Қоршаған ортаны мұнай өнімдерінен ластанудан қорғау

Жоспар

1. Қоршаған ортаны мұнай өнімдерінен ластанудан қорғау.

2. XXI ғасырдағы ауыз су мәселесі

3. Экологиялық инфрақұрылым

Қоршаған ортаны мұнай өнімдерінен ластанудан қорғау.
XX ғасыр өнеркәсіптің қарқынды дамуымен және халық санының өсуімен сипатталса, 21 ғасырдың басында қоршаған ортаны ластайтын өнеркәсіптің кейбір салалары таза суға, өсімдіктерге және т.б. зиянын тигізе отырып, жылдамдықпен дами бастады. Адамзаттың бүгінгі іс-әрекеті, күнделікті тіршілігі жерге, ауаға, суға орны толмас жарақаттар салды. Және адамның табиғатқа тоқтаусыз әсер етуі оның өзінің өміріне қауіп төндіреді. Еліміздегі экологиялық дағдарыстарды жою үшін халықаралық қауымдастықтармен біріге отырып, шешімдерін табу нәтижелі болатыны сөзсіз. Қазақстан Республикасы өзінің егемендігін алғаннан кейін сыртқы саясатында осыны ескеріп, халықаралық экологиялық ұйымдарға мүше болып, қоршаған ортаны қорғау бойынша халықаралық конференцияларға қатысып, экологиялық проблемалар жөніндегі көптеген халықаралық актілерге қосылып, хаттамаларға қол қойды. Енді белгілі бір нәтижеге қол жеткізу үшін Қазақстанның әрбір облысына сай өзіндік экологиялық тұжырымдамалар және нақты, көпжылдық бағдарламалар жасау керек. Қазақстанның экономикасы әлі даму жолында, ал экологиялық проблемалар жедел шараларды қажет етіп отыр. Мысалы, Ақтау қаласының солтүстігінде өңір экологиясына үлкен қауіп төндіретін уранды өндіріс қалдықтарынан пайда болған Қошқар ата көлі өзекті проблеманың бірі болып саналады. Осы мәселені шешу үшін Қошқар ата қалдықсақтауышын жаңалау және оны қайта құнарландыру жұмысын белсенділендіру қажет. Шикізаттың пайдаланылмаған құрауыштары өзінің залалсыздандыру, жинап сақтау және көміп тастауына үлкен шығынды қажет етеді. Тіпті залалсыздандырылған күйінде де қалдықтар қоршаған ортаға зиянын тигізеді. Сондықтан шығын шығармау үшін бұл қалдықтарды кешенді пайдаланып, олардың құрамындағы бағалы металдарды алып, халық шаруашылығында, түрлі өнеркәсіп орындарында қолданатын өнімге айналдыру керек.
Сонымен қатар, Елбасы Каспий суының табиғи тазалығын сақтауға баса назар аударады. Каспий теңізінің жағасындағы уытты және радиобелсенді осындай қалдықтар қоршаған ортаға, сонымен бірге оған таяу орналасқан елді мекен тұрғындарының денсаулығына үлкен қауіп туғызуда. Судың ластанғаны, биологиялық қорлардың азайғаны бізді қатты алаңдатуда. Және Каспийдің жағалауын жайлаған теңіздің тағдырына мүдделі мемлекеттер кешенді шараларды жүргізуге, сондай-ақ бірлескен конвенция талап-тарын орындауға тиіс. Каспийдің биоресурстарын сақтау мен қорғау мақсатында үкіметаралық келісімдерді жетілдіру қажет.
Экономикалық қатынас, жан-жақты байланыс тұрғысынан алғанда Маңғыстау облысының орналасу реті өте тиімді. Өйткені, облыстың батысы мен терістігінен орала қоршаған Каспий теңізі арқылы Шығыс Еуропаға шығуға толықтай мүмкіндік болса, оңтүстігінде Түркіменстанмен, оңтүстік-шығысында Қарақалпақстанмен, солтүстік пен солтүстік-шығысында Атырау, Ақтөбе облыстары шаруашылықтарымен шектесіп, күнбе-күнгі тығыз байланыс мүмкіндігінде Ақтау порты қазақ мемлекетінің, оның болашақ теңіз флотының дүниежүзілік аренаға теңіз су жолы арқылы шығатын орталығына айналуда. Сондай-ақ, Ақтау әуе жолы қатынасының да дүниежүзілік маңызы бар.
Маңғыстау облысы ежелден мал шаруашылығымен айналысады. Маңғыстаудың қай түпкіріне барсаң да малдың тұяғы, малшының табаны тимеген жер жоқ деп ойлаймын. Сол шаруагердің бәрі бірдей тұрақты орын емес, шаруаның маусымды қонысты пайдаланған уақытша аялдамасы. Маңғыстау өңірінде өнеркәсіптің 1960 жылдардан бастап қауырт дамуына байланысты бұл аймақ тек қана мал шаруашылықты аймақ емес, өндірісі жан-жақты жедел дамыған ірі өнеркәсіпті облыс деңгейіне көтерілді. Маңғыстаудың емдік суы мен байлығы, шұбаты мен қымызы әлеуметтік тұрғыдағы табиғи мүмкіндіктер көзі болып саналады.

21 ғасырдағы ауыз су мәселесі
Жер бетінің үштен екісі судан тұрғанымен, ішуге жарамды ауыз су уақыт өткен сайын азайып бара жатыр. Таза ауыз су – адам денсаулығының басты кепілі екендігі мәлім. Халықты сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету бар әлемде көкейкесті мәселелердің қатарына жатады. Себебі су қорлары әлі де тиімді әрі ұқыпты пайдаланылмайды. Қазақстанда да ауыз су мәселесі бірінші қатарда тұр. Маңғыстау облысының жер асты су қоры мол. Жүздеген құдықтар мен ұңғымалар, минералдылығы төмен тұщы бұлақтар да бар. Жер асты сулары тереңде және олар сәл ащы болып келеді. Су көздерін өлке тұрғындары кезінде жақсы пайдаланған. Әлі де жер асты сулары халық шаруашылығының әртүрлі мұқтаждарын өтеу үшін ерекше орын алады. Ақтау қаласы мен оған жақын орналасқан өңірлерде су мәселесі тіпті өткір қойылып тұр. Сондықтан 2002-2010 жылдарға арналған “Ауыз су” салалық бағдарламасы бойынша Маңғыстау облысының Жаңаөзен қаласындағы Теңге, Қызылсай ауылдарында, Қарақия ауданының Құрық ауылында, Түпқараған ауданының Ақшұқыр ауылында су құбырларын, Форт-Шевченко қаласында су қоймасын салу жоспарланып, іске асырылуда. Бүгінгі таңда біз бар суды