Маркстік философияның пайда болуы мен алғышарттары

Жоспар

I. Негізгі бөлім
1. Маркстік философияның пайда болуы мен алғышарттары
2. Маркстік философияның қалыптасуы
3. Марксизм философиясынының дамуы

II. Қорытынды.

Лениндік социолизм теориясы

1. МАРСТІК ФИЛОСОФИЯНЫҢ ПАЙДА БОЛУЫНЫҢ АЛҒЫШАРТТАРЫ МЕН БАСТЫ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Алдынғы тарауда көз жеткізгеніміздей, К. Маркс пен Ф. Энгельстен бұрынғы философтардың көзқарастары мен философиялық бағыттары ғылымға, шынайы әдіске және практикаға толық негізделмеген еді. Сондықтан олар дүниетаным мәселелерін арнайы ғалымдардың зерттеулеріне, қоғамның жалаң тәжірибесіне сүйенбей – ақ шешуге тырысты. Бұл – ескі мәндегі, адамды қоршаған дүниені өзгертуді мақсат еткен күреске кереғар келетін философия еді.
Міне, ос жағдайда, ғылым жетістіктеріне сүйенген, практикамен, еңбекшілердің азаттық қозғалысымен тығыз байланысты, бұдан бүрынғы философиялық ой – толғамдардың прогрессифті қасиеттерін бойына сіңірген мүлде жаңа сапалы философиялық жүйе жасау қажеттігі туды. XIX ғасырдың ортасына қарай оның тарихи әлуметтік және ғылыми алғы шарттары да пісіп жетілген еді.
Маркстік философияның дүниеге келуінің ғылыми себептетері де болады. Бұл кездегі ұлы ғылыми жаңалықтар табиғатта да, қоғамда да барлық құбылыстар бір – бірімен тығыз байланыста және ұдайы даму үстінде болатынын дәлелдеді. Тірі организімдердің микроскопиялық клеткалардан тұратынын, адам мен жалпы табиғаттың бірлігін көрсетеді. Энергияның сақталу заңы материя қозғалысының мәңгілік және құрып кетпейтін, қозғалыс түлері мен энергияның біріне – бірі алысып отыратынын дәлелдеді. Бұл дүниенің материялдық бірлігінде айқындап беруге мүмкіндік береді.
Дарвин ашқан биалогиялық эвалюция теориясы жанды табиғаттың даму негізі ішкі қарама – қайшылықтардың, прцестердің, құбылыстардың күресі деп атап көрсетеді. Яғни, қандай да болмасын даму сыртқы күштердің әсері арқылы емес, ішкі қайшылықтардың күресімен олады шешу нәтижесі екендігі ғылыми тұрғыда айқындалды. Д. И. Менделеев химиялық элементтердің периодтықжүиесі органикалық дүниеге де диалектикалық заңдардың жалпы заңдылықтары тән екенін дәлелдеді. Осы аталған ғылыми жаңалықтар ескі метафизикалық және механикалық материализімнің жаңа ғылыми білімге сәйкес келмейтіндігін көрсетті. Ғылым матерализімді танымның диалектикалық тәсілмен біріктіру қажеттігін туғызды.
Маркстік философияныңпайда болуының ең үлкен алғышарттарының бірі – бүкіл адамзаттық филолософиялық білімнің кең өріс алып дамуы еді. Оның ішінде Маркстік философияға тікелей әсер еткен жоғарыда айтылғандай неміс классикалық философиясы, Гегель еңбектерінде танымның деалектикалық тәсілі кең түрде және жан – жақты қарастырылған еді. Ф. Энгельс Гегельдің деалектиканы дамытудағы қосқан үлесін бағалай келіп, былай деген болатын: «ол бірінші болып барлық табиғи, тарихи және рухани дүниені процесс түрінде, яғни толассыз өзгеріс, өңдеу және даму үстінде көрсете білді»
Бірақ Гегельдің деалектикасының бірталай кемшіліктері болды: біріншіден, ол деалектикалық идеализм негізінде жасалған еді, басқаша айтқанда, объективтік дүние емес, тек адам санасының даму жолдарының диалектикасын танып – білуге арналды; екіншіден, материяға белсенділік тән емес деп қарады. Бұндай тұжырым өз заманындағы ғылыми жаңалықтарға қайшы ойға әкеп соты; үшіншіден, қоғам дамуы тек өткен уақытта ғана болған, ол қазіргі пруссия монархиялық жүйесімен шектелді, себебі тек осы қоғамда ғана даму процесі шегіне жетеді, сондықтан одан жоғары әділетті, тапсыз қоғам құру және оны дамыту мүмкін емес жариялады. Фейербах Гегельдің идеализмін түгелдей теріске шығарды. Бірақ ол идеализммен бірге алдыңғы тарауда айтылғандай, деалектиканы да ысырып тастады. Сондықтан ол метафизикалық матерализм деңгейінде ғана болып, таптық күресті қоғамның қозғаушы күші, ал қоғамдық қайшылықтарды даму көзі деп түсіне алмады. Сайып келгенде бұл қоғам дамуын материалистік тұрғыдан түсінуге кедергі болып, Фейербах философиясы бұл мәнде идеализм түрінде қалып қойды.