірге келесідей принциптерге 5, 103-б. сәйкес іске асырылады:
oo Жоспарлаудың кешенділігі;
oo Жоспарлаудың үздіксізділігі;
oo Жоспарлаудың оптималдылығы.
Аудитті жоспарлаудың кешенділігінің принципі, жоспарлауды алдын ала аудиттің жалпы жоспары мен бағдарламасын құруға дейін барлық кезеңдеріндегі өзара байланыспен келісімділікті қамтамасыз етуді көздейді.
Аудитті жоспарлаудың үздіксіздігі принципі аудиторлар тобын өзара байланысты тапсырмаларды орнату мен жоспарлау кезеңдері мерзімдері мен құрылымдық бөлімшелері бойынша байланыстарды көздейді.
Аудитті жоспарлау оптималдылығы принципі аудиторлық ұйымның өзі анықтаған критерийлер негізінде аудиттің жалпы жоспары мен бағдарламасының оптималды вариантын таңдау мүмкіндігі үшін жоспарлау вариантылығын қамтамасыз етуді көздейді.
Аудитті жоспарлау кезеңдері
Жоспарлау- бұл аудитті тиімді орындауға және бір мезгілде елеулі кезеңдердің байқалмай қалу қаупін төмендетуге мүмкіндік беретін процесс. Жоспарлау- бұл кез келген тексеруді жүргізу процесінде қайталанылатын аудиторлық шаралар тізімдерін жай механикалық құру емес. Әр клиент жеке тұлға және бұны жоспарлау кезінде есте ұстау қажет 6, 111-б.. Аудиторлар өз жұмысын тексерілетін ұйыммен танысудан бастауы қажет. Бұл үшін құрылтайшылар құжаттарын, қызмет түрлерін және олардың лицензиялларын, есеп саясатын және т. б. зерттеу қажет. Ұйым басшылығы мен мамандармен әңгімелесіп қаржылық есеп берумен, оның негізгі көрсеткіштерімен танысу қажет. Бұл клиент қызметінің масштабын анықтау үшін керек. Ұйымды алдын ала зерттеу нәтижесінде ғана алдағы жұмыс көлемінің шамасын және еңбек сыйымдылығын, сонымен қатар аудит ұзақталығын анықтауға болады. Жұмыс көлемі, оның қиындылығы мен ұзақтығына байланысты аудит құны анықталады.
Жоспарлау процесін келесідей кезеңдерге бөлуге болады.
Алдын ала жоспарлау
Клиент туралы жалпы ақпаратты жинау
Маңыздылық пен аудиторлық тәуекелдікті бағалау
Ішкі бақылау жүйесін бағалау
Аудиттің жалпы жоспарын мен бағдарламасын даярлау
Алдын ала жоспарлау
Клиент туралы жалпы ақпаратты жинау
Маңыздылық пен аудиторлық тәуекелдікті бағалау
Ішкі бақылау жүйесін бағалау
Аудиттің жалпы жоспарын мен бағдарламасын даярлау

2.1-сызба. Аудиторлық тексеруді жоспарлау кезеңдері

Алдын-ала жоспарлау
Алдын-ала жоспарлау кезеңі аудитор жұмысының төмендегі кезеңдерін қамтиды:
oo Клиентті таңдау және аудитті орындау туралы шешім қабылдау;
oo Аудиттті орындау үшін персонал таңдау;
oo Аудитті жүргізу жөнінде клиентпен шартқа отыру.
Клиентті таңдау және аудитті орындау туралы шешім қабылдау.
Аудиторлық фирмалар жағымсыз клиенттермен ынтымақтастық жасауға және қарым-қатынас қажет емес клиенттерге қызмет көрсетуді жалғастыруға міндетті емес. Жаңа клиенттерді таңдау жөніндегі фирма саясаты келесідей элементтерді қамтиды:
oo Көзделген клиент беделін, оның қаржылық жағдайының нақтылығын және оның алдыңғы аудиторлық фирмамен өзара қатынастарын бағалау,
oo Аудиторлық фирманың мүмкін болатын клиентке қатынасының тәуелсіздігін бағалау.
Жұмыс істеп отырған клиенттермен қатынастарды жалғастыру туралы мәселелер кезең сайын (мысалы, жыл сайын) не ерекше жағдайлар пайда болған кезде қарастырылуы мүмкін. Тексеруді бастау туралы шешім қабылданғаннан кейін оны жүргізу мақсаттары мен масштабтары анықталады.
Көптеген аудиторлық фирмалар клиенттің салалық ерекшелігіне бейімделген тексеру жоспарының өзіндік ішкі стандарттарын даярлайды.
Аудиторлық фирманың фирмаішілік стандарттары негізінде клиентпен алдын-ала танысу сәйкес бөлімдерден тұратын алдын ала жоспарлау банкісінде көрсетілуі керек.
Экономикалық субъект пен рның басшылығы туралы жалпы ақпарат.
310 Бизнес туралы білім ХАС-ына сай Қаржылық есеп беру аудитін орындау кезінде оқиғалар, операцияларды анықтау мен түсінуге жеткілікті және аудиттордың пікіррінше, қаржылық есеп беру, тексеру немесе аудиторлық есепке елеулі әсер ететін қабылданған тәжірибедегі көлемде клиент бизнесі туралы аудитордың білімі болуы немесе ол оған ие болуы керек. 33.
Қызмет көрсетуге қажетті аудитор білімі деңгейіне эклнлмика шеңберінде өз қызметін іске асыратын саланы жалпы білу енеді.
Бірақ аудиторға қажет білім деңгейі әдетте субъект басшылығы ие білім деңгейінен әрқашан төмен болады. Клиент бизнесі туралы білімге ие болу ақпаратты жинау мен бағалаудың және алынған білімді аудиторлық дәлелмен салыстырудың үздіксіз және кумулятивты процесі болып табылады. Мысалы, жоспарлау көлемінде жиналғанына қарамастан ақпарат әдетте аудитор клиент бизнесі туралы толығырақ түсінік алатын кейінірек кезеңдерде нақтыланады және толықтырылады.
Аудитор сала мен субъект туралы мәліметтерді келесідей көздерден ала алады:
oo Осы субъект және ол жататын саладағы істелетін жұмыстың алыңғы тәжірибесінен;
oo Субъект қызметкерлерімен әңгімелесуден;
oo Заңдар мен нормативтік актілерден;
oo Салаға қатысты басылымдардан ( мерзімді басылымдағы статистикалық материалдар, мақалалардан және т.б.)
oo Субъектілердің өндірістік және әкімшілік бөлмелеріне барудан;
oo Субъект дайындаған құжаттардан (мәжіліс хаттамасы, жарнамалық материалдар, алдыңғы жылдардың жылдық және қаржылық есептері, субъект басшылығының ішкі есептері , басқарушылық саясат бойынша басшылық, лауазымдық нұсқаулар, маркетинг пен сату жоспарлары).
Клиент бизнесін білу аудиторлың кәсіби тұжырымдамасына негіз болады. Клиент қызметін түсіну және ақпаратты сәйкес пайдалану аудиторға көмектеседі:
oo тәуекелдікті бағалау және проблеманы анықтауға,
oo аудитті тиімді жоспарлау және орындауға;
oo аудиторлық дәлелдеулерді бағалауға;
oo клиентке жақсы қызмет көрсетуді қамтамасыз етуге.
Клиенттің өндірістік және әкімшілік бөлмелерін қарау, оның бизнесі мен операцияларын дұрыс түсінуге көмектеседі. Себебі аудитор персонал қызметін бақылау және түрлі деңгейдегі басшылармен жеке әңгімелесу мүмкіндігіне ие болады.
Тәуекелдікке негізделетін аудит кезінде клиент бизнесін зерттеу мен жоспарлауға аудиторлық процедураның жартысына жуығы жұмсалады.
Субъект басшылығы туралы ақпаратты жинау негізінде келесідей аспектілер зерттеледі:
oo басшылық құрамындағы жекелеген адамдардың іскерлік беделі мен кәсіби тәжірибесі;
oo жиналыстарды өткізу кезеңділігі;
oo лауазымды нұсқаулар мен міндеттердің болуы;
oo кадрлармен толықтыру, кадрлардың тұрақтамауы;
oo персонал туралы ереже немесе ұжымдық шарттың және басқаладардың болуы.
Қаржы-шаруашылық қызметтің негізгі көрсеткіштері.
Клиенттің ағымдық және перспективті жағдайын түсіну ағымды және перспективті рентабельділікті, өтімділікті ( қысқа мерзімді міндеттемелерді өтеу қабілеті), сонымен қатар капитал жеткілікті (ұзақ мерзімді міндеттемелерді орындау мен қаржы өсуіне сәйкес болу қабілеттілігі) зерттеуді қамтиды.
Алдын-ала жоспарлау бланкісінде ескерілуі қажет ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.