Синусоидалы тоқтар
Мазмұны
I. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
II. Негізгі бөлім
1. Екіполюстіктер мен төртполюстіктерге жалпы түсініктеме ... ... ... ..4.5
1.1 Синусоидтық ток тізбегіндегі екіполюстіктер ... ... ... ... ... ... ... ... ...5.6
2. Екіполюстіктің резонанстық режим жұмысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
3. Төтрполюстіктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6.7
3.1 Синусоидтық токтар кезіндегі төртполюстіктердің теңдеулері ... ..7.8
3.2 Төртполюстіктердің коэффициенттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8.9
3.3 Төртполюстіктердің жүктелу режимі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
4. Көпполюстіктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10.11
5. Есептің берілгені ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
6. Есептің берілген схемалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12
7. Осциллографтағы схемалардың көрсетуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
8. Жиілікті екі еселенген кездегі осциллографтағы көрсетуі ... ... ... ... ..14
III. Қорытынды ... ... ... ... ..15
9.Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... 16
I. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
II. Негізгі бөлім
1. Екіполюстіктер мен төртполюстіктерге жалпы түсініктеме ... ... ... ..4.5
1.1 Синусоидтық ток тізбегіндегі екіполюстіктер ... ... ... ... ... ... ... ... ...5.6
2. Екіполюстіктің резонанстық режим жұмысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
3. Төтрполюстіктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6.7
3.1 Синусоидтық токтар кезіндегі төртполюстіктердің теңдеулері ... ..7.8
3.2 Төртполюстіктердің коэффициенттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8.9
3.3 Төртполюстіктердің жүктелу режимі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
4. Көпполюстіктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10.11
5. Есептің берілгені ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
6. Есептің берілген схемалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12
7. Осциллографтағы схемалардың көрсетуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
8. Жиілікті екі еселенген кездегі осциллографтағы көрсетуі ... ... ... ... ..14
III. Қорытынды ... ... ... ... ..15
9.Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... 16
КІРІСПЕ
Электротехниканың дамудың басталуы
XXI ғасырдың бірінші жартысында электротехника дами бастады. Электр токтың ашылуы мен оның қасиеттерін зерттеу XXI ғасырға жатқызамыз. Ол кезде, яғни 1799 жылы А.Вольт бірінші болып электрохимиялық тұрақты ток көзін ашқан болатын. XXI ғасырдың бірінші жартысында көптеген елдердің ғалымдардың зерттеулерінің арқасында,соның ішінде көрнекті орын алатын орыс академигі В.В. Петров, токтың химикалық, жылулық, жарықтық әсерлерін ашты. 1825- 1827 жылы А.М. Ампер өз жұмыстарын жарыққа шығарды, сол жұмыстары электродинамиканың ашылуына үлкен ықпал тигізді. Сонымен бірге, ол «электр ток» терминін бірінші болып ұсынған. 1827 жылы Г.С. Ом электр тізбектер үшін заң ашты және сол заңдар оның атымен аталды.
1845-1847 жылы ашылған Кирхгоф заңдары электр тізбектер анализі үшін және сонымен қатар, 1853 жылы эквивалентті активті екіполюстіктер теоремасы маңызды рөлге ие болды. XXI ғасырдың бірінші жартысында сенімді экономды генератордың болмауының әсерінен, электр энергияны пайдалану мүмкіндіктері болмады. Сол кезде тұрақты электр көзі ретінде көбінесе гальвани батареяларын қолданды. Гальвани батареялары өте үлкен болды, ал олардың электр қозғаушы күштердің әсерінен уақыт сайын поляризация құбылысы азая берді.
1880 жылы Д.А. Лачинов пен 1882 жылы М.Депренің теориялық зетрттеулері бойынша кернеудің жоғарлануы үлкен қашықтықтағы электроэнергияның экономды берудің жоғарлауына әкеп соғады. Бірақ, сол кезде аса жоғарғы генераторларды жасауға мүмкіндіктер болған жоқ. Басты қиыншылық- тұрақты токтың трансформациясының мүмкін болмауында болды. Сондықтан, электрмен қамтамассыз ету үшін, көптеген ғалымдар айнымалы токтың пайдаланудың мүмкіндіктерін зерттеді.
Электротехниканың дамудың басталуы
XXI ғасырдың бірінші жартысында электротехника дами бастады. Электр токтың ашылуы мен оның қасиеттерін зерттеу XXI ғасырға жатқызамыз. Ол кезде, яғни 1799 жылы А.Вольт бірінші болып электрохимиялық тұрақты ток көзін ашқан болатын. XXI ғасырдың бірінші жартысында көптеген елдердің ғалымдардың зерттеулерінің арқасында,соның ішінде көрнекті орын алатын орыс академигі В.В. Петров, токтың химикалық, жылулық, жарықтық әсерлерін ашты. 1825- 1827 жылы А.М. Ампер өз жұмыстарын жарыққа шығарды, сол жұмыстары электродинамиканың ашылуына үлкен ықпал тигізді. Сонымен бірге, ол «электр ток» терминін бірінші болып ұсынған. 1827 жылы Г.С. Ом электр тізбектер үшін заң ашты және сол заңдар оның атымен аталды.
1845-1847 жылы ашылған Кирхгоф заңдары электр тізбектер анализі үшін және сонымен қатар, 1853 жылы эквивалентті активті екіполюстіктер теоремасы маңызды рөлге ие болды. XXI ғасырдың бірінші жартысында сенімді экономды генератордың болмауының әсерінен, электр энергияны пайдалану мүмкіндіктері болмады. Сол кезде тұрақты электр көзі ретінде көбінесе гальвани батареяларын қолданды. Гальвани батареялары өте үлкен болды, ал олардың электр қозғаушы күштердің әсерінен уақыт сайын поляризация құбылысы азая берді.
1880 жылы Д.А. Лачинов пен 1882 жылы М.Депренің теориялық зетрттеулері бойынша кернеудің жоғарлануы үлкен қашықтықтағы электроэнергияның экономды берудің жоғарлауына әкеп соғады. Бірақ, сол кезде аса жоғарғы генераторларды жасауға мүмкіндіктер болған жоқ. Басты қиыншылық- тұрақты токтың трансформациясының мүмкін болмауында болды. Сондықтан, электрмен қамтамассыз ету үшін, көптеген ғалымдар айнымалы токтың пайдаланудың мүмкіндіктерін зерттеді.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. А.Р.Нейман, К.С. Демирчян «Теоретические основы электротехники»
2. А.М.Фрумкин «Теоретические основы электротехники»
3. А.С. Касаткин, М.В. Немцов «Электротехника»
4. Т.В. Зевеке «Электротехника»
5. Панфилов «Электротехника и электроника»
6. В.Г. Герасимова «Электротехника»
7. Л.А. Бессонов «Теоретические основы электротехники»
8. Internet.Сайт: www.rambler.ru
9. Internet.Сайт:www.google.ru
10. Internet.Сайт: www.bankreferatov.ru
1. А.Р.Нейман, К.С. Демирчян «Теоретические основы электротехники»
2. А.М.Фрумкин «Теоретические основы электротехники»
3. А.С. Касаткин, М.В. Немцов «Электротехника»
4. Т.В. Зевеке «Электротехника»
5. Панфилов «Электротехника и электроника»
6. В.Г. Герасимова «Электротехника»
7. Л.А. Бессонов «Теоретические основы электротехники»
8. Internet.Сайт: www.rambler.ru
9. Internet.Сайт:www.google.ru
10. Internet.Сайт: www.bankreferatov.ru
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Инженерлік экономикалықфакультеті
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Синусоидалы тоқтар
Мазмұны
I. Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
II. Негізгі бөлім
1. Екіполюстіктер мен төртполюстіктерге жалпы
түсініктеме ... ... ... ..4-5
1.1 Синусоидтық ток тізбегіндегі
екіполюстіктер ... ... ... ... ... . ... ... ... ..5-6
2. Екіполюстіктің резонанстық режим
жұмысы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ...6
3.
Төтрполюстіктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 6-7
3.1 Синусоидтық токтар кезіндегі төртполюстіктердің
теңдеулері ... ..7-8
3.2 Төртполюстіктердің
коэффициенттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8-9
3.3 Төртполюстіктердің жүктелу
режимі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...9
4.
Көпполюстіктер ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 10-11
5. Есептің
берілгені ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...11
6. Есептің берілген
схемалары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.12
7. Осциллографтағы схемалардың
көрсетуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
8. Жиілікті екі еселенген кездегі осциллографтағы
көрсетуі ... ... ... ... ..14
III. Қорытынды ... ... ... ... ..15
9.Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... 16
КІРІСПЕ
Электротехниканың дамудың басталуы
XXI ғасырдың бірінші жартысында электротехника дами бастады.
Электр токтың ашылуы мен оның қасиеттерін зерттеу XXI ғасырға жатқызамыз.
Ол кезде, яғни 1799 жылы А.Вольт бірінші болып электрохимиялық тұрақты ток
көзін ашқан болатын. XXI ғасырдың бірінші жартысында көптеген елдердің
ғалымдардың зерттеулерінің арқасында,соның ішінде көрнекті орын алатын орыс
академигі В.В. Петров, токтың химикалық, жылулық, жарықтық әсерлерін ашты.
1825- 1827 жылы А.М. Ампер өз жұмыстарын жарыққа шығарды, сол жұмыстары
электродинамиканың ашылуына үлкен ықпал тигізді. Сонымен бірге, ол электр
ток терминін бірінші болып ұсынған. 1827 жылы Г.С. Ом электр тізбектер
үшін заң ашты және сол заңдар оның атымен аталды.
1845-1847 жылы ашылған Кирхгоф заңдары электр тізбектер анализі үшін
және сонымен қатар, 1853 жылы эквивалентті активті екіполюстіктер теоремасы
маңызды рөлге ие болды. XXI ғасырдың бірінші жартысында сенімді экономды
генератордың болмауының әсерінен, электр энергияны пайдалану мүмкіндіктері
болмады. Сол кезде тұрақты электр көзі ретінде көбінесе гальвани
батареяларын қолданды. Гальвани батареялары өте үлкен болды, ал олардың
электр қозғаушы күштердің әсерінен уақыт сайын поляризация құбылысы азая
берді.
1880 жылы Д.А. Лачинов пен 1882 жылы М.Депренің теориялық зетрттеулері
бойынша кернеудің жоғарлануы үлкен қашықтықтағы электроэнергияның
экономды берудің жоғарлауына әкеп соғады. Бірақ, сол кезде аса жоғарғы
генераторларды жасауға мүмкіндіктер болған жоқ. Басты қиыншылық- тұрақты
токтың трансформациясының мүмкін болмауында болды. Сондықтан, электрмен
қамтамассыз ету үшін, көптеген ғалымдар айнымалы токтың пайдаланудың
мүмкіндіктерін зерттеді.
Екіполюстіктер мен төртполюстіктерге жалпы түсініктеме
Электр тізбектерді, эквивалентті генератордың өз электр қозғаушы
күшімен және оның ішкі кедергісімен ауыстырған кезде, екіполюстіктер пайда
болады. Өйткені, оның арасымен қабылдағыштың арасында тек ғана екі полюс- А
және В бар. Пассивті екіполюстіктер деп, оның ішінде энергия көздері жоқ
болса, ал активті, егер оның ішінде энергия көздері бар болғанды айтады.
Екіполюстіктерді жалпы бір параметр бойынша айтқанда, кіретін кедергімен
немесе кіретін өтімділікпен сипатталады.
Бірақ, практикада ток көзімен(кіріс) қабылдағыштың (шығыс) арасында әр
түрлі байланысты күрделі болуына ықпал ететін схемалар болады. Осындай
схемаларды, яғни екі кірісі және екі шығысы бар қысқыштарды төртполюстіктер
деп атайды. Күрделі электр тізбектерінің режимін зерттей отырып, токтардың,
кернеулердің және қуаттылықтардың әр түрлі учаскілер мен бұтақтар
арасындағы байланысқа әкеледі. Сол режим бойынша басқа тізбектердегі ток
белгісіз болуы да мүмкін бірақ, сонымен де оның барлық параметрлері есептің
шешілу кезінде есептелінеді.Осы шарттарда қарастырылатын тізбек тиісті
қысқыстардың параметрлері бойынша анықталады. Қысқыштардың потенциалдар мен
токтардың байланысуының арасында керекті және жеткілікті жалпы
параметрлерді анықтайтын тізбектің жартысын көпполюстіктер деп атайды.
Көпполюстіктердің полюс саны тіктөртбұрыштың қысқыш полюстерінің санына
сәйкес болған түрінде суреттеледі.
1) суретте пассивті екіполюстіктер;
2) суретте үшполюстіктер;
3) суретте төртполюстіктер;
Көптеген электр құрылғылар, энергияны немесе сигналдарды беру үшін
қолданылатын, екі кіретін және екі шығатын қысқыштардан тұрады. Сонымен
қатар, олардың ішкі электр өткізгіші өте күрделі болғанда, осы құрылғыларды
пассивті- төртполюстіктер, егер ішінде энергия көздері болмаған кезде, ал
активті- төртполюстіктер деп, егер ішінде энергия көздері бар болғанды
айтады. Енді пассивті- төртполюстіктерді қарастырайық, барлық
төртполюстіктердің элементтерінің параметрлерін тұрақты деп аламыз.
Атап өтейік, сызықты пассивті- екіполюстіктер , сонымен қатар,
сызықты пассивті- төртполюстіктер жалпы жағдайда өздерінің ішінде энергия
көздері бар болады, бірақ олар міндетті түрде, бір-бірін толықтыру, яғни
компенсациялауы тиіс. Сонымен қатар, олардың кіру кернеулері екіполюстіктер
мен төртполюстіктер үшін ашу қысқыштарында 0-ге тең.
Пассивті- төртполюстіктерге мысал келтірсек, трансформатор, электр
фильтр. Олар екі кіретін (1, 1’) және екі шығатын (2, 2’) қысқыштардан
тұрады.
Синусоидтық ток тізбегіндегі екіполюстіктер
а) б)
в)
Екіполюстіктің кіріс кедергісін анықтаған кезде суреттегі а)схемасын
пайдаланамыз. Кірістегі кернеу Uab=U. Ваттметр Re{UabI} өлшейді, яғни
активті қуаттылықты P=UIcos φ. Кірістегі кедергінің модулі z=UI;
cos φ= PUI.
Косинус бұрыш арқылы sin φ табады, содан кейін Rax=z cos φ,
Xax=z sin φ табады. Косинус жұп функция болғандықтан cos(-φ)= cos φ,
өлшемін тағы бір тәжірибемен толықтыру керек. φ бұрышын анықтау үшін
фазометр құралы қолданылады. Екіполюстікке параллельді түрде К тұйықталу
кілтіне кішкентай С сыйымдылықты қосамыз. а) суретінде; Егер амперметр
бойынша К тұйықталу кілтінің көрсетуі азайса, тұйықталмаған кілт кезге
қарағанда,онда φ бұрышы оң және кіріс кедергісі Z=zeiφ индуктивті қасиетке
ие. б) суретінде; Ал егер амперметр бойынша К тұйықталу кілтінің көрсетуі
артса, тұйықталмаған кілт кезге қарағанда,онда φ бұрышы теріс және кіріс
кедергісі сыйымдылық қасиетке ие болады. в) суретінде; Векторлы
диаграммаларда б),в) суреттеріндегі I- екіполюстік арқылы өтетін ток; IC-
сыйымдылық арқылы өтетін ток; Пунктирлы сызықтар,тұйықталған кілт кезіндегі
амперметр арқылы өтетін ток;
Екіполюстіктің резонанстық режим жұмысы
Екіполюстік бір немесе бірнеше индуктивті элементтер мен бір немесе
бірнеше конденсаторлар бар болсын. Сыртқы тізбекке қарағанда,
екіполюстіктер резонанстық режимде өзін активті кедергі ретінде ұстайды,
сондықтан ток және кернеу, оның кірісінде фаза бойынша сәйкес келеді.
Екіполюстіктердің реактивті қуаттылығы онда 0-ге тең. Резонанстық режимнің
екі негізгі түрі бар: ток резонансы және кернеу резонансы.
Төтрполюстіктер
Электр фильтр, трансформаторлар, транзисторлар және электр
энергиясын беру сызықтарын төртполюстіктер түрінде қарастырғанда өте
ыңғайлы болып келеді. Төртполюстіктер, екіполюстіктер сияқты сызықты немесе
сызықты емес, активті немесе пассивті бола алады. Енді пассивті, сызықты
төртполюстіктердің қасиеттерін қарастырайық. Энергия көзіне қосылатын
төртполюстіктің екі қысқыштарын- кіріс, ал қабылдағышқа қосылатын- шығыс
деп аталады. Төртполюстіктің кіріс кернеуінің шығыс кернеуінің қатынасын
U2 U1, Ku кернеудің беру коэффициенті деп атайды. Осылай токтардың
қатынастарын да I2 I1 , KI токтардың беру коэффициенті деп атайды.
Төртполюстіктердегі негізгі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Инженерлік экономикалықфакультеті
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Синусоидалы тоқтар
Мазмұны
I. Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
II. Негізгі бөлім
1. Екіполюстіктер мен төртполюстіктерге жалпы
түсініктеме ... ... ... ..4-5
1.1 Синусоидтық ток тізбегіндегі
екіполюстіктер ... ... ... ... ... . ... ... ... ..5-6
2. Екіполюстіктің резонанстық режим
жұмысы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ...6
3.
Төтрполюстіктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 6-7
3.1 Синусоидтық токтар кезіндегі төртполюстіктердің
теңдеулері ... ..7-8
3.2 Төртполюстіктердің
коэффициенттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8-9
3.3 Төртполюстіктердің жүктелу
режимі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...9
4.
Көпполюстіктер ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 10-11
5. Есептің
берілгені ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...11
6. Есептің берілген
схемалары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.12
7. Осциллографтағы схемалардың
көрсетуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
8. Жиілікті екі еселенген кездегі осциллографтағы
көрсетуі ... ... ... ... ..14
III. Қорытынды ... ... ... ... ..15
9.Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... 16
КІРІСПЕ
Электротехниканың дамудың басталуы
XXI ғасырдың бірінші жартысында электротехника дами бастады.
Электр токтың ашылуы мен оның қасиеттерін зерттеу XXI ғасырға жатқызамыз.
Ол кезде, яғни 1799 жылы А.Вольт бірінші болып электрохимиялық тұрақты ток
көзін ашқан болатын. XXI ғасырдың бірінші жартысында көптеген елдердің
ғалымдардың зерттеулерінің арқасында,соның ішінде көрнекті орын алатын орыс
академигі В.В. Петров, токтың химикалық, жылулық, жарықтық әсерлерін ашты.
1825- 1827 жылы А.М. Ампер өз жұмыстарын жарыққа шығарды, сол жұмыстары
электродинамиканың ашылуына үлкен ықпал тигізді. Сонымен бірге, ол электр
ток терминін бірінші болып ұсынған. 1827 жылы Г.С. Ом электр тізбектер
үшін заң ашты және сол заңдар оның атымен аталды.
1845-1847 жылы ашылған Кирхгоф заңдары электр тізбектер анализі үшін
және сонымен қатар, 1853 жылы эквивалентті активті екіполюстіктер теоремасы
маңызды рөлге ие болды. XXI ғасырдың бірінші жартысында сенімді экономды
генератордың болмауының әсерінен, электр энергияны пайдалану мүмкіндіктері
болмады. Сол кезде тұрақты электр көзі ретінде көбінесе гальвани
батареяларын қолданды. Гальвани батареялары өте үлкен болды, ал олардың
электр қозғаушы күштердің әсерінен уақыт сайын поляризация құбылысы азая
берді.
1880 жылы Д.А. Лачинов пен 1882 жылы М.Депренің теориялық зетрттеулері
бойынша кернеудің жоғарлануы үлкен қашықтықтағы электроэнергияның
экономды берудің жоғарлауына әкеп соғады. Бірақ, сол кезде аса жоғарғы
генераторларды жасауға мүмкіндіктер болған жоқ. Басты қиыншылық- тұрақты
токтың трансформациясының мүмкін болмауында болды. Сондықтан, электрмен
қамтамассыз ету үшін, көптеген ғалымдар айнымалы токтың пайдаланудың
мүмкіндіктерін зерттеді.
Екіполюстіктер мен төртполюстіктерге жалпы түсініктеме
Электр тізбектерді, эквивалентті генератордың өз электр қозғаушы
күшімен және оның ішкі кедергісімен ауыстырған кезде, екіполюстіктер пайда
болады. Өйткені, оның арасымен қабылдағыштың арасында тек ғана екі полюс- А
және В бар. Пассивті екіполюстіктер деп, оның ішінде энергия көздері жоқ
болса, ал активті, егер оның ішінде энергия көздері бар болғанды айтады.
Екіполюстіктерді жалпы бір параметр бойынша айтқанда, кіретін кедергімен
немесе кіретін өтімділікпен сипатталады.
Бірақ, практикада ток көзімен(кіріс) қабылдағыштың (шығыс) арасында әр
түрлі байланысты күрделі болуына ықпал ететін схемалар болады. Осындай
схемаларды, яғни екі кірісі және екі шығысы бар қысқыштарды төртполюстіктер
деп атайды. Күрделі электр тізбектерінің режимін зерттей отырып, токтардың,
кернеулердің және қуаттылықтардың әр түрлі учаскілер мен бұтақтар
арасындағы байланысқа әкеледі. Сол режим бойынша басқа тізбектердегі ток
белгісіз болуы да мүмкін бірақ, сонымен де оның барлық параметрлері есептің
шешілу кезінде есептелінеді.Осы шарттарда қарастырылатын тізбек тиісті
қысқыстардың параметрлері бойынша анықталады. Қысқыштардың потенциалдар мен
токтардың байланысуының арасында керекті және жеткілікті жалпы
параметрлерді анықтайтын тізбектің жартысын көпполюстіктер деп атайды.
Көпполюстіктердің полюс саны тіктөртбұрыштың қысқыш полюстерінің санына
сәйкес болған түрінде суреттеледі.
1) суретте пассивті екіполюстіктер;
2) суретте үшполюстіктер;
3) суретте төртполюстіктер;
Көптеген электр құрылғылар, энергияны немесе сигналдарды беру үшін
қолданылатын, екі кіретін және екі шығатын қысқыштардан тұрады. Сонымен
қатар, олардың ішкі электр өткізгіші өте күрделі болғанда, осы құрылғыларды
пассивті- төртполюстіктер, егер ішінде энергия көздері болмаған кезде, ал
активті- төртполюстіктер деп, егер ішінде энергия көздері бар болғанды
айтады. Енді пассивті- төртполюстіктерді қарастырайық, барлық
төртполюстіктердің элементтерінің параметрлерін тұрақты деп аламыз.
Атап өтейік, сызықты пассивті- екіполюстіктер , сонымен қатар,
сызықты пассивті- төртполюстіктер жалпы жағдайда өздерінің ішінде энергия
көздері бар болады, бірақ олар міндетті түрде, бір-бірін толықтыру, яғни
компенсациялауы тиіс. Сонымен қатар, олардың кіру кернеулері екіполюстіктер
мен төртполюстіктер үшін ашу қысқыштарында 0-ге тең.
Пассивті- төртполюстіктерге мысал келтірсек, трансформатор, электр
фильтр. Олар екі кіретін (1, 1’) және екі шығатын (2, 2’) қысқыштардан
тұрады.
Синусоидтық ток тізбегіндегі екіполюстіктер
а) б)
в)
Екіполюстіктің кіріс кедергісін анықтаған кезде суреттегі а)схемасын
пайдаланамыз. Кірістегі кернеу Uab=U. Ваттметр Re{UabI} өлшейді, яғни
активті қуаттылықты P=UIcos φ. Кірістегі кедергінің модулі z=UI;
cos φ= PUI.
Косинус бұрыш арқылы sin φ табады, содан кейін Rax=z cos φ,
Xax=z sin φ табады. Косинус жұп функция болғандықтан cos(-φ)= cos φ,
өлшемін тағы бір тәжірибемен толықтыру керек. φ бұрышын анықтау үшін
фазометр құралы қолданылады. Екіполюстікке параллельді түрде К тұйықталу
кілтіне кішкентай С сыйымдылықты қосамыз. а) суретінде; Егер амперметр
бойынша К тұйықталу кілтінің көрсетуі азайса, тұйықталмаған кілт кезге
қарағанда,онда φ бұрышы оң және кіріс кедергісі Z=zeiφ индуктивті қасиетке
ие. б) суретінде; Ал егер амперметр бойынша К тұйықталу кілтінің көрсетуі
артса, тұйықталмаған кілт кезге қарағанда,онда φ бұрышы теріс және кіріс
кедергісі сыйымдылық қасиетке ие болады. в) суретінде; Векторлы
диаграммаларда б),в) суреттеріндегі I- екіполюстік арқылы өтетін ток; IC-
сыйымдылық арқылы өтетін ток; Пунктирлы сызықтар,тұйықталған кілт кезіндегі
амперметр арқылы өтетін ток;
Екіполюстіктің резонанстық режим жұмысы
Екіполюстік бір немесе бірнеше индуктивті элементтер мен бір немесе
бірнеше конденсаторлар бар болсын. Сыртқы тізбекке қарағанда,
екіполюстіктер резонанстық режимде өзін активті кедергі ретінде ұстайды,
сондықтан ток және кернеу, оның кірісінде фаза бойынша сәйкес келеді.
Екіполюстіктердің реактивті қуаттылығы онда 0-ге тең. Резонанстық режимнің
екі негізгі түрі бар: ток резонансы және кернеу резонансы.
Төтрполюстіктер
Электр фильтр, трансформаторлар, транзисторлар және электр
энергиясын беру сызықтарын төртполюстіктер түрінде қарастырғанда өте
ыңғайлы болып келеді. Төртполюстіктер, екіполюстіктер сияқты сызықты немесе
сызықты емес, активті немесе пассивті бола алады. Енді пассивті, сызықты
төртполюстіктердің қасиеттерін қарастырайық. Энергия көзіне қосылатын
төртполюстіктің екі қысқыштарын- кіріс, ал қабылдағышқа қосылатын- шығыс
деп аталады. Төртполюстіктің кіріс кернеуінің шығыс кернеуінің қатынасын
U2 U1, Ku кернеудің беру коэффициенті деп атайды. Осылай токтардың
қатынастарын да I2 I1 , KI токтардың беру коэффициенті деп атайды.
Төртполюстіктердегі негізгі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz