Медициналық тәжірибедегі потенциометрия

Жоспар:

 Потенциометрия анықтамасы
 Потенциометрияның теориялық негіздері
 Потенциометриялық титрлеу
 Потенциометрлік өлшеу
 Потенциометрлік титрлеуді қолдану
 Медициналық тәжірибеде қолданылуы
 Оның түрлері
 Қорытынды
 Пайдаланылған әдебиеттер

Потенциометрия - теңгерілген электродты потенциал мен электрохимиялық реакцияға қатысушы қоспалардың термодинамикалық активтілігі арасындағы тәуелділікті анықтауға негізделген электрохимиялық зерттеудің тәсілі.
Потенциометрлік әдіс қайтымды немесе қайтымсыз гальваникалық элеменггердегі электродта пайда болатын электр потенциалдарының айырымын өлшеуге негізделген. Мұны ерітіндідегі заттың мөлшері мен физикалық-химиялық сипаттамасын анықтау үшін қолданады.
Бұл әдісте қолданылатын гальваникалық элемент индикаторлық, салыстырмалық деп аталатын екі электродтан тұрады. Бұларды тасымалсыз элемент болатындай бір ерітіндіге немесе аралары сұйық қосқыш арқылы жалғасқан тасымалды тізбек құратын әр түрлі ерітіндіге енгізуте болады. Индикаторлық электродтың потенциалы ерітіндідегі анықталатын иондардың активтігіне, яғни концентрациясына тәуелді. Ал оның мәнін өзге иондарға тәуелсіз тұрақты потенциалы бар салыстырмалы, яғни қалыпты электрод көмегімен анықтайды. Талдауда қолданатын потенциометрлік әдістің басты артықшылығы - оның аса дәлдігі, сенімділігі, сезімталдығы, оңай қайталампаздығы, сұйытылған, боялған әрі лайлы ерітінділерге қолдану мүмкіндігі.
Потенциометрия деп зерттеудің физикалық –химиялық әдістерінің бірін айтады,бұл әдістің негізінде индикаторлық электрод пен салыстыру электродынан құрастырылған тізбектің электроқозғаушы күшін өлшеу. Индикаторлы электродтың потенциалы ерітіндегі зерттелінетін ион активтілігіне байланысты болғандықтан, электрқозғаушы күшті өлшеу арқылы сәйкес иондар мөлшерін анықтауға болады. Потенциометрия әдісі тура және жанама потенциометрлік әдістер болып бөлінеді. Тура потенциометрлік әдісте ион активтілігін немесе концентрациясын анықтау үшін мәлімет беруші индикаторлы электрод потенциалының сандық мәндері алынады. Жанама потенциометрлік әдістер, көбінесе титрметрлік анализде эквиваленттік нүктені анықтау үшін пайданылады. Потенциометрлік титрлеудің эквиваленттік нүктені титрлеп табу әдісінен артықшылықтары бар; лайлы және бояулы биологиялық сұйықтарды титрлеу мүмкіндігі мен зерттеуді үздіксіз жүруі.

Потенциометрияның теориялық негіздері

Әдістің мәні. Талдаудың потенциометрлік әдістері, электрохимиялық ұяшықта пайда болатын электр қозғаушы күштің талданатын ерітіндідегі анықталатын құрамдас бөлік таралымына тәуелділігін пайдалануға негізделген.Екі электрод потенциалының айырымы ЭҚК болады, яғни ЭҚК = Е1-E2
Қарапайым электролиттік ұяшықта екі электрод болады, олардың бірін индикаторлық электрод дейді. Оның потенцалы анықталынатын ион концентрациясына тікелей тәуелді болады, екіншісін - салыстыру электроды дейді, оның потенциалымен салыстыра отырып, индикаторлық электродтағы потенциалды өлшейді.

Потенциометриялық титрлеу
Потенциометрлік титрлеу Эквиваленттік нүктені табуға негізделген титрлеу реакциясына қатынасқан қосылыстың тек біреуі ғана электродты құбылысқа араласатын болғанда, эквиваленттік нүктенің маңында индикаторлы электродтың потенциалы өзгереді. Айталық қышқылды - негізді әдіс бойынша титрлегенде, шыны электродын хлоридті хлор-күміс арқылы жүзеге асырады. Мұндағы реакциялар тез өтіп, соңына дейін толық жүреді. Жалпы потенциометрлік титрлеуді жүргізу үшін талданатын ерітіндідегі индикаторлы электрод пен салыстыру электродынан тұратын тізбекті жинақтайды.

Пайдаланылған әдебиеттер
Құлажанов Қ.С.Аналитикалық химия: II томдық оқулық . II - том. Оқулық. Алматы:«ЭВЕРО» баспаханасы, 2005. - 464 б. ISBN 9965-680-95-7
Ә.К.Патсаев, С.А.Шитыбаев, Қ.Н.Дәуренбеков
«Бейорганикалық және физиколлоидтық химия»
http://health-ua.com/articles/1295.html
http://www.gastroscan.ru/physician/endoscopy/