Айтыс - халық мұраты

Жоспар

1.Айтыс атауы «айтысу» сөзден шыққан
2.Бәдік айтысы
3.Жар . жар айтысы
4.Қыз бен жігіт айтысы
5.Ақындар

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Айтыс – халық мұраты.
Қазақ халқының өмірінде жыраулық, термешілікпен қатар табан астында
өлең сөз шығаратын суырып салмалық өнер де кең дамыған.Халқымыз үлкен жиын-
тойларда бір-біріне өлең түрінде тез жауап қайтаратын сөз жарысын
ұйымдастырған. Кейінірек келе ол жарыс өнер жарысына,айтысқа айналған.
Айтыс атауы айтысу сөзден шыққан. Ол өлең сөзбен
жарысу,сайысу,дауласу, тартысу,сынасу, мағынасында қолданылады.Айтысу қара
сөзбен де,күй тарту арқылы да, суырыпсалма өлеңмен де болуы мүмкін.Мұның
бәрі де аса тапқырлық пен қалт жібермес алғырлықты,киыннан қиыстыратын қас
шеберлікті талап етеді.
Айтыстың бірнеше түрі бар.

Бәдік айтысы – айтыстың ең көне түрі.Белгілі бір аурудан малды емдеу
үшін айтылатын арбау өлең.Сонау ерте заманда адамдар мал ауруының иесі бар
деп білген.Малмен күн көріп отырған халыққа ең бір қиын ауру айналма
деген мал ауруы болған екен.Одан құтылу амалы аурудың иесі бәдкті үркітіп
көшіру деп білген.Ол үшін кешқұрым ауыл жастары жиналып сауық кеш
өткізетін болған .

Бәдікті сөзбен қорқытып көшіру үшін жастар екі жақ болып сөз сайысына
түседі де,кезек-кезек айтысады.Бәдік көш-көш деп басталып, көш-көшдеп
аяқталады. Асқар-Асқар тауға көш,ағыны қатты суға көш,айнала соққан желге
көш, иесіз қалған жұртқа көшдеп,ауру дертін бүкіл ауылдан, тау
тастан,тіпті жер бетінен қуып тастауға тырысқан.Бертін келе бәдік айтысы
жастардың әзіл – қалжың айтысына,ойын – сауық кешіне айналды.
Жар – жар айтысы – қызды ұзатар алдында айтылатын айтыс.Той тарқар
кезде бозбалалар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.