Паскаль програмалау тілі туралы түсінік
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... 3
1 Турбо Паскаль програмалау тілі туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 4
1.1. Программа туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.2.Турбо Паскаль программалау тілінің негізгі элементтері ... ... ... ... ... .4
1.3.Турбо Паскаль программалау тілінің құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
2.Турбо Паскаль праграммалау тіліндегі графиктік режим ... ... ... ... ... ... 8
2.1. Graph модулі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
2.2.Экранды басқаратын процедуралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
2.3.Графиктік режимде қолданылатын процедуралар мен функциялар ... 19
3. Турбо Паскальда графикалық обьектілерді қозғалту ... ... ... ... ... ... ... ..24
3.1.Обьектілерді қозғалту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27
Пайдаланылған дерек көздер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 29
Практикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..30
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... 3
1 Турбо Паскаль програмалау тілі туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 4
1.1. Программа туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.2.Турбо Паскаль программалау тілінің негізгі элементтері ... ... ... ... ... .4
1.3.Турбо Паскаль программалау тілінің құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
2.Турбо Паскаль праграммалау тіліндегі графиктік режим ... ... ... ... ... ... 8
2.1. Graph модулі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
2.2.Экранды басқаратын процедуралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
2.3.Графиктік режимде қолданылатын процедуралар мен функциялар ... 19
3. Турбо Паскальда графикалық обьектілерді қозғалту ... ... ... ... ... ... ... ..24
3.1.Обьектілерді қозғалту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27
Пайдаланылған дерек көздер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 29
Практикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..30
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі: Бүгінгі менің курстық жұмысымның тақырыбы «Турбо Паскальда обьектілерді қозғалту». Бұл кадрларды қозғалтуда мен арнайы объектілерді қозғалтуға арналған Turbo Pascal атымен аталатын программалау тілін қолдандым. Бұл програмалау тілінінің соңғы версиясын пайдаланған өте тиімді деп ойлаймын. Себебі Turbo Pascal арқылы экран бетіне тек әріптік- сандық мәліметтерді шығарып қана қоймай, сонымен бірге графиктік мәліметтерді, мысалы схемалармен сызбаларды шығаруға болады.
Graph модулінде қолданылатын процедуралар мен функциялар графиктік режимде негіз болып табылады.
Қазіргі ғылыми-техникалық даму кезеңінде инженерлік, экономикалық, басқару, ғылыми және басқа түрлі есептерді тиімді түрде шешу, медициналық болжам қою және т.б зерттеу нәтижелерін жоғары дәлдікпен анықтауды сонымен қатар объектілерді, кадрларды және де басқа графикалық схемаларды сызуда арнайы электронды-есептеуіш машиналарынсыз ұйымдастырып, қолданып нәтижесін алу мүмкін емес. Өйткені барлық деңгейдегі мамандар, студенттер өз білімін одан әрі тереңдетуге жыл сайын дамып отырған электронды –есептеуіш машинасымен жүзеге асыруда. Соңғы жылдары есептеуіш техниканың қарқындап дамуына байланысты, осы курстық жұмысқа Турбо Паскальдың соңғы версиясы тікелей қатысты.
Курстық жұмысымның тақырыбы: «Турбо Паскальда обьектілерді қозғалту». Курстық жұмысым кіріспеден, 3бөлімнен, қорытындыдан, және пайдаланылған дерек көздер тізімінен, практикалық бөлімнен тұрады.
Зерттеу мақсаты: Студенттерге Graph модулінің мүмкіншіліктерін, графиктік режимде жұмыс жасап, түрлі сызбалар, нүктелер, обьектілерді құрып, оларды қозғалтуға болатыны туралы мағұлмат беріп таныстыру.
Міндеттері:
- Турбо Паскаль програмасын оқыту;
- Графикалық мүмкіншіліктерімен танысу;
- Процедуралар мен функцияларды қолдана отырып есептер шығару;
-
Зерттеу обьектісі:Алия Молдағұлова атындағы Актөбе гуманитарлық колледжінің компьютер классында өткізілді.
Зерттеудің ғылыми болжамы: Паскаль тілінің оңайлығы оның алгаритмдік тілге ұқсастығында. Бұл тілде программа жазуды оңайлататын көптеген стандарт модульдері мен библиотекалары бар. Жәнеде қолданушы өз модульдерін жазып оларды библиотекаларға біріктіре алады. Паскаль тілі берілгендерді динамикалық түрде де көрсетуге мүмкіндік береді.
Кез келген программист жүйемен практикалық жұмысқа кірісуде, алдымен Турбо Паскаль ортасымен соқтығысады. Себебі, жоғарыда айтып кеткендей, Паскаль тілі кез-келген саладағы күрделі есептері шешу үшін пайдалануға болатын кең таралған стандартты программалау тіліне айналды.
Зерттеу әдістері: Турбо Паскальда әр түрлі граф бейнелерді салыстыру арқылы қарастырдым. Талдау, практикалық, қорытындылау.
Тақырыптың өзектілігі: Бүгінгі менің курстық жұмысымның тақырыбы «Турбо Паскальда обьектілерді қозғалту». Бұл кадрларды қозғалтуда мен арнайы объектілерді қозғалтуға арналған Turbo Pascal атымен аталатын программалау тілін қолдандым. Бұл програмалау тілінінің соңғы версиясын пайдаланған өте тиімді деп ойлаймын. Себебі Turbo Pascal арқылы экран бетіне тек әріптік- сандық мәліметтерді шығарып қана қоймай, сонымен бірге графиктік мәліметтерді, мысалы схемалармен сызбаларды шығаруға болады.
Graph модулінде қолданылатын процедуралар мен функциялар графиктік режимде негіз болып табылады.
Қазіргі ғылыми-техникалық даму кезеңінде инженерлік, экономикалық, басқару, ғылыми және басқа түрлі есептерді тиімді түрде шешу, медициналық болжам қою және т.б зерттеу нәтижелерін жоғары дәлдікпен анықтауды сонымен қатар объектілерді, кадрларды және де басқа графикалық схемаларды сызуда арнайы электронды-есептеуіш машиналарынсыз ұйымдастырып, қолданып нәтижесін алу мүмкін емес. Өйткені барлық деңгейдегі мамандар, студенттер өз білімін одан әрі тереңдетуге жыл сайын дамып отырған электронды –есептеуіш машинасымен жүзеге асыруда. Соңғы жылдары есептеуіш техниканың қарқындап дамуына байланысты, осы курстық жұмысқа Турбо Паскальдың соңғы версиясы тікелей қатысты.
Курстық жұмысымның тақырыбы: «Турбо Паскальда обьектілерді қозғалту». Курстық жұмысым кіріспеден, 3бөлімнен, қорытындыдан, және пайдаланылған дерек көздер тізімінен, практикалық бөлімнен тұрады.
Зерттеу мақсаты: Студенттерге Graph модулінің мүмкіншіліктерін, графиктік режимде жұмыс жасап, түрлі сызбалар, нүктелер, обьектілерді құрып, оларды қозғалтуға болатыны туралы мағұлмат беріп таныстыру.
Міндеттері:
- Турбо Паскаль програмасын оқыту;
- Графикалық мүмкіншіліктерімен танысу;
- Процедуралар мен функцияларды қолдана отырып есептер шығару;
-
Зерттеу обьектісі:Алия Молдағұлова атындағы Актөбе гуманитарлық колледжінің компьютер классында өткізілді.
Зерттеудің ғылыми болжамы: Паскаль тілінің оңайлығы оның алгаритмдік тілге ұқсастығында. Бұл тілде программа жазуды оңайлататын көптеген стандарт модульдері мен библиотекалары бар. Жәнеде қолданушы өз модульдерін жазып оларды библиотекаларға біріктіре алады. Паскаль тілі берілгендерді динамикалық түрде де көрсетуге мүмкіндік береді.
Кез келген программист жүйемен практикалық жұмысқа кірісуде, алдымен Турбо Паскаль ортасымен соқтығысады. Себебі, жоғарыда айтып кеткендей, Паскаль тілі кез-келген саладағы күрделі есептері шешу үшін пайдалануға болатын кең таралған стандартты программалау тіліне айналды.
Зерттеу әдістері: Турбо Паскальда әр түрлі граф бейнелерді салыстыру арқылы қарастырдым. Талдау, практикалық, қорытындылау.
Пайдаланылған дерек көздер тізімі.
1. Абрамов А.Г., Трифонов Н.П., Трифонова Г.Н. Введение в язык Паскаль. М., Наука, 1988.
2. Абрамов С.А., Гнездилова Г.Г., Капустина Е.Н., Селюн М.И. Задачи по программированию. М., Наука, 1988.
3. Ахо А., Хопкрофт Дж., Ульман Дж. Построение и анализ вычислительных алгоритмов. М., Мир, 1979.
4. Вирт Н. Алгоритмы и структуры данных. М., Мир, 1989.
5. Епанешников А., Епанешников В. Программирование в среде Turbo Pascal 7.0. М., Диалог-Мифи, 1993.
6. Зуев Е.А. Система программирования Turbo Pascal. М., Радио и связь, 1992.
7. Зуев Е.А. Программирование на языке Турбо-Паскаль 6.0,7.0. М. Радио и связь. Веста. 1993.
8. Йодан Э. Структурное программирование и конструирование программ. М.: Мир, 1979.
9. Кенин А.М., Печенкина Н.С. Работа на IBM PC. М., АО "Книга и бизнес", 1992.
10. Кнут Д. Искусство программирования на ЭВМ. М.: МИР, т.1, 1976; т.2, 1977; т.3, 1978.
11. Абралеов С.А. Зима Е.В. Начало программирования на языке Паскаль М.1987 г.
12. Бөрібаев Б., Нақысбеков Б., Мадиярова Г. «Информатика және есептеуіш техника негіздері» Алматы «Мектеп» 2005 ж.
13. Бурин Е.А «Программирование на языке Турбо Паскаль» Уч. Пособие, АГУ, Алматы, 2000г.
14. Гусева А.И. «Учимся информатике: задачи и метод их решения» М:. Диалог – МИФИ, 1999 г.
15. Зуева Е.А. «Система программирования Турбо Паскаль»
16. Культин Н.Б. «В Turbo Pascal 7.0 и Delphi» Дюссельдарф Киев, Москва Санкт-Петербург 1999г.
17. Қазақша-орысша, орысша-қазақша теминологиялық сөздік «Информатика және есептеуіш техника» Алматы «Рауан» -1999ж.
18. Немнюгин С.А. «TURBO PASCAL Практикум 2-е издание» Питер 2005г.
1. Абрамов А.Г., Трифонов Н.П., Трифонова Г.Н. Введение в язык Паскаль. М., Наука, 1988.
2. Абрамов С.А., Гнездилова Г.Г., Капустина Е.Н., Селюн М.И. Задачи по программированию. М., Наука, 1988.
3. Ахо А., Хопкрофт Дж., Ульман Дж. Построение и анализ вычислительных алгоритмов. М., Мир, 1979.
4. Вирт Н. Алгоритмы и структуры данных. М., Мир, 1989.
5. Епанешников А., Епанешников В. Программирование в среде Turbo Pascal 7.0. М., Диалог-Мифи, 1993.
6. Зуев Е.А. Система программирования Turbo Pascal. М., Радио и связь, 1992.
7. Зуев Е.А. Программирование на языке Турбо-Паскаль 6.0,7.0. М. Радио и связь. Веста. 1993.
8. Йодан Э. Структурное программирование и конструирование программ. М.: Мир, 1979.
9. Кенин А.М., Печенкина Н.С. Работа на IBM PC. М., АО "Книга и бизнес", 1992.
10. Кнут Д. Искусство программирования на ЭВМ. М.: МИР, т.1, 1976; т.2, 1977; т.3, 1978.
11. Абралеов С.А. Зима Е.В. Начало программирования на языке Паскаль М.1987 г.
12. Бөрібаев Б., Нақысбеков Б., Мадиярова Г. «Информатика және есептеуіш техника негіздері» Алматы «Мектеп» 2005 ж.
13. Бурин Е.А «Программирование на языке Турбо Паскаль» Уч. Пособие, АГУ, Алматы, 2000г.
14. Гусева А.И. «Учимся информатике: задачи и метод их решения» М:. Диалог – МИФИ, 1999 г.
15. Зуева Е.А. «Система программирования Турбо Паскаль»
16. Культин Н.Б. «В Turbo Pascal 7.0 и Delphi» Дюссельдарф Киев, Москва Санкт-Петербург 1999г.
17. Қазақша-орысша, орысша-қазақша теминологиялық сөздік «Информатика және есептеуіш техника» Алматы «Рауан» -1999ж.
18. Немнюгин С.А. «TURBO PASCAL Практикум 2-е издание» Питер 2005г.
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 35 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 35 бет
Таңдаулыға:
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі
Ақтөбе гуманитарлық колледжі
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
(Алгоритмдеу және бағдарламалау негіздері пәні бойынша)
Ғылыми жетекшісі Жазымова М.С.
Информатика
пәні оқытушысы
Қорғауға жіберілді(жіберілмеді).
Информатика және ақпараттық жүйелер
пәндер бірлестігінің жетекшісі
____________А.Ж.Бөрібай
қолы
____ ______________ 2010ж
Ақтөбе 2010ж.
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... 3
1 Турбо Паскаль програмалау тілі туралы
түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 4
1.1. Программа туралы
түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
..4
1.2.Турбо Паскаль программалау тілінің негізгі
элементтері ... ... ... ... ... .4
1.3.Турбо Паскаль программалау тілінің құрылымы
... ... ... ... ... ... ... ... ..6
2.Турбо Паскаль праграммалау тіліндегі графиктік
режим ... ... ... ... ... ... 8
2.1. Graph модулі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ...
... ... ... ... .8
2.2.Экранды басқаратын
процедуралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..16
2.3.Графиктік режимде қолданылатын процедуралар мен функциялар ... 19
3. Турбо Паскальда графикалық обьектілерді
қозғалту ... ... ... ... ... ... ... ...24
3.1.Обьектілерді
қозғалту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ..24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... .27 Пайдаланылған дерек көздер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .29
Практикалық
бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ...30
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі: Бүгінгі менің курстық жұмысымның тақырыбы
Турбо Паскальда обьектілерді қозғалту. Бұл кадрларды қозғалтуда мен
арнайы объектілерді қозғалтуға арналған Turbo Pascal атымен аталатын
программалау тілін қолдандым. Бұл програмалау тілінінің соңғы версиясын
пайдаланған өте тиімді деп ойлаймын. Себебі Turbo Pascal арқылы экран
бетіне тек әріптік- сандық мәліметтерді шығарып қана қоймай, сонымен бірге
графиктік мәліметтерді, мысалы схемалармен сызбаларды шығаруға болады.
Graph модулінде қолданылатын процедуралар мен функциялар графиктік
режимде негіз болып табылады.
Қазіргі ғылыми-техникалық даму кезеңінде инженерлік, экономикалық,
басқару, ғылыми және басқа түрлі есептерді тиімді түрде шешу, медициналық
болжам қою және т.б зерттеу нәтижелерін жоғары дәлдікпен анықтауды сонымен
қатар объектілерді, кадрларды және де басқа графикалық схемаларды сызуда
арнайы электронды-есептеуіш машиналарынсыз ұйымдастырып, қолданып нәтижесін
алу мүмкін емес. Өйткені барлық деңгейдегі мамандар, студенттер өз білімін
одан әрі тереңдетуге жыл сайын дамып отырған электронды –есептеуіш
машинасымен жүзеге асыруда. Соңғы жылдары есептеуіш техниканың қарқындап
дамуына байланысты, осы курстық жұмысқа Турбо Паскальдың соңғы версиясы
тікелей қатысты.
Курстық жұмысымның тақырыбы: Турбо Паскальда обьектілерді
қозғалту. Курстық жұмысым кіріспеден, 3бөлімнен, қорытындыдан, және
пайдаланылған дерек көздер тізімінен, практикалық бөлімнен тұрады.
Зерттеу мақсаты: Студенттерге Graph модулінің мүмкіншіліктерін,
графиктік режимде жұмыс жасап, түрлі сызбалар, нүктелер, обьектілерді
құрып, оларды қозғалтуға болатыны туралы мағұлмат беріп таныстыру.
Міндеттері:
- Турбо Паскаль програмасын оқыту;
- Графикалық мүмкіншіліктерімен танысу;
- Процедуралар мен функцияларды қолдана отырып есептер шығару;
-
Зерттеу обьектісі:Алия Молдағұлова атындағы Актөбе гуманитарлық
колледжінің компьютер классында өткізілді.
Зерттеудің ғылыми болжамы: Паскаль тілінің оңайлығы оның алгаритмдік
тілге ұқсастығында. Бұл тілде программа жазуды оңайлататын көптеген
стандарт модульдері мен библиотекалары бар. Жәнеде қолданушы өз модульдерін
жазып оларды библиотекаларға біріктіре алады. Паскаль тілі берілгендерді
динамикалық түрде де көрсетуге мүмкіндік береді.
Кез келген программист жүйемен практикалық жұмысқа кірісуде,
алдымен Турбо Паскаль ортасымен соқтығысады. Себебі, жоғарыда айтып
кеткендей, Паскаль тілі кез-келген саладағы күрделі есептері шешу үшін
пайдалануға болатын кең таралған стандартты программалау тіліне айналды.
Зерттеу әдістері: Турбо Паскальда әр түрлі граф бейнелерді
салыстыру арқылы қарастырдым. Талдау, практикалық, қорытындылау.
1.Турбо Паскаль програмалау тілі туралы түсінік.
1.1.Программа туралы түсінік.
Программа құруға ыңғайлы тамаша тілдердің бірі- Паскаль тілі. Оны
оқып үйрену,түсіну және логикалық ойлау өте қара- пайым,әрі жеңіл. Паскаль
программалаудың структуралық тәртібін және программалаудың басқа тілдерге
қарағанда мысалы,Бейсик тіліне қарағанда әлдеқайда жақсы дамығанын
айқындады. Оның қызықты рекурсивтік мүмкіндіктері,сонымен қатар әділ жөн
сілтеу технологиясы да қолдау жасап отыр.
Енді бірер ауыз сөз тілдің тарихына тоқталатын болсақ алгоритімдік
тіл АЛГОЛ 1950-1960 жылдары өңделді. Паскаль АЛГОЛ-дың ұрпағы болып
саналады. Оны өңдеген швециялық,жоғары техникалық училищесінің профессоры
Никлаус Вирт болды. Ол бұл тілді дүние жүзінде алғаш есептеу машинасын
жасаған ұлы француз ғалымы Блез Паскальдың құрметіне Паскаль деп атаған.
Паскальдың туған уақыты 70 жылдардың басы болатын. АЛГОЛ-мен салыстырғанда
Паскаль түсінікті әрі өте жеңіл. АЛГОЛ-да жоқ болған нәрселердің барлығы
Паскальда бар. Онда көптеген жақсы өңделген мәліметтер және қорытылып жаңа
үлгіде тұрғызылған процедуралары бар.
Турбо Паскаль Borland фирмасының кеңейтілген стандартты тілі болып
табылады,сонымен қатар интегралдау ортасын жеңілдету және тездету
процесінде өңдеу программасын қалыпты сақтайды. Турбо Паскаль 7.0 пайда
болғанша,бұл программалық өнім жеті версиядан өтті.
1.2.Турбо Паскаль программалау тілінің негізгі элементтері.
Программалау ортасында негізгі жұмыс пернетақтасы немесе маус көмегімен,
меню жүйесі және сұхбат терезелер арқылы жүзеге асады.
Паскаль интерфейсі
Паскаль интерфейсі – келесі терезе элементтерінен құрылады:
➢ Меню қатары
➢ Терезе номері
➢ Программаны редакторлеу терезесі
➢ Қалып күй қатары.
Меню қатары
ТУРБО ПАСКАЛЬ жүйелік меню жүйесі келесі бөлімдерден тұрады: File, Edit,
Search, Run, Compile, Debug, Tools, Options, Windows, Help.
Fail(файл) ішкі менюі
New, Open, Save, Save аs, Save all, Change dir, Change Director, Revert ,
Help, Print, Printer setup, Dos shell, Exit.
.
Edit(түзету) ішкі менюі
Undo, Redo, Cut, Paste, Copy, Clear, Show clipboard.
Search ішкі менюі.
Find, Direction,Forward, Backward, Scope, From curso, Entire scope,
Replace, Search again, Go to line number, Show last compiler error, Find
error, Find procedure.
Run (орындау) ішкі менюі
Run, Step over, Trace into, Go to cursor , Program reset, Parameters.
Compile ішкі менюі
Compile, Make, Build, Destination, Primary file, Clear primary file ,
Information.
Debug (реттеу) ішкі менюі
Breakpoints, Call stack, Register, Watch, Output, User screen,
Evaluatemodify Expression, Result, New value, Add watch, Add breakpoint
Condition, Pass count
File name, Line number.
Tools ішкі менюі
Messages, Go to next, Go to previous, Grep.
Options (опциялар) ішкі менюі
Code generation, Run-time errors, Syntax options, Debugger, Symbols,
Integrated debuggingbrowsing, Standalone debugging, Display swapping, None
, Smart, Always, Directories, EXE & TPU directory, Include directories,
Unit directories, Object directories, Tools, Environment, Preferences,
Screen sized, Source tracking , Auto save, Options, Disktor file, Editor,
Create backup files, Insert mode, Auto indent mode , Use tab characters,
Optimal fill, Backspace unindents, Cursor through tabs, Group Undo,
Persistent blocks, Overwrite blocks, Colors, Open .
Windows ішкі менюі
Tile, Cascad, Close all, Refresh display, SizeMove, Zoom, Next, Previous,
Close, List.
Help (көмек) ішкі менюі
Help (көмек) менюі жұмыс барысында Turbo Pascal туралы (командалар,
меню, программалау және т.б) ақпараттар алу қажет болғанда қолданылады.
Терезе номері
Терезенің оң жақ жоғарғы жетінде орналасады және File менюіндегі New
командасынан жаңа терезе ашылған сайын NONNAME00.PAS аттауында көрсетілген
00 орнына реттелген сандарда бірге өзгеріп отырады.
Программаны редакторлеу терезесі
Программаны редакторлеу терезесінде Turbo Pascal тілінде құрылған
программаны жазылып редакторлеуге болады.
Қалып күй қатары.
Қалып күй қатарында F1 Help, F2 Save, Ғ3 Open, Alt+F9, Compile F9
Make Alt+F10 Local menu командалары орналасқан.
1.3. Турбо Паскаль программалау тілінің құрылымы.
Программа программаның тақырыбынан және программа денесінен құрылады.
Программа тақырыбы: program кілттік сөзінен және қолайлы тізімді
программа файылынан (input output)
Программа денесі (блок) алты бөліктен құрылады:
- белгілерді сипаттау бөлімі;
- тұрақтыларды сипаттау бөлімі;
- мәліметтер типін сипаттау бөлімі;
- айнымалыларды сипаттау бөлімі;
- процедуралар және функцияларды сипаттау бөлімі;
- операторларды сипаттау бөлімі.
Бөліктердің орналасу орнын өзгертуге болмайды. Кез-келген бөліктер
(оператордан басқасы) жоқ бола алады.
Белгілерді сипаттау бөлімі
label (қызметші сөзі) бөлімінде белгілер үтір арқылы ажыратылып
жазылады.
Мысалы label 3, 11 , 48, 2;
Тұрақтыларды сипаттау бөлімі
const (қызметші сөзі)
Әрбір тұрақтыны анықтау үшін қандайда бір тұрақты мәнді белгілейтін
идентификатор енгізіледі.
Мысалы: e=2,718281828;
z=’8 Б класс’;
Мәліметтер типін сипаттау бөлімі
tupe (қызметші сөзі)
Жұмыс барысында мәліметтердің стандартты типі жие қолданылады:
byte – бүтін (0-ден 255-дейін)
integer - бүтін (32768-ден 32767-дейін)
longint – (2147483648-ден 2147483647-дейін)
real - нақты (2,9Е-39 дан 1,7Е+38-дейін)
char - символьдық (кез-келген символ. Мысалы: f немесе №)
string – жолдық тип (кез-келген мәтін 0 ден бастап 255 символ)
boolean – логикалық тип {екі мәнді қабылдайды: FALSE (жалған) және TRUE
(ақиқат)}
Айнымалыларды сипаттау бөлімі
var (қызметші сөзі)
Осы бөлімде программада берілетін барлық типі көрсетілген айнымалылар
болу керек. Бірдей типтегі айнымалылар идентификаторы үтір арқылы жазылады.
i, kl, l: integer;
a, b: real;
hobidaus: seasans
Процедуралар және функцияларды сипаттау бөлімі
Бөлімде бірнеше процедуралар және функциялар болуы мүмкін. Бірақ әрбір
процедура Procedure, әрбір функция Function сөзінен басталады..
Процедура және функцияның құрылымы өзінше бір программаға ұқсас.
Операторларды сипаттау бөлімі
begin
программа денесі
end.
2. Турбо Паскаль праграммалау тіліндегі графиктік режим.
2.1.Graph модулі
Ол процедуралар мен функцияларды графиктік режим орнату үшін программаның
басында келесі амалдар орындау қажет:
USES қызметші сөзінде GRAPH модулі жазылады:
USES Graph;
VAR
d1,d2:Integer;
BEGIN
dl:=Detect;
I nitGraph(d1, d2, 'C:\Turbo\Graph');
мұндағы:
InitGraph - графикалық режимді орнату процедурасы,
d1- графиктік режим драйверініңтипін,
d2 - видеоадаптердің жұмыс режимінің нөмірін анықтайтын тұрақтылар.
Бұл шамалар монитор мен видеадаптер типтеріне байланысты болады. Егер
программада графиктік режим драйверінің типіне Detect стандартты тұрақты
шамасы берілсе, онда InitGraph процедурасы автоматты түрде өзіне керекті
графиктік драйвердің типін және монитор мен видеоадаптердің типтеріне
сәйкес келетін графиктік жұмыс режимін анықтап алады. Апострофтардың ішінде
орналасқан үшінші параметр Graph.tpu файлының дискіде орналасқан жолын
көрсетеді. Егер ол Turbo Pascal терезесін ашқан Turbo. Ехе файлымен бірге
бір каталогта орналасатын болса, онда Graph.tpu файлының орналасқан жолы
орнына бос екі апостроф қойылып кетеді.
Компьютерлерде экран үшін негізінен екі жұмыс режимі пайдаланылады:
текстік (символдық) және графиктик . Компьютерді жұмысқа қосқан кезде экран
текстік режимде жұмыс жасап тұрады. Компьютердің графиктік мүмкіндіктерін
пайдаланып жұмыс істейтін программалар жазу үшін, дисплей адаптерін
графиктік режимде жұмыс істеуге даярлау керек.
Адаптерді дисплейдің графикалық режимде жұмыс істеуді қамтамасыз
ететін құрылғысы деп қарастырсақ, бұл құрылғыны іске қосу үшін арнаулы
программалар қажет. Мұндай программаларды графиктік драйверлер деп атайды.
Адаптерлер әр түрлі болады, мысалы CGA – адаптері, ЕGA- адаптері, VGA-
адаптері және т.б., сол себепті әрбір адаптерге сәйкес өзінің драйвері
болады. Әдетте бұл драйверлер BGI каталогында жинақталады да және BGI
кеңеймелі файл түрінде сақталады. Адаптердің түріне байланысты графиктік
режимдегі экранның мүмкіндіктері де түрліше болады, мысалы CGA – адаптер
болған жағдайда графиктік экранның өлшемдері 320*200 (палитрасы үш түстен
тұрады) немесе 640*200(палитрасы екі түстен тұрады), ал EGA- адаптер CGA-
адаптердің барлық мүмкіндіктерін қамтиды және тағы да басқа режимдерді
(640*200, палитра-16 түс, 4 беті бар ), (640*350, палитра-16 түс, 1 беті
бар ) бере алады.
Экранды графиктік режимде жұмыс істеуге даярлау
• Uses GRAPH бұл сөйлем міндетті түрде программа тақырыбынан
кейін жазылады және стандарт модульдер кітапханасындағы GRAPH модулінің
ашылғандығын білдіреді.
• Init Graph процедурасы- адаптер жұмысындағы графиктік режимді
тағайындайды, процедура тақырыбының жазылуы:
Procedure InitGraph ( var Driver, Mode: integer; Path: String); Айталық,
драйверлер D: дискісінің BPBGI каталогында сақталған деп есептесек, онда
драйвер типін автоматты түрде анықтауды жүзеге асыратын программа фрагменті
төмендегідей болады:
USES CRAPH;
VAR
DRIVER, MODE:INTEGER;
BEGIN
DRIVER:=DETECT;
INITGRAPH(DRIVER,MODE,`C:BPBGI`);
• Close Graph процедурасы адаптердің графиктік режиміндегі жұмысын аяқтап
текстік режимді қалпына келтіреді. Жазылуы: Procedure Close Graph;
• Graph Result процедурасы соңғы пайдаланған графиктік процедуралар
жұмыстары нәтижесін integer типті кодын береді.Егер нәтиже қате
болмаса,онда бұл функцияның мәні 0-ге тең болады да,ал қалған (қатесі бар
жағдайларда) -1 мен 14-аралығындағы бүтін теріс сандардың біріне тең
болады,және олардың әрқайсысына сәйкес төмендегідей мағынада тексттер
тағайындалған.
CONST
Grok =0; {қате жоқ}
GrintGraph= -1 ; {графиктік режим тағайындалмаған}
GrNotDetect =-2 ; {драйвер типі анықталмаған }
GrFileFind= -3; {графиктік драйвер табылмады}
GrInvalidDriver=-4; {драйвер типі дұрыс емес}
GrNoLoadMem=-5; {драйверді орналастыруға жады жетпейді}
GrNoScanMem=-6; {облысты қарауға жады жетпейді}
GrNoFloodMem=-7; {облысты бояуға жады жетпейді}
Gr onNotFound= -8 ; {шрифт са0тал5ан файл табылмады}
GrNotFondMem= -9 { шрифт орналастыруға жады жетпейді }
GrInvalidMode= -10 { грфиктік режим дұрыс емес}
GrError= -11; {жалпы қате}
GrloError = -12 ; {енгізу-шығаруда қате бар}
GrInvalidFond = -13; {шрифт форматы дұрыс емес}
GrInvalidFontNum= -14; {шрифт номері дұрыс емес}
• GraphErrorMsg функциясы көрсетілген кодқа сәйкес тексті қамтитын STRING
типті мән береді, тақырыбы: Function GraphErrorMsg (Code:Integer
):String:Міне , осыған байланысты графиктік объектілермен жұмыс жасайтын
программаларда төмендегідей фрагменттің болғаны дұрыс:
USES GRAPH;
VAR
DRIVER, MODE:INTEGER ;
BEGIN
DRIVER=DETECT; {}
INITGRAPH (DRIVER, MODE,’ \BP\BGI’);
Error:= Graph Result; {Нәтиженің кодын алу}
If Error Grok Then {Қатенің бар жоғын тексеру}
Begin
Writeln (GraphErrorMsg (Error))( Қате туралы хабарлау
... ... ...
End
Else {қате жоқ, программа әрі қарай жалғаса береді}
... ... ...
Графикалық режимді инициализациялау
Турбо Паскальда графикамен жұмыс істеу үшін графиктік операторларды (Uses),
драйверлерді (GraphDrіver), модульдерді (Crt, Graph), режимдерді
(GraphMode, CloseGraph) қосуымыз қажет.
Графикалық тәртіп инициализациясы Init процедурасы және CloseGraph жабылу
процедурасымен орындалады. InitGraph процедура тақырыбы мынадай түрде
болады:
InitGraph (Драйвер : Integer; Режим :Integer; драйвер файлына
жолдаиа :String);
Бірінші екі параметр тұрақтылармен, келтірілген графиктік драйверлермен
және режимдермен анықталады. Автоматты драйвер және тәртіппен графикалық
режимді инициализациялау үшін, Detect немесе 0 тұрақтысына жауапты
өзгергішті иелену жеткілікті. Иемдену қандай жағдайда болмасын осы жағдайда
өзгертуді талап етпейді.Үшінші параметр String типі Ms-Dos- пен, жол
каталогіне, графикалық драйверлердің файлдарында өзімен синтаксистікте
болатын мағына алуы тиіс.
Турбо Паскальда графикалық бейнелерді салу үшін стандартты кітапханалық
Graph модулі арналған. Ол әр түрлі адаптерлі дисплейлерде графикалық
режимдерді толығымен басқаруды қамтамасыз ететін программалардың
кітапханасы. Ал Crt модулі экранға информацияларды шығаруды, пернетақтадан
берілгендерді енгізуді, сол сияқты терезелермен жұмыс істеуді, дыбыстық
сигналдар мен түрлі-түсті текстік жолдарды экранға шығаруды қамтамасыз
етеді.
Рrogram Сурет;
Uses Graph, Crt;
Var
GraphDrіver, {Графикалықдрайвер}
Graphmode: іnteger; {Графикалық режим}
Begіn
Clrscr; {Экранды тазалау}
GraphDrіver := 0; {Графикалық драйверді ашу} ІnіtGraph (GraphDrіver,
GraphMode, ‘ ‘); {Графикалық жүйені нициализация жасайды және аппаратураны
графикалық режимге ауыстырады}
Іf GraphResult 0 then {Қате пайда болды}
Begіn
Wrіteln; {Графика қатесінің нициализациясы}
Wrіteln; {Программа жұмысын тоқтату}
Halt; {Тоқтату}
End;
{Осы жолдан бастап графикалық әрекеттерді орындау процесі басталады }
Readln; {Enter түймесіне басқанға дейін суретті
экран да
көрсетіп тұру} CloseGraph;
{Графикалық режимді жабу}
End.
GraphDrіver сөзін (G) деп, ал GraphMode сөзін (RGM) деп қысқартып алуға
болады.
Program InitDemo;
Uses Graph; {Graph модулін қолдану }
Var
GraphDriver, { Графикалық драйвер}
GraphMode : Integer ; (Графикалық режим)
Begin
GraphDriver := Detect; {драйвердің автоайырылуы}
{ Gm параметрін құру}
{ мұндай жағдайда қабылданбайды}
InitGraph := (GraphDriver , GraphMode , ‘C:\BP\BGI’);
{ Графикалық драйверлер орналасады}
{ BP каталогының BGI каталогында}
{С: дискісінде}
{Графикалық әрекет}
Line (0, 0, GetMaxX, GetMaxY);
Readln; {Экранда соңғы суреттің кідіруі}
CloseGraph ; {графикалық режимнің жабылуы}
End.
Инициализациялау қателері және олардың өңделуі
Графикалық тәртіпті инициализациялаған кезде қате болса, онда Turbo Pasсal
Графиканың қате Қателер Қате туралы жаупты хабаршы
тұрақтылары коды
grOk 0 Қателері жоқ
grNoInitGraph -1 Графика инициализацияланбаған
grNotDetected -2 Графикалық құралдар табылмаған
grFileNotFound -3 Файл табылмаған
grInvalid Driver -4 Мүмкінсіз драйвер
grNoLoadMem -5 Драйвер толтырылмаған
grNoScanMem -6 Жад қарғандағы қате
grFloodMem -7 Бояу кезіндегі қате
grFontNotFound -8 Қаріп табылмаған
grNoFontMem -9 Қаріп жадқа толтырылмаған
grInvalidMode -10 Мүмкінсіз режим
grError -11 Графика қателері
grIOError -12 Графиканың енгізу-шығару қателері
grInvalidFont -13 Қаріптің мүмкінсізфайлы
grInvalidFontNum -14 Қаріптің мүмкінсіз нөмірі
Program Graph InitDemo;
Uses Graph; { Графикалық модульді қолдану }
Var GraphDriver, { Графикалық драйвер }
GraphMode : Integer { Графикалық режим}
ErrorCode := Integer { Қате коды }
Procedure MyGraphInit
Begin
GraphDriver:= Detect; {автоайырылу}
InitGraph (GraphDriver, GraphMode, ‘C:\BP\BGI’ );
ErrorCode := GraphResult; { Инициализация нәтижесі }
If ErrorCode grOk then { Қатенің кетуі }
Begin
Writeln (‘ графикалық инициализацияның қатесі: ‘, GraphErrorMsg
(ErrorCode));
Writeln(‘Бағдарламамен жұмыс үзілген ‘);
Halt (1);
End;
End;
Begin
MyGraphInit;
{}
Line ();
Readln;
CloseGraph;
Graph Result функциясымен келетін қателер кодын генерациялайды. Графикалық
модульде код қателеріне мынадай тұрақтылар енгізілген: Графиканы
инициализациялауды- қателердің өңделуімен көрсетіп өтейін. Графикалық
процесті инициализациялауда-оның әрбір графикалық программада жеке-жеке
ашылу үшін, оны MyGraph Init процедурасымен әзірлеу ыңғайлы.
Қарапайым графикалық пішім
Бірінші үлгі- геометриялық пішіндердің және ағымдағы сызық түсін құратын
процедурасымен көрсетіледі.
Program SimpleFigureDemo;
Uses Graph; {Graph модулін қолдану}
Var
GraphDriver, {Графикалық драйвер}
GraphMode, {Графикалық режим}
ErrorCode :Integer; {Қате коды}
Procedure MyGraphInit;
Begin
GraphDriver := Detect {автоайырылу }
InitGraph (GraphDriver ,GraphMode,`D:\BP\BGI`);
ErrorCоde :=GraphResult; {Инициализация
нәтижесі}
If ErrorCode grOK then { Қатенің кетуі}
Begin
Writeln (`графикалық инициализацияның қатесі : ‘ ,
GraphErrorMsg(ErrorCode));
Writeln (`Бағдарламамен жұмыс үзілген`);
Halt (1);
end;
end;
Алдын ала анықталған тұрақтылар
Графикалық режимдегі жұмыс алдын ала анықталған тұрақтылармен, типтермен,
процедуралармен және Graph модулінің стандартты функцияларымен орындалады.
Graph модуліндегі тұрақтының түсі Crt модуліндегідей атаулармен және
кодтардан тұрады.
Сызықтардың тұрақтылар типі және олардың жуандықтары
Тұрақты Мағына Ескерту
SolidLn 0 Жаппай сызық
DottedLn 1 Нүктелі сызық
CenterLn 2 Жіңішке-пунктир сызық
DasedLn 3 Пунктир сызық
UsesBitLn 4 Бағдарламашымен
анықталатын сызық үлгісі
Norm Widt 1 Жуандығы жәй сызық
Thick Width 3 Қалың сызық
Бұл тұрақтылар GetLineSettings және SetLineStyle процедураларымен
қолданылады.
Бояу үлгілерінің тұрақтылары
Тұрақты Мағына Ескерту
EmptyFill 0 Бір түспен облыс бояу
SolidFill 1 Облысты жайпаң бояу
LineFill 2 Сызықтармен бояу ____
ItSlash Fill 3 Cызықтармен бояу
SlashFill 4 Қалың сызықпен бояу
BkSlashFill 5 Қалың сызықпен бояу\\\
LtBkSlashFill 6 Сызықтармен бояу\\\\\
HatchFill 7 Сирек штрихпен бояу
XHatchFill 8 Жиі штрихпен бояу
InterleaveFill 9 Үзілмелі сызықпен бояу
WideDotFill 10 Сирек нүкте сызықпен
CloseDotFill 11 бояу
UserFill 12 Жиі нүкте сызықпен бояу
Бағдарламашымен
анықталған бояу
Бұл тұрақтылар GetFillSettings және SetFillStyle- мен қолданылады.
Қаріп үлгі тұрақтылары және мәтін текстеуі
Тұрақты Мағынасы Ескерту
DefaultFont 0 8*8 растрлық қаріп
TripLexFont 1 Штрих қаріп
SmallFont 2 Штрих қаріп
SansSerifFont 3 Штрих қаріп
GothicFont 4 Штрих қаріп
HorizDir 0 Солға оңға нұсқау
VertDir 1 Төмен жоғары нұсқау
UserCharSize 0 Символдардың,бағдарламашы
анықталғандардың өлшемі
Бұл константалар SetTextStyle және GetTextSetting процедураларымен
қолданылады.
Горизонтальмен мәтін тегістеу тұрақтылары
Тұрақты Мағынасы Ескерту
LeftText 0 Сол жақ шетімен
CenterText 1 Ортамен
TopText 2 Оң жақ шетімен
Вертикальмен мәтін тегістеу тұрақтылары
Тұрақты Мағынасы Ескерту
BottomText 0 Төменгі сызықпен
CenterText 1 Ортамен
TopText 2 Жоғары сызықпен
SetViewPort процедурасы үшін тұрақтылар
Тұрақты Мағынасы
ClipOn True
Clipoff False
Бұл тұрақтылар терезе шығару шекарасындағы бейнелеп кесуді басқарады.
Bar3D процедурасы үшін тұрақтылар
Тұрақты Мағынасы
TopOn True
Topoff False
Бұл тұрақтылар Bar3D процедурасымен салынушы тік бұрышты параллелипипед
графиктарын жоғары елестетумен басқару үшін қолданылады.
Тұрақты Мағынасы Операция
NormalPut 0 MOV
CopyPut 0 Mov
XorPut 1 Xor
Orput 2 Or
AndPut 3 And
Notput 4 Not
PutImage процедура көмегі арқылы суреттермен жұмыс істеу алдында осы
тұрақтылар логикалық операцияларды құруға қолданылады.
Палитра түстердің құру үлгісі
Const
MaxColors = 15;
Type
PaletteType = record
Size: Byte;
Colore: array [0 ... MaxColore] of Shortint;
End;
Cызық түрлерінің құру үлгісі
LineSettingsType = record
LineStyle: Word;
Pattern : Word;
Thickness : Word;
End;
Мәтін тегістеудің құру үлгісі
TextSettingsType = record
Font :Word ;
Direction: Word;
CharSize : Word;
Horiz : Word;
Vert : Word;
End;
Бояу түрлерін құру үлгісі
FillPatternType = array [1...8] of Byte;
FillettingsType = record
Pattern Word;
Color: Word;
End;
2.2. Экранды басқаратын процедуралар .
Экранның фоны SETBKCOLОR процедурасының көмегімен орнатылады, жазылуы:
SETBKCOLOR(C);
мұндағы: С - түс коды 0-ден 15-ге дейін өзгереді. Бұл процедураның орындалу
нәтижесінде экран С номерлі түске боялып шығады. Бұл процедурамен
орнатылған түс кодының мәнін SETBKCOLOR процедурасының көмегімен анықтауға
болады.
Экрандағы барлық салынған графиктік объектілерді өшіріп тастау үшін
параметрсіз CLEARDEVICE процедурасы қолданылады. Бұл процедураның орындалу
нәтижесінде графиктік режимде орнатылған барлық параметрлер(фон түсі,
курсор орны, терезелер т.б.) күшін жойып, экран тазарып курсор қайтадан
координаттары (0,0) болатын экранның сол жақ жоғарғы бұрышындағы нүктеге
апарылады.
Графикалық режимнің көзге көрінбейтін сілтеме- көрсеткіш курсоры
болады. Курсорды басқару үшін MOVETO және MQVEREL процедуралары
қолданылады.
MОVETO процедурасы курсорды координаттары өзінде көрсетілген орынға
апарып қояды, мысалы:
MOVETO(X,Y); курсорды А(Х,Ү) нүктесіне апарып қояды
MOVEREL процедурасы курсорды бұрынғы тұрған жерінен X және Ү осі
бойынша өзінде көрсетілген сәйкес шамаларға тең нүктелерге жылжытып апарып
қояды, мысалы:
MOVEREL(X1,Y1);курсорды А(Х,Ү) нүктесінен А1(Х+Х1,Ү+Ү1)
нүктесіне апарып қояды
Курсордың тұрған жерін анықтау үшін GET функциясы қолданылады, мысалы:
A:=CetX; курсор түрган жердің X осіндегі координатын анықтау
B:=GetY; курсор түрған жердің Ү осіндегі координатын анықтау
X және Ү осіндегі барлық нүктелер санын анықтау үшін GETMAX функциясы
қолданылады. Бүл функцияларды монитор ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ақтөбе гуманитарлық колледжі
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
(Алгоритмдеу және бағдарламалау негіздері пәні бойынша)
Ғылыми жетекшісі Жазымова М.С.
Информатика
пәні оқытушысы
Қорғауға жіберілді(жіберілмеді).
Информатика және ақпараттық жүйелер
пәндер бірлестігінің жетекшісі
____________А.Ж.Бөрібай
қолы
____ ______________ 2010ж
Ақтөбе 2010ж.
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... 3
1 Турбо Паскаль програмалау тілі туралы
түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 4
1.1. Программа туралы
түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
..4
1.2.Турбо Паскаль программалау тілінің негізгі
элементтері ... ... ... ... ... .4
1.3.Турбо Паскаль программалау тілінің құрылымы
... ... ... ... ... ... ... ... ..6
2.Турбо Паскаль праграммалау тіліндегі графиктік
режим ... ... ... ... ... ... 8
2.1. Graph модулі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ...
... ... ... ... .8
2.2.Экранды басқаратын
процедуралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..16
2.3.Графиктік режимде қолданылатын процедуралар мен функциялар ... 19
3. Турбо Паскальда графикалық обьектілерді
қозғалту ... ... ... ... ... ... ... ...24
3.1.Обьектілерді
қозғалту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ..24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... .27 Пайдаланылған дерек көздер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .29
Практикалық
бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ...30
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі: Бүгінгі менің курстық жұмысымның тақырыбы
Турбо Паскальда обьектілерді қозғалту. Бұл кадрларды қозғалтуда мен
арнайы объектілерді қозғалтуға арналған Turbo Pascal атымен аталатын
программалау тілін қолдандым. Бұл програмалау тілінінің соңғы версиясын
пайдаланған өте тиімді деп ойлаймын. Себебі Turbo Pascal арқылы экран
бетіне тек әріптік- сандық мәліметтерді шығарып қана қоймай, сонымен бірге
графиктік мәліметтерді, мысалы схемалармен сызбаларды шығаруға болады.
Graph модулінде қолданылатын процедуралар мен функциялар графиктік
режимде негіз болып табылады.
Қазіргі ғылыми-техникалық даму кезеңінде инженерлік, экономикалық,
басқару, ғылыми және басқа түрлі есептерді тиімді түрде шешу, медициналық
болжам қою және т.б зерттеу нәтижелерін жоғары дәлдікпен анықтауды сонымен
қатар объектілерді, кадрларды және де басқа графикалық схемаларды сызуда
арнайы электронды-есептеуіш машиналарынсыз ұйымдастырып, қолданып нәтижесін
алу мүмкін емес. Өйткені барлық деңгейдегі мамандар, студенттер өз білімін
одан әрі тереңдетуге жыл сайын дамып отырған электронды –есептеуіш
машинасымен жүзеге асыруда. Соңғы жылдары есептеуіш техниканың қарқындап
дамуына байланысты, осы курстық жұмысқа Турбо Паскальдың соңғы версиясы
тікелей қатысты.
Курстық жұмысымның тақырыбы: Турбо Паскальда обьектілерді
қозғалту. Курстық жұмысым кіріспеден, 3бөлімнен, қорытындыдан, және
пайдаланылған дерек көздер тізімінен, практикалық бөлімнен тұрады.
Зерттеу мақсаты: Студенттерге Graph модулінің мүмкіншіліктерін,
графиктік режимде жұмыс жасап, түрлі сызбалар, нүктелер, обьектілерді
құрып, оларды қозғалтуға болатыны туралы мағұлмат беріп таныстыру.
Міндеттері:
- Турбо Паскаль програмасын оқыту;
- Графикалық мүмкіншіліктерімен танысу;
- Процедуралар мен функцияларды қолдана отырып есептер шығару;
-
Зерттеу обьектісі:Алия Молдағұлова атындағы Актөбе гуманитарлық
колледжінің компьютер классында өткізілді.
Зерттеудің ғылыми болжамы: Паскаль тілінің оңайлығы оның алгаритмдік
тілге ұқсастығында. Бұл тілде программа жазуды оңайлататын көптеген
стандарт модульдері мен библиотекалары бар. Жәнеде қолданушы өз модульдерін
жазып оларды библиотекаларға біріктіре алады. Паскаль тілі берілгендерді
динамикалық түрде де көрсетуге мүмкіндік береді.
Кез келген программист жүйемен практикалық жұмысқа кірісуде,
алдымен Турбо Паскаль ортасымен соқтығысады. Себебі, жоғарыда айтып
кеткендей, Паскаль тілі кез-келген саладағы күрделі есептері шешу үшін
пайдалануға болатын кең таралған стандартты программалау тіліне айналды.
Зерттеу әдістері: Турбо Паскальда әр түрлі граф бейнелерді
салыстыру арқылы қарастырдым. Талдау, практикалық, қорытындылау.
1.Турбо Паскаль програмалау тілі туралы түсінік.
1.1.Программа туралы түсінік.
Программа құруға ыңғайлы тамаша тілдердің бірі- Паскаль тілі. Оны
оқып үйрену,түсіну және логикалық ойлау өте қара- пайым,әрі жеңіл. Паскаль
программалаудың структуралық тәртібін және программалаудың басқа тілдерге
қарағанда мысалы,Бейсик тіліне қарағанда әлдеқайда жақсы дамығанын
айқындады. Оның қызықты рекурсивтік мүмкіндіктері,сонымен қатар әділ жөн
сілтеу технологиясы да қолдау жасап отыр.
Енді бірер ауыз сөз тілдің тарихына тоқталатын болсақ алгоритімдік
тіл АЛГОЛ 1950-1960 жылдары өңделді. Паскаль АЛГОЛ-дың ұрпағы болып
саналады. Оны өңдеген швециялық,жоғары техникалық училищесінің профессоры
Никлаус Вирт болды. Ол бұл тілді дүние жүзінде алғаш есептеу машинасын
жасаған ұлы француз ғалымы Блез Паскальдың құрметіне Паскаль деп атаған.
Паскальдың туған уақыты 70 жылдардың басы болатын. АЛГОЛ-мен салыстырғанда
Паскаль түсінікті әрі өте жеңіл. АЛГОЛ-да жоқ болған нәрселердің барлығы
Паскальда бар. Онда көптеген жақсы өңделген мәліметтер және қорытылып жаңа
үлгіде тұрғызылған процедуралары бар.
Турбо Паскаль Borland фирмасының кеңейтілген стандартты тілі болып
табылады,сонымен қатар интегралдау ортасын жеңілдету және тездету
процесінде өңдеу программасын қалыпты сақтайды. Турбо Паскаль 7.0 пайда
болғанша,бұл программалық өнім жеті версиядан өтті.
1.2.Турбо Паскаль программалау тілінің негізгі элементтері.
Программалау ортасында негізгі жұмыс пернетақтасы немесе маус көмегімен,
меню жүйесі және сұхбат терезелер арқылы жүзеге асады.
Паскаль интерфейсі
Паскаль интерфейсі – келесі терезе элементтерінен құрылады:
➢ Меню қатары
➢ Терезе номері
➢ Программаны редакторлеу терезесі
➢ Қалып күй қатары.
Меню қатары
ТУРБО ПАСКАЛЬ жүйелік меню жүйесі келесі бөлімдерден тұрады: File, Edit,
Search, Run, Compile, Debug, Tools, Options, Windows, Help.
Fail(файл) ішкі менюі
New, Open, Save, Save аs, Save all, Change dir, Change Director, Revert ,
Help, Print, Printer setup, Dos shell, Exit.
.
Edit(түзету) ішкі менюі
Undo, Redo, Cut, Paste, Copy, Clear, Show clipboard.
Search ішкі менюі.
Find, Direction,Forward, Backward, Scope, From curso, Entire scope,
Replace, Search again, Go to line number, Show last compiler error, Find
error, Find procedure.
Run (орындау) ішкі менюі
Run, Step over, Trace into, Go to cursor , Program reset, Parameters.
Compile ішкі менюі
Compile, Make, Build, Destination, Primary file, Clear primary file ,
Information.
Debug (реттеу) ішкі менюі
Breakpoints, Call stack, Register, Watch, Output, User screen,
Evaluatemodify Expression, Result, New value, Add watch, Add breakpoint
Condition, Pass count
File name, Line number.
Tools ішкі менюі
Messages, Go to next, Go to previous, Grep.
Options (опциялар) ішкі менюі
Code generation, Run-time errors, Syntax options, Debugger, Symbols,
Integrated debuggingbrowsing, Standalone debugging, Display swapping, None
, Smart, Always, Directories, EXE & TPU directory, Include directories,
Unit directories, Object directories, Tools, Environment, Preferences,
Screen sized, Source tracking , Auto save, Options, Disktor file, Editor,
Create backup files, Insert mode, Auto indent mode , Use tab characters,
Optimal fill, Backspace unindents, Cursor through tabs, Group Undo,
Persistent blocks, Overwrite blocks, Colors, Open .
Windows ішкі менюі
Tile, Cascad, Close all, Refresh display, SizeMove, Zoom, Next, Previous,
Close, List.
Help (көмек) ішкі менюі
Help (көмек) менюі жұмыс барысында Turbo Pascal туралы (командалар,
меню, программалау және т.б) ақпараттар алу қажет болғанда қолданылады.
Терезе номері
Терезенің оң жақ жоғарғы жетінде орналасады және File менюіндегі New
командасынан жаңа терезе ашылған сайын NONNAME00.PAS аттауында көрсетілген
00 орнына реттелген сандарда бірге өзгеріп отырады.
Программаны редакторлеу терезесі
Программаны редакторлеу терезесінде Turbo Pascal тілінде құрылған
программаны жазылып редакторлеуге болады.
Қалып күй қатары.
Қалып күй қатарында F1 Help, F2 Save, Ғ3 Open, Alt+F9, Compile F9
Make Alt+F10 Local menu командалары орналасқан.
1.3. Турбо Паскаль программалау тілінің құрылымы.
Программа программаның тақырыбынан және программа денесінен құрылады.
Программа тақырыбы: program кілттік сөзінен және қолайлы тізімді
программа файылынан (input output)
Программа денесі (блок) алты бөліктен құрылады:
- белгілерді сипаттау бөлімі;
- тұрақтыларды сипаттау бөлімі;
- мәліметтер типін сипаттау бөлімі;
- айнымалыларды сипаттау бөлімі;
- процедуралар және функцияларды сипаттау бөлімі;
- операторларды сипаттау бөлімі.
Бөліктердің орналасу орнын өзгертуге болмайды. Кез-келген бөліктер
(оператордан басқасы) жоқ бола алады.
Белгілерді сипаттау бөлімі
label (қызметші сөзі) бөлімінде белгілер үтір арқылы ажыратылып
жазылады.
Мысалы label 3, 11 , 48, 2;
Тұрақтыларды сипаттау бөлімі
const (қызметші сөзі)
Әрбір тұрақтыны анықтау үшін қандайда бір тұрақты мәнді белгілейтін
идентификатор енгізіледі.
Мысалы: e=2,718281828;
z=’8 Б класс’;
Мәліметтер типін сипаттау бөлімі
tupe (қызметші сөзі)
Жұмыс барысында мәліметтердің стандартты типі жие қолданылады:
byte – бүтін (0-ден 255-дейін)
integer - бүтін (32768-ден 32767-дейін)
longint – (2147483648-ден 2147483647-дейін)
real - нақты (2,9Е-39 дан 1,7Е+38-дейін)
char - символьдық (кез-келген символ. Мысалы: f немесе №)
string – жолдық тип (кез-келген мәтін 0 ден бастап 255 символ)
boolean – логикалық тип {екі мәнді қабылдайды: FALSE (жалған) және TRUE
(ақиқат)}
Айнымалыларды сипаттау бөлімі
var (қызметші сөзі)
Осы бөлімде программада берілетін барлық типі көрсетілген айнымалылар
болу керек. Бірдей типтегі айнымалылар идентификаторы үтір арқылы жазылады.
i, kl, l: integer;
a, b: real;
hobidaus: seasans
Процедуралар және функцияларды сипаттау бөлімі
Бөлімде бірнеше процедуралар және функциялар болуы мүмкін. Бірақ әрбір
процедура Procedure, әрбір функция Function сөзінен басталады..
Процедура және функцияның құрылымы өзінше бір программаға ұқсас.
Операторларды сипаттау бөлімі
begin
программа денесі
end.
2. Турбо Паскаль праграммалау тіліндегі графиктік режим.
2.1.Graph модулі
Ол процедуралар мен функцияларды графиктік режим орнату үшін программаның
басында келесі амалдар орындау қажет:
USES қызметші сөзінде GRAPH модулі жазылады:
USES Graph;
VAR
d1,d2:Integer;
BEGIN
dl:=Detect;
I nitGraph(d1, d2, 'C:\Turbo\Graph');
мұндағы:
InitGraph - графикалық режимді орнату процедурасы,
d1- графиктік режим драйверініңтипін,
d2 - видеоадаптердің жұмыс режимінің нөмірін анықтайтын тұрақтылар.
Бұл шамалар монитор мен видеадаптер типтеріне байланысты болады. Егер
программада графиктік режим драйверінің типіне Detect стандартты тұрақты
шамасы берілсе, онда InitGraph процедурасы автоматты түрде өзіне керекті
графиктік драйвердің типін және монитор мен видеоадаптердің типтеріне
сәйкес келетін графиктік жұмыс режимін анықтап алады. Апострофтардың ішінде
орналасқан үшінші параметр Graph.tpu файлының дискіде орналасқан жолын
көрсетеді. Егер ол Turbo Pascal терезесін ашқан Turbo. Ехе файлымен бірге
бір каталогта орналасатын болса, онда Graph.tpu файлының орналасқан жолы
орнына бос екі апостроф қойылып кетеді.
Компьютерлерде экран үшін негізінен екі жұмыс режимі пайдаланылады:
текстік (символдық) және графиктик . Компьютерді жұмысқа қосқан кезде экран
текстік режимде жұмыс жасап тұрады. Компьютердің графиктік мүмкіндіктерін
пайдаланып жұмыс істейтін программалар жазу үшін, дисплей адаптерін
графиктік режимде жұмыс істеуге даярлау керек.
Адаптерді дисплейдің графикалық режимде жұмыс істеуді қамтамасыз
ететін құрылғысы деп қарастырсақ, бұл құрылғыны іске қосу үшін арнаулы
программалар қажет. Мұндай программаларды графиктік драйверлер деп атайды.
Адаптерлер әр түрлі болады, мысалы CGA – адаптері, ЕGA- адаптері, VGA-
адаптері және т.б., сол себепті әрбір адаптерге сәйкес өзінің драйвері
болады. Әдетте бұл драйверлер BGI каталогында жинақталады да және BGI
кеңеймелі файл түрінде сақталады. Адаптердің түріне байланысты графиктік
режимдегі экранның мүмкіндіктері де түрліше болады, мысалы CGA – адаптер
болған жағдайда графиктік экранның өлшемдері 320*200 (палитрасы үш түстен
тұрады) немесе 640*200(палитрасы екі түстен тұрады), ал EGA- адаптер CGA-
адаптердің барлық мүмкіндіктерін қамтиды және тағы да басқа режимдерді
(640*200, палитра-16 түс, 4 беті бар ), (640*350, палитра-16 түс, 1 беті
бар ) бере алады.
Экранды графиктік режимде жұмыс істеуге даярлау
• Uses GRAPH бұл сөйлем міндетті түрде программа тақырыбынан
кейін жазылады және стандарт модульдер кітапханасындағы GRAPH модулінің
ашылғандығын білдіреді.
• Init Graph процедурасы- адаптер жұмысындағы графиктік режимді
тағайындайды, процедура тақырыбының жазылуы:
Procedure InitGraph ( var Driver, Mode: integer; Path: String); Айталық,
драйверлер D: дискісінің BPBGI каталогында сақталған деп есептесек, онда
драйвер типін автоматты түрде анықтауды жүзеге асыратын программа фрагменті
төмендегідей болады:
USES CRAPH;
VAR
DRIVER, MODE:INTEGER;
BEGIN
DRIVER:=DETECT;
INITGRAPH(DRIVER,MODE,`C:BPBGI`);
• Close Graph процедурасы адаптердің графиктік режиміндегі жұмысын аяқтап
текстік режимді қалпына келтіреді. Жазылуы: Procedure Close Graph;
• Graph Result процедурасы соңғы пайдаланған графиктік процедуралар
жұмыстары нәтижесін integer типті кодын береді.Егер нәтиже қате
болмаса,онда бұл функцияның мәні 0-ге тең болады да,ал қалған (қатесі бар
жағдайларда) -1 мен 14-аралығындағы бүтін теріс сандардың біріне тең
болады,және олардың әрқайсысына сәйкес төмендегідей мағынада тексттер
тағайындалған.
CONST
Grok =0; {қате жоқ}
GrintGraph= -1 ; {графиктік режим тағайындалмаған}
GrNotDetect =-2 ; {драйвер типі анықталмаған }
GrFileFind= -3; {графиктік драйвер табылмады}
GrInvalidDriver=-4; {драйвер типі дұрыс емес}
GrNoLoadMem=-5; {драйверді орналастыруға жады жетпейді}
GrNoScanMem=-6; {облысты қарауға жады жетпейді}
GrNoFloodMem=-7; {облысты бояуға жады жетпейді}
Gr onNotFound= -8 ; {шрифт са0тал5ан файл табылмады}
GrNotFondMem= -9 { шрифт орналастыруға жады жетпейді }
GrInvalidMode= -10 { грфиктік режим дұрыс емес}
GrError= -11; {жалпы қате}
GrloError = -12 ; {енгізу-шығаруда қате бар}
GrInvalidFond = -13; {шрифт форматы дұрыс емес}
GrInvalidFontNum= -14; {шрифт номері дұрыс емес}
• GraphErrorMsg функциясы көрсетілген кодқа сәйкес тексті қамтитын STRING
типті мән береді, тақырыбы: Function GraphErrorMsg (Code:Integer
):String:Міне , осыған байланысты графиктік объектілермен жұмыс жасайтын
программаларда төмендегідей фрагменттің болғаны дұрыс:
USES GRAPH;
VAR
DRIVER, MODE:INTEGER ;
BEGIN
DRIVER=DETECT; {}
INITGRAPH (DRIVER, MODE,’ \BP\BGI’);
Error:= Graph Result; {Нәтиженің кодын алу}
If Error Grok Then {Қатенің бар жоғын тексеру}
Begin
Writeln (GraphErrorMsg (Error))( Қате туралы хабарлау
... ... ...
End
Else {қате жоқ, программа әрі қарай жалғаса береді}
... ... ...
Графикалық режимді инициализациялау
Турбо Паскальда графикамен жұмыс істеу үшін графиктік операторларды (Uses),
драйверлерді (GraphDrіver), модульдерді (Crt, Graph), режимдерді
(GraphMode, CloseGraph) қосуымыз қажет.
Графикалық тәртіп инициализациясы Init процедурасы және CloseGraph жабылу
процедурасымен орындалады. InitGraph процедура тақырыбы мынадай түрде
болады:
InitGraph (Драйвер : Integer; Режим :Integer; драйвер файлына
жолдаиа :String);
Бірінші екі параметр тұрақтылармен, келтірілген графиктік драйверлермен
және режимдермен анықталады. Автоматты драйвер және тәртіппен графикалық
режимді инициализациялау үшін, Detect немесе 0 тұрақтысына жауапты
өзгергішті иелену жеткілікті. Иемдену қандай жағдайда болмасын осы жағдайда
өзгертуді талап етпейді.Үшінші параметр String типі Ms-Dos- пен, жол
каталогіне, графикалық драйверлердің файлдарында өзімен синтаксистікте
болатын мағына алуы тиіс.
Турбо Паскальда графикалық бейнелерді салу үшін стандартты кітапханалық
Graph модулі арналған. Ол әр түрлі адаптерлі дисплейлерде графикалық
режимдерді толығымен басқаруды қамтамасыз ететін программалардың
кітапханасы. Ал Crt модулі экранға информацияларды шығаруды, пернетақтадан
берілгендерді енгізуді, сол сияқты терезелермен жұмыс істеуді, дыбыстық
сигналдар мен түрлі-түсті текстік жолдарды экранға шығаруды қамтамасыз
етеді.
Рrogram Сурет;
Uses Graph, Crt;
Var
GraphDrіver, {Графикалықдрайвер}
Graphmode: іnteger; {Графикалық режим}
Begіn
Clrscr; {Экранды тазалау}
GraphDrіver := 0; {Графикалық драйверді ашу} ІnіtGraph (GraphDrіver,
GraphMode, ‘ ‘); {Графикалық жүйені нициализация жасайды және аппаратураны
графикалық режимге ауыстырады}
Іf GraphResult 0 then {Қате пайда болды}
Begіn
Wrіteln; {Графика қатесінің нициализациясы}
Wrіteln; {Программа жұмысын тоқтату}
Halt; {Тоқтату}
End;
{Осы жолдан бастап графикалық әрекеттерді орындау процесі басталады }
Readln; {Enter түймесіне басқанға дейін суретті
экран да
көрсетіп тұру} CloseGraph;
{Графикалық режимді жабу}
End.
GraphDrіver сөзін (G) деп, ал GraphMode сөзін (RGM) деп қысқартып алуға
болады.
Program InitDemo;
Uses Graph; {Graph модулін қолдану }
Var
GraphDriver, { Графикалық драйвер}
GraphMode : Integer ; (Графикалық режим)
Begin
GraphDriver := Detect; {драйвердің автоайырылуы}
{ Gm параметрін құру}
{ мұндай жағдайда қабылданбайды}
InitGraph := (GraphDriver , GraphMode , ‘C:\BP\BGI’);
{ Графикалық драйверлер орналасады}
{ BP каталогының BGI каталогында}
{С: дискісінде}
{Графикалық әрекет}
Line (0, 0, GetMaxX, GetMaxY);
Readln; {Экранда соңғы суреттің кідіруі}
CloseGraph ; {графикалық режимнің жабылуы}
End.
Инициализациялау қателері және олардың өңделуі
Графикалық тәртіпті инициализациялаған кезде қате болса, онда Turbo Pasсal
Графиканың қате Қателер Қате туралы жаупты хабаршы
тұрақтылары коды
grOk 0 Қателері жоқ
grNoInitGraph -1 Графика инициализацияланбаған
grNotDetected -2 Графикалық құралдар табылмаған
grFileNotFound -3 Файл табылмаған
grInvalid Driver -4 Мүмкінсіз драйвер
grNoLoadMem -5 Драйвер толтырылмаған
grNoScanMem -6 Жад қарғандағы қате
grFloodMem -7 Бояу кезіндегі қате
grFontNotFound -8 Қаріп табылмаған
grNoFontMem -9 Қаріп жадқа толтырылмаған
grInvalidMode -10 Мүмкінсіз режим
grError -11 Графика қателері
grIOError -12 Графиканың енгізу-шығару қателері
grInvalidFont -13 Қаріптің мүмкінсізфайлы
grInvalidFontNum -14 Қаріптің мүмкінсіз нөмірі
Program Graph InitDemo;
Uses Graph; { Графикалық модульді қолдану }
Var GraphDriver, { Графикалық драйвер }
GraphMode : Integer { Графикалық режим}
ErrorCode := Integer { Қате коды }
Procedure MyGraphInit
Begin
GraphDriver:= Detect; {автоайырылу}
InitGraph (GraphDriver, GraphMode, ‘C:\BP\BGI’ );
ErrorCode := GraphResult; { Инициализация нәтижесі }
If ErrorCode grOk then { Қатенің кетуі }
Begin
Writeln (‘ графикалық инициализацияның қатесі: ‘, GraphErrorMsg
(ErrorCode));
Writeln(‘Бағдарламамен жұмыс үзілген ‘);
Halt (1);
End;
End;
Begin
MyGraphInit;
{}
Line ();
Readln;
CloseGraph;
Graph Result функциясымен келетін қателер кодын генерациялайды. Графикалық
модульде код қателеріне мынадай тұрақтылар енгізілген: Графиканы
инициализациялауды- қателердің өңделуімен көрсетіп өтейін. Графикалық
процесті инициализациялауда-оның әрбір графикалық программада жеке-жеке
ашылу үшін, оны MyGraph Init процедурасымен әзірлеу ыңғайлы.
Қарапайым графикалық пішім
Бірінші үлгі- геометриялық пішіндердің және ағымдағы сызық түсін құратын
процедурасымен көрсетіледі.
Program SimpleFigureDemo;
Uses Graph; {Graph модулін қолдану}
Var
GraphDriver, {Графикалық драйвер}
GraphMode, {Графикалық режим}
ErrorCode :Integer; {Қате коды}
Procedure MyGraphInit;
Begin
GraphDriver := Detect {автоайырылу }
InitGraph (GraphDriver ,GraphMode,`D:\BP\BGI`);
ErrorCоde :=GraphResult; {Инициализация
нәтижесі}
If ErrorCode grOK then { Қатенің кетуі}
Begin
Writeln (`графикалық инициализацияның қатесі : ‘ ,
GraphErrorMsg(ErrorCode));
Writeln (`Бағдарламамен жұмыс үзілген`);
Halt (1);
end;
end;
Алдын ала анықталған тұрақтылар
Графикалық режимдегі жұмыс алдын ала анықталған тұрақтылармен, типтермен,
процедуралармен және Graph модулінің стандартты функцияларымен орындалады.
Graph модуліндегі тұрақтының түсі Crt модуліндегідей атаулармен және
кодтардан тұрады.
Сызықтардың тұрақтылар типі және олардың жуандықтары
Тұрақты Мағына Ескерту
SolidLn 0 Жаппай сызық
DottedLn 1 Нүктелі сызық
CenterLn 2 Жіңішке-пунктир сызық
DasedLn 3 Пунктир сызық
UsesBitLn 4 Бағдарламашымен
анықталатын сызық үлгісі
Norm Widt 1 Жуандығы жәй сызық
Thick Width 3 Қалың сызық
Бұл тұрақтылар GetLineSettings және SetLineStyle процедураларымен
қолданылады.
Бояу үлгілерінің тұрақтылары
Тұрақты Мағына Ескерту
EmptyFill 0 Бір түспен облыс бояу
SolidFill 1 Облысты жайпаң бояу
LineFill 2 Сызықтармен бояу ____
ItSlash Fill 3 Cызықтармен бояу
SlashFill 4 Қалың сызықпен бояу
BkSlashFill 5 Қалың сызықпен бояу\\\
LtBkSlashFill 6 Сызықтармен бояу\\\\\
HatchFill 7 Сирек штрихпен бояу
XHatchFill 8 Жиі штрихпен бояу
InterleaveFill 9 Үзілмелі сызықпен бояу
WideDotFill 10 Сирек нүкте сызықпен
CloseDotFill 11 бояу
UserFill 12 Жиі нүкте сызықпен бояу
Бағдарламашымен
анықталған бояу
Бұл тұрақтылар GetFillSettings және SetFillStyle- мен қолданылады.
Қаріп үлгі тұрақтылары және мәтін текстеуі
Тұрақты Мағынасы Ескерту
DefaultFont 0 8*8 растрлық қаріп
TripLexFont 1 Штрих қаріп
SmallFont 2 Штрих қаріп
SansSerifFont 3 Штрих қаріп
GothicFont 4 Штрих қаріп
HorizDir 0 Солға оңға нұсқау
VertDir 1 Төмен жоғары нұсқау
UserCharSize 0 Символдардың,бағдарламашы
анықталғандардың өлшемі
Бұл константалар SetTextStyle және GetTextSetting процедураларымен
қолданылады.
Горизонтальмен мәтін тегістеу тұрақтылары
Тұрақты Мағынасы Ескерту
LeftText 0 Сол жақ шетімен
CenterText 1 Ортамен
TopText 2 Оң жақ шетімен
Вертикальмен мәтін тегістеу тұрақтылары
Тұрақты Мағынасы Ескерту
BottomText 0 Төменгі сызықпен
CenterText 1 Ортамен
TopText 2 Жоғары сызықпен
SetViewPort процедурасы үшін тұрақтылар
Тұрақты Мағынасы
ClipOn True
Clipoff False
Бұл тұрақтылар терезе шығару шекарасындағы бейнелеп кесуді басқарады.
Bar3D процедурасы үшін тұрақтылар
Тұрақты Мағынасы
TopOn True
Topoff False
Бұл тұрақтылар Bar3D процедурасымен салынушы тік бұрышты параллелипипед
графиктарын жоғары елестетумен басқару үшін қолданылады.
Тұрақты Мағынасы Операция
NormalPut 0 MOV
CopyPut 0 Mov
XorPut 1 Xor
Orput 2 Or
AndPut 3 And
Notput 4 Not
PutImage процедура көмегі арқылы суреттермен жұмыс істеу алдында осы
тұрақтылар логикалық операцияларды құруға қолданылады.
Палитра түстердің құру үлгісі
Const
MaxColors = 15;
Type
PaletteType = record
Size: Byte;
Colore: array [0 ... MaxColore] of Shortint;
End;
Cызық түрлерінің құру үлгісі
LineSettingsType = record
LineStyle: Word;
Pattern : Word;
Thickness : Word;
End;
Мәтін тегістеудің құру үлгісі
TextSettingsType = record
Font :Word ;
Direction: Word;
CharSize : Word;
Horiz : Word;
Vert : Word;
End;
Бояу түрлерін құру үлгісі
FillPatternType = array [1...8] of Byte;
FillettingsType = record
Pattern Word;
Color: Word;
End;
2.2. Экранды басқаратын процедуралар .
Экранның фоны SETBKCOLОR процедурасының көмегімен орнатылады, жазылуы:
SETBKCOLOR(C);
мұндағы: С - түс коды 0-ден 15-ге дейін өзгереді. Бұл процедураның орындалу
нәтижесінде экран С номерлі түске боялып шығады. Бұл процедурамен
орнатылған түс кодының мәнін SETBKCOLOR процедурасының көмегімен анықтауға
болады.
Экрандағы барлық салынған графиктік объектілерді өшіріп тастау үшін
параметрсіз CLEARDEVICE процедурасы қолданылады. Бұл процедураның орындалу
нәтижесінде графиктік режимде орнатылған барлық параметрлер(фон түсі,
курсор орны, терезелер т.б.) күшін жойып, экран тазарып курсор қайтадан
координаттары (0,0) болатын экранның сол жақ жоғарғы бұрышындағы нүктеге
апарылады.
Графикалық режимнің көзге көрінбейтін сілтеме- көрсеткіш курсоры
болады. Курсорды басқару үшін MOVETO және MQVEREL процедуралары
қолданылады.
MОVETO процедурасы курсорды координаттары өзінде көрсетілген орынға
апарып қояды, мысалы:
MOVETO(X,Y); курсорды А(Х,Ү) нүктесіне апарып қояды
MOVEREL процедурасы курсорды бұрынғы тұрған жерінен X және Ү осі
бойынша өзінде көрсетілген сәйкес шамаларға тең нүктелерге жылжытып апарып
қояды, мысалы:
MOVEREL(X1,Y1);курсорды А(Х,Ү) нүктесінен А1(Х+Х1,Ү+Ү1)
нүктесіне апарып қояды
Курсордың тұрған жерін анықтау үшін GET функциясы қолданылады, мысалы:
A:=CetX; курсор түрган жердің X осіндегі координатын анықтау
B:=GetY; курсор түрған жердің Ү осіндегі координатын анықтау
X және Ү осіндегі барлық нүктелер санын анықтау үшін GETMAX функциясы
қолданылады. Бүл функцияларды монитор ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz