Коммерциялық шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысын ұйымдастырудың негіздері. Кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржы қорлары



Жоспар
І. Коммерциялық шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысын ұйымдастырудың негіздері.
ІІ. Кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржы қорлары
І. Коммерциялық шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысын ұйымдастырудың негіздері.

Коммерциялық шаруашылық жүргізуші субъектілер табыс (пайда) алу мақсатында құрылады. Олар өзінің қызметін мынадай нысандарда жүзеге асыра алады: мемлекеттік және муниципалдық кәсіпорындар; шаруашылық қоғамдар мен серіктестіктер; өндірістік кооператиптер. Коммерциялық негіздерде материалдық өндіріс сферасы кәсіпорындарының басым бөлігі және материалдық емес сфера ұйымдары мен мекемелерінің едәуір бөлігі жұмыс істейді: коммерциялық банктер, сақтық ұйымдары, қаржы секторының басқа мекемелері (жинақ ақша-депозит мекемелері, инвестициялық қорлар, қор биржалары, бағалы қағаздар рыногы мен ақша-кредит рыноктарына қызмет көрсететін әр түрлі мекемелер), сауда-делдалдық кәсіпорындар, ерікті қоғамдық қорлар, трасттық компаниялар және басқалары.
Коммерциялық кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржысы қаржы жүйесінің маңызды сфераларынң бірі ретінде құн түріндегі ЖІӨ-ді жасау, бөлу және пайдалану процестерін қамтиды. Олар негізінен ЖІӨ мен ҰТ жасалатын Материалдық өндіріс сферасында іс-әрекет етеді. Сондықтан коммерциялық кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржысы материалдық өндіріс тасіпорындары (ұйымдары) қаржысының мазмұнымен және оларды ұйымдастырудың қағидаттарымен бірдей болып келеді.
Коммерциялық кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржысы деп өндірістік капиталдарды қалыптастыру, өнім өндіріп, оны өткізу, меншікті қаржы ресурстарын жасау, қаржыландырудың сыртқы көздерін тарту, оларды бөлу және пайдалану процесіндегі экономикалық қатынастарды айтады.
Мұндай экономикалық қатынастарды жиі ақша немесе қаржы қатынастары деп атайды, қаржы қатынастары ақша қатынастарының бір бөлігі болып саналғанымен ол ақша қозғалысы кезінде ғана пайда болады және орталықтандырылған және орталықтандырылмаған ақша қорларын қалыптастырып, пайдаланумен қосарлана жүретіндігін біз жоғарыда атап көрсеткенбіз.
Коммерциялық кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржысын ұйымдастыру белгілі бір қағидаттарға негізделген, олардың қатарына мыналар жатады:
коммерциялық-шаруашылық есеп (қаржылық қызмет саласындағы дербестік, өзін-өзі өтеу, өзін-өзі қаржыландыру, қаржы-шаруашылық қызметінің қорытындысына ынталылық, оның нәтижелері үшін жауаптылық, кәсіпорынның қызметіне бақылау жасау);
жоспарлылық;
меншіктің барлық нысандарының теңдігі;
қаржы резервтерінің болуы.
1. Коммерциялық (шаруашылық) есеп — кәсіпорындар мен ұйымдардың шаруашылық-қаржы қызметін жүргізудің негізге алынатын қағидаты және басты әдісі. Коммерциялық есеп қағидаты кәсіпорынға оның қызметі үшін, оның жарғылық капиталын құрайтын қажетті негізгі және айналым құралдары (капиталы) тұрақты пайдалануға бөліп берілетінін білдіреді. Шаруашылықты жүргізудің әдісі ретіндегі коммерциялық есеп қағидаты шығындарды шаруашылық қызметтен алынған табыспен өлшеуді және табыс алуды талап етеді.
Коммерциялық есептің өзіндік ерекшелігі: шаруашылық жүргізуші субьектілердің қаржылық тәуелсіздігі болады;
қаржы қатынастары мемлекет тарапынан болатын майда реттемелеуден бос болады;
қаржы қатынастары субъектілерінің жұмыстың нақты нәтижелері және міндеттемелердің уақтылы орындалуы үшін нақтылы экономикалық жауапкершілігі болады;
коммерциялық есеп жағдайында шаруашылық жүргізуші субьектілердің банктермен, сақтық ұйымдарымен және мемлекетпен көптеген өзара қарым-қатынастары қалыптасады.
Коммерциялық есеп қағидаты кәсіпкерлік нысанында іске асырылады. Нарықтық қатынастардың дамуы меншіктің барлық нысандарының теңдігі қағидатын, мүлікке иеліктің бостандығын және қызмет сфераларын тандауды іске асырудың негізіндс шаруашылық бастамаға және азаматтардың кәсіпкершілігінс жағдайлар жасайды.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:   
Коммерциялық шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысын ұйымдастырудың
негіздері. Кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржы қорлары

Жоспар 

І. Коммерциялық шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысын ұйымдастырудың
негіздері.

ІІ. Кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржы қорлары

 

І. Коммерциялық шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысын ұйымдастырудың
негіздері.

 

Коммерциялық шаруашылық жүргізуші субъектілер табыс (пайда) алу
мақсатында құрылады. Олар өзінің қызметін мынадай нысандарда жүзеге асыра
алады: мемлекеттік және муниципалдық кәсіпорындар; шаруашылық қоғамдар мен
серіктестіктер; өндірістік кооператиптер. Коммерциялық негіздерде
материалдық өндіріс сферасы кәсіпорындарының басым бөлігі және материалдық
емес сфера ұйымдары мен мекемелерінің едәуір бөлігі жұмыс істейді:
коммерциялық банктер, сақтық ұйымдары, қаржы секторының басқа мекемелері
(жинақ ақша-депозит мекемелері, инвестициялық қорлар, қор биржалары, бағалы
қағаздар рыногы мен ақша-кредит рыноктарына қызмет көрсететін әр түрлі
мекемелер), сауда-делдалдық кәсіпорындар, ерікті қоғамдық қорлар, трасттық
компаниялар және басқалары.

Коммерциялық кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржысы қаржы жүйесінің
маңызды сфераларынң  бірі ретінде құн түріндегі ЖІӨ-ді жасау, бөлу және
пайдалану процестерін қамтиды. Олар негізінен ЖІӨ мен ҰТ жасалатын
Материалдық өндіріс сферасында іс-әрекет етеді. Сондықтан коммерциялық
кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржысы материалдық өндіріс тасіпорындары
(ұйымдары) қаржысының мазмұнымен және оларды ұйымдастырудың  қағидаттарымен
бірдей болып келеді.

Коммерциялық кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржысы деп өндірістік
капиталдарды қалыптастыру, өнім өндіріп, оны өткізу, меншікті қаржы
ресурстарын жасау, қаржыландырудың сыртқы көздерін тарту, оларды бөлу және
пайдалану процесіндегі экономикалық қатынастарды айтады.

Мұндай экономикалық қатынастарды жиі ақша немесе қаржы қатынастары деп
атайды, қаржы қатынастары ақша қатынастарының бір бөлігі болып саналғанымен
ол ақша қозғалысы кезінде ғана пайда болады және орталықтандырылған және
орталықтандырылмаған ақша қорларын қалыптастырып, пайдаланумен қосарлана
жүретіндігін біз жоғарыда атап көрсеткенбіз.

Коммерциялық кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржысын ұйымдастыру белгілі
бір қағидаттарға негізделген, олардың қатарына мыналар жатады:

коммерциялық-шаруашылық есеп (қаржылық қызмет саласындағы дербестік,
өзін-өзі өтеу, өзін-өзі қаржыландыру, қаржы-шаруашылық қызметінің
қорытындысына ынталылық, оның нәтижелері үшін жауаптылық, кәсіпорынның
қызметіне бақылау жасау);

жоспарлылық;

меншіктің барлық нысандарының теңдігі;

қаржы резервтерінің болуы.

1. Коммерциялық (шаруашылық) есеп — кәсіпорындар мен ұйымдардың
шаруашылық-қаржы қызметін жүргізудің негізге алынатын қағидаты және басты
әдісі. Коммерциялық есеп қағидаты кәсіпорынға оның қызметі үшін, оның
жарғылық капиталын құрайтын қажетті негізгі және айналым құралдары
(капиталы) тұрақты пайдалануға бөліп берілетінін білдіреді. Шаруашылықты
жүргізудің әдісі ретіндегі коммерциялық есеп қағидаты шығындарды шаруашылық
қызметтен алынған табыспен өлшеуді және табыс алуды талап етеді.

Коммерциялық есептің өзіндік ерекшелігі: шаруашылық жүргізуші
субьектілердің қаржылық тәуелсіздігі болады;

қаржы қатынастары мемлекет тарапынан болатын майда реттемелеуден бос
болады;

қаржы қатынастары субъектілерінің жұмыстың нақты нәтижелері және
міндеттемелердің уақтылы орындалуы үшін нақтылы экономикалық жауапкершілігі
болады;

коммерциялық есеп жағдайында шаруашылық жүргізуші субьектілердің
банктермен, сақтық ұйымдарымен және мемлекетпен көптеген өзара қарым-
қатынастары қалыптасады.

Коммерциялық есеп қағидаты кәсіпкерлік нысанында іске асырылады.
Нарықтық қатынастардың дамуы меншіктің барлық нысандарының теңдігі
қағидатын, мүлікке иеліктің бостандығын және қызмет сфераларын тандауды
іске асырудың негізіндс шаруашылық бастамаға және азаматтардың
кәсіпкершілігінс жағдайлар жасайды.

Коммерциялык есептің айқындаушы қағидаттары өзін-өзі өтеушілік пен
өзін-өзі қаржыландыру болып табылады.

Өзін-өзі өтеушілік — шаруашылық жүргізудің негіз қалаушы қағидаты, ол
кәсіпорынның өз өнімін (орындалған жұмыстарды, көрсетілген қызметтерді)
өткізуден түсетін түсім-ақша есебінен оны өңдіру және жеткізілім жөніндегі
бүкіл шығындарды өтеуді білдіреді. Өзін-өзі өтеушіліктің төменгі шегі –
залалсыздық, яғни кірістер мен шығыстардың сандық тендігі. Шығандарды өзін-
өзі өтеушілікке  жету – кәсіпорын өнім өндіруді игеру, шаруашылық
процестерді күйіне келтіру, нарықтық ортаға бейімделу кезіндегі кәсіпорын
қызметінің бастапқы кезеңінің мақсаты. Нарықтық қатынастар жағдайында жақсы
даму перспективасы бар немесе басым маңызы бар шаруашылықтар сыртқы
қолдауды пайдалана алатындықтан кәсіпорын рентабелді жұмыс істеуі тиіс;
бірінші жағдайда олардың кредит ресурстарын пайдалану, екіншісінде
бюджеттік қаржыландыруды пайдалану мүмкіндігі бар.

Жеткізушілер, банктер, бюджет, әр түрлі несиегерлер тарапынан
кәсіпорынға қойылатын талаптар мен міндеттемелерді кәсіпорынның уақытында
қанағаттандыруға төлем қаражаттарының жетіспеуімен байланысты тұрақты
қабілетсіздігі кезінде белгілі бір рәсімдерді: сауықтыруды, қайта
ұйымдастыруды, тәуелсіз басқаруға  беруді, сатуды немесе таратуды
қолданумен кәсіпорын заңмен белгіленген тәртіппен банкрот деп жарияланады.

Өзін-өзі қаржыландыру – нарықтық  экономика жағдайында кәсіпорындардың
шаруашылық қызметінің табысты болуының міндетті шарты. Бұл қағидат өнім
өндіру мен кәсіпорынның өндірістік-техникалық базасын ұлғайту жөніндегі
шығындардың толық өтелуіне негізделеді, ол әрбір кәсіпорын өзінің ағымдағы
және күрделі шығындарын меншікті көздері есебінен жауып отыратындығын
білдіреді. Қаражаттардың уақытша жетіспеушіліғі кезінде оған деген
қажеттілік банктің қысқа мерзімді несиелері мен коммерциялық несис есебінен
(ағымдағы шығындарға пайдаланылады) және ұзақ мерзімді несиелер есебінен
(күрделі жұмсалымға пайдаланылады) қамтамасыз етілуі мүмкін, олар
кәсіпорынның қарамағында қалатын пайданың  есебінен өтелінеді.

Нарықтық экономика мен жекешелендіру процестерінің дамуы жағдайында
өзін-өзі қаржыландыру қағидатын қамтамасыз етуге акциоңерлік капиталды,
бағалы қағаздар бойынша дивидендтер мен пайыздарды, қаржы операцияларынан
алынған табысты (пайданы) пайдалану арқылы қол жетеді.

Бюджеттік және  салалық қаржы көздері өзінің маңызын жоғалтты және олар
негізінен экономиканың құрылымдық қайта құрылуын қаржыландыруға,
конверсияға қолданылады.

Өзін-өзі қаржыландыру кәсіпорындардың толық қаржы дербестігімен және
жауапкершілігімен тығыз байланысты. Оларға өздерінің меншікті ресурстарын
өз бетінше ұйымдастырып басқаруға, тартылатын және қарыз қаражаттарын
іздестіріп, айналымға салуға құқық берілген. Мемлекет кәсіпорындардың қаржы
ресурстарын қайта бөле алмайды. Қаржы қатынастарын мемлекет тарапынан
реттеу бюджетке салық алудың, амортизациялық қорды қалыптастырудың,
валюталық түсім-ақшаны бөлудің, бағалы қағаздарды өткізудің, шығындарды
өзіндік құнға жатқызудың және т.б. жүйесі мен тәртібін белгілеу ақылы
жүзеге асырылады.

Кәсіпорындардың қаржылық жауаптылығы бюджет, қорлар алдындағы міндетті
орындамағыны үшін заңнамада белгіленген қаржы санкцияларының жүйесімен
анықталған. Бұдан басқа, кәсіпорындар өздерінің міндеттемелері бойынша
меншікті мүлкімен жауапты болады.

Кәсіпорындардың қаржылық жауаптылығы кәсіпкерлік тәуекелді сақтандыру
жүйесімен және кәсіпорындардың қаржы  ресурстарында сақтық компанияларынан
түсетін сақтық төлемдсрдің рөлінің артуымен күшейіп келеді.

Нарықтық экономика және меншіктің әр түрлі түрлеріне негізделген сан
алуан ұйымдық-құқықтық нысандар кәсіпорындардың қалыптасуын және дамуын,
жаңа меншік исесінің, жеке азаматтардын, сондай-ақ кәсіпорындар еңбек
ұжымдарының пайда болуын қажет етеді. Бұл – маңызды алғышарт және қаржы-
шаруашылық қызметінің нәтижелеріне мүдделіктің себебі. Бұл қағидатты іс
жүзінде жүзеге асыру кәсіпорындарға берілген және мемлекеттің қолдауынсыз
өзінің шығындарын қаржыландыру қажеттігіне ғана байланысты емес, сонымен
қатар салықтарды төлегеннен кейін кәсіпорын, ұйым, фирма қарамағында
қалатын пайданың (табыстың) үлесіне де байланысты.

Шаруашылық қызметтің нәтижелігіне мүдделік бірдей дәрежеде
кәсіпорындар мен ұйымдардың ұжымдарына, жеке қызметкерлерге және жалпы
мемлекетке ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Шаруашылық жүргізуші субьектілер қаржысының мазмұны
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының негіздері
Коммерциялық негіздерде жұмыс істейтін шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысы
Корпоративтік қаржылар
Коммерциялық негіздегі қызмет ететін кәсіпорынның қаржысы
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің сыныптамасы
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысы
Шаруашылық жүрпзуші субъектілердің қаржысы
Қаржылық бақылаудың түрлері бойынша сыныпталу
КОММЕРЦИЯЛЫҚ КӘСІПОРЫНДАР МЕН ҰЙЫМДАРДЫҢ ҚАРЖЫСЫ ЖӘНЕ ДАМУ ЖОЛДАРЫ
Пәндер