Қабылет



ҚАБЫЛЕТ дегеніміз адамның әр қандай іс әрекетке байланыс қызметі орындау нәтижесін қамтамасыз ететін және өз ықпалын тигізетін салаларға ие болады.

Қабылет негізінен екі топқа бөлінеді:
1) Жалпы қабылет
2) Арнайы қабылет

Жалпы қабылет дегеніміз адамның ақыл ой өзгешеліктерін жеке қабылеттерін көрсететін кез келген адамның бойынан табылатын қабылет, жалпы қабылет адамдарға ортақ болып табылады зиректік заттарды тез есте сақтауда болады.
Арнайы қабылет дегеніміз жеке салаларында ғана көрініп, оның нәтижесі орындалуына мүмкіндік беретін қабылет. Адамның кейбір өзгешеліктері оны құшағында жатқанда пайда болады. Мысалы: баланың ата.анасы туған туысқанына ұқсап туылса анатомиялық деп аталады. Адам болғанның бәрі тек жүру, сөйлеу мүмкіндігіне ие, бірақ бұлардың бірі де шын қабылет тобына кірмейді, себебі, біріншісі . психологиялық құрылыс емес, екіншісі баршада бірдей көрінетін әрекет. Қабілетсіздерге қарағанда қабылетті адам іс әрекет пен тезірек меңгеруді қажетті мол нәтижеге оңай жетеді.Қабілет өзінше әр түрлі психофизикалық қызметтер мен психикалық процестерді ғана емес, сонымен бірге жеке тұлғаның барша дамуы денгейін қамтыған әрі оларға тәекелді күрделі бірігіп. Адамның сыртқы білім ептілік дағды әрекетінде көрінгенімен, қабілет табиғаты іс әрекетпен бөлек. Мысалы: тұлға техникалық және білім жағынан күшті болатұрып, қызметке келгенде болымсыз, ал кейбіреулер арнайы оқып, үйренбей .ақ күрделі қызметтерді атқарып, тиімді нәтиже беруге шебер. Сонымен қабілет білім, ептілк және дағдылардың өздерінде көрінбей, танып үйренуге орай нақты

Пән: Психология
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:   
ҚАБЫЛЕТ
ҚАБЫЛЕТ дегеніміз адамның әр қандай іс әрекетке байланыс қызметі
орындау нәтижесін қамтамасыз ететін және өз ықпалын тигізетін салаларға
ие болады.

Қабылет негізінен екі топқа бөлінеді:
1) Жалпы қабылет
2) Арнайы қабылет

Жалпы қабылет дегеніміз адамның ақыл ой өзгешеліктерін жеке
қабылеттерін көрсететін кез келген адамның бойынан табылатын қабылет,
жалпы қабылет адамдарға ортақ болып табылады зиректік заттарды тез есте
сақтауда болады.
Арнайы қабылет дегеніміз жеке салаларында ғана көрініп, оның
нәтижесі орындалуына мүмкіндік беретін қабылет. Адамның кейбір
өзгешеліктері оны құшағында жатқанда пайда болады. Мысалы: баланың ата-
анасы туған туысқанына ұқсап туылса анатомиялық деп аталады. Адам
болғанның бәрі тек жүру, сөйлеу мүмкіндігіне ие, бірақ бұлардың бірі де
шын қабылет тобына кірмейді, себебі, біріншісі – психологиялық құрылыс
емес, екіншісі баршада бірдей көрінетін әрекет. Қабілетсіздерге қарағанда
қабылетті адам іс әрекет пен тезірек меңгеруді қажетті мол нәтижеге
оңай жетеді.Қабілет өзінше әр түрлі психофизикалық қызметтер мен психикалық
процестерді ғана емес, сонымен бірге жеке тұлғаның барша дамуы денгейін
қамтыған әрі оларға тәекелді күрделі бірігіп. Адамның сыртқы білім ептілік
дағды әрекетінде көрінгенімен, қабілет табиғаты іс әрекетпен бөлек. Мысалы:
тұлға техникалық және білім жағынан күшті болатұрып, қызметке келгенде
болымсыз, ал кейбіреулер арнайы оқып, үйренбей –ақ күрделі қызметтерді
атқарып, тиімді нәтиже беруге шебер. Сонымен қабілет білім, ептілк және
дағдылардың өздерінде көрінбей, танып үйренуге орай нақты әрекетті игеру
динамикасында байқалды. Іс -әрекетінің нәтижесі орындалу дегені мен
тәсілдердің тиімділігі қабілетке тәуелді. Білім ептілігі және дағдылардың
игеруімен олардың қабілетпен тікелей байланысты көріне бастайды, яғни іс-
әрекетті игеру барысында қатыса отырып, қабілеті (ешқашан да жарыққа
шықпайды) одан әрі дамиды іс - әрекетпен жаңа мазмұн мен сипат береді.
Математиканы оқыған оқымаған адамның математикалық қабілеті ешқашанда
жарыққа шықпайды оның тек сандарды танып алумен есеп құрып, мәселе шешу
арысында ғана қалыптастыруы мүмкін. Қорытындылай келе қабілет түсінігінің
бүгінгі ғалым қабылдап отырған үш негізгі көрсеткішін Б.М.Теплов атайық.
1. Қабілет бір адамның екіншісінен ажырататын дара психологиялық
ерекшелік. Баршаға бірден тән қасиеттері қабілет бола алмайды.
2. Қабілет – барша тұлғаға тән болған ортақ сапа емес, кей адамға ғана
дарыған қандайда бір не бірнеше іс- әрекетті табысты орындауға тарайтын
өзара ептілік.
3. Қабілет – нақты адамда тапталған білім, ептілік және дағдылардан
оқшау, қажет әрекетті игеру желісінде ғана көрінеді.
Қабілетпен іс-әрекет арасындағы қатынасты сөз ете отырып егер адам іс-
әрекетке байланысты талаптарды орындай алмаса, оның қабілетінің
жетімсіздігін атап өткен жөн, Мұндай тұлға қажетті білім қорған жинақтап
ептіліктермен дағдаларды қалыптастыруы үшін талай күш салып ұзақ уақыт
жаттығуы тиіс, ал тәрбиеші –педагоктар оның оқытып, үйрету үшін үлкен
шеберлік пайдалану лазым. Әйгілі режиссер В.Немирович –Данченко Кім болса,
сол режиссер бола алады ма? деген сұраққа Әлбетте, әркімде болады, бірақ
біреуге ол үшін 3 жыл оқып тәрбиеленуі қажет, ал екіншіге 30 жыл, үшіншіге
-300 жыл да аз- деп жауап берді. Сонымен бірге, адам қабілеті уақыт өтумен
пайда болып, немесе қандайда қызметке орай қалыптасуы мүмкін.
Көрінген іс-әрекет жеке адам қабілетін дамыта алмайды. Адам
тіршілігінің жалпы құрамына назар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Ес пен парасаттың бұзылуы
Қоғамның әлеуметтiк жағдайы
Сана және бейсана: философиялық концепцияларды салыстырмалы талдау
Қазіргі замаңдағы риторика ғылымының рөл
Естің нейрофизиологиялық негізі
Сана және бейсаналық
Денсаулыққа қатерлі негізі факторлар
ИДЕОЛОГИЯ - ҚОҒАМДЫҚ ҚАТЫНАСТАРДЫҢ ҚҰРАМДАС БӨЛІГІ
САЯСАТТАНУ ТАРИХЫНДАҒЫ ДАРА ТҰЛҒАЛАР
Жасөспірімдер психопотологиясының негізгі бөлімдері
Пәндер