Орталық банктердің функциялары
Дамыған елдердің орталық банктерінің қызметін игеру, сондай- ақ ақшалай- кредиттік саясатының әдістерін қолдану, Қазақстанда нарықтық экономиканың негізін құруына мүмкіндік береді.
Орталық банктің капиталы мемлекеттің иелігінде, бірақ акционер ретінде (мысалы Ұлыбритания, Франция) әр түрлі меншік кредиттік- қаржылай институттар бола алады.
Орталық банктердің ерекшелігі - атқару органдарының басқаруынан тәуелсіз болуы. Көбінесе олар заңшығарушы органдарының билігіне тәуелді болады (парламент, конгресс). Мысалы Германияда, орталық банктің автономиясы заңды түрде бекітілген. Дегенмен де, мұндай тәуелсіздік үкіметпен бекітілген экономикалық саясаттың тиімділігін арттыру керек.
Кредиттік- қаржылай институттарын несиелендіру кезіндегі шектелімді орнату, сонымен қатар ақшалай эмиссияны бақылау, ақшалай жиынның нормативтерін бақылауы - дамыған мемлекеттердің орталық банктерінің маңызды мақсаты болып отыр.
Орталық банктің капиталы мемлекеттің иелігінде, бірақ акционер ретінде (мысалы Ұлыбритания, Франция) әр түрлі меншік кредиттік- қаржылай институттар бола алады.
Орталық банктердің ерекшелігі - атқару органдарының басқаруынан тәуелсіз болуы. Көбінесе олар заңшығарушы органдарының билігіне тәуелді болады (парламент, конгресс). Мысалы Германияда, орталық банктің автономиясы заңды түрде бекітілген. Дегенмен де, мұндай тәуелсіздік үкіметпен бекітілген экономикалық саясаттың тиімділігін арттыру керек.
Кредиттік- қаржылай институттарын несиелендіру кезіндегі шектелімді орнату, сонымен қатар ақшалай эмиссияны бақылау, ақшалай жиынның нормативтерін бақылауы - дамыған мемлекеттердің орталық банктерінің маңызды мақсаты болып отыр.
Орталық банктердің функциялары.
Дамыған елдердің орталық банктерінің қызметін игеру, сондай- ақ
ақшалай- кредиттік саясатының әдістерін қолдану, Қазақстанда нарықтық
экономиканың негізін құруына мүмкіндік береді.
Орталық банктің капиталы мемлекеттің иелігінде, бірақ акционер
ретінде (мысалы Ұлыбритания, Франция) әр түрлі меншік кредиттік- қаржылай
институттар бола алады.
Орталық банктердің ерекшелігі - атқару органдарының басқаруынан
тәуелсіз болуы. Көбінесе олар заңшығарушы органдарының билігіне тәуелді
болады (парламент, конгресс). Мысалы Германияда, орталық банктің
автономиясы заңды түрде бекітілген. Дегенмен де, мұндай тәуелсіздік
үкіметпен бекітілген экономикалық саясаттың тиімділігін арттыру керек.
Кредиттік- қаржылай институттарын несиелендіру кезіндегі шектелімді
орнату, сонымен қатар ақшалай эмиссияны бақылау, ақшалай жиынның
нормативтерін бақылауы - дамыған мемлекеттердің орталық банктерінің маңызды
мақсаты болып отыр.
Орталық банктер пайдаланатын ақшалай кредиттік экономиканы реттеу
әдістері ортақ және жекеше болып бөлінеді. Біріншісіне есептік (дисконт)
саясаты, ашық нарықтағы операциялар және міндетті сақтық қор (резерв)
мөлшерлерін басқару жатады.
Есептік саясат деп- орталық банктің вексельдерді сатып алатын
шарттарын айтады. Бұл саясат кредиттік институттардың өз клиенттеріне
беретін, несиенің бағасына әсер тигізетін есептік проценттің реттелуіне
негізделген. Экономикалық циклға байланысты бұл пайыз өзгеріп, қайта
қарастырылуы мүмкін. Мысалы Германиядағы Бундесбанк (орталық банк) 1948-
1989 жылдар аралығында ресми пайыздық мөлшерлемесін 76 рет өзгерткен
болатын.
Есептік саясаттың қолданылуы тікелей вексель айналымына және құнды
қағаздар нарығына тәуелді.
Орталық банк коммерциялық банкке вексельде көрсетілген толық соманы
төлемей, есептік мөлшерлемесін, яғни вексельдің қойылған сәтінен орталық
банкпен өтеу мерзіміне дейінгі сомасын ұстап қалады.
Вексельдің иесі келесі жағдайларда оны төлем мерзіміне дейін ақшаның
орнына қолдануға мүмкіндігі бар:
• өз борыштық міндеттемелерін төлеуге;
• вексельді өтеу мерзіміне дейін сақтап, оны төлемге ұсыну;
• вексельді банкке төлеу мерзіміне дейін сату.
Банк вексельдің иесіне онда көрсетілген толық сомасын төлемей, белгілі
бір пайызын ұстап қалады. (мысалы, жылына 9%) Клиент коммерциялық банкке
вексельді сатып алуды ұсынғанда, әдетте коммерциялық банктің есептік
мөлшерлемесі туралы сөз болады.
Коммерциялық банкпен ұсталатын пайыз сомасы қазіргі орталық банктегі
есептік мөлшерлемеден 0,5-2 %- ке өсіп отыр.
Коммерциялық банктің клиенттері ақшаны тек есептік вексельдің
негізінде ғана емес, сонымен қатар ломбардтық операциялар, яғни банкте
бағалы қағаздар мен тауарлардың несиеге алуына кепіл.
Ломбардтық мөлшерлеменің деңгейін өзгерту арқылы орталық банк
шаруашылық жүйесінің ақшалай қамсыздандыруды реттеуге тырысып отыр.
Әдетте, 1%- ке, кей жағдайларда 2 %- ке жоғары. Ломбардтық мөлшерлеменің
есептікпен салыстырғандағы жоғарылығы банктердің ломбардтық несиені
берешек нысанында қарастырып, оған вексель мөлшерлемесінің барлық
мүмкіндігін қолданғаннан кейін ғана сүйенеді.
Орталық банктің есептік саясатына есептік мөлшерлемені орнатуымен
қатар, вексельдің сапасына қойылатын талаптарды өзгерту және қайта
есептеу контингенттерін орнату сияқты реттеу әдістері жатады.
Егер орталық банкке экспортті ынталандыру қажет болса, онда қайта
есептеу мөлшермесін экспорттік вексельдер алады. Егер вексельдің бағамы
төмендейтін болса, мысалы құрылыс кезінде, онда банк осы саладағы
вексельдердің есебін тоқтатады. Ондай саясат орталық банктің қайта
есептеу сапалы саясаты деп аталады. Бұл кезде орталық банк коммерциялық
банктерге қайта есептеу кезеңін бекітеді.
Дамыған елдердің орталық банктерінің ақшалай-кредиттік саясатының
ең иілмелі әдістерінің бірі – ашық нарақ саясаты. Оның негізінде ақша
нарығына әсер ету мақсатында, бағалы қағаздарды алып-сату. Осындай
саясаттың негізгі мақсаты- құнды қағаздарға, банктік акцептілерге
сұраным мен ұсынымды бақылай отырып, коммерциялық банктердің сәйкес
назарын аудару.
Ашық нарықтағы операцияларды басқарып, орталық банктер несиелік
мекемелердің өтімділік деңгейін бақылай алады.
Құнды қағаздардың бағамы мерзіміне байланысты дифференциалды түрде
тағайындалады. Бірақ ашық нарық саясатының жетістігі көптеген шарттарға
байланысты. Кәсіпкер мен халық жағынан несиеге сұранымның төмендеуі
кезінде коммерциялық банктер орталық банктің құнды қағаздарын сатып
алады, сондай-ақ коммерциялық банк несие беретін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Дамыған елдердің орталық банктерінің қызметін игеру, сондай- ақ
ақшалай- кредиттік саясатының әдістерін қолдану, Қазақстанда нарықтық
экономиканың негізін құруына мүмкіндік береді.
Орталық банктің капиталы мемлекеттің иелігінде, бірақ акционер
ретінде (мысалы Ұлыбритания, Франция) әр түрлі меншік кредиттік- қаржылай
институттар бола алады.
Орталық банктердің ерекшелігі - атқару органдарының басқаруынан
тәуелсіз болуы. Көбінесе олар заңшығарушы органдарының билігіне тәуелді
болады (парламент, конгресс). Мысалы Германияда, орталық банктің
автономиясы заңды түрде бекітілген. Дегенмен де, мұндай тәуелсіздік
үкіметпен бекітілген экономикалық саясаттың тиімділігін арттыру керек.
Кредиттік- қаржылай институттарын несиелендіру кезіндегі шектелімді
орнату, сонымен қатар ақшалай эмиссияны бақылау, ақшалай жиынның
нормативтерін бақылауы - дамыған мемлекеттердің орталық банктерінің маңызды
мақсаты болып отыр.
Орталық банктер пайдаланатын ақшалай кредиттік экономиканы реттеу
әдістері ортақ және жекеше болып бөлінеді. Біріншісіне есептік (дисконт)
саясаты, ашық нарықтағы операциялар және міндетті сақтық қор (резерв)
мөлшерлерін басқару жатады.
Есептік саясат деп- орталық банктің вексельдерді сатып алатын
шарттарын айтады. Бұл саясат кредиттік институттардың өз клиенттеріне
беретін, несиенің бағасына әсер тигізетін есептік проценттің реттелуіне
негізделген. Экономикалық циклға байланысты бұл пайыз өзгеріп, қайта
қарастырылуы мүмкін. Мысалы Германиядағы Бундесбанк (орталық банк) 1948-
1989 жылдар аралығында ресми пайыздық мөлшерлемесін 76 рет өзгерткен
болатын.
Есептік саясаттың қолданылуы тікелей вексель айналымына және құнды
қағаздар нарығына тәуелді.
Орталық банк коммерциялық банкке вексельде көрсетілген толық соманы
төлемей, есептік мөлшерлемесін, яғни вексельдің қойылған сәтінен орталық
банкпен өтеу мерзіміне дейінгі сомасын ұстап қалады.
Вексельдің иесі келесі жағдайларда оны төлем мерзіміне дейін ақшаның
орнына қолдануға мүмкіндігі бар:
• өз борыштық міндеттемелерін төлеуге;
• вексельді өтеу мерзіміне дейін сақтап, оны төлемге ұсыну;
• вексельді банкке төлеу мерзіміне дейін сату.
Банк вексельдің иесіне онда көрсетілген толық сомасын төлемей, белгілі
бір пайызын ұстап қалады. (мысалы, жылына 9%) Клиент коммерциялық банкке
вексельді сатып алуды ұсынғанда, әдетте коммерциялық банктің есептік
мөлшерлемесі туралы сөз болады.
Коммерциялық банкпен ұсталатын пайыз сомасы қазіргі орталық банктегі
есептік мөлшерлемеден 0,5-2 %- ке өсіп отыр.
Коммерциялық банктің клиенттері ақшаны тек есептік вексельдің
негізінде ғана емес, сонымен қатар ломбардтық операциялар, яғни банкте
бағалы қағаздар мен тауарлардың несиеге алуына кепіл.
Ломбардтық мөлшерлеменің деңгейін өзгерту арқылы орталық банк
шаруашылық жүйесінің ақшалай қамсыздандыруды реттеуге тырысып отыр.
Әдетте, 1%- ке, кей жағдайларда 2 %- ке жоғары. Ломбардтық мөлшерлеменің
есептікпен салыстырғандағы жоғарылығы банктердің ломбардтық несиені
берешек нысанында қарастырып, оған вексель мөлшерлемесінің барлық
мүмкіндігін қолданғаннан кейін ғана сүйенеді.
Орталық банктің есептік саясатына есептік мөлшерлемені орнатуымен
қатар, вексельдің сапасына қойылатын талаптарды өзгерту және қайта
есептеу контингенттерін орнату сияқты реттеу әдістері жатады.
Егер орталық банкке экспортті ынталандыру қажет болса, онда қайта
есептеу мөлшермесін экспорттік вексельдер алады. Егер вексельдің бағамы
төмендейтін болса, мысалы құрылыс кезінде, онда банк осы саладағы
вексельдердің есебін тоқтатады. Ондай саясат орталық банктің қайта
есептеу сапалы саясаты деп аталады. Бұл кезде орталық банк коммерциялық
банктерге қайта есептеу кезеңін бекітеді.
Дамыған елдердің орталық банктерінің ақшалай-кредиттік саясатының
ең иілмелі әдістерінің бірі – ашық нарақ саясаты. Оның негізінде ақша
нарығына әсер ету мақсатында, бағалы қағаздарды алып-сату. Осындай
саясаттың негізгі мақсаты- құнды қағаздарға, банктік акцептілерге
сұраным мен ұсынымды бақылай отырып, коммерциялық банктердің сәйкес
назарын аудару.
Ашық нарықтағы операцияларды басқарып, орталық банктер несиелік
мекемелердің өтімділік деңгейін бақылай алады.
Құнды қағаздардың бағамы мерзіміне байланысты дифференциалды түрде
тағайындалады. Бірақ ашық нарық саясатының жетістігі көптеген шарттарға
байланысты. Кәсіпкер мен халық жағынан несиеге сұранымның төмендеуі
кезінде коммерциялық банктер орталық банктің құнды қағаздарын сатып
алады, сондай-ақ коммерциялық банк несие беретін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz