Оқушылардың өз бетінше жұмыс істеу жұмысын ұйымдастыру

Өзіндік жұмыс - кәсіби біліктілік көзі. Өзіндік жұмыс дегеніміз – мұғалімнің тапсырмасы оның әдістемелік жетекшілігімен, бірақ қатысынсыз орындалатын оқушылардың жоспарлы жұмыстары. Өзіндік жұмыс – тек жекелеген пәнді меңгеру ғана емес, сонымен қатар оқу, ғылыми, кәсіби іскерлік, өзіндегі жауапкершілікті сезіне білу, дербес жұмыс істеуге үйрену. Сондықтан да өзіндік жұмыс білікті маман дайындаудың негізгі бір тиімді жолы болып табылады. Дидактикалық тұрғыдан дұрыс ұйымдастырылған өзіндік жұмыс білімді тереңдетуге, толықтыруға, дағды мен іскерлікті қалыптастыруға, танымдық әрекетке қызығуды туғызуға, таным үрдісінің әдіс-тәсілдерін игеруге, танымдық қабілетінің дамуына, дамуның дербес жұмыс істеу мәдениетін көтеруге, шығармашылықпен жұмыс істеуге және ғылыми жұмыспен айналысуына мүмкіндік жасайды.
Өзіндік жұмыстың тәрбиелік жағдай басым. Ол адамның жеке басының қасиеттерінің (мақсат, қоюшылық, ізденушілік, қызығу т.б.) қалыптасуына әсер етеді.
Өзіндік жұмысты берерде мұғалім оқушының бастапқы білімі мен іскерлік деңгейіне, материалдық түсініктілігіне, бірізділігіне, пәннің мазмұнын қамтитындай дәрежеде берілуіне үлкен мән береді. Оны орындау барысында мынадай саналылық, бірізділік, жүйелілік ұстанымдары қамтамасыз етілуі тиіс:
- білімнің күрделілігі дамудың жақын аймағына (Л.Выгодский) сәйкестігі;
- пәннің логикалық жүйесі мен игеру деңгейіне қарай тапсырманың бірізді берілуі;
- тапсырманың көлемі оқушыың оқу мүмкіндігіне сай болуы;
- әрекет деңгейіне бейімделіп берілуі т.б.
Жоғарғы оқу орындарында студенттердің өздігінен білім алу мәселесін С.Архангельский, М.Герунов, С.Зиновьев, П.Пидкасистый, И.Лернер, В.Беспалько т.б. ғалымдар қарастырады. Ғалымдардың зерттеулерінеде студенттердің өзіндік жұмысы келешек маманның шығармашылық ойлауын

Пайдаланылған әдебиеттер
1. Б.Асубаев, Г.Сүлейменова, К.Ысқақова, С.Көбенқұлова «Қазақстанның физикалық географиясы» /Оқыту әдістемесі/ А., 2004 ж.
2. К.Қожахметова «Ұлттық мектеп қандай болу керек?» /Қазақстан мектебі 2000 №7, 68-бет/
3. В.П.Буданов «Карта в преподавания географии» М., 1990 г.
4. Т.П.Герсимова «Воспитание на уроках географии» М., 1993 г.
5. В.П.Максаковский «Географическая культура» А., 2000 г.
6. «Биология, география және химия» №4, 2001 жыл 3-бет
7. Н.Қабылханова «Өздік жұмыстың бір түрі» /Биология, география және химия/ 1999, №6, 32-бет

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе
Негізгі бөлім:
1. Оқушылардың өз бетінше жұмыс істеу жұмысын ұйымдастыру
2. География пәніндегі өзіндік жұмыстар
3. Оқулықпен жұмыс
4. Географиядан өздік жұмыс
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Өзіндік жұмыс - кәсіби біліктілік көзі. Өзіндік жұмыс дегеніміз –
мұғалімнің тапсырмасы оның әдістемелік жетекшілігімен, бірақ қатысынсыз
орындалатын оқушылардың жоспарлы жұмыстары. Өзіндік жұмыс – тек жекелеген
пәнді меңгеру ғана емес, сонымен қатар оқу, ғылыми, кәсіби іскерлік,
өзіндегі жауапкершілікті сезіне білу, дербес жұмыс істеуге үйрену.
Сондықтан да өзіндік жұмыс білікті маман дайындаудың негізгі бір тиімді
жолы болып табылады. Дидактикалық тұрғыдан дұрыс ұйымдастырылған өзіндік
жұмыс білімді тереңдетуге, толықтыруға, дағды мен іскерлікті
қалыптастыруға, танымдық әрекетке қызығуды туғызуға, таным үрдісінің әдіс-
тәсілдерін игеруге, танымдық қабілетінің дамуына, дамуның дербес жұмыс
істеу мәдениетін көтеруге, шығармашылықпен жұмыс істеуге және ғылыми
жұмыспен айналысуына мүмкіндік жасайды.
Өзіндік жұмыстың тәрбиелік жағдай басым. Ол адамның жеке басының
қасиеттерінің (мақсат, қоюшылық, ізденушілік, қызығу т.б.) қалыптасуына
әсер етеді.
Өзіндік жұмысты берерде мұғалім оқушының бастапқы білімі мен іскерлік
деңгейіне, материалдық түсініктілігіне, бірізділігіне, пәннің мазмұнын
қамтитындай дәрежеде берілуіне үлкен мән береді. Оны орындау барысында
мынадай саналылық, бірізділік, жүйелілік ұстанымдары қамтамасыз етілуі
тиіс:
- білімнің күрделілігі дамудың жақын аймағына (Л.Выгодский)
сәйкестігі;
- пәннің логикалық жүйесі мен игеру деңгейіне қарай тапсырманың
бірізді берілуі;
- тапсырманың көлемі оқушыың оқу мүмкіндігіне сай болуы;
- әрекет деңгейіне бейімделіп берілуі т.б.
Жоғарғы оқу орындарында студенттердің өздігінен білім алу мәселесін
С.Архангельский, М.Герунов, С.Зиновьев, П.Пидкасистый, И.Лернер,
В.Беспалько т.б. ғалымдар қарастырады. Ғалымдардың зерттеулерінеде
студенттердің өзіндік жұмысы келешек маманның шығармашылық ойлауын, ғылымға
қызығуын, кәсіби қарым-қатынас қажеттілігін туғызатын оқыту әдісі, таным
үрдісі, студенттің өз бетінше жасайтын іс-әрекеті, дербес әрекеттің сипаты
және оқушы қабілетінің көріну формасы, оқу үрдісінің негізі, студентті өз
бетімен білім алуға дайындудың жолы ретінде сипатталады.
Жоғары мектептегі өзіндік жұмыс – оқу үрдісінің бір бөлігі, оқытудың
әдісі, оқу-танымдық әрекеттің тәсілі, сипаты, бірізділігі, типі, тексеру
формасы жоспарланған кешенді, мақсатты оқу әрекеті.
Өзіндік жұмысты басқарудағы мұғалімнің әрекеті:
- жұмыстың мақсаты мен міндетін айқындау;
- білімі мен тәжірибесін беру;
- әрекетті ұйымдастыру;
- өзіндік жұмысты жоспалау;
- оқу-әдістемелік нұсқаулар дайындау;
- өзіндік жұмысты тексеру формасын анықтау т.б.
Өзіндік жұмыстың нәтижелі болуы оны ұйымдастыра білумен тығыз байланысты.
Ұйымдастыру жұмысты ұйымдастыру-әдістемелік және ғылыми-зерттеу жұмыстары
деп бөлеміз.
Ұйымдастыру-әдістемелі іс-шаралар:
- өзіндік жұмысты жоспарлау, кесте түзу;
- оған кететін уақытты анықтау;
- оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету;
- техникалық құралдар даярлау;
- тексеру формасын, мерзімін анықтау.
Ғылыми-әдістемелік іс-шаралар:
- оқу материалымен жұмыс істеудің жолымен таныстыру;
- қажетті құжаттардың нұсқасын дайындау;
- әдістемелік басшылық жасау;
- нәтижеге талдау жасау т.б.
Өзіндік жұмыс оқу үрдісімен тығыз байланысты болғандықтан, алдымен, екіге
бөліп қарастыру керек.
1. Дәрісханалық өзіндік жұмыстар;
2. Дәрісханадан тыс орындалатын өзіндік жұмыстар.
1) Дәрісханада орындалатын өзіндік жұмыстарға дәрістік, тәжірибелік
және зертханалық сабақтар кіреді.
2) Дәрісханадан тыс орындалатын өзіндік жұмыстарға дәріс материалдарын
толықтыру, семинар сабақтарына дайындалу, реферат жазу, үй тапсырмасын
орындау, курс, диплом жұмыстарын жаздыру. Өзіндік жұмыстың өзі дәрісті
тыңдау және оны жазу, мәтінмен жұмыс істеу, тезис, конспект жазу, семинар
дайындау, үйірмеге қатысу, ғылыми жұмыстармен айналысу сияқты іс-
әрекеттерден тұрады.
Географиядан өзіндік жұмыс. Өзіндік жұмыс – бұл мұғалімнің оқушыларға
беретін тапсырмасы. Өзіндік жұмыстың негізгі міндеті – бұл оқушылардың
өздерінің жаңа білімдерін игеруі. География курсында оқушылар өзіндік жұмыс
арқылы – жаңа білімдер жинақтайды, картаны оқиды және мәліметтерге
сараптама береді.
6-сыныптың физикалық географиясы курсында оқушылар негізгі географиялық
терминдерді үйренеді. Оқушылар өзіндік жұмыс арқылы термидік сөздерді
жаттайды. Мысалы, оқулықтың суреті арқылы көсетілген объектілердің,
процестердің ерекшеіктерін түсінеді.
Оқушылар курс бойынша бірте-бірте жеке объектілерден жоспарлы
объектілерге өтеді. Мысалы, алғашқы кезде Анд тауының географиялық орнын
анықтаса, уақыт өте келе, оның табиғаты мен құбылыстарына сипаттама береді.
Оқулықпен жұмыс. Оқулықты пайдалана білу әдісі – мектепте емес, сонымен
қатар мектепті бітірген соң да керек. Оқу кезінде де және өздігімен білімін
көтеру ісінде де оқулықтарды дұрыс қолдана білу талапкер жастарға көп
көмегін тигізеді.
География оқулығы – оқушылардың білімі мен тәрбиесін жетілдіруде басты
құралдардың бірі. Оқулық – географиядан берілетін білімнің бағдарлама
талабына сай көлемін және жүйесін анықтайды, сондықтан ол мұғалімге және
оқушыларға әрдайым оқып үйрену үшін қажет. Материалдың оқулықта қалай
берілгеніне қарай оқушылар игеретін білім деңгейі де күрделене түседі.
Жақсы оқулық балалардың білімнің ойдағыдай меңгеруіне көмектесіп қана
қоймай, сонымен қатар, пәнге ықыласын тудырады.
География оқулығының басты бір ерекшелігі, текстік құрам бөліктен
(компоненттен) басқа карталар, суреттер, фотосуреттер, сызбанұсқа, кесте,
профильдерден тұрады. Осындай құрам бөліктерді қосымша қолданған кезде ғана
жұмыс табысты болмақ.
Қазіргі қолданылып жүрген география оқулықтарының тиімді әрі түсінікті
болуы – олардың әдістемелік құрал-жабдықтарын түгелге жуық жаңартылды, әр
түрлі тапсырмалардың көлемі өсті (білім негізін байыту, оқылған материалды
дәйектеу, өз бетінше білігі мен білімін қолдана білу т.б. негізделген).
Сондай-ақ, оқу құралдарының бәрін бірдей пайдалану мүмкіндігі туды. Әрине,
мұның бәрі оқушылардың аталмыш пәнді толық игерулеріне көп көмегін
тигізеді. Жалпы мектептердегі жұмыс тәжірибесі көп мұғалімдедің география
оқулықтарының функциясын толық игергенін және оларға сәйкес әдістемелік
оқуды қолдануға ынталы екендіктрін көрсетеді. География оқулықтары сабақта
жаңа тақырыпты өткенде көп жәрдемін тигізеді. Әсіресе, текстік карталы
оқулықтар, санақ материалдары (қолдану кестелері, графиктер) жиі
қолданылады. Оқулықтарда сабақ үстінде материалдарды сұрыптауға, оқушыларға
қойылған сұрақтардың мәні мен түріне көп көңіл бөлінеді.
Бірақ іс жүзінде әлі де соңғы география оқулықтарындағы білім тәрбие
мүмкіндіктері толығымен қолданылмайды. Кейбір мұғалімдер сабақта оқулықты
қолдануда, оларды жаңа тақырыпты білуге пайдалануда, білімді бақылауда
ондағы материалдарды жеткіліксіз білуінің салдарынан қиналады. Бұндай оқу
үрдісі өте қауіпті, себебі, сыныпта балаларды әдейілеп кітаппен жұмыс
істетпеуге әкеп соғады, берілген атериалды игеру қиындай түседі, сөйтіп
білім және тәрбие сапасы төмендейді. Бірақ жұмыс басқа оқу құралдарсыз,
керісінше, тек қана оқулықпен шектеледі. Мұғалім тапсырманың оқулыққа
тікелей байланысты болуын және оқушылардан оқулықтағы тақырыпты дұрыс
қабылдауларын қадағалайды. Осындай оқыту бағыты ұзақ мерзімге созылып
кетсе, онда тиянақты оқып үйренуге мүмкіндік болмайды, себебі, оқушылардың
пәнге ынтасы жойылады, олардың білімі үстірт болып шығады, ал ең басты
жұмыс амалы – есте сақтау. Олсындай бағыттарда оқушылар үй тапсырмасын
оқулық арқылы қабылдау оқушының көп уақытын алады. География оқулығымен
жұмыс істеуді жоспарлаған кезде кейбір мұғалімдер рационалдық жұмысты
таңдауға мән бермейді. Кейбір түсініктеме оқу қолданған кезде барлық
сыныптарда оқушылардың жас қабілеті ескерілмесе, орта және жоғары
сыныптардағы оқушылардың сабаққа ықыласы төмендейтіні байқалады. Сондықтан
5, 7-сыныптарда сабақ өткенде (бұл әдіске оқушыларды бастауыш сыныптарда
үйретсе де) оқушыларға тақырыптық жоспар құруды үйреткеніміз жөн.
Оқулықпен жұмыс әдісі. Оқулақпен жұмыс істеуді біз осы кезге дейін
тақырыппен және тақырып құрам бөліктерімен жұмыс істеу деп түсініп келдік.
Ал, география оқулығына мұндай көзқарас дұрыс емес. Географиялық
тақырыптарды қосымша құралсыз, карталар, иллюстрациялық материалдар,
статистикалық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.