Қан айналымына әсер ету шаралары



Тері сыртқы ортаның сан алуан ықпалын қабылдайтын көптеген нервтің ұштары орйаласкандықтан, рефлекторлық реакция принципі бойынша ішкі мүшелерге әсер етеді. Нерв рецепторларын жылумен немесе суықпен тітіркендірудің салдарынан тек қана терідегі емес, ішкі мушелердің де қан тамырлары улғаяды немесе тартылады. Назарын аударушы дәрі-дәрмектер (оңқа, қыша қағаз, сулік, компрестер, ванналар т. б.) деп аталатындарды қолдану осы принципке құралған. Алайда бул процедуралар дұрыс орындалмаса, ауыр зардаптарға ушырайды, сондықтан мейіркеш орындау техникасын, әрекет механизмін, көрсеткішін және ем болмайтынын жақсы білуі тиіс.
ҚЫША КАҒАЗДАР
Сырқат денесіне қыша қағаздар зфирлі қыша майы мен терінің қан тамырларын тітіркендіру және кеңіту аркылы әсер етеді.
Қ о л д а н ы л у ы. Қыша қағаздар өкпе немесе бронх қабынғанда, қан тамырлары қысылғанда туйілгенде және бірқатар басқа да ауруларға қолданылады. Фабрикада жасалған қыша қағаздарының көлемі 12X18 см оған ерекше тәсілмен қурғақ қыша жағылған. Қыша қағазды өзіміз дайындауымызға болады. Бір ас қасық қышаны альш, оны бір ас қасық бидай унымен жайлап араластыра отырып, бірқалыпты қоймалжың масса болғанша ыстық су (45—50°С) құяды. Оны эфир майы пайда болғанша 30 минут бойы қойып қояды. Содан кейін қажетті мөлшерде екі қабат дәкеге немесе қағазға тым қалың-датпай (0,5 см) жағады да, оны терінің қажетті бәлігіне сальга, таңғышпен бекітеді. Бұл қыша фабрикалыққа қарағанда біршама күштірек, сондықтан куйіп қалмас ушін уақытында алып тастау қажет. Қыша қағаздарды курғақ әрі қараңғы жерде сақтау керек; сақтау мерзімі 8-ден 13-айға дейін. Жарамды қыша қағаз жарамсыздан ерекшелігі одан қыша майының әткір иісі шығады және қышасы шашылып қалмайды. Қолдану алдында осы сапаларын тексеру қажет. Қыша қағазын дененің. барлық жеріне қоюға болады.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:   
ҚАН АЙНАЛЫМЫНА ӘСЕР ЕТУ ШАРАЛАРЫ
Тері сыртқы ортаның сан алуан ықпалын қабылдайтын көптеген нервтің
ұштары орйаласкандықтан, рефлекторлық реакция принципі бойынша ішкі
мүшелерге әсер етеді. Нерв рецепторларын жылумен немесе суықпен
тітіркендірудің салдарынан тек қана терідегі емес, ішкі мушелердің де қан
тамырлары улғаяды немесе тартылады. Назарын аударушы дәрі-дәрмектер (оңқа,
қыша қағаз, сулік, компрестер, ванналар т. б.) деп аталатындарды қолдану
осы принципке құралған. Алайда бул процедуралар дұрыс орындалмаса, ауыр
зардаптарға ушырайды, сондықтан мейіркеш орындау техникасын, әрекет
механизмін, көрсеткішін және ем болмайтынын жақсы білуі тиіс.
ҚЫША КАҒАЗДАР
Сырқат денесіне қыша қағаздар зфирлі қыша майы мен терінің қан
тамырларын тітіркендіру және кеңіту аркылы әсер етеді.
Қ о л д а н ы л у ы. Қыша қағаздар өкпе немесе бронх қабынғанда, қан
тамырлары қысылғанда туйілгенде және бірқатар басқа да ауруларға
қолданылады. Фабрикада жасалған қыша қағаздарының көлемі 12X18 см оған
ерекше тәсілмен қурғақ қыша жағылған. Қыша қағазды өзіміз дайындауымызға
болады. Бір ас қасық қышаны альш, оны бір ас қасық бидай унымен жайлап
араластыра отырып, бірқалыпты қоймалжың масса болғанша ыстық су (45—50°С)
құяды. Оны эфир майы пайда болғанша 30 минут бойы қойып қояды. Содан кейін
қажетті мөлшерде екі қабат дәкеге немесе қағазға тым қалың-датпай (0,5 см)
жағады да, оны терінің қажетті бәлігіне сальга, таңғышпен бекітеді. Бұл
қыша фабрикалыққа қарағанда біршама күштірек, сондықтан куйіп қалмас ушін
уақытында алып тастау қажет. Қыша қағаздарды курғақ әрі қараңғы жерде
сақтау керек; сақтау мерзімі 8-ден 13-айға дейін. Жарамды қыша қағаз
жарамсыздан ерекшелігі одан қыша майының әткір иісі шығады және қышасы
шашылып қалмайды. Қолдану алдында осы сапаларын тексеру қажет. Қыша қағазын
дененің. барлық жеріне қоюға болады.
Қолдану алдында қыша қағазды жылы (35°С жоға-ры) суға малып, сілкіп,
терінің қажетті бөлігіне қышасын төмен қаратып 10—15 минут ұстайды. Егер
сырқат терісі өте сезімтал болса, онда қыша қағаздың астына суға малынған
папирос қағазын салып, үстінен салфет-камен немесе сүлгімен жабу керек.
Қыша қағазды газет-тің үстіне қоюға болмайды, себебі қыша майының теріге
тікелей тигізетін әсері жойылады. Егер қыша қағаз дұ-рыс қойылса, тері
қызарып, күйдіргендей болады. Қыша қағазын ұзақ ұстаса, аса сезімтал
терінің күюі мүмкін. Қыша қағазды алған соң теріні сумен жуып, қүрғатып
сүртеді, сырқатты киіндіреді де қымтап жабады.
Қолданылмауы. Қыша қағазды тері ауруы мен қан ағу кезінде қоюға
болмайды. Терінің пигментация-сын (түсі өзгеруін) болдырмау үшін қышаны бір
орынға қайталап салуға рұқсат етілмейді.
Жоғары тыныс жолдары аурулары чсезінде, сондай-ақ қан қысымын азайту
үшін аяққа қыша ваннасын (судың температурасы 50°С, бір шелек суға қыша
концентраты 50 г, ваннаның ұзақтығы 20-30 минут) салады. Ваннадан соң жылы
сумен аяғын шаяды, жақсылап сүртіп, төсекке жатқызады.

ОҢҚАЛАР
Ауруханада дәрігердің белгілеуімен мейіркеш күнделікті жасайтын емдік
процедуралар саны жеткілікті, оның бірі – оңка қою. Қабыну ошақтарын жою
мен ауырсынуды азайту мақсатында оңқалар ткандар мен мүшелсрге қан
жүргізуде рефлекторлық әсер ету арқылы теріге тигізіп ықпал жасау тәсілі
болып табылады. Көбіне кәдімгі құрғақ оңқалар қолданылады. Олар – асты
жалпақтау, дөңгелек, ауыз жағы жұмырланып жақсы-лап тегістелген колба
сияқты шыны ыдыс.
Қ о л д а н ы л у ы. Қөкірек клеткасының қабынуы, қа-бырға аралық
невралгия, құяң, жедел және созылмалы миозиттер. .
Қ о л д а н ы л м а у ы. Өкпеден қан аққанда, екпе ту-беркулезі мен
көкірек клеткасында ісік болса, тері ау-руы мен оның өте сезімталдығы,
әлсіреу, жалпы тырысыпқұрысуы, қозу кезінде.
Әдетте оңқаны сырқатты жатқызып 10-нан 20-ға де-йін салады. Оларды
пайдалану алдыyда тазартып ыстык сумен жуады, құрғатып сүртеді, шеттерінің
сынбағанына көз жеткізген соң сырқат төсегінің жанына қояды. Содан кейін су
өткізгіш мақтаны ұзындығы 12-15 см металл стерженьге орап, оны тез
тұтанатын сұйыққа (спиртке) сәл ғана батырады. Сырқат терісін күйдіріп
алмас үшін артық сұйықты сілкіп тастап, оны тұтатады. Оңқаны көбінесе
арқаға, белдемеге т. с. с. дененің ет пен май қабаты неғұрлым қалыңдау
жерлерге салады. Әйелдер-дің белдемесі мен емшек безіне оңқа салуға
болмайды. Егер дене жүн басқан болса, жүнін қырқып, жылы сумен жуады да
вазелинмен немесе басқа да маймен майлайды, дене күймеуі және ауа астынан
кірмеуі үшін оңқа шеттері денеге тиіп түруы тиіс.
Оңқаны сол қолмен сырқат денесше жақындау ұстап, оң қолымен шамалы
уақыт (2—3 с) оңқаға жанып тұрған тампонды ендіреді, содан кейін кеңдеу
жағымен тездетіп денеге қояды. Оңқаның ішіндегі ауа сиретіледі, соның
арқасында тері 1-3 см ішіне қарай созылады да, шымқызыл немесе қоңырқай
түске боялады. Бұл іс ептілікті қажет етеді, себебі тампон жөнді жанбаса,
оң-қа орнықпай домалап кетеді. Оңқаны тым қыздырып жіберсе, денені
күйдіреді. Оңқаны денеде 15-20 минуттай ұстау қажет. Егер оңқалар дұрыс
қойылса, олардың асты қанталайды.
Оңқаны денені ауыртпай суырьга алу үшін оны жай-лап бір жағына қарай
қисайтып, екінші қолдың саусақтарымен оңқаның екінші қарама-қарсы жақ
шетінен теріні басу керек. Оңқаны суырып алған соң сырқат терісін сүртіп,
жылы киіндіреді де, көрпесін жауып тас-тайды.
Асқынулар. Неғұрлым жиі асқынулар – терінің күлдірегенше күюі, қан
қысымының кенет төмен түсуі қанда лейкоциттер санының уақытша азаюы мен
қанның ұюы артады. Тері күйгенде оған Коньков майы, 1 : 1000 риваналь
немесе балық майы жағылған зарарсызданған салфеткалар салғаи дүрыс.
Байқалған асқынуларды мейіркеш дәрігерге хабарлауы және оның белтілеулерін
қатаң орындауы тиіс.
Қолданылып болған оңқаларды дұрыстап сүртіп, жәшікке салу керек. Онда
сондай-ақ спирт, вазелин мен сіріңке сақталады. Мейіркеш оңқа салып
жатқанда палатаның форточкасы ашылмауын, желорай болмауын қадағалауы тиіс.

СҮЛІКТЕР

Сүлік – тұщы суда тіршілік ететін қос жынысты құрт. Олардың сілекей
безінде қан ұюын баяулататын зат – гирудин бар.
Қолданылуы. Сүлік белгілі бір жердің қанын се-руға қолданылады
(гирудотерапия).
Қолданылмауы. Қанның ұю жүйесі бұзылғанда, тері ауруына, қаны аздық
және антикоагулянттармен емдеуді қатар жүргізгенде.
Сүлік қолдану.
а — сүлік қоятын жерлер; б — сүлік қою.

Сүлік денесінің басқы жақ ұшында сорғыш бар, оның тереңірек ішінде
жақтары бар ауыз орналасқан, тістері да бар. Осы тістерімен сүлік теріні
тістеп теседі де, қанды сора бастайды. Сүлік тек қанды сорып қоймай,
гирудин бөледі, ол канның ұюын молайтып емдік әсерін күшейтеді. Сүлікті
қойған соң қан қысымы төмендейді. Басқа әдістерге қарағанда, сүлік қоюдың
артықшылығы, оны басқа тәсілдерді пайдалануға болмайтын жерлерге қоюға
болады. Бір сүлік 2-ден 10 мл дейін қан сора алады. Сүліктерді өзеннің
немесе су құбыры суы құйылған банкада сақтайды, ауа кіріп түруы үшін
банканы дәкемен жауып қояды. Суды күнделікті ауыстыру керек. Банканы
терезенің алдына, мүмкіндігіне қарай 10-15°С температурада ұстайды. Суда
тез қозғалмайтын, тек дені сау, аш сүліктер ғана пайдалануға жарамды.
Сүліктің

баяу қимылдауы, үстінің түйін-түйін, беріштенген және жабысқақ болуы
оның аурулы және қолдануға жарамсыз екенін көрсетеді. Әдетте сүлікті 6-дан
12-ге дейін қояды. Сүлікті вена немесе артерия қан тамырлары тері-ге жақын
орналасқан жерге салуға болмайды, себебі сүлік жұқа әрі сезгіш теріні
немесе тері астындағы клетчаткасы өте бос жерлерді (қабық, ұма) тістеп үзуі
мүмкін.
Сүліктер тек дәрігерлердің белгілеуі бойынша қолданылады. Сүліктерді
қою үшін зарарсызданған астауша мен пинцет, сутегі тотығы құйылған флакон,
тұз салған су, мензурка, глюкоза ерітіндісі, зарарсызданған дома-лақ мақта
салфеткалар, таңғыш материал дайындау қажет. Соратын жердің жүнін қырып,
сумен жақсылап жуып, құрғатып сүртеді. Сүліктін, дұрыстап соруы үшін теріні
тәтті сумен сулайды. Теріні иіс сабынмен, эфирмен, йодпен сүртуге болмайды,
себебі сүліктер сормай қояды. Мейіркеш үнемі сырқат күйін және сүліктердің
түсіп қалмауын бақылап отыруы тиіс. Сырқат адамға сүлікті көрсетуге
болмайды, себебі олардың түрінен ауру шошынып, жағымсыз әсер салдарынан
есінен танып қалуы мүмкін.
Сүлікті пинцетпен ұстап, құйрық жағын төмен қаратып пробиркаға немесе
мензуркаға салады, содан соң сырқаттың қажетті жеріне қояды да, сүлік қанды
сорғанға дейін күтіп түрады. Содан ксйін сүліктін, құлап түспеуін қадағалай
отырып, пробирканы шығарып алады. Әдетте сүлік 30-дан 60 минутқа дейін
тұрады да өзі түсіп қалады. Егер сүлікті одан бүрын алу керек болса, теріге
тұзды су жағады. Егер сүлік соруын қойса, оны түртіп қалу керек, сонда ол
тағы сора бастайды. Сүлікті жұлып алуға болмайды, себебі ол теріні
жаралауы, одан қан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Есірткіге қарсы күрес
Қылмыстық заты есірткі заттар және жүйкеге әсер ететін заттар
Есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтынудың қылмыстық-құқықтық және криминологиялық амал-шараларының тиімділігін арттыру
Қой туляримиясы
Туляремияның
Есірткімен байланысты қылмыстармен күрес мәселесі әлем коғамдастығының назарында
Алғашқы әскери дайындық оқу бағдарламасы
Есiрткi, психотроптық заттар, прекурсорлар және олардың заңсыз айналымы мен терiс пайдаланылуына қарсы iс-қимыл шаралары туралы
Жастардың нашақорлығы әлеуметтік мәселе ретінде және оны шешу жолдары туралы
Есірткі заттарға және жүйкеге әсер ететін заттарға бақылауды жүзеге асыратын құқықтық шаралардың даму тарихы
Пәндер