Егіс дақылдарын себіу және күтіп-баптау

Жоспар

Жоспар

КІРСПЕ
1. Селекциалық егістік жұмыстарының техналогиасы
2. Егіс дақылдарын себіу және күтіп.баптау
3. Сұрыптау
4. Жинау және есептеу
Қортынды
Пайдаланған әдебиеттер

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

КІРСПЕ

1. Селекциалық егістік жұмыстарының техналогиасы

2. Егіс дақылдарын себіу және күтіп-баптау

3. Сұрыптау

4. Жинау және есептеу

Қортынды

Пайдаланған әдебиеттер

КІРСПЕ

Ауыл шаруашылығында егілетін дақылдарды өсіру техналогиясының басты
жүйесі сорт болып саналады. Тек жергілікті жағдайға бейімделген, жоғары
өнімді сорттармен будандарды өндірске енгізудің арқасында ғана ауыл
шаруашылық дақылдарды өнімдердін сексен процентке дейін арттыруға
болатындығы ғылмыи тұрғдан анықталып, тәжірбие жүзінде дәлелденіп отыр.

Сорттар, будандар және өсімдіктердің жаңа түрлерін шғарумен айналысатын
ғылым сл селекция.(латын тілінен аударғанда сұрыптау немесе таңдау деп
аударлады.

Селекциялық қазіргі жүргізілуі тек оның классикалық әдістері - сұрптау
және будандастырумен ғана шектелмейді. Көптеген дақылдардың селекциясында
полиплоидия мен гаплоидияны, мутагенез бен гетерозисті және т. б. Әдістер
кеңінен қолданылады. Селекционерлердің жоғарғы мамандықтарын қажет ететін
генді инженерия мен тіршілік техналогиясы сияқты әдістерді пайдалану
қазіргі күні басты бағытқа айналуда.

Селекциялық егістік жұмыстарының техналогиясы

Сыналатын срттар мен селекциялық материалдардың салыстыррылатындығы -
селекциялық процесті ұйымдастырудың ең маңызды талаптарының бірі.
Селекциялық питомниктер мен сорт сынау учаскелерінде барлық жұмыстарды бір
мезгілде және жоғары сапалы етіп өткізу қажет. Көң мен минералдық
тыңайтқыштардың құрамы бойынша бір келкі енгізу, оларды учаскеге бір келкі
етіп бөлу және бірдей тереңдікке енгізу керек.учаскені бөлшектей отырып,
мөлдектерде атыздардың құламауын бұлінбеуін бақылау қажет.

Себу - сорт зерттеу процесіндегі ең жауапты жұмыстардың бірі.
Селекциялық питомниктер мен сорт сынау учаскелерінде тұқым себетін және
егетін машиналар қолданылады. кез келген сорт сынау питомнигі мен
учаскесінде тұқым себу бір күн ішінде бітіуі тиіс.егінді дәл кезінде егіу -
мол өнімнің негізгі бір шарты.егіу мерзімі себілктін дақылға, аймақтың
ауарайына байлансты өзгеріп отрады. Тіпті бір жердің өзінде де жыл сайын
егіу мерзімі әртүрлі күнге келіуі мүмкін.

Дақылдардың биалогиялық, марфалогиялық ерекшкліктеріне байланысты
әртүрлі егіу тәсілдері қолданылады,егіу тәсілдеріне байлансты дақылдардың
күн саулесін пайдалану, қореетену тәртібіде өзгеріп отырады. Егіу тәсіліне
байланысты дақылдарды күтіп - баптау жұмыстарын механикаландыруға
мүмкіндік туады.егінді күтіуге жұмсалатын еңбектің, әр гектарға сіңірілетін
тұқымның молшеріде сол егіу тәсіліне байлансты өзгереді.

Агронамиа мамандары себіу тәсілін әр түрлі қолданады.айтар болсақ
тұқымды шашып себу,кадімгі қатарлап себіу, жиі аралықпен себу, тоғыспалы
тәсілмен себіу,кен аралықты, жолақтап (ленталап)себіу,пунктирлі себіу,ұялап
себіу,шаршы-ұялап себіу.бұл себіу тәсілдері әрқайсының өз алдына маңызы
зор,тек оны дүрыс қолдану агронамия мамандарының міндеті.

Себіу мөлшері - деп бір гектар жерге кететін тұқымның,немесе салмағын
айтады.себіу мөлшері дақылдың түріне,себіу тәсіліне,егістік жердің
құнарлығына,ылғал мөлшеріне байланысты өзгеріп отырады.тұқымды себіу
тереңдігі мысалы,тұқымы өте ірі жүгеріні 7 - 8см,тіпті 10-12см тереңдікке
екседе болады.бидай,арпа,сүлы,бұршақ тұқымдастары 6-8 см .себіу тереңдігі
топырақтың түріне қарайда өзгереді,құмдауыт болып келетін жеңіл топыраққа
тұқым тереңірек сіңіріледі.ауыр балшықты топыраққа керісінше тұқым таязға
себіледі.

Күтіп-баптау-селекциялық егісті үлгілі етіп ұстау керек.

Селекциялық орталықтарда селекциялық питомниктердің қатар аралықтарын
өңдеу үшін МР-300 ротациялы шабықтаушы жасалған.топырақтың қатараралығын
өңдеу және қатарлары кең селекциялық питомниктердк арам шөптерді жою
үшін,төрт қатарлы РФ-4 ферездер қопсытқышы қолданылады.

Барлық дақылдарға ортақ тәсілдерді төмендегідей топтарға бөліуге
боады.

1.тұқымға ылғалды тезірек жеткізу үшін себе салып топырақты катоктермен
нығыздап өтіу керек.тұқым жерге сіңіріле сала катокпен нығыздалса ылғалды
топырапқ пен тұқымның жанасатын аумағы көбейіп,тұқым жылдам бөртіп, бір
уақытта өніп шығыуына жағыдай жасалады.

2.тұқым жерге сіңірілгеннен кейін үш-төрт күн өтісімен танапты жеңіл немесе
орташа тырмалармен тұқым себілген бағытқа қыйғай бағытта,немесе көлденең
тырмалап себіу керек.ондағы мақсат-біріншіден өсіп келе жатқан арам
шөптердың өркенін қүрту,топырақтың беткі қабатын қатып қалыудан сақтау.

3.мәдени өсімдіктер тырмадан онша зақымдалмайды.оларды көбінің дәндері арам
шөптердың дәндерінен 10-15 есе ауыр,түптеніуіде мықты болады. Тырманы себіу
бағытына көлденең жүргізеді.тырма жеңілде орта салмақты болу
керек.дақылдардың өркені жер бетіне шыққаннан кейінгі тырмалау-арам
шөптердің санын азайту және топырақтағы ылғалдың буланыуын азайту
мақсаттарын көздейді.

4.мәдени өсімдіктер өте жиы себілетін кезінде,өркендер арасында қоректік
заттар,су және күн саулесі үшін күшті талас туады. Бүл заттар бәріне бірдей
жетпейді,осыдан дақыл өркендерінің дамыуы нашарлап,кейін өнім күрт төмендеп
кетеді.

Мүмкіндік болса әрине, дақылды сиретудің механикалық әдістерін қолданған
жөн.бұл ретте еңбек өнімді болады. Ол үшін дақылдар әдейілеп сайланған
кулътиватормен тұқым себілген бағытқа көлденең жүріп, артық өсімдіктерды
қырқып тастайды.

Сұрптау- ауылшаруашылығында ч.дарвин бір ғана ортақ бағыт сұрптау екенін
анықтады.

Сұрыптау деп- ұзақ мерзім ішінде жүретін құбылыс, қоршаған табиғи
жағдайда,осы ортаның әсерінен түрлі өзгерістерге ұшырап, беймделе алатын,
икемділік қасиеттері бар тіршілік қана ұрпақ беріп,тірі қалады.бейімделе
олмағаны құрып кетеді.дамыу құбылысының ең кішкене бірлігі – бір ұрпақтың
өмірі.

Ч. Дарвин жасанды, қолдан сұрптауды екі түрге бөледі, санасыз немесе
ретсізс және әдістемелік немесе жүйелі әдістік сұрыптаулар.мыңдаған жылдар
бойына адамдар сұрптауды санасыз, белгісізбағытта жүргізді.тұқымды көбейтіу
үшін ең дақсы мақсаттарды, ірі дәндерді немесе ең дәмді тамырларды,
жемістерді және т. б. Таңдап отырды. Осындай белгілы мақсаты жоқ, ретсіз
сұрыптауды ұрпақтан ұрпаққа қолданыудың нәтижесінде барлық мәдени дақылддар
алынды.

Селекция тәжірбие нәтижесінде сұрптаудың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.