Delphi ортасында

Кіріспе

Мәліметтер базасы дегеніміз – ол арнайы орталықтандырылған программалық басқару астындағы және анықталған бір қолдану саласына қатысты бір-бірімен байланысқан және белгілі-бір құрылымға келтірілген мәліметтер жиынтығы.МБ-ның бірінші ерекшелігі – ол базада мәліметтерінің өздерінің сипаттамаларымен бірге орналасуында.Бұл өте тиімді, себебі.алғашқыда мәліметтерді сипаттамалары қолданбалы программада ғана белгіленетін, сондықтан бір өзгеріс енгізу үшін құрылған программада да өзгерістер енгізу қажеттіліктері туындайды.Екінші ерекшелік : МБ-нан ақпараттарды іріктеуде.Жай, бір файлды ақпаратты іздеу, оның нақты мәнін және файлдағы физикалық форматты анықтайтын терминді талдау арқылы ғана жүзеге асырылады.МБ-сы деректердің электрондық сақтаушысы.Оларға қатынас бір немесе бірнеше компьютерлер көмегімен іске асады.Әдетте МБ-сы деректерді сақтау үшін жасалады.МБ-сы ақпараттарды сақтауды және мәліметтерге ыңғайлы тез кіруді қамтамасыз етеді.МБ-сы өзінен белгілі-бір ережелерге сай құрылған деректер жиынтығын құрайды.МБ-ын қолданған кезде мәліметтер сипаттамалары өз бетінше орналастырылған объект және пайдаланушылар программасына тәуелсіз түрінде пайдаланылады.МБ-да сипаттамалар метомәліметтер деп аталады, ал оның орталықтандырылған жиынтығы мәліметтер сөздігі деп аталады.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

Т.Рысқұлов атындағы Қазақ Экономикалық Университеті

Факультет: Инженерлік Экономикалық
Кафедрасы: Қолданбалы Информатика

Курстық жұмыс

Пәні: Программалау технологиясы
Тақырыбы: Delphi ортасында

Тексерген:
Орындаған: АЖ 101 топ студенті
Калиева Назира

Алматы 2007ж

Мазмұны

Есептің қойылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 2
1.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 2
1.1.Мәліметтер базасы туралы
түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 2
1.2.МБ-ын құру ж\е оның
технологиялары ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...3
1.3.МБ-ын
ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... 5
1.4.Бизнес-
ережелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... 6
1.5. МБ-мен жұмыс істеуге арналған құрал-
саймандар ... ... ... ... ... ... .. ...6
1.6. МБ-ын құруға арналған басты
этаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
2. Теориялық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4

2.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ...4
3. ... ... ... ... ... ... ... .8
4. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
5. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
6. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
7. 13

3.Программаның баяндалуы
4.Бақылау мысалдарын баяндау
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... 20
Қолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ...21
Қосымша
Программалау листингі

Есептің қойылымы

Delphi ортасында кітапхана жұмысына МБ-ын құру.Программа келесі
функцияларды орындау тиіс: сұраныс бойынша керек кітапты беру.Әр кітап
бойынша келесі негізгі мәліметтер сақталсын: авторы, баспа аты, басылым
жылы.Талап бойынша келесі ақпараттарды беру: берілген тематика бойынша
барлық кітаптар туралы қысқаша, толық мәліметтер, берілген бөлімде
кітаптарды іздеу, берілген баспа кітаптары.

Кіріспе
Мәліметтер базасы дегеніміз – ол арнайы орталықтандырылған программалық
басқару астындағы және анықталған бір қолдану саласына қатысты бір-бірімен
байланысқан және белгілі-бір құрылымға келтірілген мәліметтер жиынтығы.МБ-
ның бірінші ерекшелігі – ол базада мәліметтерінің өздерінің
сипаттамаларымен бірге орналасуында.Бұл өте тиімді, себебі.алғашқыда
мәліметтерді сипаттамалары қолданбалы программада ғана белгіленетін,
сондықтан бір өзгеріс енгізу үшін құрылған программада да өзгерістер енгізу
қажеттіліктері туындайды.Екінші ерекшелік : МБ-нан ақпараттарды
іріктеуде.Жай, бір файлды ақпаратты іздеу, оның нақты мәнін және файлдағы
физикалық форматты анықтайтын терминді талдау арқылы ғана жүзеге
асырылады.МБ-сы деректердің электрондық сақтаушысы.Оларға қатынас бір
немесе бірнеше компьютерлер көмегімен іске асады.Әдетте МБ-сы деректерді
сақтау үшін жасалады.МБ-сы ақпараттарды сақтауды және мәліметтерге ыңғайлы
тез кіруді қамтамасыз етеді.МБ-сы өзінен белгілі-бір ережелерге сай
құрылған деректер жиынтығын құрайды.МБ-ын қолданған кезде мәліметтер
сипаттамалары өз бетінше орналастырылған объект және пайдаланушылар
программасына тәуелсіз түрінде пайдаланылады.МБ-да сипаттамалар
метомәліметтер деп аталады, ал оның орталықтандырылған жиынтығы мәліметтер
сөздігі деп аталады.Метоақпарат құрамына: мәліметтер сипаттамаларымен
қоса, көбінесе қолдану саласы МБ-ын пайдаланушылар,жобалық шешімдер,
мәліметтерге сұрау жасау статистикасы туралы ақпарат кіреді.Мұндай ақпарат
жүйені жобалауда пайдаланылады.МБ-ғы ақпарат қайшылықсыз біртұтас болуы
керек.МББЖ МБ-ын құруға, толтыруға, жаңартуға арналған программалық жабдық
болып табылады..МББЖ-сі – ол көптеген қосымшаларға арналған жалпыланған МБ-
ын құру, оны әр кезде жұмыс жағдайында ұстау және пайдаланушылардың оларға
берілге өкілеттіктер шеңберінен аспайтын ену мүмкіндігін қамтамасыз ету
үшін арнайы тұрғызылған программалық жүйе.Программалық өрнекті саралау
бойынша МББЖ мәліметтердің барлағын өңдеу мүмкіндігін кеңейтетін қолданбалы
программаның пакеті болып саналады.
МББЖ жабдық болып саналады, бірақ ол ешқандай қолданбалы есептерді
шешпейді.Мұндай мәселелер қолданбалы программада жүктеледі. МББЖ-нің
негізгі құрамдық бөлігі болып ядросы саналады.Ядро – бұл МБ-ғы сұраулар
жасау процесстерін автоматтандыру үшін арналған басқарушы программа.Оның ең
маңызды қызметі – ол МБ-на паралель сұрауларды ұйымдастыру.Ядродан басқа
МББЖ құрамында өңдеуші программа жиынтығын болды деп: мәліметтерге
сипаттама біру тілдері сұраулар тілдері және программа тілдері
транслятор,редакторлар.
Delphi жүйесі МББЖ болып табылмайды.Бірақ ол толықтай МББЖ-нің
мүмкіндігіне ие. Delphi құралы локальдық(барлық бөліктері қолданушы
компьютердің МБ-да орналасады.Егер бір мезгілде қатынас жасаса, әрбір
қолданушының компьютерінде өзінің локальді МББЖ-нің көшірмесі болуы керек)
және тораптық (оған файл-серверлік, клиент-серверлік МББЖ-рі жатады.Осы
жүйенің негізгі атрибуттары болып торап саналады.Ол бірнеше компьютерлерді
байланыстырып, бір дерекпен бірнеше қолданушыларды корпоративті жұмысын
қамтамасыз етеді) МБ-ын құрып және оның ішінде жұмыс істеуге, сондай-ақ кез
келген МБ-мен жұмыс істе алатын қосымша құруға мүмкіндік береді.Көп
қоданбалы МББЖ-сі ақпараттық жүйе құруға мүмкіндік береді. Delphi кәдімгі
МББЖ-сі деп айтуға оның өзінің кестелік форматыны болмауы бөгет
жасайды.сондықтан ол асқа МББЖ-нің кестелік форматын қолданады.Бұны
жетіспеушілік деп айтуға болмайды.Себебі аталған форматтар өздерін жақсы
қолданушылық қабілеттері ар екенін көрсетті.Яғни Delphi мүмкіншіліктері
арнайы мббж-ні мүмкіншіліктерінен қалыспайды, кейде асып кетеді.

Мәліметтер базасын құру және оның технологиялары

Мәліметтер базасын (МБ) немесе мәліметтер базасын басқару жүйесін (МББЖ)
Delphi –де құру үшін өте қиын, яғни мүмкін емес.Егер МБ-ғы файл-сервері
туралы айтсақ, онда бұл жерде арнайы құралдар қажет.Delphi–де
Ол үшін Database Desktop утилиті қолданылады.Сонымен қатар өндіріс МББЖ
“Paradox”, ” dBase ” (Borland корпорациясы ) , ”FoxPro” , ”Access”
(Microsoft корпорациясы) және т.б. утлиттер қолданылады.
МБ құру проектілеуінен басталады.Бұл этапта кестелер жиынтығын анықтау
мақсатында мәліметтік потоктар анализдалады.Проектілеу процессін формалау
қажет, яғни МБ нормаланған болуы керек.
Нормаланған МБ дегеніміз – егер онда кем дегенде үш шарт орындалса.Осы
шарттардың орындалуын МБ-на сәйкес нормалы формаларды келтіру деп аталады.
Бірінші нормаланған форма (1НФ) кестенің әр өрісі (поле) бөлінбейтін
болуы керек және құрамында қайталанатын топтардың болмауын қажет
етеді.Кестеде видеопрокат туралы мәлімет сақталсын.Бұл мәліметті жалғыз
өрісте ұстауға болады,бірақ бұл 1НФ-на қарама-қайшы келеді.
Сонымен қатар кестеде киноның аты, қысқаша мазмұны,шектеуі , және т.б.
жазылуы керек, ол кіріспеде нақты прокат туралы мәлімет береді.
Бұл МБ-на тапсырыс бергенде реализацияны жеңілдетеді, мұндай реализация
әр түрлі касеталардың атын, бір жанрдағы касеталар атын, прокатқа берген
касеталар атын анықтауға мүмкіндік береді және т.с.с. Құрамында бірдей
мәліметтер болатын өріс - қайталанатын өріс болып табылады.Егер, мысалы,
кесте құрамында прокатқа алған кісілер туралы мәлімет бар,1НФ сүйенетін
болсақ, онда касеталар тізімі бөлек кестеге белгіленеді.Бұл кезде
прокатқа алушылар кестесі басты кесте болады , ал видеокасеталардың
жанрлық кестесі – детальдық кесте болады. Мұндай кестелердің арасынан
реляциолық байланыс, яғни біреу барлығына (один ко многим) байланысын
орнату керек.
Екінші нормаланған форма (2НФ) бір кестедегі барлық өрістер алғашқы
кілтке тәуелді болуын қажет етеді – бұл кезде алғашқы кілт ерекше
мәліметті анықтайды.Мысалы, біз касеталардың берілу кестесінде кісілердің
аты-жөні, куәлігінің номері, берілу мерзімі және т.б бойынша алғашқы кілт
құрдық.
Үшінші нормаланған форма (3НФ) кез-келген өрістің мағынасы алғашқы
кілтке кірмейтін, басқа өрістердің мағынасынан тәуелсіз болуын қажет
етеді. Егер накладталған кестеде прокат және заказ өрісі болса, онда екінші
өріс біріншісіне тәуелді және 3НФ сұранысы бойынша ол жеке кестеге
енгізілуі керек. 3НФ орындалуының ортақ ережесі мынандай: кестеде бір-
біріне тәуелсіз өрістер болуы керек.
Delphi ортасында мәліметтер жүйесін құру үшін, МБ құрастырып және
қолданылатын қосымшаларды құру керек.МБ-ын құру үшін оның кестесін құру
керек.Жай МБ-ның өрістер құрамы және олардың кесте бойынша
таралуымәліметтер жүйесіндегі өңдеушімен қолмен істеледі.
Әр түрлі ондаған,жүздеген кестелерден тұратын МБ-сы үшін, кестелер
арсындағы типтер мен байланыстарды CASE (Computer Aided Software
Engineering) көмегімен анықтаймыз – ол қосымшаларды құрастыруға арналған
автомвтты жүйе.
CASE жүйесі программа жиынтығын көрсетеді, ол құру процессін және\немесе
мәліметтер жүйесін шығарып салуын қамтамасыз етеді, соның ішінде: талап
етудің анализі мен формалануы,
МБ-сы мен қосымшаларды проектіленуі, кодтың генерациялануы, тестілеу,
конфигурацияны және проектті басқару.Ол структуралық мәліметтерді моделдеу
және МБ автоматты түрде проектілеуге арналған программа.
Байланысқан кестелермен жұмыс істегенде келесі ережелер бар:
1. Өріс байланысы өзгерген кезде кесте арасындағы байланыс та
бұзылады.Мысалы, негізгі кестедегі өріс байланысының мағынасы
өзгергенде барлық бағынышты кестелердің байлансықан өрістерінің
мағынасын өзгерту керек.
2. Негізгі кестенің жазуларын өшіргенде бағынышты кестедегі соған сәйкес
жазуларды да өшіру керек.Мұндай өшіру каскад деп аталады.
3. Бағынышты кестеге жазулар қосқанда байланысы өрісінің мағынасы негізгі
кестедегі бір өріс байланысының мағынасына тең болуы керек.
Құруды шектеу және байланыс өрісін өзгерту және жазуларды каскадты өшіру
кестені реструктурлағанды және құрғанда ан.ықталуы мүмкін.Олар кестенің
структурасына кіреді және барлық қосымшаларға әсер етеді, МБ-мен жұмыс
істейтін.
Бұл шектеулер кесте структурасына кірмеуі де мүмкін, бірақ программалық
реализацияланады.Сонымен қатар оны қамтамасыз етуіміз керек:
- кесте арасындағы байланыстарды құру;
- бағынышты кестедегі байланысқан өрісті мағынасын құру;
- өріс байланысының редактрлеуін шектеу;
- каскадты жазуларды өшіруді шектеу.

МБ-ын ұйымдастыру

МБ-сы кейбір қолданбалы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.