Сайт жасау
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1. Интернет желісінде электронды кешенді құру негіздерін оқыту ... ... 7
1.1 WEB дизайн және браузерлер, іздеу роботтары ... ... ... ... ... ... ... ..7
1.2 Сайт құруға арналған бағдарламалау тілдері ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
1.3 Интернеттегі web серверлер. Web . сервер жұмысының
механизмі. Статистикалық және динамикалық беттер.
CGI технологиясы. Скриптер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
2. Оқушыларға сайт құруды оқытудың әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
2.1 Әртүрлі тілдерде сайт құру әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 29
2.2 Желілік ресурсты құру кезеңдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...59
2.3 Желілік ресурсты қолдану әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 61
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .65
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..66
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...67
1. Интернет желісінде электронды кешенді құру негіздерін оқыту ... ... 7
1.1 WEB дизайн және браузерлер, іздеу роботтары ... ... ... ... ... ... ... ..7
1.2 Сайт құруға арналған бағдарламалау тілдері ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
1.3 Интернеттегі web серверлер. Web . сервер жұмысының
механизмі. Статистикалық және динамикалық беттер.
CGI технологиясы. Скриптер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
2. Оқушыларға сайт құруды оқытудың әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
2.1 Әртүрлі тілдерде сайт құру әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 29
2.2 Желілік ресурсты құру кезеңдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...59
2.3 Желілік ресурсты қолдану әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 61
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .65
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..66
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...67
Кіріспе
Дамыған елдердегі білім беру жүйесінде ерекше маңызды болып табылатын мәселелердің бірі – информатика пәнінен WEB сайт арқылы оқытуды ақпараттандыру, яғни оқу үрдісінде ақпараттық технологияларды пайдалану болып табылады. Қазіргі таңда да елімізде білім беру жүйесінде жаңашылдық қатарына ақпараттық кеңістікті құру еніп, көкейтесті мәселе ретінде күн тәртібінен түспей отырғандығы мәлім.[1]
Біздің елбасымыз Н.Ә.Назарбаев айтқандай «Егеменді еліміздің тірегі – білімді ұрпақ. ХХІ ғасыр- білімділер ғасыры болмақ. Жаңа кезеңге бет бұру оңай емес.Ол үшін болашақ ұрпағын тәрбиелеу керек».[1]
Қазіргі кезде біздің қоғамымыз дамудың жаңа кезеңіне көшіп келеді, бұл кезең ақпараттық кезең, яғни компьютерлік техника мен оған байланысты барлық ақпараттық коммуникациялық технологиялар педагогтар қызметінің барлық салаларына кірігіп, оның табиғи ортасына айналып отыр. «Білім берудегі АКТ» ұғымы «e-learning – электронды оқыту жүйесі» «қазіргі ақпараттық оқыту технологиялары», «компьютерлік оқыту технологиялары» және т.б., тіркестермен тығыз байланысты.[2]
Ақпараттандыру жағдайында оқушылар меңгеруге тиісті білім, білік, дағдының көлемі күннен-күнге артып, мазмұны өзгеріп отыр. Мектептің білім беру саласында ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы білімнің сапасын арттыру, білім беру үрдісін интенсификациялау мен модернизациялаудың тиімді тәсілдерін іздестіру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Бұл жұмыстардың тиімділігі мен нәтижелілігі бірнеше оқу-әдістемелік, психологиялық-педагогикалық мәселелердің шешімін ғылыми түрде негіздеуді талап етеді. Оларды бірнеше бағыттарға бөлуге болады:
оқу үрдісінде ақпараттың технологияларды іске асырудың жүйелі ғылыми-әдістемелік жолын анықтау;
оқушылардың тәжірибелік іс-әрекетінде ақпараттық технологияларды пайдаланудың әдістемесін жасау;
мұғалімдердің ақпараттық технологияларды меңгеру және оқу үрдісінде пайдалану бойынша кәсіби біліктерін жетілдіру;
оқушыларды білім, білік, дағдыны меңгеру үшін ақпараттық технологияларды пайдалануға үйрету;
мектептің материалдық-техникалық базасын нығайту.
Желілік білім беру ресурстары бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр. Білім беруді ақпараттандыру, білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Дамыған елдердегі білім беру жүйесінде ерекше маңызды болып табылатын мәселелердің бірі – информатика пәнінен WEB сайт арқылы оқытуды ақпараттандыру, яғни оқу үрдісінде ақпараттық технологияларды пайдалану болып табылады. Қазіргі таңда да елімізде білім беру жүйесінде жаңашылдық қатарына ақпараттық кеңістікті құру еніп, көкейтесті мәселе ретінде күн тәртібінен түспей отырғандығы мәлім.[1]
Біздің елбасымыз Н.Ә.Назарбаев айтқандай «Егеменді еліміздің тірегі – білімді ұрпақ. ХХІ ғасыр- білімділер ғасыры болмақ. Жаңа кезеңге бет бұру оңай емес.Ол үшін болашақ ұрпағын тәрбиелеу керек».[1]
Қазіргі кезде біздің қоғамымыз дамудың жаңа кезеңіне көшіп келеді, бұл кезең ақпараттық кезең, яғни компьютерлік техника мен оған байланысты барлық ақпараттық коммуникациялық технологиялар педагогтар қызметінің барлық салаларына кірігіп, оның табиғи ортасына айналып отыр. «Білім берудегі АКТ» ұғымы «e-learning – электронды оқыту жүйесі» «қазіргі ақпараттық оқыту технологиялары», «компьютерлік оқыту технологиялары» және т.б., тіркестермен тығыз байланысты.[2]
Ақпараттандыру жағдайында оқушылар меңгеруге тиісті білім, білік, дағдының көлемі күннен-күнге артып, мазмұны өзгеріп отыр. Мектептің білім беру саласында ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы білімнің сапасын арттыру, білім беру үрдісін интенсификациялау мен модернизациялаудың тиімді тәсілдерін іздестіру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Бұл жұмыстардың тиімділігі мен нәтижелілігі бірнеше оқу-әдістемелік, психологиялық-педагогикалық мәселелердің шешімін ғылыми түрде негіздеуді талап етеді. Оларды бірнеше бағыттарға бөлуге болады:
оқу үрдісінде ақпараттың технологияларды іске асырудың жүйелі ғылыми-әдістемелік жолын анықтау;
оқушылардың тәжірибелік іс-әрекетінде ақпараттық технологияларды пайдаланудың әдістемесін жасау;
мұғалімдердің ақпараттық технологияларды меңгеру және оқу үрдісінде пайдалану бойынша кәсіби біліктерін жетілдіру;
оқушыларды білім, білік, дағдыны меңгеру үшін ақпараттық технологияларды пайдалануға үйрету;
мектептің материалдық-техникалық базасын нығайту.
Желілік білім беру ресурстары бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр. Білім беруді ақпараттандыру, білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1 Мадиярова Г.А. Ақпараттық – қатынастық технологияны орта мектепте информатиканы оқытуда қолданудың әдістемелік ерекшеліктері. Автореферат – Алматы, 2009. – 4 б
2 Бидайбеков Е.Ы. Подготовка специалистов совмещенного с информатикой профиля в республике Казахстан. Монография. – Алматы, 1998. – 325с.
3 Бидайбеков Е.Ы. Информатизация образования в Казахстане. – Алматы: АГУ,1998. – 26с.
4 Караев Ж.А. Введение к применению персональных компьютеров в учебном процессе. – Алматы:«Рауан», 1992. – 105 с.
5 Нургалиева Г.К. Ценностное ориентирование личности в условиях информатизации образования (монография). – Алматы: РЦИО.–2004. – 311 с.
6 Нургалиева Г.К., Есполов Т.И., Момынбаев Б.К., Кунанбаева С.С., Сулеев Д.К., Тажигулова А.И. Педагогические технологии информатизации образования. Алматы, РЦИО. – 2002. – 246 с.
7 Бидайбеков Е.Ы., Григорьев С.Г., Гриншкун В.В. Создание и использование образовательных электронных изданий и ресурсов.// Учебно-методическое пособие. Алматы: КазНПУ, 2006. – 136 с.
8 Нургалиева Г.К., Кунанбаева С.С., Ахметова Г.Б., Тажигулова А.И. Педагогическая технология создания электронных учебников для студентов переводческих специальностей. – Алматы: РЦИО, 2000. – 140 с.
1 Мадиярова Г.А. Ақпараттық – қатынастық технологияны орта мектепте информатиканы оқытуда қолданудың әдістемелік ерекшеліктері. Автореферат – Алматы, 2009. – 4 б
2 Бидайбеков Е.Ы. Подготовка специалистов совмещенного с информатикой профиля в республике Казахстан. Монография. – Алматы, 1998. – 325с.
3 Бидайбеков Е.Ы. Информатизация образования в Казахстане. – Алматы: АГУ,1998. – 26с.
4 Караев Ж.А. Введение к применению персональных компьютеров в учебном процессе. – Алматы:«Рауан», 1992. – 105 с.
5 Нургалиева Г.К. Ценностное ориентирование личности в условиях информатизации образования (монография). – Алматы: РЦИО.–2004. – 311 с.
6 Нургалиева Г.К., Есполов Т.И., Момынбаев Б.К., Кунанбаева С.С., Сулеев Д.К., Тажигулова А.И. Педагогические технологии информатизации образования. Алматы, РЦИО. – 2002. – 246 с.
7 Бидайбеков Е.Ы., Григорьев С.Г., Гриншкун В.В. Создание и использование образовательных электронных изданий и ресурсов.// Учебно-методическое пособие. Алматы: КазНПУ, 2006. – 136 с.
8 Нургалиева Г.К., Кунанбаева С.С., Ахметова Г.Б., Тажигулова А.И. Педагогическая технология создания электронных учебников для студентов переводческих специальностей. – Алматы: РЦИО, 2000. – 140 с.
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 60 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 60 бет
Таңдаулыға:
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1. Интернет желісінде электронды кешенді құру негіздерін оқыту ... ... 7
1.1 WEB дизайн және браузерлер, іздеу роботтары ... ... ... ... ... ... .. ... 7
1.2 Сайт құруға арналған бағдарламалау тілдері ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
1.3 Интернеттегі web серверлер. Web - сервер жұмысының
механизмі. Статистикалық және динамикалық беттер.
CGI технологиясы. Скриптер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
2. Оқушыларға сайт құруды оқытудың әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... .29
2.1 Әртүрлі тілдерде сайт құру әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 29
2.2 Желілік ресурсты құру кезеңдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .59
2.3 Желілік ресурсты қолдану әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...61
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...65
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..66
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .67
Кіріспе
Дамыған елдердегі білім беру жүйесінде ерекше маңызды болып табылатын мәселелердің бірі - информатика пәнінен WEB сайт арқылы оқытуды ақпараттандыру, яғни оқу үрдісінде ақпараттық технологияларды пайдалану болып табылады. Қазіргі таңда да елімізде білім беру жүйесінде жаңашылдық қатарына ақпараттық кеңістікті құру еніп, көкейтесті мәселе ретінде күн тәртібінен түспей отырғандығы мәлім.[1]
Біздің елбасымыз Н.Ә.Назарбаев айтқандай Егеменді еліміздің тірегі - білімді ұрпақ. ХХІ ғасыр- білімділер ғасыры болмақ. Жаңа кезеңге бет бұру оңай емес.Ол үшін болашақ ұрпағын тәрбиелеу керек.[1]
Қазіргі кезде біздің қоғамымыз дамудың жаңа кезеңіне көшіп келеді, бұл кезең ақпараттық кезең, яғни компьютерлік техника мен оған байланысты барлық ақпараттық коммуникациялық технологиялар педагогтар қызметінің барлық салаларына кірігіп, оның табиғи ортасына айналып отыр. Білім берудегі АКТ ұғымы e-learning - электронды оқыту жүйесі қазіргі ақпараттық оқыту технологиялары, компьютерлік оқыту технологиялары және т.б., тіркестермен тығыз байланысты.[2]
Ақпараттандыру жағдайында оқушылар меңгеруге тиісті білім, білік, дағдының көлемі күннен-күнге артып, мазмұны өзгеріп отыр. Мектептің білім беру саласында ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы білімнің сапасын арттыру, білім беру үрдісін интенсификациялау мен модернизациялаудың тиімді тәсілдерін іздестіру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Бұл жұмыстардың тиімділігі мен нәтижелілігі бірнеше оқу-әдістемелік, психологиялық-педагогикалық мәселелердің шешімін ғылыми түрде негіздеуді талап етеді. Оларды бірнеше бағыттарға бөлуге болады:
oo оқу үрдісінде ақпараттың технологияларды іске асырудың жүйелі ғылыми-әдістемелік жолын анықтау;
oo оқушылардың тәжірибелік іс-әрекетінде ақпараттық технологияларды пайдаланудың әдістемесін жасау;
oo мұғалімдердің ақпараттық технологияларды меңгеру және оқу үрдісінде пайдалану бойынша кәсіби біліктерін жетілдіру;
oo оқушыларды білім, білік, дағдыны меңгеру үшін ақпараттық технологияларды пайдалануға үйрету;
oo мектептің материалдық-техникалық базасын нығайту.
Желілік білім беру ресурстары бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр. Білім беруді ақпараттандыру, білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Білім беруді ақпараттандыру жағдайында педагог мамандардың біліктілігін арттыру процесі қазіргі заман талабы.
Ақпараттық-коммуникациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, Интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді.
ХХІ ғасыр ақпараттық қоғам табалдырығына аяқ басқан сәтте-ақ республикалық білім берудің жаңа жүйесі, яғни білім беру жүйесін ақпараттандыру ісі қолға алына бастады. Заман талабы оқу үрдісінде компьютерлік технологияны енгізуді, оны кең көлемде қолдануды қажет етеді. Электронды оқыту интерактивті жүйе болып табылады. Электрондық оқулық оқушы-компьютер-мұғалім жүйесін қалыптастырады, яғни оқушы жаңа тақырыпты ақпарат көзі - компьютерден оқып қажетті мәліметтерді алып, мұғалімге түсіндіріп бере алатындай болуы керек.
Әр мұғалім сабақ өткізген кезде оқушыларға сапалы білім беру үшін жаңа технологияларды пайдалана отырып, сонымен қатар компьютерді, интерактивті тақтаны қолдану арқылы білім берсе, оқушылардың қызығушылығы арта түсері анық.
Аталып отырған жұмыста білім беруді ақпараттандыру туралы түсінікті және көрнекті жазыған. Сабақта компьютерлік желіні интернет ресурстарымен толықтырып отырудың өзі білім берудегі ақпараттандыру үрдісінің іс жүзіне асқанын көрсетеді. Атаулы жұмысты қарау барысында информатиканы оқытуды ақпараттандырудың жаңа әдістерін байқауға болады. Әдістемелер қолданылған сайтта тақырыпқа сай орынды жасалған.
1 Интернет желісінде электронды кешенді құру негіздерін оқыту
1.1 WEB дизайн және браузерлер, іздеу роботтары
Web-сайт бұл дүниенін кішкентай моделі. Бұрынғы кезде Web-сайты бір адам - Web-мастер жасаған болса, қазіргі кезде Web-сайттарды бірнеше адам жасайды. Олар Web-дизайнер, программист, бизнес-кеңесші, маркетинг бойынша басқарушы, менеджер.
Не себептен мектеп курсына Интеренет технологияны оқыту керек болды? Web-мастер мамандығы қазіргі кезде өзінің кұпиялығын жоғалтып жатыр, ал сайт жасау технологиясы зертхана сыртына шығып көпшілікке белгілі болып жатыр. [3]
Бұның негізгі белгісі Интернет-жобаларға өсіп жатқан инвестициялар, Web-сайттардың күрделі білімдік, ғылыми, комерциялық мүмкіндіктері. Интернет технологиялар төмендегі жолдармен дамып келе жатыр:
1. Web-технологиялар;
2. Сайт жасау экономикасы;
3. Web-дизайн және Web-программалау маркетингісі;
4. Адам ресурстары және т.б.
Web-сайт жасақтау жұмысын бірнеше кезеңден турады:
1. Жоспарлау;
2. Элементтерді жасақтау;
3. Бағдарламау;
4. Тестілеу;
5. Жариялау;
6. Жарнамалау;
7. Бақылау;
Жоспарлау кезеңінде төменгі мәселелер шешілуі керек:
1. Сайттың орны.
2. Сайттың аудиториясы кімдер.
3. Қандай ақпарат жарияланады.
4. Қолданушылармен қарым-қатынас қандай түрде ұйымдастырылады.
Элементтерді жасақтау кезеңінде сайттың программалық өнім түрінде жүзеге асырылуы қарастырылады:
1. Навигациялық құрылымын жасау.
2. Беттің дизайнын жасау.
3. Бетті толтыру үшін мәтіндік және бейне ақпаратты әзірлеу.
Бағдарламау
Бұл кезеңдің мәні сайтты форматтауда.
Тестілеу
Сайт жасаудың негізгі кезеңдерінің бірі тестілеу. Тестілеу кезеңде сайттың жұмыс істеу дұрыстылығы тексеріледі, оның ішінде:
1. Сілтеменің жұмысы;
2. Мәтіндегі қателер;
3. Навигацияның тиімділіғі.
4. Пошта және басқа формалардың дұрыстығы.
5. Графикалық файлдардың ашылуы.
6. Әр түрлі браузерлерде сайттық жұмысы.
Жариялау
Тест аяқталғандан кейін Web-сайт серверде жарияланады және қайтадан тексеріленеді.
Жарнамалау
Web-қоғамдастығына жаңадан жарияланған сайт тұралы белгілі болу үшін сайттың адресін және ол жердегі материал туралы аннотацияны хабарлау керек. Осы мақсатқа жету үшін келесі мүмкіндіктерді пайдалануға болады:
1. Web-cайт адресін әр түрлі баспаларға жазу керек;
2. Web-сайтты әр түрлі серверлерде тіркеу;
3. Web-cайтқа сілтемелерді басқа Web-сайттарқа кіргізу;
4. Баннерлерді жарнама ретінде қолдану.
Бақылау [
Web-сайтта жариялап жарнамалаған сон оған қатысу деңгейі оның беттерінде орналастырылған ақпараттың қажеттілігімен, жаңалығымен және көкейтестілігімен анықталады. Web-сайт имиджін сақтау үшін ол жердегі ақпаратты әрдайым жаңартып туру керек.
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін ақпараттандыру еліміздің даму стратегиясының негізгі бағыттарының бірі, себебі ХХІ ғасыр - білім беру жүйесін ақпараттандыру ғасыры.
Информатика пәнінің орта білім беру жүйесіндегі ролі ақпараттық білімнің, ақпараттық орта мен адамның өзара қарым-қатынасын үйлесімді етудегі және жаңа ақпараттық қоғамда кәсіпкерлік қызметтің басты құрамды бөлігі болып табылатын ақпараттық бейнесін қалыптастырудағы алатын орнымен қамтамасыз етіледі. [3]
1Сурет - Броузер интерфейсі
Бүгінгі таңда компьютерлік дизайн, Web-дизайн, жүйелік программалаушы, администратор және тағы басқа мамандардың қажет екендігін түрлі жарнамалық газеттерден, бұқаралық ақпарат құралдарынан да көруге болады. Аталған мамандықтарды қалай дайындап, оларға қандай программалық құралдарды үйрету арқылы жетілдіруге болатыны әдістемелік жұмыстың өзекті мәселелерінің бірі болып отыр.
Мектеп бітірушілер компьютерлік сауаттылықты меңгеріп шығады, бірақ келешекте олар программист, инженер, жүйе администраторы болуы міндетті емес. Дегенмен кез-келген шығармашылық мамандық сізден қазіргі заманға сәйкес компьютерлік технологияларды меңгеруге талап етеді. Шығармашылық жұмыстын қорытындысы әр қашан жаңа білім, жаңа ақпарат, ал осы ақпаратты таратудың ең жеңіл әдісі - Интернетте жариялау.
Интеренетте материалды жариялау тиімді болу үшін ол Web-дизайн ережелеріне сәйкес болу керек. Демек, Web-дизайн негіздерін білу кез келген мамандықта қажет болады, өйткені Web-бет дизайны - бұл ақпараттық дизайн.
Іnternet Ехрlorer - WWW-ке арналған броузер
Броузерлердің негізгі атқаратын қызметтері:
:: құжат сақталған веб-сервермен байланыс орнату, жинақталған құжаттың барлық бөліктерін жүктеу.
:: НТМL, тілдерінің тәгтерін команда ретінде орындау (интерпретациялау), веб- парақтарды броузер жұмыс істейтін компьютердің мүмкіндіктеріне сәйкес бейнелеу және форматтау.
:: веб-парақтардың құрамына кіретін мультимедиалық және басқа объектілерді бейнелеуғе арналған, сондай-ақ программаны объектілердің жаңа типтеріне лайықтауға мүмкіндік беретін кеңейту механизмі жабдықтарын көрсету.
:: веб-парақтарды іздеу жолын автоматтандыруды қамтамасыз ету және бұрында жұмыс істеген веб-парақтармен қатынас құруды жеңілдету.
:: Басқа Интернет қызметтерімен жұмыс істеуге арналған ішкі және жеке (автономды) құралдармен қатынас құруды ұйымдастыру.
ІЕхр программасы веб-парақтарды қарауға арналған. Ол бейнелейтін акпараттың дыбыстық және бейнесүйемелдеулерімен коса веб-парақтарды құрастырушылар жинақтаған барлық жаңа мүмкіндіктерді қамтиды. ІЕхр программасымен танысу үшін компьютерде Интернетпен байланыс орнатылуы тиіс.
Тақырыптан кейінгі жолда меню орналасқан. Менюдің көмегімен ІЕхр программасының кез келген командасын таңдау мүмкіндігі бар.
Менюдің төменгі жағында саймандар тақтасы бар. Бұл тақтада жұмыс кезінде бірқатар әрекеттерді жылдам орындау мүмкіндігін беретін батырма белгілер орналасқан. Саймандар тақтасындағы батырмалар көмегімен орындалатын командалар сипаттамасы келесі кестеде көрсетілген:
Іnternet Ехрlorer пайдаланушы интерфейсінің мынандай элементтері бар: негізгі меню (File, Edit, View, Favorites, Tools, Help), инструменттер панелі, сілтемелер панелі, адрестер панелі, жер шары бейнеленген таңбаша, қалып-күй жолы және жұмыс аймағы.
Негізгі меню Қосымшалар терезесінің жоғарғы бөлігінде орналасқан және алты пунктті қосады.
Менюдің Файл пунктінде файлдармен жұмыс істеу командасы топтасқан. Осы менюдің командалары арқылы жаңа терезелер жасалады, құжаттар ашылады және сақталады, құжаттарды басып шығару және Іnternet Ехрlorer жұмысының аяқталуы жүзеге асырылады.
Менюдің Правка пунктінің командалары көмегімен құжатты редакциялау, яғни маркерлеу (ерекшелеу), жою, веб-беттер фрагменттерін көшіру, ақпарат іздеу, ағымдағы бетті редакциялау үшін Html-редакторына өту орындалады.
Вид пунктінің командалары құжаттың экранда бейнеленуін басқаруға арналған, сондай-ақ веб-құжаттың ақпараты бойынша жылжуды орындауға мүмкіндік береді. Менюдің осы пунктінде HTML-беттердің пайдаланушы шыққан соңғы адрестері тізбеленеді. Бұл құжаттардың кез келгенін тышқан арқылы жүктеуге болады.
Избранное менюінде жиі қолданатын веб-құжаттардың бетбелгілері болады. Пайдаланушы Избранное қапшығын өзі қалыптастырады. Тышқанның батырмасын тиісті элементке әдеттегідей басқанда, ол веб-құжатқа көшуге мүмкіндік береді.
Сервис менюі электронды поштамен жұмыс істеуге, Іnternet Ехрlorer бабын өзгертуге жол ашады, сондай-ақ ОС Windows-ті жаңарту міндеттерін және сілтеменің ағымдағы бетіне қатысты бейнелеуді жүзеге асырады.
Справка менюінде Іnternet Ехрlorer браузері және онымен жұмыс істеудің негізгі принциптері туралы анықтамалық ақпарат болады.
Панель инструментов (құрал саймандар панелі) Іnternet Ехрlorer неғұрлым жиі қолданатын командаларға жылдам шығуды қамтамасыз етеді. әдетте, бұл командалардың бәріне негізгі меню пункті арқылы шығуға болады.
Панель адреса(панель адресі) ағымдағы веб-құжаттың адресін көрсетеді және қажетті веб-құжатқа көшу адресін көрсету үшін пайдаланылады. Бұл панельді орнату үшін Вид-Панель инструментов - Адресная строка командасы пайдаланылады.
Панель ссылок(сілтемелер панелі) пайдаланушы жиі жұмыс істейтін веб-құжаттар таңбашаларының пиктограммаларын іске қосады. Егер бұл панель азайтылған болса, онда инструменттер панелінде Ссылки пиктограммасы болады.
Жер шары бейнеленген таңбаша броузердің бос еместігінің индикаторы ретінде қызмет етеді. Егер Іnternet Ехрlorer қашықтағы компьютерден деректер түсуін күтсе, онда бейнедегі жер шары айнала бастайды.
Строка состояния(қалып күй қатары) Іnternet Ехрlorer терезесінің төменгі бөлігінде орналасқан. Бұл жолда бағдарламаның ағымдағы жай-күйі туралы ақпарат бейнеленеді.
Рабочая область(жұмыс аймағы) - Іnternet Ехрlorer терезесінің веб-құжаттың мазмұны бейнеленетін негізгі бөлігі.[4]
Интернеттің іздеу технологиялары.
(при работе с сетями используются технологии поска): Қажетті ақпаратты іздеу принциптері. Іздеу машинасының жұмыс механизмі. Индексті құру.[4]
Web-тен іздеу
Интернетте миллиондаған сайттар бар, соның ішінде өзекті ақпаратпен қоса көптеген ескі қорлар орналыстырылған. Интернет - белгілі бір басқарушысы жоқ демократиялық ақпарат көзі болып табылады. Кез келген адам желіге өзінің қорын орналастыра алады. Қорытындылап келгенде, интернетте ақпараттың қайталанбауына, оның стандартқа сай келуіне көп адамдар мән бере бермейді. Желіде барлығы бар екені белгілі, бірақ желіден қажетті ақпаратты алу қиын. Яғни, мәліметті табу үшін, оны жақсы іздей білу керек. Осы бөлімде интернет желісімен жұмыс істейтін іздеу аспаптары сипатталып, іздеу жүйесінің жұмыс механизмі түсіндірілген, іздеу оптимизациясына практикалық түсініктеме берілген.
Интернетте ақпаратты іздеуге арналған мынадай әртүрлі аспаптар бар: іздеу машиналары (поисковиктер), индекстелген каталогтер (рубрикаторлар), рейтингілер, метаіздеуіш жүйелер және тематикалық сілтемелердің тізімі, онлайн энциклопедиялары мен анықтамалар. Осы кезде әр түрлі үлгідегі ақпаратты табуда іздеу аспаптарының түрлі категорияларын қолдану тиімді болып келеді. Әр категорияны жеке қарастырайық.[5]
Индекстелген каталогтер
Каталог дегеніміз тақырыптары бойынша топтастырылған иерархиялық құрылым түрінде берілетін мәліметтер. Иерархиялық құрылымның бірінші деңгейіндегі тематикалық бөлімі "спорт", "демалыс", "ғылым", "дүкендер" сияқты кең тараған тақырыптардан тұрады. Ал әр бөлімнің бөлімшелері болады. Осылайша, біртіндеп каталог бұтақтары арқылы саяхат жасап, іздеу облысын кішірейте отырып, сіз өзіңізге керекті облысты дәл анықтай аласыз. Мысалы оқу орындарын іздеу барысында мынадай тізбек пайда болуы мүмкін: Білім- Оқу орындары - Жоғары оқу орындары -Институттар. Қажетті ішкі катологты тапқаннан кейін, одан сілтемелер жинағын аласыз. Катологтерді программалар емес, адамдар құрастырғандықтан, катологтегі барлық сілтемелер профильді болып табылады. Егер сіз ортақ тақырыпта жалпы ақпарат іздесеңіз, онда каталогке қатынаған дұрыс. Ал егер сізге нақты бір құжатты табу керек болса, онда каталог тиімсіз іздеу құралы болып табылады.
Желіде ортақ қолданылатын каталогтардан басқа, ерекшеленген каталогтар да бар. Егер де бір каталогта өте көп қор орналасса, онда оларды кең таралуына байланысты бірнеше бөліктерге бөлуге (ражнирование) болады. Мысалы, Яндекс каталогында бөліктеу басқа сайттардың біздің сайттағы сілтемелерінің индексімен жүргізіледі.
Желіде каталогтардан басқа рейтингтер де бар. Каталогтан рейтингтің айырмашылығы, мұнда қорларды тікелей оның иесі суреттесе, ал каталогта -- авторы, демек оның редакторлары суреттейді.
Сілтемелердің тематикалық жинағы
Сілтемелердің тематикалық жинағы - бұл кәсіби топтармен немесе жеке жинақтаушылармен құрылған тізімдер. Шектелген кәсіби тақырыпты ірі каталогтің жұмыскерлер тобына қарағанда сол жұмыстың кәсіби маманы жақсы ашуы мүмкін.
Домендік атты теру
Каталог - бұл ыңғайлы іздеу жүйесі, бірақ егер сізге Intel немесе IBM компаниясының сервері керек болса, сіз каталогке қатынай алмайсыз. Сәйкес сайттардың атын табу қиын болмайды: www.intel.com, www.ibm.com.
Сол сияқты, сізге егер ауа райына арналған сайт қажет болса, оны www.weather.com серверінен іздеген дұрыс болады. Көп жағдайларда кілттік сөз арқылы сайтты табу мәтінде көп кездесетін сөзден тұратын құжатты тапқаннан ыңғайлы.
Іздеу кезінде танымалы емес компаниялардың адресінің атын интуитивті ойдан тергенде, бірде-бір іздеу жүйесінде тіркелмеген сервермен байланыс орнатуы мүмкін болғандықтан, ол іздеудің басқа түрлерімен табысты бәсекелесе алады. Осыған ұқсас іздеулер тиімсіз, сондықтан ізделінетін сайттың атын таба алмайтын болсаң, іздеу машинасын қолдану керек.
Іздеу машиналары
Сұранысқа жауап ретінде сіз әдетте құжаттардың ұзын тізімін алаcыз, оның көбі сіздің сұрағыңызға жауап бермейді және сол тақырыпқа ешқандай қатысы болмайды. Сондай құжаттар релевантты емес (ағылшын сөзінен шыққан, relevant- лайықты, қатысты) деп аталады, ізденіс бойынша табылған құжаттар релевантты құжаттар деп аталады.
Табылған сілтемелердің тізіміндегі релевантты құжаттардың проценті сұраныстың дұрыс қойылуына байланысты болады.
Іздеу машинасы тапқан барлық құжаттардың ішіндегі релевант құжаттардың бөлігін іздеу дәлдігі деп атайды. Релевантты емес құжаттарды шуы бар құжаттар деп атайды. Егер табылған құжаттардың барлығы релевантты болып келсе (шуы жоқ құжаттар), іздеу дәлдігі 100% құрайды. Егер барлық релевантты құжаттар табылса, онда іздеу толымдығы 100% тең.
Сайып келгенде, іздеу сапасы екі өзара тәуелді параметрлермен анықталады: дәлдікпен және іздеу толықтығымен . Толықтықтың артуы дәлдікті төмендетеді және керісінше.
Іздеу машинасының жұмыс механизмі
Іздеу жүйелерін анықтама қызметімен салыстыруға болады, онда агенттер кәсіпорындарды аралап, мәліметтерді деректер базасына жинайды. Клиент анықтама қызметіне жолыққанда ақпарат сол деректер базасынан алынады. Мәліметтер базада ескіріп отырады, сондықтан агенттер оларды оқтын-оқтын жаңартады. Кейбір кәсіпорындар мәліметтерді өздері жібереді, сондықтан агенттердің оларға барудың қажеті болмайды. Басқаша айтқанда, анықтама қызметінің екі функциясы болады : жасау және деректер базасын тұрақты жаңарту және клиент сұранысы бойынша базадан хабар іздеу.
Сол сияқты, іздеу машинасы да екі бөлімнен тұрады: робот -- ол берілген серверлерді аралап деректер базасын қалыптастырады, және іздеу механизмі. Робот терминінің көптеген синонимдері бар, роботтан басқа оны желілі агент немесе торапта жүргеніне байланысты құрт немесе өрмекші дейді.
Робот базасы негізі роботтың өзімен (робот өзі жаңа қорларға сілтемелер тауып алады) және аз дәрежеде өз сайттарын іздеу машиналарында тіркейтін қор иелерімен қалыптасады. Деректер базасын қалыптастыратын роботтан басқа табылған сілтемелердің рейтингісін анықтайтын программа бар.
Іздеу машинасының жұмыс принципі пайдаланушы көрсеткен кілттік сөздер арқылы ішкі каталогтан (деректер базасы) релеванттігі бойынша сұрыпталған сілтемелер тізімін беру арқылы іске асырылады.
Іздеу жүйесі тек ішкі каталогтармен операциялайтынын атап айтқан жөн. Іздеу машинасының мәліметтер базасы жүйедегі түйіндік адрестерді сұрау арқылы әрдайым жаңартылатынына қарамастан, іздеу машинасының ішкі қорларын және желі қорларын салыстыруға келмейді, сондықтан әрқашан машина ескірген адрес немесе қажетсіз ресурс табатыны өте ықтимал. Проблема тек қана ішкі қорлардың шектілігінде ғана емес, тағы роботтың жылдамдығының шектілігінде тұр. Іздеу машинасының ішкі қорларының көбеюі проблеманы шешпейді, себебі аралау жылдамдығы ақырлы.бірақ іздеу машинасының ішінде каталогтарға бөлінген Интернеттің кіріс қорларының белгілі бөлігінің көшірмесі болады деуге болмайды. Толық ақпарат (кіріс құжаттар) бәрі бірдей сақталмайды, көбіне жиі тек оның бөлігі - индекстенген тізім немесе индекс деп аталатын, құжат жолынан шағын бөлігі сақталады.
Индекс құрау үшін кіріс мәліметтер қор көлемі минималды, ал іздеу тез әрі максималды пайдалы ақпарат беретіндей түрлендіріледі. Индеккстенген тізімді түсіндіру үшін оның қағаз аналогы - конкорданс, яғни сөздікті келтіруге болады, онда белгілі жасушымен қолданылатын сөздер алфавиттік тәртіпте болады, және де жазушы шығармасында келтірілгеніне сілтеме болады.
Айтпаса да түсінікті, конкорданс (сөздік) шығарма тексінен шағын және одан керекті сөзді іздеген кітапты түгел парақтағаннан көп жеңіл.
Индексті құру
Желілік агенттер немесе робот-өрмекшілер Желі бойымен "өрмелейді", Web - беттердіѕ талдайды және не әрі қай парақта табылғаны туралы ақпарат жинайды. Кезекті HTML-парақтарды табысымен көптеген іздеу машиналары (әр іздеу машиналарында әртүрлі) сөздерді, суреттерді, сілтемелерді және де басқа да элементтерді белгілейді. Сөздердің парақта барлығы ғана емес, әрі оның орналасуы, яғни бұл сөздің қайда орналасқаны: тақырыпта (title), тақырыпшаларда ( subtitles ), метатэгте ( meta tags ) немесе басқа орындарда . Әдетте негізгі сөз ескеріледі де, шылау мен одағайлар: " ал "," бірақ " және " немесе " еленбейді. Метатегтер парақ иелерінің өзіне сол арқылы ізделінетін кілттік сөздер мен тақырыпты анықтауға мүмкіндік береді. Бұл әсіресе кілттік сөздің бірнеше мағынасы болғанда қажет. Метатегтер іздеу машинасын сөдердің бірнеше мағынасынан дұрысын таңдауға көмектеседі. Алайда метатегтер адал толтырылғанда ғана сенімді жұмыс істей алады. Web-парақтардың кейбір иелері өздерінің метатегтеріне Желіде көп аталатын өз сайт тақырыбына қатысы жоқ сөздермен толтырады, сол арқылы өзінің жаңа келушілерін тарту әрі қор қатысуы рейтингісін жоғарылату үшін жасайды. Іздеуден осы сияқты сайттарды шығару - жақсы іздеу жүйесінің тағы бір тапсырмасы. әрбір роботтың өз қараниетті жарнама үшін жазаланған қор тізімі бар.
Тапсырма берілген Web-парақтарда ақпарат жиналғаннан кейін алынған мәліметтерді индекстеу жүреді. Робот-өрмекшілер Web-парақтардың ақпараттарын қарастырып, кілттік сөздер арқылы индекстенген іздеу базасын құрады, содан кейін пайдаланушы сұранысы арқылы жүйе дұрыстығына (релевантты) қарай сайттар тізімін береді. Айқын, егер сіз сайтты "гүл" деген кілттік сөзбен іздесеңіз, онда іздеу машинасы сол сөз бар парақтарды тауып қана қоймай, бұл сөздің қай жерде сайт тақырыбына қатыстылығын анықтай алуы керек. Сөздің Web-парақтың профиліне қатыстығын анықтау үшін оның парақта қаншалықты жиі ұшырасатынын, берілген сөз туралы сілтемелердің бар-жоқтығын бағалау керек. Қысқаша айтқанда, парақта табылған сөздерді маңыздылық дәрежесіне қарай рангілеу керек.
Сөздерге салмақтылық коэфициенттері оның қанша және қайда кездесетініне қарай (парақ тақырыбында, беттің басы не аяғында, сілтемеде, метатегте және т.б) меншіктеледі. әрбір іздеу механизмі салмақ коэфициенттерін берудің өз алгоритмдері бар - бұл әртүрлі іздеу машиналарының бір кілттік сөз арқылы сұрауға әртүрлі қорлар тізімін берудің бір себебі. Парақтар әрдайым жаңартылып отыратындықтан, онда индекстеу үрдісі де жиі орындалып отырылуы керек. Робот-өрмекшілер сілтемелерді аралай жүріп, индекстен тұратын файлды құрады, ол үлкен болуы мүмкін. Оның көлемін азайту үшін ақпарат көлемін минимизациялау мен файлды сығуға жүгінеді. өңделгеннен кейін мәліметтер үнемі жанарып отыратын базада сақталады. Бірнеше роботтары бар іздеу машинасы секундына жүздеген парақтарды өңдей алады. Бүгінде мықты іздеу машиналары жүздеген миллион парақты сақтайды және күніне ондаған миллион сұранысты қабылдайды.[6]
Индексті құруда дубликаттардың санын азайту тапсырмасы да шешіледі - қатесіз салыстыру үшін алдымен құжаттың кодировкасын анықтау қажеттігін ескерсек, тапсырма оңай емес. Бұдан да қиын тапсырмаға өте ұқсас құжаттарды айыру жатады (оларды "дубликат дерлік" деп атайды), мысалы оларға мазмұны бір ал тақырыбы әртүрлілер жатады.Бұл сияқты құжаттар Желіде өте көп - мысалы біреу рефератты көшіріп алып өз сайтында басқа атпен басып шығаруы мүмкін. Қазіргі заманғы іздеу машиналары барлық бұл проблемаларды шешуге мүмкіндік береді.[7]
Индекс арқылы іздеу
Индекс арқылы іздеу мынадан құралады, яғни пайдаланушы сұраныс құрастырып оны іздеу машинасына береді. Бірнеше кілттік сөздерді қолдануда сұраныс тілін пайдаланған пайдалы, оның негізін буль операторлары құрайды.
Ең жиі қолданылатын буль операторлары:
* AND - бұл арқылы біріктірілген барлық терминдер ұсынылған құжатта қатысуы керек. Кейбір іздеу жүйелері "+" белгісін "AND" орнына қолданады;
* OR - кем дегенде бір кілттік сөз "OR "-мен қатысты, ізделінетін құжатта болуы керек;
* NOT- "NOT"-тан кейінгі кілттік сөз ізделінетін құжатта кездеспеуі керек. Кейбір іздеу жүйелері "-" белгісін "NOT" орнына пайдаланады;
* FOLLOWED BY - кілттік сөздер бірінен кейін бірі кезектесіп келуі керек;
* NEAR - сөздердің бірі екінші сөзден белгілі санды сөздерден кейін келуі керек;
* Тырнақшалар - тырнақша ішіндегі сөздер- бұл текст фрагменті құжат немесе файл ішінде кездесуі тиіс. Айта кетейік, сұраныс тілі семантикасы нақты бір іздеу машиналарында бір біріне ұқсамауы мүмкін, әдетте ол туралы іздеу машинасының нұсқауында мәлімет келтіріледі.
Шектерінде логикалық комбинация анықталатын мәтін іздеу бірлігі деп аталады. Бұл сөйлем, абзац не бүкіл құжат болуы мүмкін. Түрлі іздеу жүйелерінде әртүрлі іздеу бірліктері қолданылуы мүмкін. Сөйлем шегіндегі іздеу тек индексінде толық мекенжай (адрес) бар жүйелерде ғана мүмкін.
Пайдаланушы іздеу жүйесіне сұраныс жібергеннен кейін, ол сұраныс синтаксисін өңдейді, кілттік сөздерді индекстегі сөздермен салыстырады. Содан кейін сұранысқа жауап беретін сайттар тізімі релеванттылығына қарай рангіленіп, пайдаланушыға берілетіндей іздеу нәтижесі құрастырылады.[7]
7.2 Сайт құруға арналған бағдарламалау тілдері
Сайт жасауда қолданылатын таңымал ASP, PHP және XML - әдістерін зерттей келіп біз белгілі бір талаптарға сай сайт жасау үшін аталмыш тәсілдердің критерилерін ескере отырып тиімді әрі қолайлы сайт жасау әдістемесін құрастыра аламыз.
Таңымал интернет-технологиялардың салыстырмалы түрде критерилерін ерекшелеу
Қолданбалы мақсаттарына байланысты әр-бір сайт жасау нақты бір талаптарға сай және сайт жасауда таңдалынған әдіс талаптарына сай болуы керек. Осы аталмыш талаптарға сай біз ASP, PHP және XML интернет-технологияларының салыстырмалы критерилерін атап айта аламыз.
Қарапайымдылығы. Үйренуге оңай, түсінікті және қарапайым тіл синтаксисі. Алдын ала VBScript немесе JScript тілдерін білсеңіз онда сіз ASP тілін онай игересіз; ал егер С және Perl тілдерін білсеңіз сізге онда - РНР тілін білуге оңай болады. XML тілінде ешқандай тегтер жоқ, тегтердің орнына XML тілі веб программистке нақты бір бағдарламаның талаптарына сай программалау тілін құруға мүмкіндік береді.
Бейімділілігі. Базаның толуына орай ресурс көлемінің өсу қасиеті аталмыш үш технологияның үшеуінде де кездеседі.
Компактілігі. Артық тегтердің болмауы және кодтау көлемін азайтуға арналған арнайы функциялардың бар болуы. PHP технологиясына қарағанда ASP технологиясы жақсырақ болып келеді. Ал XML технологиясында мәліметтерді сипаттау тегтері қарастырылған; басқа тегтер онда қолданылмайды.
Үйлесімділік. Басқа веб программалау технологияларымен үйлесімділігі және әр түрлі программалау тілдеріне интеграциялау мүмкіндіктері. Аталмыш үш веб программалау технологиялары бір бірімен үйлесімді.
Тиімділігі. Оқиғаларды өңдеу жылдамдығы. PHP тіліндегі Движок тарсляциялық интерпретатор болғандықтан оқиғаларды өте жоғары жылдамдықпен өңдеуге мүмкіндік береді. ASP технологиясы жұмысының негізі ретінде COM қолданады сондықтан оның оқиғаларды өңдеу жылдамдығы PHP технологиясына қарағанда аз. XML технологиясында оқиғалар өңделінбейді.
Мәліметтер қорларымен жұмыс. Мәліметтер қорынан ақапаратты алу, мәліметтер қорына ақпаратты жазу, ақпаратты мәліметтер қорында сақтау және т.б. PHP көптеген мәліметтер қорымен жұмыс жасай алады, ал ASP технологиясы Microsoft фирмасының мәліметтер қорларымен ғана жұмыс жасайды. XML технологиясы мәліметтерді xml-файлдан базаға кіргізу, сондай-ақ xml-файлдан мәлімметтер базасын жасауға мүмкіндік бар.
Файлдармен жұмыс. Мәліметтер файлдарымен жұмыс істеу мүмкіндіктері. ASP және PHP технологияларында файлдармен жұмыс істеу деңгейі бірдей. XML екілік кодта жазылған файлдарды xml-құжатқа интеграциялау мүмкіндігі бар.
Мәліметтерді өңдеу. Мәліметтерді жүйелеу, реттеу, іздеу және т.б. ASP және PHP технологияларында мәліметтерді өңдеудің барлық түрлері қарастырылған. XML технологиясында мәліметтерді реттеуді және іздеуді XSL кестелік стильдер тілінің көмегімен жүргізіледі.
HTML-формаларды қолдану. Формаларның көмегімен алынған ақпараттардды серверде одан кейін өңдеу үшін жинау және өңдеу. ASP және PHP технологиялары HTML-формаларды қолданады, ал XML технолгиясында оңдай мүмкіндік қарастырылмаған.
Ақпарат алмасу. Басқа бағдарламалармен мәлімет алмасуды ұйымдастыру. Ондай мүмкіндік ASP және PHP технологияларында қарастырылған. Ал xml-файлдарда тек өзара ақпарат алмасу қарастырылған.
Керібайланыстың болуы. Сервермен қолданушының арасындағы тура байланыстың болуы. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, XML технологиясында жоқ.
Стильдер кестесін қолдану. Құжаттарды безендіру үшін стильдер кестесін қолдану мүмкіндігі. HTML (онда ASP және PHP интеграцияланылады) құжаттарда CSS қолданылады, XML-де XSL кестелер стилі қолданылады.
СОМ-ды қолдану. COM компоненттері қолданушыға қолданбалы бағдарлама құрғызбау үшін арналған. COM компоненттері ASP және PHP де қарастырылған, XML технологиясында жоқ.
Серверлік оқиғаларды құру. Динамикалық сайттарды жасауға арналған кез келген веб программалау тілінің негізі. ASP және PHPде қарастырылған, XML технологиясында қарастырылмаған.
Мәліметтерді өңдеу. Маңызды функция, ортақ жазу әдісі арқылы мәліметтерді біріңғай форматта көрсетуге мүмкіндік береді. ASP және PHP технологияларында қарастырылмаған, XMLде қарастырылған.
Кіріктірілген функциялар мен обьектілер. Код көлемінің қысқаруы веб бет құрастырушының жұмысын айтарлықтай жеңілдетеді. ASP технологиясында PHP-ге қарағанда кіріктірілген функциялар мен обьетілер көбірек кездеседі. XML-де олар жоқ.
Процедураларды жазу. Жұмысты жеңілдету үшін қолданушының өзінің функциясын жазу мүмкіндігі. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, ал XML технологиясында жоқ.
Сеанстарды қолдану(сессиялар). Сессияларды қолдана отырып сіздер интернет ресурске кірген әрбір қолданушы жайында автоматты түрде ақпараттарды жинайтын қолданба жасауға мүмкіншілік бар. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, ал XML технологиясында жоқ.
Қателерді түзету. Маңызды функция, кодтау кезінде қателіктерге жол бермеуге арналған функция. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, ал XML технологиясында жоқ.
Әртүрлі протоколармен жұмыс істеуге мүмкіншілік. Протоколдардың (Директорияларға кіруді басқару протоколы LDAP, желілік құралдармен жұмыс істеуді басқару протоколы SNMP, хаттар жіберу протоколдары IMAP, NNTP және POP3, гипермәтінді жіберу протоколы HTTP және т.б.) көмегімен әртүрлі сервистермен жұмыс істеуге мүмкіншілік береді. ASP технологиясына қарағанда PHP технологиясы көп протоколдармен жұмыс істеу мүмкіншілігіне ие. В XML технологиясында протоколдар қолданылмайды. [8]
Қауіпсіздікпен қамтамасыз ету. Ақпаратқа қолданушылардың кіруін реттеу, ақпаратты қорғау және т.б. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, ал XML технологиясында жоқ.
Программалаық кодты HTML-кодқа интеграциялау. Қолданбаларды құру барысында мәтінді HTML-код түріне ендіру ыңғайлы. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, ал XML технологиясында жоқ.[9]
Әр түрлі кодировкаларды қолдану мүмкіншілігі. Интернет ресурстың қай елде және қай тілде құрылуына қарамастан әр жерде ресурстың ақпараты дұрыс беріледі. Жоғарыда айтылған үш технологияның үшеуі де көптеген кодировкаларды қолданады.
Құралыған интернет сайт қандай критерийлерге сәйкес болуы керек:
1. Веб-парақтардағы мәліметтердің орңаласуы қарапайым әрі логикалық түрде қарап шығуға, оқуға ыңғайлы болуы тиіс. Парақтардағы мәліметтердін оларды қабылдауға жеңіл болуының бір тәсілі - экран бетінде мәтін де, сурет те орналаспаған бірсыпыра бос орындардың қалдырылуы болып табылады. Парақта мәлімет көп болса, ол оқушыны жалықтырып жібереді.
2. Экрандағы ақпараттарды тізім немесе кесте түрінде жасауға тырысу керек, сонда маңызды мәліметтерді оңай тауып алуға болады.
3. Бір суреттен кейін бірден екінші сурет орналаспағаны дұрыс, олардың ара қашықтарын біркелкі етіп, араларында мәтіндік ақпараттар берген дұрыс.
4. Ақпарат бөліктерге бөлініп берілсе, оларды оқу, түсіну жеңіл болады. Абзацтардың да өте ұзын болмағаны дұрыс, олардан көлемділерін бірнеше шағын абзацтарға бөлген абзал.
5. Егер веб-парақ көлемі үлкен болса, онда құжат бөліктеріне жылдам ауысуға мүмкіндік беретін сілтемелер жасау қажет. Кейде бір мәселеге арналған ақпараттарды тақырыптарға бөліп, оның мазмұнын негізгі бір параққа жазып, ал әр тақырыпты басқа беттерге сілтемелер арқылы орналастыру керек.
6. Суреттер мен графикалық бейнелерді пайдалану көптеген тұтынушыларды қызықтыруы мүмкін, бірақ суреттерді желі арқылы қабылдау ұзақ уақыт алатыны есте болуы керек. Егер бір әдемі суретті көру үшін 5 минуттай уақыт кететін болса, оның әдемілігі ешкімді де қызықтыра қоймас.[10]
РНР-бұл Web - серверге жіберілетін скриптердің көмегімен Web-беттерінің динамикалық генерациясына қажетті бағдарламалау тілі. Сіз бетті РНР және HTML-дің көмегімен ашасыз. Сайтты пайдаланушы бетті ашқанда, сервер html-код қосылған РНР операторларын орындайды және нәтижені пайдаланушының браузеріне жібереді. Бұл әрекет дәл осылай ASP және Cold Fusion-ның көмегімен жасалады. Дегенмен ASP және Cold Fusionға қарағанда, РНР ашық бастапқы кодты өнім болып табылады және платформалы тәуелсіз. РНР Windows NT және Unix-тің көптеген версияларында жұмыс жасайды. Ол Аpache - дегі модуль ретінде жіберіле береді. Егер жіберілу Apache модулі түрінде болса РНР оңай және жылдам жұмыс жасайды. Бұл кезде процессті жасауға байланысты туындайтын қосымша шығындар болмайды. Сондықтан нәтижесі тез шығады және сервердегі сақтаудағы шығынды азайтатын mod _perl-ді орнатудың қажеттілігі болмайды.
Сіздің құжат бетіңіздегі әртүрлі операциялардан басқа сіз РНР көмегімен НТТР-тақырыптарды қалыптастырып HTTP орната аласыз. Сонымен қатар аутенфификацияны басқарып пайдаланушыны басқа бетке бағыттай аласыз. РНР берілгендер қорына енуге үлкен мүмкіндіктер ашады. Бұл сізге PDF құжаттарды инерациялаудан, ХМL-дегі грамматикалық талдауды жасауға мүмкіндік береді.
РНР операторлары сіздің бетіңізге Web-беттерді қойып береді, сондықтан арнайы ортада жүзеге асырудың қажеттілігі туындамайды. Сіз РНР-кодының блогын ?php тегінен бастап, оны ? тегімен аяқтайсыз. Бұл тегтердің арасындағылардың барлығы РНР код ретінде интерпритацияланады. РНР тілінің синтаксисі Си және Рerl синтаксисіне ұқсас келеді сіз ауспалыларды оларды пайдаланудан бұрын жарияламауыңыз керек. Массивтермен Хэмтер оңай жүзеге асырылады. Дегенмен РНР Apache құрылған жағдайда бәрінен жылдам жұмыс жасайды. РНР Web - сайтында оны Microsoft ІІS және Netscape Enterprise Server орналастырудың реті бар. Егер сізде РНР ді орнатуға бағдарламалық қамтамасыз етудің көшірмесі жоқ болса, оны сізге ресми Web - сайттан ала аласыз. Ол жерден сіз РНР дің барлық ерекшелігі мен қызмет бейнеленген түсіндірілген жетекшілікті таба аласыз.
Соңғы он бес жылдары интернеттiң қиял-ғажайып дамуы және адамдардың арасындағы қарым-қатынастың жаңа әдiстерiн белгiледi. Бұл құбылыстың алдыңғы өлкелерiне (WWW ) World Wide Webде болады.
Рнр тарихы 1995 жылдан тәуелсiз бағдарламашы (Rasmus Lerdorf ) Расмус Лердорф сайтта оның онлайндық резюмесін оқып шыққан келушiлердің саның есептеуге арналған PerlCGI нiң сценариын жазудан басталады. Оның сценариы екi есептi шештi : келушiнiң деректерінің тiркелуі және келушiлердiң санын - web бетке шығару. WWW дамыту әлi тек қана басталды, бұл есептердi шешуге арналған ешқандай да арнайы құралдар болмады, сондықтан авторға көп сұрақтар лап берді. Лердорф (Рнр ) Personal Home Page немесе (гипермәтiн процессоры ) Hypertext Processor аталған өз құрал-сайманын тарата бастады.
Лердорфаның Рнр құрал-сайманының шулы жетiстiгi Рнрдың кеңейтулерiн өңдеуге әкеп соқты. Кеңейтулердің бірі HTML формада енгiзiлген мәлiметтердi символдық айнымалыларға түрлендiрдi, осыдан оларды басқа жүйелерге шығаруға мүмкiндiк берген. Қойылған мақсатқа қол жеткiзу үшiн Лердорф өңдеулерді жасауды ендiгәрi Perl ден С-ге өтуге шештi. Сол кездегі Рнрдың құрал-сайманының кеңейтуi 2.0-шi Рнр пайда болуына, немесе (Personal Home Page Form Interpretator ) PHP-FIнi келтiрдi. Дүние жүзiнен бағдарламашылар 2.0 версияны жетiлдiруге қатысты. Жаңа РНР версиясы ерекше мәлiмдiлiкпен пайдаланды, және өңдеушiлердiң негiзгi командасы жақында іріктелді. Олар HTML-ға программалық кодтың енгiзуiнің бастапқы тұжырымдамасын тiкелей сақтады және Рнр-дiң 3.0-шi версиясының пайда болуына келтiрген лексикалық талдаудың механизмін қайтадан жазды.
РНР 4 бұл қозғалыста жұмыс жасаушы ретінде 2000 жылы жарыққа шықты. Өндірісті жоғарылатуда қосымша ретінде РНР 4 тің мүмкіндіктері зор еді. РНР 4-тің шығуымен ол интернет доменінің 20 пайыздан көбінде қолданыла бастады.
2000-2004 жылдар арасында 4 версияны жұмсарту үшін белсенді жұмыстар жалғасты. Шамамен сол кезден бастап ақ РНР Group жаңа версияның мүмкіндігін ойластыруға кірісті. Бірінші кезекте тілдің объектілік мүмкіндіктерін күшейту шешілді. Бұл оның жүзеге асыру үшін ірі жобаларды пайдалануға мүмкіндік берді. 5-ші версияны жарыққа шығару үшін қосымша уақыт бөлінді. Оған көптеген мамандар қатысты олардың ішінен Стерлинг Хьюза және Маркус Бергерді атап өткен жөн болар.
Ақыры 2004 жылдың шілдесінде РНР 5 ресми түрде жарыққа шығады. Бірінші кезекте жоспарланғандай өңдеуде объектілермен жұмысты барлық механизм жұмылдырылды. Егер алдыңғы версияларда РНР - дегі объектілік-жобалаушылық бағдарламалау минимальды деңгейде мүмкін болатын болса, ал РНР 5 объектілік бағдарламалауды жүзеге асыруда көптеген потенциалдарға ие. Онымен қоса РНР ХМL мен жұмыс жасауда бағалы кеңейтулермен, берілгендердің әртүрлі қайнар көзіне байыды.[11]
РНР 4-дегі ХМL мен жұмыс жасауға арналған барлық негізгі кітапқаналар күрделі өңдеуге ұшырады. Мынадай танымал кеңйтілер SAX, DOM, және XSLT қазір libxml2-нің құрал-сайманын пайдаланады. Сонымен қатар тағы да жаңа екі кеңейтулер қосылды-SimpleXML және SOAP. Somple XML XML- берілгендермен жұмысты айтарлықтай оңайлатады. Бұдан алдын РНР-да ХМL мен жұмыс бұншалықты қарапайым болмаған еді.
SOAP -тың кеңеюі РНР да ХМL - хабарламаның көмегімен басқа қосымшалармен ақпарат ауысатын сценарий құруға мүмкіндік береді. Мысалы НТТР. РНР қосымшалы қазіргі таңдағы танымал веб-сервистермен интеграциялауға мүмкіндік туындайды.
РНР 5 My SQL (My SQL Improved) жаңа кеңeйтулер Му SQL - сервер версиясымен 4.1.2 және жоғарылармен жұмыс жасауға арналған. Му SQL - ға тек қана процедуралық емес сонымен қатар объекті жобалаушылық интерфейс жүзеге асады. Бұл модульдің қосымша мүмкіндіктері SSL-ді, транзакцияны бақылауды қосады.
SQLite - тің кеңейтілуі мәліметтерді кәдімгі файлдарда сақтайтын қоcымшаны құрастыруға мүмкіндік береді. Ол SQL интерфейсін пайдалануға мүмкінік тудырады. SQLite - нің маңызды ыңғайлылығы - пайдаланылу қарапайымдылығы. SQLite процедуралықпен қатар мәлiметтермен жұмыс жаcау үшін мықты объектілік - жобалаушылық мүмкіндіктері бар. SQLite-нің басқа ерекшеліктері - жоғары жылдамдық, басқарудағы күрделі механизмдердің жоқ болуы және оңай тізгіштік. Көптеген эксперттер РНР -нің бұл кеңейюінің үлкен танымалдылыққа ие болатындығын жоспарлап отыр. РНР 5-тің басқа кеңейтілуі өзіне төмендегілерді қосады:
* Tidy - HTML-құжаттарды сараптау және түзету үшін.
* Perl - Perl сценарийлерді пайдалану.
* SPL - кластармен интерфейстердің стандарты жиынтығын анықтайтын ZE2 - нің кеңеюі.
* -РDО -PHP-нің мәліметтеріне әмбебап интерфейс ұсынады.
* -PІMP-GD модульінің орнына келген, графикамен жұмыс жасауға арналған жаңа кітапхана.
* Бұдан басқа РНР 5-те есте сақтаудың әлдеқайда жылдам диспетчері пайдаланылады.
* РНР 5 REAR құрылымын нақты жүзеге асыруға керекті қасиеттермен толықтырылған. [12]
HTML (ағылшын Hypertext Markup Language -- еренмәтін белгілеу тілі) - Вебшылғышта көрсетілуге арнаулы еренмәтін мен басқа ақпараттан тұратын веббеттерді жасауға арналған белгілеу тілі.
HTML (HyperTextMarkupLanguage) - бұл құжаттарды кодтау үшін қолданылатын гипертекстік белгілеу тілі. HTML ді көбі программалау тілі деп ойласа да, бұл программалау тілі емес. HTML - мәтінді белгілеу тілі. HTML құжаттарды көру үшін браузерларды қолданамыз. Браузер-программалардың саны өте көп, мысалы көп таралғандар Netscape Communicator, Microsoft Internet Explorer, Opera. HTML тiлiнде колданылатын командаларды "тег" деп айтамыз. HTML тiліндегi тегтер екi топқа бөлiнедi: жұпты, жұпсыз. Жұпты тегтер дегенiмiз, бiр тег ашылса, келесi тег оны жабады. Мысалы, тегтiң жұмысын ашады да келесi тегi оны жабады. ашылуы, жабылуы. Жұпсыз тегтер дегенiмiз, тег ашылады да қолданыла бередi. Мысалы, т.с.с. Көрсетілген ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1. Интернет желісінде электронды кешенді құру негіздерін оқыту ... ... 7
1.1 WEB дизайн және браузерлер, іздеу роботтары ... ... ... ... ... ... .. ... 7
1.2 Сайт құруға арналған бағдарламалау тілдері ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
1.3 Интернеттегі web серверлер. Web - сервер жұмысының
механизмі. Статистикалық және динамикалық беттер.
CGI технологиясы. Скриптер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
2. Оқушыларға сайт құруды оқытудың әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... .29
2.1 Әртүрлі тілдерде сайт құру әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 29
2.2 Желілік ресурсты құру кезеңдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .59
2.3 Желілік ресурсты қолдану әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...61
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...65
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..66
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .67
Кіріспе
Дамыған елдердегі білім беру жүйесінде ерекше маңызды болып табылатын мәселелердің бірі - информатика пәнінен WEB сайт арқылы оқытуды ақпараттандыру, яғни оқу үрдісінде ақпараттық технологияларды пайдалану болып табылады. Қазіргі таңда да елімізде білім беру жүйесінде жаңашылдық қатарына ақпараттық кеңістікті құру еніп, көкейтесті мәселе ретінде күн тәртібінен түспей отырғандығы мәлім.[1]
Біздің елбасымыз Н.Ә.Назарбаев айтқандай Егеменді еліміздің тірегі - білімді ұрпақ. ХХІ ғасыр- білімділер ғасыры болмақ. Жаңа кезеңге бет бұру оңай емес.Ол үшін болашақ ұрпағын тәрбиелеу керек.[1]
Қазіргі кезде біздің қоғамымыз дамудың жаңа кезеңіне көшіп келеді, бұл кезең ақпараттық кезең, яғни компьютерлік техника мен оған байланысты барлық ақпараттық коммуникациялық технологиялар педагогтар қызметінің барлық салаларына кірігіп, оның табиғи ортасына айналып отыр. Білім берудегі АКТ ұғымы e-learning - электронды оқыту жүйесі қазіргі ақпараттық оқыту технологиялары, компьютерлік оқыту технологиялары және т.б., тіркестермен тығыз байланысты.[2]
Ақпараттандыру жағдайында оқушылар меңгеруге тиісті білім, білік, дағдының көлемі күннен-күнге артып, мазмұны өзгеріп отыр. Мектептің білім беру саласында ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы білімнің сапасын арттыру, білім беру үрдісін интенсификациялау мен модернизациялаудың тиімді тәсілдерін іздестіру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Бұл жұмыстардың тиімділігі мен нәтижелілігі бірнеше оқу-әдістемелік, психологиялық-педагогикалық мәселелердің шешімін ғылыми түрде негіздеуді талап етеді. Оларды бірнеше бағыттарға бөлуге болады:
oo оқу үрдісінде ақпараттың технологияларды іске асырудың жүйелі ғылыми-әдістемелік жолын анықтау;
oo оқушылардың тәжірибелік іс-әрекетінде ақпараттық технологияларды пайдаланудың әдістемесін жасау;
oo мұғалімдердің ақпараттық технологияларды меңгеру және оқу үрдісінде пайдалану бойынша кәсіби біліктерін жетілдіру;
oo оқушыларды білім, білік, дағдыны меңгеру үшін ақпараттық технологияларды пайдалануға үйрету;
oo мектептің материалдық-техникалық базасын нығайту.
Желілік білім беру ресурстары бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолдану негізгі мәнге ие болып отыр. Білім беруді ақпараттандыру, білім салаларының барлық қызметіне ақпараттық технологияны енгізу және ұлттық модельді қалыптастыру қазақстандық білім беруді сапалы деңгейге көтерудің алғы шарты.
Білім беруді ақпараттандыру жағдайында педагог мамандардың біліктілігін арттыру процесі қазіргі заман талабы.
Ақпараттық-коммуникациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, Интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді.
ХХІ ғасыр ақпараттық қоғам табалдырығына аяқ басқан сәтте-ақ республикалық білім берудің жаңа жүйесі, яғни білім беру жүйесін ақпараттандыру ісі қолға алына бастады. Заман талабы оқу үрдісінде компьютерлік технологияны енгізуді, оны кең көлемде қолдануды қажет етеді. Электронды оқыту интерактивті жүйе болып табылады. Электрондық оқулық оқушы-компьютер-мұғалім жүйесін қалыптастырады, яғни оқушы жаңа тақырыпты ақпарат көзі - компьютерден оқып қажетті мәліметтерді алып, мұғалімге түсіндіріп бере алатындай болуы керек.
Әр мұғалім сабақ өткізген кезде оқушыларға сапалы білім беру үшін жаңа технологияларды пайдалана отырып, сонымен қатар компьютерді, интерактивті тақтаны қолдану арқылы білім берсе, оқушылардың қызығушылығы арта түсері анық.
Аталып отырған жұмыста білім беруді ақпараттандыру туралы түсінікті және көрнекті жазыған. Сабақта компьютерлік желіні интернет ресурстарымен толықтырып отырудың өзі білім берудегі ақпараттандыру үрдісінің іс жүзіне асқанын көрсетеді. Атаулы жұмысты қарау барысында информатиканы оқытуды ақпараттандырудың жаңа әдістерін байқауға болады. Әдістемелер қолданылған сайтта тақырыпқа сай орынды жасалған.
1 Интернет желісінде электронды кешенді құру негіздерін оқыту
1.1 WEB дизайн және браузерлер, іздеу роботтары
Web-сайт бұл дүниенін кішкентай моделі. Бұрынғы кезде Web-сайты бір адам - Web-мастер жасаған болса, қазіргі кезде Web-сайттарды бірнеше адам жасайды. Олар Web-дизайнер, программист, бизнес-кеңесші, маркетинг бойынша басқарушы, менеджер.
Не себептен мектеп курсына Интеренет технологияны оқыту керек болды? Web-мастер мамандығы қазіргі кезде өзінің кұпиялығын жоғалтып жатыр, ал сайт жасау технологиясы зертхана сыртына шығып көпшілікке белгілі болып жатыр. [3]
Бұның негізгі белгісі Интернет-жобаларға өсіп жатқан инвестициялар, Web-сайттардың күрделі білімдік, ғылыми, комерциялық мүмкіндіктері. Интернет технологиялар төмендегі жолдармен дамып келе жатыр:
1. Web-технологиялар;
2. Сайт жасау экономикасы;
3. Web-дизайн және Web-программалау маркетингісі;
4. Адам ресурстары және т.б.
Web-сайт жасақтау жұмысын бірнеше кезеңден турады:
1. Жоспарлау;
2. Элементтерді жасақтау;
3. Бағдарламау;
4. Тестілеу;
5. Жариялау;
6. Жарнамалау;
7. Бақылау;
Жоспарлау кезеңінде төменгі мәселелер шешілуі керек:
1. Сайттың орны.
2. Сайттың аудиториясы кімдер.
3. Қандай ақпарат жарияланады.
4. Қолданушылармен қарым-қатынас қандай түрде ұйымдастырылады.
Элементтерді жасақтау кезеңінде сайттың программалық өнім түрінде жүзеге асырылуы қарастырылады:
1. Навигациялық құрылымын жасау.
2. Беттің дизайнын жасау.
3. Бетті толтыру үшін мәтіндік және бейне ақпаратты әзірлеу.
Бағдарламау
Бұл кезеңдің мәні сайтты форматтауда.
Тестілеу
Сайт жасаудың негізгі кезеңдерінің бірі тестілеу. Тестілеу кезеңде сайттың жұмыс істеу дұрыстылығы тексеріледі, оның ішінде:
1. Сілтеменің жұмысы;
2. Мәтіндегі қателер;
3. Навигацияның тиімділіғі.
4. Пошта және басқа формалардың дұрыстығы.
5. Графикалық файлдардың ашылуы.
6. Әр түрлі браузерлерде сайттық жұмысы.
Жариялау
Тест аяқталғандан кейін Web-сайт серверде жарияланады және қайтадан тексеріленеді.
Жарнамалау
Web-қоғамдастығына жаңадан жарияланған сайт тұралы белгілі болу үшін сайттың адресін және ол жердегі материал туралы аннотацияны хабарлау керек. Осы мақсатқа жету үшін келесі мүмкіндіктерді пайдалануға болады:
1. Web-cайт адресін әр түрлі баспаларға жазу керек;
2. Web-сайтты әр түрлі серверлерде тіркеу;
3. Web-cайтқа сілтемелерді басқа Web-сайттарқа кіргізу;
4. Баннерлерді жарнама ретінде қолдану.
Бақылау [
Web-сайтта жариялап жарнамалаған сон оған қатысу деңгейі оның беттерінде орналастырылған ақпараттың қажеттілігімен, жаңалығымен және көкейтестілігімен анықталады. Web-сайт имиджін сақтау үшін ол жердегі ақпаратты әрдайым жаңартып туру керек.
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін ақпараттандыру еліміздің даму стратегиясының негізгі бағыттарының бірі, себебі ХХІ ғасыр - білім беру жүйесін ақпараттандыру ғасыры.
Информатика пәнінің орта білім беру жүйесіндегі ролі ақпараттық білімнің, ақпараттық орта мен адамның өзара қарым-қатынасын үйлесімді етудегі және жаңа ақпараттық қоғамда кәсіпкерлік қызметтің басты құрамды бөлігі болып табылатын ақпараттық бейнесін қалыптастырудағы алатын орнымен қамтамасыз етіледі. [3]
1Сурет - Броузер интерфейсі
Бүгінгі таңда компьютерлік дизайн, Web-дизайн, жүйелік программалаушы, администратор және тағы басқа мамандардың қажет екендігін түрлі жарнамалық газеттерден, бұқаралық ақпарат құралдарынан да көруге болады. Аталған мамандықтарды қалай дайындап, оларға қандай программалық құралдарды үйрету арқылы жетілдіруге болатыны әдістемелік жұмыстың өзекті мәселелерінің бірі болып отыр.
Мектеп бітірушілер компьютерлік сауаттылықты меңгеріп шығады, бірақ келешекте олар программист, инженер, жүйе администраторы болуы міндетті емес. Дегенмен кез-келген шығармашылық мамандық сізден қазіргі заманға сәйкес компьютерлік технологияларды меңгеруге талап етеді. Шығармашылық жұмыстын қорытындысы әр қашан жаңа білім, жаңа ақпарат, ал осы ақпаратты таратудың ең жеңіл әдісі - Интернетте жариялау.
Интеренетте материалды жариялау тиімді болу үшін ол Web-дизайн ережелеріне сәйкес болу керек. Демек, Web-дизайн негіздерін білу кез келген мамандықта қажет болады, өйткені Web-бет дизайны - бұл ақпараттық дизайн.
Іnternet Ехрlorer - WWW-ке арналған броузер
Броузерлердің негізгі атқаратын қызметтері:
:: құжат сақталған веб-сервермен байланыс орнату, жинақталған құжаттың барлық бөліктерін жүктеу.
:: НТМL, тілдерінің тәгтерін команда ретінде орындау (интерпретациялау), веб- парақтарды броузер жұмыс істейтін компьютердің мүмкіндіктеріне сәйкес бейнелеу және форматтау.
:: веб-парақтардың құрамына кіретін мультимедиалық және басқа объектілерді бейнелеуғе арналған, сондай-ақ программаны объектілердің жаңа типтеріне лайықтауға мүмкіндік беретін кеңейту механизмі жабдықтарын көрсету.
:: веб-парақтарды іздеу жолын автоматтандыруды қамтамасыз ету және бұрында жұмыс істеген веб-парақтармен қатынас құруды жеңілдету.
:: Басқа Интернет қызметтерімен жұмыс істеуге арналған ішкі және жеке (автономды) құралдармен қатынас құруды ұйымдастыру.
ІЕхр программасы веб-парақтарды қарауға арналған. Ол бейнелейтін акпараттың дыбыстық және бейнесүйемелдеулерімен коса веб-парақтарды құрастырушылар жинақтаған барлық жаңа мүмкіндіктерді қамтиды. ІЕхр программасымен танысу үшін компьютерде Интернетпен байланыс орнатылуы тиіс.
Тақырыптан кейінгі жолда меню орналасқан. Менюдің көмегімен ІЕхр программасының кез келген командасын таңдау мүмкіндігі бар.
Менюдің төменгі жағында саймандар тақтасы бар. Бұл тақтада жұмыс кезінде бірқатар әрекеттерді жылдам орындау мүмкіндігін беретін батырма белгілер орналасқан. Саймандар тақтасындағы батырмалар көмегімен орындалатын командалар сипаттамасы келесі кестеде көрсетілген:
Іnternet Ехрlorer пайдаланушы интерфейсінің мынандай элементтері бар: негізгі меню (File, Edit, View, Favorites, Tools, Help), инструменттер панелі, сілтемелер панелі, адрестер панелі, жер шары бейнеленген таңбаша, қалып-күй жолы және жұмыс аймағы.
Негізгі меню Қосымшалар терезесінің жоғарғы бөлігінде орналасқан және алты пунктті қосады.
Менюдің Файл пунктінде файлдармен жұмыс істеу командасы топтасқан. Осы менюдің командалары арқылы жаңа терезелер жасалады, құжаттар ашылады және сақталады, құжаттарды басып шығару және Іnternet Ехрlorer жұмысының аяқталуы жүзеге асырылады.
Менюдің Правка пунктінің командалары көмегімен құжатты редакциялау, яғни маркерлеу (ерекшелеу), жою, веб-беттер фрагменттерін көшіру, ақпарат іздеу, ағымдағы бетті редакциялау үшін Html-редакторына өту орындалады.
Вид пунктінің командалары құжаттың экранда бейнеленуін басқаруға арналған, сондай-ақ веб-құжаттың ақпараты бойынша жылжуды орындауға мүмкіндік береді. Менюдің осы пунктінде HTML-беттердің пайдаланушы шыққан соңғы адрестері тізбеленеді. Бұл құжаттардың кез келгенін тышқан арқылы жүктеуге болады.
Избранное менюінде жиі қолданатын веб-құжаттардың бетбелгілері болады. Пайдаланушы Избранное қапшығын өзі қалыптастырады. Тышқанның батырмасын тиісті элементке әдеттегідей басқанда, ол веб-құжатқа көшуге мүмкіндік береді.
Сервис менюі электронды поштамен жұмыс істеуге, Іnternet Ехрlorer бабын өзгертуге жол ашады, сондай-ақ ОС Windows-ті жаңарту міндеттерін және сілтеменің ағымдағы бетіне қатысты бейнелеуді жүзеге асырады.
Справка менюінде Іnternet Ехрlorer браузері және онымен жұмыс істеудің негізгі принциптері туралы анықтамалық ақпарат болады.
Панель инструментов (құрал саймандар панелі) Іnternet Ехрlorer неғұрлым жиі қолданатын командаларға жылдам шығуды қамтамасыз етеді. әдетте, бұл командалардың бәріне негізгі меню пункті арқылы шығуға болады.
Панель адреса(панель адресі) ағымдағы веб-құжаттың адресін көрсетеді және қажетті веб-құжатқа көшу адресін көрсету үшін пайдаланылады. Бұл панельді орнату үшін Вид-Панель инструментов - Адресная строка командасы пайдаланылады.
Панель ссылок(сілтемелер панелі) пайдаланушы жиі жұмыс істейтін веб-құжаттар таңбашаларының пиктограммаларын іске қосады. Егер бұл панель азайтылған болса, онда инструменттер панелінде Ссылки пиктограммасы болады.
Жер шары бейнеленген таңбаша броузердің бос еместігінің индикаторы ретінде қызмет етеді. Егер Іnternet Ехрlorer қашықтағы компьютерден деректер түсуін күтсе, онда бейнедегі жер шары айнала бастайды.
Строка состояния(қалып күй қатары) Іnternet Ехрlorer терезесінің төменгі бөлігінде орналасқан. Бұл жолда бағдарламаның ағымдағы жай-күйі туралы ақпарат бейнеленеді.
Рабочая область(жұмыс аймағы) - Іnternet Ехрlorer терезесінің веб-құжаттың мазмұны бейнеленетін негізгі бөлігі.[4]
Интернеттің іздеу технологиялары.
(при работе с сетями используются технологии поска): Қажетті ақпаратты іздеу принциптері. Іздеу машинасының жұмыс механизмі. Индексті құру.[4]
Web-тен іздеу
Интернетте миллиондаған сайттар бар, соның ішінде өзекті ақпаратпен қоса көптеген ескі қорлар орналыстырылған. Интернет - белгілі бір басқарушысы жоқ демократиялық ақпарат көзі болып табылады. Кез келген адам желіге өзінің қорын орналастыра алады. Қорытындылап келгенде, интернетте ақпараттың қайталанбауына, оның стандартқа сай келуіне көп адамдар мән бере бермейді. Желіде барлығы бар екені белгілі, бірақ желіден қажетті ақпаратты алу қиын. Яғни, мәліметті табу үшін, оны жақсы іздей білу керек. Осы бөлімде интернет желісімен жұмыс істейтін іздеу аспаптары сипатталып, іздеу жүйесінің жұмыс механизмі түсіндірілген, іздеу оптимизациясына практикалық түсініктеме берілген.
Интернетте ақпаратты іздеуге арналған мынадай әртүрлі аспаптар бар: іздеу машиналары (поисковиктер), индекстелген каталогтер (рубрикаторлар), рейтингілер, метаіздеуіш жүйелер және тематикалық сілтемелердің тізімі, онлайн энциклопедиялары мен анықтамалар. Осы кезде әр түрлі үлгідегі ақпаратты табуда іздеу аспаптарының түрлі категорияларын қолдану тиімді болып келеді. Әр категорияны жеке қарастырайық.[5]
Индекстелген каталогтер
Каталог дегеніміз тақырыптары бойынша топтастырылған иерархиялық құрылым түрінде берілетін мәліметтер. Иерархиялық құрылымның бірінші деңгейіндегі тематикалық бөлімі "спорт", "демалыс", "ғылым", "дүкендер" сияқты кең тараған тақырыптардан тұрады. Ал әр бөлімнің бөлімшелері болады. Осылайша, біртіндеп каталог бұтақтары арқылы саяхат жасап, іздеу облысын кішірейте отырып, сіз өзіңізге керекті облысты дәл анықтай аласыз. Мысалы оқу орындарын іздеу барысында мынадай тізбек пайда болуы мүмкін: Білім- Оқу орындары - Жоғары оқу орындары -Институттар. Қажетті ішкі катологты тапқаннан кейін, одан сілтемелер жинағын аласыз. Катологтерді программалар емес, адамдар құрастырғандықтан, катологтегі барлық сілтемелер профильді болып табылады. Егер сіз ортақ тақырыпта жалпы ақпарат іздесеңіз, онда каталогке қатынаған дұрыс. Ал егер сізге нақты бір құжатты табу керек болса, онда каталог тиімсіз іздеу құралы болып табылады.
Желіде ортақ қолданылатын каталогтардан басқа, ерекшеленген каталогтар да бар. Егер де бір каталогта өте көп қор орналасса, онда оларды кең таралуына байланысты бірнеше бөліктерге бөлуге (ражнирование) болады. Мысалы, Яндекс каталогында бөліктеу басқа сайттардың біздің сайттағы сілтемелерінің индексімен жүргізіледі.
Желіде каталогтардан басқа рейтингтер де бар. Каталогтан рейтингтің айырмашылығы, мұнда қорларды тікелей оның иесі суреттесе, ал каталогта -- авторы, демек оның редакторлары суреттейді.
Сілтемелердің тематикалық жинағы
Сілтемелердің тематикалық жинағы - бұл кәсіби топтармен немесе жеке жинақтаушылармен құрылған тізімдер. Шектелген кәсіби тақырыпты ірі каталогтің жұмыскерлер тобына қарағанда сол жұмыстың кәсіби маманы жақсы ашуы мүмкін.
Домендік атты теру
Каталог - бұл ыңғайлы іздеу жүйесі, бірақ егер сізге Intel немесе IBM компаниясының сервері керек болса, сіз каталогке қатынай алмайсыз. Сәйкес сайттардың атын табу қиын болмайды: www.intel.com, www.ibm.com.
Сол сияқты, сізге егер ауа райына арналған сайт қажет болса, оны www.weather.com серверінен іздеген дұрыс болады. Көп жағдайларда кілттік сөз арқылы сайтты табу мәтінде көп кездесетін сөзден тұратын құжатты тапқаннан ыңғайлы.
Іздеу кезінде танымалы емес компаниялардың адресінің атын интуитивті ойдан тергенде, бірде-бір іздеу жүйесінде тіркелмеген сервермен байланыс орнатуы мүмкін болғандықтан, ол іздеудің басқа түрлерімен табысты бәсекелесе алады. Осыған ұқсас іздеулер тиімсіз, сондықтан ізделінетін сайттың атын таба алмайтын болсаң, іздеу машинасын қолдану керек.
Іздеу машиналары
Сұранысқа жауап ретінде сіз әдетте құжаттардың ұзын тізімін алаcыз, оның көбі сіздің сұрағыңызға жауап бермейді және сол тақырыпқа ешқандай қатысы болмайды. Сондай құжаттар релевантты емес (ағылшын сөзінен шыққан, relevant- лайықты, қатысты) деп аталады, ізденіс бойынша табылған құжаттар релевантты құжаттар деп аталады.
Табылған сілтемелердің тізіміндегі релевантты құжаттардың проценті сұраныстың дұрыс қойылуына байланысты болады.
Іздеу машинасы тапқан барлық құжаттардың ішіндегі релевант құжаттардың бөлігін іздеу дәлдігі деп атайды. Релевантты емес құжаттарды шуы бар құжаттар деп атайды. Егер табылған құжаттардың барлығы релевантты болып келсе (шуы жоқ құжаттар), іздеу дәлдігі 100% құрайды. Егер барлық релевантты құжаттар табылса, онда іздеу толымдығы 100% тең.
Сайып келгенде, іздеу сапасы екі өзара тәуелді параметрлермен анықталады: дәлдікпен және іздеу толықтығымен . Толықтықтың артуы дәлдікті төмендетеді және керісінше.
Іздеу машинасының жұмыс механизмі
Іздеу жүйелерін анықтама қызметімен салыстыруға болады, онда агенттер кәсіпорындарды аралап, мәліметтерді деректер базасына жинайды. Клиент анықтама қызметіне жолыққанда ақпарат сол деректер базасынан алынады. Мәліметтер базада ескіріп отырады, сондықтан агенттер оларды оқтын-оқтын жаңартады. Кейбір кәсіпорындар мәліметтерді өздері жібереді, сондықтан агенттердің оларға барудың қажеті болмайды. Басқаша айтқанда, анықтама қызметінің екі функциясы болады : жасау және деректер базасын тұрақты жаңарту және клиент сұранысы бойынша базадан хабар іздеу.
Сол сияқты, іздеу машинасы да екі бөлімнен тұрады: робот -- ол берілген серверлерді аралап деректер базасын қалыптастырады, және іздеу механизмі. Робот терминінің көптеген синонимдері бар, роботтан басқа оны желілі агент немесе торапта жүргеніне байланысты құрт немесе өрмекші дейді.
Робот базасы негізі роботтың өзімен (робот өзі жаңа қорларға сілтемелер тауып алады) және аз дәрежеде өз сайттарын іздеу машиналарында тіркейтін қор иелерімен қалыптасады. Деректер базасын қалыптастыратын роботтан басқа табылған сілтемелердің рейтингісін анықтайтын программа бар.
Іздеу машинасының жұмыс принципі пайдаланушы көрсеткен кілттік сөздер арқылы ішкі каталогтан (деректер базасы) релеванттігі бойынша сұрыпталған сілтемелер тізімін беру арқылы іске асырылады.
Іздеу жүйесі тек ішкі каталогтармен операциялайтынын атап айтқан жөн. Іздеу машинасының мәліметтер базасы жүйедегі түйіндік адрестерді сұрау арқылы әрдайым жаңартылатынына қарамастан, іздеу машинасының ішкі қорларын және желі қорларын салыстыруға келмейді, сондықтан әрқашан машина ескірген адрес немесе қажетсіз ресурс табатыны өте ықтимал. Проблема тек қана ішкі қорлардың шектілігінде ғана емес, тағы роботтың жылдамдығының шектілігінде тұр. Іздеу машинасының ішкі қорларының көбеюі проблеманы шешпейді, себебі аралау жылдамдығы ақырлы.бірақ іздеу машинасының ішінде каталогтарға бөлінген Интернеттің кіріс қорларының белгілі бөлігінің көшірмесі болады деуге болмайды. Толық ақпарат (кіріс құжаттар) бәрі бірдей сақталмайды, көбіне жиі тек оның бөлігі - индекстенген тізім немесе индекс деп аталатын, құжат жолынан шағын бөлігі сақталады.
Индекс құрау үшін кіріс мәліметтер қор көлемі минималды, ал іздеу тез әрі максималды пайдалы ақпарат беретіндей түрлендіріледі. Индеккстенген тізімді түсіндіру үшін оның қағаз аналогы - конкорданс, яғни сөздікті келтіруге болады, онда белгілі жасушымен қолданылатын сөздер алфавиттік тәртіпте болады, және де жазушы шығармасында келтірілгеніне сілтеме болады.
Айтпаса да түсінікті, конкорданс (сөздік) шығарма тексінен шағын және одан керекті сөзді іздеген кітапты түгел парақтағаннан көп жеңіл.
Индексті құру
Желілік агенттер немесе робот-өрмекшілер Желі бойымен "өрмелейді", Web - беттердіѕ талдайды және не әрі қай парақта табылғаны туралы ақпарат жинайды. Кезекті HTML-парақтарды табысымен көптеген іздеу машиналары (әр іздеу машиналарында әртүрлі) сөздерді, суреттерді, сілтемелерді және де басқа да элементтерді белгілейді. Сөздердің парақта барлығы ғана емес, әрі оның орналасуы, яғни бұл сөздің қайда орналасқаны: тақырыпта (title), тақырыпшаларда ( subtitles ), метатэгте ( meta tags ) немесе басқа орындарда . Әдетте негізгі сөз ескеріледі де, шылау мен одағайлар: " ал "," бірақ " және " немесе " еленбейді. Метатегтер парақ иелерінің өзіне сол арқылы ізделінетін кілттік сөздер мен тақырыпты анықтауға мүмкіндік береді. Бұл әсіресе кілттік сөздің бірнеше мағынасы болғанда қажет. Метатегтер іздеу машинасын сөдердің бірнеше мағынасынан дұрысын таңдауға көмектеседі. Алайда метатегтер адал толтырылғанда ғана сенімді жұмыс істей алады. Web-парақтардың кейбір иелері өздерінің метатегтеріне Желіде көп аталатын өз сайт тақырыбына қатысы жоқ сөздермен толтырады, сол арқылы өзінің жаңа келушілерін тарту әрі қор қатысуы рейтингісін жоғарылату үшін жасайды. Іздеуден осы сияқты сайттарды шығару - жақсы іздеу жүйесінің тағы бір тапсырмасы. әрбір роботтың өз қараниетті жарнама үшін жазаланған қор тізімі бар.
Тапсырма берілген Web-парақтарда ақпарат жиналғаннан кейін алынған мәліметтерді индекстеу жүреді. Робот-өрмекшілер Web-парақтардың ақпараттарын қарастырып, кілттік сөздер арқылы индекстенген іздеу базасын құрады, содан кейін пайдаланушы сұранысы арқылы жүйе дұрыстығына (релевантты) қарай сайттар тізімін береді. Айқын, егер сіз сайтты "гүл" деген кілттік сөзбен іздесеңіз, онда іздеу машинасы сол сөз бар парақтарды тауып қана қоймай, бұл сөздің қай жерде сайт тақырыбына қатыстылығын анықтай алуы керек. Сөздің Web-парақтың профиліне қатыстығын анықтау үшін оның парақта қаншалықты жиі ұшырасатынын, берілген сөз туралы сілтемелердің бар-жоқтығын бағалау керек. Қысқаша айтқанда, парақта табылған сөздерді маңыздылық дәрежесіне қарай рангілеу керек.
Сөздерге салмақтылық коэфициенттері оның қанша және қайда кездесетініне қарай (парақ тақырыбында, беттің басы не аяғында, сілтемеде, метатегте және т.б) меншіктеледі. әрбір іздеу механизмі салмақ коэфициенттерін берудің өз алгоритмдері бар - бұл әртүрлі іздеу машиналарының бір кілттік сөз арқылы сұрауға әртүрлі қорлар тізімін берудің бір себебі. Парақтар әрдайым жаңартылып отыратындықтан, онда индекстеу үрдісі де жиі орындалып отырылуы керек. Робот-өрмекшілер сілтемелерді аралай жүріп, индекстен тұратын файлды құрады, ол үлкен болуы мүмкін. Оның көлемін азайту үшін ақпарат көлемін минимизациялау мен файлды сығуға жүгінеді. өңделгеннен кейін мәліметтер үнемі жанарып отыратын базада сақталады. Бірнеше роботтары бар іздеу машинасы секундына жүздеген парақтарды өңдей алады. Бүгінде мықты іздеу машиналары жүздеген миллион парақты сақтайды және күніне ондаған миллион сұранысты қабылдайды.[6]
Индексті құруда дубликаттардың санын азайту тапсырмасы да шешіледі - қатесіз салыстыру үшін алдымен құжаттың кодировкасын анықтау қажеттігін ескерсек, тапсырма оңай емес. Бұдан да қиын тапсырмаға өте ұқсас құжаттарды айыру жатады (оларды "дубликат дерлік" деп атайды), мысалы оларға мазмұны бір ал тақырыбы әртүрлілер жатады.Бұл сияқты құжаттар Желіде өте көп - мысалы біреу рефератты көшіріп алып өз сайтында басқа атпен басып шығаруы мүмкін. Қазіргі заманғы іздеу машиналары барлық бұл проблемаларды шешуге мүмкіндік береді.[7]
Индекс арқылы іздеу
Индекс арқылы іздеу мынадан құралады, яғни пайдаланушы сұраныс құрастырып оны іздеу машинасына береді. Бірнеше кілттік сөздерді қолдануда сұраныс тілін пайдаланған пайдалы, оның негізін буль операторлары құрайды.
Ең жиі қолданылатын буль операторлары:
* AND - бұл арқылы біріктірілген барлық терминдер ұсынылған құжатта қатысуы керек. Кейбір іздеу жүйелері "+" белгісін "AND" орнына қолданады;
* OR - кем дегенде бір кілттік сөз "OR "-мен қатысты, ізделінетін құжатта болуы керек;
* NOT- "NOT"-тан кейінгі кілттік сөз ізделінетін құжатта кездеспеуі керек. Кейбір іздеу жүйелері "-" белгісін "NOT" орнына пайдаланады;
* FOLLOWED BY - кілттік сөздер бірінен кейін бірі кезектесіп келуі керек;
* NEAR - сөздердің бірі екінші сөзден белгілі санды сөздерден кейін келуі керек;
* Тырнақшалар - тырнақша ішіндегі сөздер- бұл текст фрагменті құжат немесе файл ішінде кездесуі тиіс. Айта кетейік, сұраныс тілі семантикасы нақты бір іздеу машиналарында бір біріне ұқсамауы мүмкін, әдетте ол туралы іздеу машинасының нұсқауында мәлімет келтіріледі.
Шектерінде логикалық комбинация анықталатын мәтін іздеу бірлігі деп аталады. Бұл сөйлем, абзац не бүкіл құжат болуы мүмкін. Түрлі іздеу жүйелерінде әртүрлі іздеу бірліктері қолданылуы мүмкін. Сөйлем шегіндегі іздеу тек индексінде толық мекенжай (адрес) бар жүйелерде ғана мүмкін.
Пайдаланушы іздеу жүйесіне сұраныс жібергеннен кейін, ол сұраныс синтаксисін өңдейді, кілттік сөздерді индекстегі сөздермен салыстырады. Содан кейін сұранысқа жауап беретін сайттар тізімі релеванттылығына қарай рангіленіп, пайдаланушыға берілетіндей іздеу нәтижесі құрастырылады.[7]
7.2 Сайт құруға арналған бағдарламалау тілдері
Сайт жасауда қолданылатын таңымал ASP, PHP және XML - әдістерін зерттей келіп біз белгілі бір талаптарға сай сайт жасау үшін аталмыш тәсілдердің критерилерін ескере отырып тиімді әрі қолайлы сайт жасау әдістемесін құрастыра аламыз.
Таңымал интернет-технологиялардың салыстырмалы түрде критерилерін ерекшелеу
Қолданбалы мақсаттарына байланысты әр-бір сайт жасау нақты бір талаптарға сай және сайт жасауда таңдалынған әдіс талаптарына сай болуы керек. Осы аталмыш талаптарға сай біз ASP, PHP және XML интернет-технологияларының салыстырмалы критерилерін атап айта аламыз.
Қарапайымдылығы. Үйренуге оңай, түсінікті және қарапайым тіл синтаксисі. Алдын ала VBScript немесе JScript тілдерін білсеңіз онда сіз ASP тілін онай игересіз; ал егер С және Perl тілдерін білсеңіз сізге онда - РНР тілін білуге оңай болады. XML тілінде ешқандай тегтер жоқ, тегтердің орнына XML тілі веб программистке нақты бір бағдарламаның талаптарына сай программалау тілін құруға мүмкіндік береді.
Бейімділілігі. Базаның толуына орай ресурс көлемінің өсу қасиеті аталмыш үш технологияның үшеуінде де кездеседі.
Компактілігі. Артық тегтердің болмауы және кодтау көлемін азайтуға арналған арнайы функциялардың бар болуы. PHP технологиясына қарағанда ASP технологиясы жақсырақ болып келеді. Ал XML технологиясында мәліметтерді сипаттау тегтері қарастырылған; басқа тегтер онда қолданылмайды.
Үйлесімділік. Басқа веб программалау технологияларымен үйлесімділігі және әр түрлі программалау тілдеріне интеграциялау мүмкіндіктері. Аталмыш үш веб программалау технологиялары бір бірімен үйлесімді.
Тиімділігі. Оқиғаларды өңдеу жылдамдығы. PHP тіліндегі Движок тарсляциялық интерпретатор болғандықтан оқиғаларды өте жоғары жылдамдықпен өңдеуге мүмкіндік береді. ASP технологиясы жұмысының негізі ретінде COM қолданады сондықтан оның оқиғаларды өңдеу жылдамдығы PHP технологиясына қарағанда аз. XML технологиясында оқиғалар өңделінбейді.
Мәліметтер қорларымен жұмыс. Мәліметтер қорынан ақапаратты алу, мәліметтер қорына ақпаратты жазу, ақпаратты мәліметтер қорында сақтау және т.б. PHP көптеген мәліметтер қорымен жұмыс жасай алады, ал ASP технологиясы Microsoft фирмасының мәліметтер қорларымен ғана жұмыс жасайды. XML технологиясы мәліметтерді xml-файлдан базаға кіргізу, сондай-ақ xml-файлдан мәлімметтер базасын жасауға мүмкіндік бар.
Файлдармен жұмыс. Мәліметтер файлдарымен жұмыс істеу мүмкіндіктері. ASP және PHP технологияларында файлдармен жұмыс істеу деңгейі бірдей. XML екілік кодта жазылған файлдарды xml-құжатқа интеграциялау мүмкіндігі бар.
Мәліметтерді өңдеу. Мәліметтерді жүйелеу, реттеу, іздеу және т.б. ASP және PHP технологияларында мәліметтерді өңдеудің барлық түрлері қарастырылған. XML технологиясында мәліметтерді реттеуді және іздеуді XSL кестелік стильдер тілінің көмегімен жүргізіледі.
HTML-формаларды қолдану. Формаларның көмегімен алынған ақпараттардды серверде одан кейін өңдеу үшін жинау және өңдеу. ASP және PHP технологиялары HTML-формаларды қолданады, ал XML технолгиясында оңдай мүмкіндік қарастырылмаған.
Ақпарат алмасу. Басқа бағдарламалармен мәлімет алмасуды ұйымдастыру. Ондай мүмкіндік ASP және PHP технологияларында қарастырылған. Ал xml-файлдарда тек өзара ақпарат алмасу қарастырылған.
Керібайланыстың болуы. Сервермен қолданушының арасындағы тура байланыстың болуы. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, XML технологиясында жоқ.
Стильдер кестесін қолдану. Құжаттарды безендіру үшін стильдер кестесін қолдану мүмкіндігі. HTML (онда ASP және PHP интеграцияланылады) құжаттарда CSS қолданылады, XML-де XSL кестелер стилі қолданылады.
СОМ-ды қолдану. COM компоненттері қолданушыға қолданбалы бағдарлама құрғызбау үшін арналған. COM компоненттері ASP және PHP де қарастырылған, XML технологиясында жоқ.
Серверлік оқиғаларды құру. Динамикалық сайттарды жасауға арналған кез келген веб программалау тілінің негізі. ASP және PHPде қарастырылған, XML технологиясында қарастырылмаған.
Мәліметтерді өңдеу. Маңызды функция, ортақ жазу әдісі арқылы мәліметтерді біріңғай форматта көрсетуге мүмкіндік береді. ASP және PHP технологияларында қарастырылмаған, XMLде қарастырылған.
Кіріктірілген функциялар мен обьектілер. Код көлемінің қысқаруы веб бет құрастырушының жұмысын айтарлықтай жеңілдетеді. ASP технологиясында PHP-ге қарағанда кіріктірілген функциялар мен обьетілер көбірек кездеседі. XML-де олар жоқ.
Процедураларды жазу. Жұмысты жеңілдету үшін қолданушының өзінің функциясын жазу мүмкіндігі. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, ал XML технологиясында жоқ.
Сеанстарды қолдану(сессиялар). Сессияларды қолдана отырып сіздер интернет ресурске кірген әрбір қолданушы жайында автоматты түрде ақпараттарды жинайтын қолданба жасауға мүмкіншілік бар. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, ал XML технологиясында жоқ.
Қателерді түзету. Маңызды функция, кодтау кезінде қателіктерге жол бермеуге арналған функция. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, ал XML технологиясында жоқ.
Әртүрлі протоколармен жұмыс істеуге мүмкіншілік. Протоколдардың (Директорияларға кіруді басқару протоколы LDAP, желілік құралдармен жұмыс істеуді басқару протоколы SNMP, хаттар жіберу протоколдары IMAP, NNTP және POP3, гипермәтінді жіберу протоколы HTTP және т.б.) көмегімен әртүрлі сервистермен жұмыс істеуге мүмкіншілік береді. ASP технологиясына қарағанда PHP технологиясы көп протоколдармен жұмыс істеу мүмкіншілігіне ие. В XML технологиясында протоколдар қолданылмайды. [8]
Қауіпсіздікпен қамтамасыз ету. Ақпаратқа қолданушылардың кіруін реттеу, ақпаратты қорғау және т.б. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, ал XML технологиясында жоқ.
Программалаық кодты HTML-кодқа интеграциялау. Қолданбаларды құру барысында мәтінді HTML-код түріне ендіру ыңғайлы. ASP және PHP технологияларында қарастырылған, ал XML технологиясында жоқ.[9]
Әр түрлі кодировкаларды қолдану мүмкіншілігі. Интернет ресурстың қай елде және қай тілде құрылуына қарамастан әр жерде ресурстың ақпараты дұрыс беріледі. Жоғарыда айтылған үш технологияның үшеуі де көптеген кодировкаларды қолданады.
Құралыған интернет сайт қандай критерийлерге сәйкес болуы керек:
1. Веб-парақтардағы мәліметтердің орңаласуы қарапайым әрі логикалық түрде қарап шығуға, оқуға ыңғайлы болуы тиіс. Парақтардағы мәліметтердін оларды қабылдауға жеңіл болуының бір тәсілі - экран бетінде мәтін де, сурет те орналаспаған бірсыпыра бос орындардың қалдырылуы болып табылады. Парақта мәлімет көп болса, ол оқушыны жалықтырып жібереді.
2. Экрандағы ақпараттарды тізім немесе кесте түрінде жасауға тырысу керек, сонда маңызды мәліметтерді оңай тауып алуға болады.
3. Бір суреттен кейін бірден екінші сурет орналаспағаны дұрыс, олардың ара қашықтарын біркелкі етіп, араларында мәтіндік ақпараттар берген дұрыс.
4. Ақпарат бөліктерге бөлініп берілсе, оларды оқу, түсіну жеңіл болады. Абзацтардың да өте ұзын болмағаны дұрыс, олардан көлемділерін бірнеше шағын абзацтарға бөлген абзал.
5. Егер веб-парақ көлемі үлкен болса, онда құжат бөліктеріне жылдам ауысуға мүмкіндік беретін сілтемелер жасау қажет. Кейде бір мәселеге арналған ақпараттарды тақырыптарға бөліп, оның мазмұнын негізгі бір параққа жазып, ал әр тақырыпты басқа беттерге сілтемелер арқылы орналастыру керек.
6. Суреттер мен графикалық бейнелерді пайдалану көптеген тұтынушыларды қызықтыруы мүмкін, бірақ суреттерді желі арқылы қабылдау ұзақ уақыт алатыны есте болуы керек. Егер бір әдемі суретті көру үшін 5 минуттай уақыт кететін болса, оның әдемілігі ешкімді де қызықтыра қоймас.[10]
РНР-бұл Web - серверге жіберілетін скриптердің көмегімен Web-беттерінің динамикалық генерациясына қажетті бағдарламалау тілі. Сіз бетті РНР және HTML-дің көмегімен ашасыз. Сайтты пайдаланушы бетті ашқанда, сервер html-код қосылған РНР операторларын орындайды және нәтижені пайдаланушының браузеріне жібереді. Бұл әрекет дәл осылай ASP және Cold Fusion-ның көмегімен жасалады. Дегенмен ASP және Cold Fusionға қарағанда, РНР ашық бастапқы кодты өнім болып табылады және платформалы тәуелсіз. РНР Windows NT және Unix-тің көптеген версияларында жұмыс жасайды. Ол Аpache - дегі модуль ретінде жіберіле береді. Егер жіберілу Apache модулі түрінде болса РНР оңай және жылдам жұмыс жасайды. Бұл кезде процессті жасауға байланысты туындайтын қосымша шығындар болмайды. Сондықтан нәтижесі тез шығады және сервердегі сақтаудағы шығынды азайтатын mod _perl-ді орнатудың қажеттілігі болмайды.
Сіздің құжат бетіңіздегі әртүрлі операциялардан басқа сіз РНР көмегімен НТТР-тақырыптарды қалыптастырып HTTP орната аласыз. Сонымен қатар аутенфификацияны басқарып пайдаланушыны басқа бетке бағыттай аласыз. РНР берілгендер қорына енуге үлкен мүмкіндіктер ашады. Бұл сізге PDF құжаттарды инерациялаудан, ХМL-дегі грамматикалық талдауды жасауға мүмкіндік береді.
РНР операторлары сіздің бетіңізге Web-беттерді қойып береді, сондықтан арнайы ортада жүзеге асырудың қажеттілігі туындамайды. Сіз РНР-кодының блогын ?php тегінен бастап, оны ? тегімен аяқтайсыз. Бұл тегтердің арасындағылардың барлығы РНР код ретінде интерпритацияланады. РНР тілінің синтаксисі Си және Рerl синтаксисіне ұқсас келеді сіз ауспалыларды оларды пайдаланудан бұрын жарияламауыңыз керек. Массивтермен Хэмтер оңай жүзеге асырылады. Дегенмен РНР Apache құрылған жағдайда бәрінен жылдам жұмыс жасайды. РНР Web - сайтында оны Microsoft ІІS және Netscape Enterprise Server орналастырудың реті бар. Егер сізде РНР ді орнатуға бағдарламалық қамтамасыз етудің көшірмесі жоқ болса, оны сізге ресми Web - сайттан ала аласыз. Ол жерден сіз РНР дің барлық ерекшелігі мен қызмет бейнеленген түсіндірілген жетекшілікті таба аласыз.
Соңғы он бес жылдары интернеттiң қиял-ғажайып дамуы және адамдардың арасындағы қарым-қатынастың жаңа әдiстерiн белгiледi. Бұл құбылыстың алдыңғы өлкелерiне (WWW ) World Wide Webде болады.
Рнр тарихы 1995 жылдан тәуелсiз бағдарламашы (Rasmus Lerdorf ) Расмус Лердорф сайтта оның онлайндық резюмесін оқып шыққан келушiлердің саның есептеуге арналған PerlCGI нiң сценариын жазудан басталады. Оның сценариы екi есептi шештi : келушiнiң деректерінің тiркелуі және келушiлердiң санын - web бетке шығару. WWW дамыту әлi тек қана басталды, бұл есептердi шешуге арналған ешқандай да арнайы құралдар болмады, сондықтан авторға көп сұрақтар лап берді. Лердорф (Рнр ) Personal Home Page немесе (гипермәтiн процессоры ) Hypertext Processor аталған өз құрал-сайманын тарата бастады.
Лердорфаның Рнр құрал-сайманының шулы жетiстiгi Рнрдың кеңейтулерiн өңдеуге әкеп соқты. Кеңейтулердің бірі HTML формада енгiзiлген мәлiметтердi символдық айнымалыларға түрлендiрдi, осыдан оларды басқа жүйелерге шығаруға мүмкiндiк берген. Қойылған мақсатқа қол жеткiзу үшiн Лердорф өңдеулерді жасауды ендiгәрi Perl ден С-ге өтуге шештi. Сол кездегі Рнрдың құрал-сайманының кеңейтуi 2.0-шi Рнр пайда болуына, немесе (Personal Home Page Form Interpretator ) PHP-FIнi келтiрдi. Дүние жүзiнен бағдарламашылар 2.0 версияны жетiлдiруге қатысты. Жаңа РНР версиясы ерекше мәлiмдiлiкпен пайдаланды, және өңдеушiлердiң негiзгi командасы жақында іріктелді. Олар HTML-ға программалық кодтың енгiзуiнің бастапқы тұжырымдамасын тiкелей сақтады және Рнр-дiң 3.0-шi версиясының пайда болуына келтiрген лексикалық талдаудың механизмін қайтадан жазды.
РНР 4 бұл қозғалыста жұмыс жасаушы ретінде 2000 жылы жарыққа шықты. Өндірісті жоғарылатуда қосымша ретінде РНР 4 тің мүмкіндіктері зор еді. РНР 4-тің шығуымен ол интернет доменінің 20 пайыздан көбінде қолданыла бастады.
2000-2004 жылдар арасында 4 версияны жұмсарту үшін белсенді жұмыстар жалғасты. Шамамен сол кезден бастап ақ РНР Group жаңа версияның мүмкіндігін ойластыруға кірісті. Бірінші кезекте тілдің объектілік мүмкіндіктерін күшейту шешілді. Бұл оның жүзеге асыру үшін ірі жобаларды пайдалануға мүмкіндік берді. 5-ші версияны жарыққа шығару үшін қосымша уақыт бөлінді. Оған көптеген мамандар қатысты олардың ішінен Стерлинг Хьюза және Маркус Бергерді атап өткен жөн болар.
Ақыры 2004 жылдың шілдесінде РНР 5 ресми түрде жарыққа шығады. Бірінші кезекте жоспарланғандай өңдеуде объектілермен жұмысты барлық механизм жұмылдырылды. Егер алдыңғы версияларда РНР - дегі объектілік-жобалаушылық бағдарламалау минимальды деңгейде мүмкін болатын болса, ал РНР 5 объектілік бағдарламалауды жүзеге асыруда көптеген потенциалдарға ие. Онымен қоса РНР ХМL мен жұмыс жасауда бағалы кеңейтулермен, берілгендердің әртүрлі қайнар көзіне байыды.[11]
РНР 4-дегі ХМL мен жұмыс жасауға арналған барлық негізгі кітапқаналар күрделі өңдеуге ұшырады. Мынадай танымал кеңйтілер SAX, DOM, және XSLT қазір libxml2-нің құрал-сайманын пайдаланады. Сонымен қатар тағы да жаңа екі кеңейтулер қосылды-SimpleXML және SOAP. Somple XML XML- берілгендермен жұмысты айтарлықтай оңайлатады. Бұдан алдын РНР-да ХМL мен жұмыс бұншалықты қарапайым болмаған еді.
SOAP -тың кеңеюі РНР да ХМL - хабарламаның көмегімен басқа қосымшалармен ақпарат ауысатын сценарий құруға мүмкіндік береді. Мысалы НТТР. РНР қосымшалы қазіргі таңдағы танымал веб-сервистермен интеграциялауға мүмкіндік туындайды.
РНР 5 My SQL (My SQL Improved) жаңа кеңeйтулер Му SQL - сервер версиясымен 4.1.2 және жоғарылармен жұмыс жасауға арналған. Му SQL - ға тек қана процедуралық емес сонымен қатар объекті жобалаушылық интерфейс жүзеге асады. Бұл модульдің қосымша мүмкіндіктері SSL-ді, транзакцияны бақылауды қосады.
SQLite - тің кеңейтілуі мәліметтерді кәдімгі файлдарда сақтайтын қоcымшаны құрастыруға мүмкіндік береді. Ол SQL интерфейсін пайдалануға мүмкінік тудырады. SQLite - нің маңызды ыңғайлылығы - пайдаланылу қарапайымдылығы. SQLite процедуралықпен қатар мәлiметтермен жұмыс жаcау үшін мықты объектілік - жобалаушылық мүмкіндіктері бар. SQLite-нің басқа ерекшеліктері - жоғары жылдамдық, басқарудағы күрделі механизмдердің жоқ болуы және оңай тізгіштік. Көптеген эксперттер РНР -нің бұл кеңейюінің үлкен танымалдылыққа ие болатындығын жоспарлап отыр. РНР 5-тің басқа кеңейтілуі өзіне төмендегілерді қосады:
* Tidy - HTML-құжаттарды сараптау және түзету үшін.
* Perl - Perl сценарийлерді пайдалану.
* SPL - кластармен интерфейстердің стандарты жиынтығын анықтайтын ZE2 - нің кеңеюі.
* -РDО -PHP-нің мәліметтеріне әмбебап интерфейс ұсынады.
* -PІMP-GD модульінің орнына келген, графикамен жұмыс жасауға арналған жаңа кітапхана.
* Бұдан басқа РНР 5-те есте сақтаудың әлдеқайда жылдам диспетчері пайдаланылады.
* РНР 5 REAR құрылымын нақты жүзеге асыруға керекті қасиеттермен толықтырылған. [12]
HTML (ағылшын Hypertext Markup Language -- еренмәтін белгілеу тілі) - Вебшылғышта көрсетілуге арнаулы еренмәтін мен басқа ақпараттан тұратын веббеттерді жасауға арналған белгілеу тілі.
HTML (HyperTextMarkupLanguage) - бұл құжаттарды кодтау үшін қолданылатын гипертекстік белгілеу тілі. HTML ді көбі программалау тілі деп ойласа да, бұл программалау тілі емес. HTML - мәтінді белгілеу тілі. HTML құжаттарды көру үшін браузерларды қолданамыз. Браузер-программалардың саны өте көп, мысалы көп таралғандар Netscape Communicator, Microsoft Internet Explorer, Opera. HTML тiлiнде колданылатын командаларды "тег" деп айтамыз. HTML тiліндегi тегтер екi топқа бөлiнедi: жұпты, жұпсыз. Жұпты тегтер дегенiмiз, бiр тег ашылса, келесi тег оны жабады. Мысалы, тегтiң жұмысын ашады да келесi тегi оны жабады. ашылуы, жабылуы. Жұпсыз тегтер дегенiмiз, тег ашылады да қолданыла бередi. Мысалы, т.с.с. Көрсетілген ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz