Автомобильдің тартуын есептеу

МАЗМҰНЫ

Курстық жобаны орындау реті

1 Тарту есебінің мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5

2 Автомобильдің массасын таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5

3 Толық массаның автомобиль өстеріне бөлінуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6

4 Шина өлшемдерін таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7

5 Двигательдің ең үлкен қуатын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7

6 Қосылу қорабының ең жоғарғы берілісінің беріліс қатынасын таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9

7 Негізгі берілістің беріліс санын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9

8 Қосу қорабының бірінші берілісінің беріліс санын есептеу ... ... ... ... 10

9 Қосу қорабының аралық берілісінің беріліс санын есептеу ... ... ... ... .11

10 Автомобильдің динамикалық сипаттамасын салу ... ... ... ... ... ... ... ..12

11 Үдеу графигін салу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14

12 Автомобильдің отын үнемдеу сипаттамасының графигін салу ... ... 16

13 Автомобильдің қуат теңдестігінің графигін салу ... ... ... ... ... ... ... ... 17

Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20

АВТОМОБИЛЬДІҢ ТАРТУЫН ЕСЕПТЕУ.

1 ТАРТУ ЕСЕБІНІҢ МАҚСАТЫ.

Автомобильдің жаңа моделін жасау процессінде автомобиль зауытының конструкторлары төменде келтірілген кезеңдерге бөліп іске кіріседі: олар – техникалық тапсырма, техникалық ұсыныс, алғашқы нұсқасын, тәжірибелі үлгісін жасау.
Техникалық тапсырма кезеңі шығарылып жатқан модельді де жақсартуға дайындалады.
Техникалық тапсырма кезеңі автомобильдің тарту есебі негізінде істелінеді, оның орындалу реті төменде келтірілді.
Автомобильдің тартуын есептеу бастапқы мәліметтерді сұрыптаудан басталады: автомобильдің түрі, оның жүк көтерушілігі немесе жолаушы сиымдылығы, толық тиелген автомобильдің 1 категориялық жолдағы ең үлкен жылдамдығы және осы жылдамдықтағы жол кедергісінің коэфиценті, жаман жолдағы немесе жолсыздағы трансмиссияның төменгі беріліспен қозғалуға мүмкін болатын жол кедергісінің қортынды ең үлкен коэфиценті, двигательдің түрі де, оның жұмыстық көлемі, автомобильдің жабдықталуы да шектелуі мүмкін.

2 АВТОМОБИЛЬДІҢ МАССАСЫН ТАҢДАУ.
Жүк автомобильінің жабдықталған массасы (май және жанармай құйылған, құрал-сайманы және қосалқы доңғалағы бар жүксіз немесе жолаушысыз, жүргізушісіз автомобильдің массасы) -η коэфицентімен анықталады.

мұнда mж –бастапқы мәлімет негізінде сұрыпталған жүк массасы.

Жүк автомобильінің толық салмағы келесі формула бойынша анықталады:

мұнда 70 –бір адамның орта массасы, кг;
-кабинадағы орындық саны.


3 ТОЛЫҚ МАССАНЫҢ АВТОМОБИЛЬ ӨСТЕРІНЕ БӨЛІНУІ

Толық массаның автомобиль өстеріне бөлінуін жобалау келесі себептерге байланысты: шинаны таңдау. Оның мәні трансмиссиядағы төменгі берілісті беріліс санын есептегенде пайдаланылады, үйткені осы арқылы ілінісу бойынша тарту күшін анықтайды және жобаланушы автомобильді белгілі бір категориялы жолдардың жамылғысын бұзбай пайдалануға болатындығын анықтауға болады.
Барлық автомобильдер, істегі стандарттар бойынша, барлықтарымыз пайдаланатын жолда пайдалануға бейімделген болса, олар екі топқа «А» және «Б» болып бөлінеді. «А» тобындағы автомобильдерге және автопоездарға жол жамылғысына өстен түсетін ең үлкен салмақ шегі жеке өсте 10 тоннадай (екі өс аралығы 2,5 м және оданда көп болуы мүмкін) болу керек, бұлар толық жабдықталған асты бетоннан және жамылғысы асфальт бетонмен істелген жолда ғана пайдалануға болады (1 категориялық жол, бұндай жолдар СНГ –да бірең –сараң.) «Б» топтағы автомобильдерге және автопоездарға өске түсетін салмақ шегі 6 тонна (өс аралықтары 2,5 м және оданда көбірек) болады, оларды барлық жолдарда пайдалануға болады.
Жолсыз жолмен жүретін немесе карьерде пайдаланылатын БелАЗ сияқты автомобильдерді үшінші топқа жатқызады және оларды барлықтарымыз пайдаланатын жолда қолдануға тиым салынған. Егер «А» топтағы автомобильдің үш өсі болса, онда артқы телешкеге түскен салмақ 18 тоннадан, дәл осы сияқты жағдайда «Б» тобында -11 тоннадан аспауы керек.
Іс жүзінде автомобиль құрлысында қозғалтушы мостқа (немесе екі қозғалтушы мосты бар артқы телешкеге) жүк автомобильдерінде және автобустарда барлық салмақтың 0,65...0,75 бөлігі келу керек. Жеңіл автомобильдерде барлық салмақтың өстерге бөлінуі құрастыру тәсіміне байланысты: классикалық автомобильдерде (двигатель алда, қозғалтушы доңғалақтар артта) артқы қозғалтушы өске салмақтың 52...55% келеді, двигатель артта, артқы қозғалтушымен құрастырылса қозғалтушы өске барлық салмақтың 56...60% келеді, алдыңғы қозғалтушы өске салмақтың 43...47% келеді.



4 ШИНА ӨЛШЕМДЕРІН ТАҢДАУ

Шина өлшемдерін таңдау жеке доңғалаққа түсетін ең үлкен салмақ мөлшерімен жүргізіледі. Оны автомобильдің толық салмағын анықтағаннан кейін және өстерге бөлінгеннен кейін ғана жүргізеді. Доңғалаққа түскен салмақ шинаның өлшемін және оның ішіндегі ауаның қысымын да шина туралы анықтамада берілген мәндерге сәйкес анықтайды.
Табылған шинаның өлшемі:

мұнда d –доңғалақ құрсауының отырғызу диаметрі, м;
H –шинаның қырынжақ биіктігі, м;
-шинаның жаншылу коэфиценті:

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Литвинов А.С; Фаробин Я.Е;
«Автомобиль. Теория эксплуатационных свойств». «Машиностроение» 1989, 237 бет;
2. Под редакцией Д П Великанова. «Автомобильное транспортное средства». «Транспорт» 1977 326 бет ;
3. Литвинов А.С. «Методические указания к курсовой работе по курсу» «Теория автомобилей» для специальностей 2801;
4. Павлов В.П. «Автотранспортные эксплутационные материалы» «Транспорт» 1969 216 бет;
5. Артаманов М.Д. Илларионов В.А; «Основы теории и конструкции автомобилья» , «Машиностроение» 1974 287 бет.