Асан қайғының қоғам туралы философиясы

Осыдан он төрт жыл бұрын тәуелсіз ел болдық. Жеке еліміз бар, тіліміз,жеріміз, діңіміз бар әйтуір елге деген қасиеттің барлығы бар. Ал қазір дамыған елдер қатарындамыз. Қазақстанның қазір жетіп отырған дәрежесіне, әліде қаншама елдер қол жеткізе қойған жоқ. Қазіргі жағыдай ел басымыз Н.Ә. Назарбаевтың арқасы. Ал осы күнге шекті халқымыз қалай осындай дәрежеде сақтақлып келді? Менің ойымша ежелден қазақ құрылған кезден бастап, өзінің елін, жерін сүйген азаматтардың арқасы шығар. Ал мен бүгін осыдан қаншама жүздеген жылдар бұрын өмір сүрген нағыз өз елінің патриоты Асан Қайғы туралы оқысамба деймін.
Халық арасындағы аңыздарға қарағанда оның азан шақырып қойған аты Хасен екен. Әкесінің аты Сәбит. Кейбір тарихшы ғалымдардың айтуына қарағанда ол Алтын Ордадағы беделді билердің бірі болған. 1450 жылдары Әбілқайыр ұлысында тартыс басталғанда ол Жәнібек пен Керей сұлтандарды жақтайды. Осы жерден Асан қайғының өз еліне деген махаббаты зор екенің көруге болады. Қаншама хан, билерге қарсы шығып өзінің ойын білдіру әр адамның қолынан келе беретің іс емес. Осыған дәлел ретінде 1464 жылы Шу алқабында Қазақ хандығы құрылғанда Асан қайғы сол жерде болып, халықты бірлікке, татулыққа, достыққа шақырады. Қазақ хандығының нығаюына өзіндік ерекше үлес қосады.
Ел арасында Асан қайғы туралы аңыздар да, ол айтты деген өлең-жырлар да баршылық. Олар өсиет, нақыл сипатта болғандықтан бізге дейін жеткен. Соның ішінде ең кең таралғандары мыналар:

Таза мінсіз асыл тас
Су түбінде жатады,
Таза мінсіз асыл сөз
Ой түбінде жатады.
Су түбінде жатқан тас
Жел тоқытса шығады,