Банктік есеп айырысу операциялары

Жоспары:

I. Банктік есеп айырысу.кассалық операциялары.
1. Есеп айырысу операциялары, олардың жіктелуі.
2. Банктік шотты ашуды ұйымдастыру тәртібі.
3. Есеп айырысу формалары мен құралдары.

Есеп айырысу операциялары, олардың жіктелуі.
Отандық банк тәжірибесінде банктердің есеп айырысу-кассалық операциялар мынадай түрлерге бөлінеді:
• банктік шоттар ашу
• ұлттық немесе шетел валютасында аударым операциялары
• алдағы уақытта валюталалау күні қойылуға тиісті, ұлттық валютадағы аударым операциялары
• төлемнің шартын өзгерту не қайтару
• валюталық операцияларға бақылау жасау
• шоттың архивін беру
• шоттан қолма-қол ақша беру
• ұсақ ақшаларды ірілеп беру
• банктен кеңсеге дейін немесе керісінше қолма-қол ақшаларды инкассациялау
• құндылықтарды жеткізіп беру
Отандық банктер есеп айырысу операцияларын ұйымдастырушылар болып табылады.
Есеп айырысу операциялар мынадай белгілеріне байланысты жіктеледі:
Есеп айырысу субъектілеріне қарай:
- банктік емес секторлар (шаруашылық субъектілері) арасындағы банктер арқылы есеп айырысулар;
- жеке сектор – үй шаруашылықтарының банктер арқылы есеп айырысулары;
- банктік сектор – банкаралық есеп айырысулар.
Есеп айырысу объектілеріне қарай:
- тауарлы операциялар бойынша есеп айырысулар;
- бюджет және басқа бюджеттен тыс қорлармен аударымдар;
- банк ссудалары, вексельдері және басқа да міндеттемелері бойынша төлемдер.
Есеп айырысу аумағына қарай:
I. Мемлекет ішіндегі есеп айырысулар, оның ішінде:
- бір қаланың ішінде;
- қаладан тыс жерлерде, аудандарда, ауылда және т.с.с.
II. Мемлекет арасында (халықаралық) есеп айырысулар.
Есеп айырысу уақытына қарай:
• - сауда операциясы басталғанға дейінгі (аванстық) төлемдер.
- мәміле жаалған соң, мерзімді төлемдер.
- коммерциялық несие шартында, яғни мәміле жасалған соң белгілі бір уақыттан кейінгі төлемдер.
-мерзімінен бұрын, яғни келіскен мерзімге дейін.
- ашық шот бойынша (жоспарлы), яғни тауарларды алған сайын үздіксіз төлемдер.
- мерзімі кейінге қалдырылған, яғни бастапқы белгіленген мерзімін ұзарту жолымен.