BIOS



ЖОСПАР:

КІРІСПЕ

1. BIOS құраушылар
1.1 BIOS туралы жалпы түсінік
1.2BIOS .тағы қателіктерді табу
1.3 BIOS өндірушілер

2. CMOS реттеу
2.1 STANDARD CMOS SETUP. CMOS стандартты опциялары мен реттеуіштері:
2.2 ADVANCED CMOS SETUP. Қосымша орнатулар
2.3AUTO CONFIGURATION WITH BIOS DEFAULTS. Автоматты конфигурация
2.4. CHANGE PASSWORD. Парольді ауыстыру.
2.5AUTO DETECT HARD DISK. ҚАТТЫ ДИСКІНІ ӨЗ БЕТІНШЕ ІЗДЕП ТАУЫП АЛУ.
2.6WRITE TO CMOS AND EXIT. CMOS ЖАЗУ ЕНГІЗУ ЖӘНЕ ОДАН ШЫҒУ.
2.7DO NOT WRITE TO CMOS AND EXIT. CMOS ЖАЗУ ЕНГІЗБЕЙ ОДАН ШЫҒУ.

ҚОРЫТЫНДЫ

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ

BIOS - ДЭЕМ –ге басқа да програмдық қамтамасыздандыру процесін іске асыру үшін арнайы құрылған үлкен көлемді бастапқы құрал болып табылады. Сонымен қатар BIOS арқылы дискіні тестік сынақтан өткізуге болады, яғни бұл кезде дискідегі барлық қателіктерді берілген программа өзі тауып, оны қажеттілігінше реттеп, автоматты түрде оны жаңадан мағлұматпен алмастырады.
BIOS POST - Power-On-Self-Test және FDD толығымен қызметін атқарады.
Сонымен қатар BIOS операциондық жүйенің жұмысын реттеп отырады.
ДЕМ-нің ақпараттық құрылғылары әрқашан белгілі бір программалық қамтамасызнадыру жүйесімен қосыла отырып жұмыс істеуі керек.
BIOS старттық программалар орнатылған қатты дискідегі және иілгіш дискідегі программалардың жиыны болып табылады.
BIOS жұмысқа қосу кезіндегі келесідей қызметтерді орындайды:

* POST - Power-On-Self-Test;
* FDD немесе HDD. Жүйлерінен енгізу



1. BIOS құраушылар

BIOS – енгізу – шыдғару құрылғысы (Basic Input Output System). Осы құрылғының осылай аталу себебі, BIOS-тің құорамында көптеген енгізу – шығару процестерін іске асыратын программаның болуы. Ол программа басқа да стандарты программалармен әсерлесіп қана қоймай, сонымен қатар басқа да компьютердің құрылғыларымен де топтасады.
Жалпы айтқанда, ДК BIOS-тың алатын орны ерекше болып табылады. BIOS-ты бір жағынан аппараттық құрылғылардың негізін құрайтын бөлік ретінде қарастырсақ, екінші жағынан осы программаны програмдық операциондық жүйедегі программалық модуль ретінде де қарастыра аламыз.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:


1. Левин. Самоучитель работы на компьютере, 2000
2. Қазақша – орысша сөздіктер

ЖОСПАР:
КІРІСПЕ

1. BIOS құраушылар
1.1 BIOS туралы жалпы түсінік
1.2BIOS –тағы қателіктерді табу
1.3 BIOS өндірушілер

2. CMOS реттеу

2.1 STANDARD CMOS SETUP. CMOS стандартты опциялары мен реттеуіштері:

2.2 ADVANCED CMOS SETUP. Қосымша орнатулар
2.3AUTO CONFIGURATION WITH BIOS DEFAULTS. Автоматты конфигурация

2.4. CHANGE PASSWORD. Парольді ауыстыру.

2.5AUTO DETECT HARD DISK. ҚАТТЫ ДИСКІНІ ӨЗ БЕТІНШЕ ІЗДЕП ТАУЫП АЛУ.
2.6WRITE TO CMOS AND EXIT. CMOS ЖАЗУ ЕНГІЗУ ЖӘНЕ ОДАН ШЫҒУ.
2.7DO NOT WRITE TO CMOS AND EXIT. CMOS ЖАЗУ ЕНГІЗБЕЙ ОДАН ШЫҒУ.

ҚОРЫТЫНДЫ

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ

BIOS - ДЭЕМ –ге басқа да програмдық қамтамасыздандыру процесін іске
асыру үшін арнайы құрылған үлкен көлемді бастапқы құрал болып табылады.
Сонымен қатар BIOS арқылы дискіні тестік сынақтан өткізуге болады, яғни бұл
кезде дискідегі барлық қателіктерді берілген программа өзі тауып, оны
қажеттілігінше реттеп, автоматты түрде оны жаңадан мағлұматпен
алмастырады.
BIOS POST - Power-On-Self-Test және FDD толығымен қызметін
атқарады.
Сонымен қатар BIOS операциондық жүйенің жұмысын реттеп отырады.
ДЕМ-нің ақпараттық құрылғылары әрқашан белгілі бір программалық
қамтамасызнадыру жүйесімен қосыла отырып жұмыс істеуі керек.
BIOS старттық программалар орнатылған қатты дискідегі және иілгіш
дискідегі программалардың жиыны болып табылады.
BIOS жұмысқа қосу кезіндегі келесідей қызметтерді орындайды:

* POST - Power-On-Self-Test;
* FDD немесе HDD. Жүйлерінен енгізу

1. BIOS құраушылар

BIOS – енгізу – шыдғару құрылғысы (Basic Input Output System). Осы
құрылғының осылай аталу себебі, BIOS-тің құорамында көптеген енгізу –
шығару процестерін іске асыратын программаның болуы. Ол программа басқа
да стандарты программалармен әсерлесіп қана қоймай, сонымен қатар басқа да
компьютердің құрылғыларымен де топтасады.
Жалпы айтқанда, ДК BIOS-тың алатын орны ерекше болып табылады. BIOS-
ты бір жағынан аппараттық құрылғылардың негізін құрайтын бөлік ретінде
қарастырсақ, екінші жағынан осы программаны програмдық операциондық
жүйедегі программалық модуль ретінде де қарастыра аламыз.

1. BIOS туралы жалпы түсінік

BIOS деген терминнің өзі CPM операциондық жүйесінен туындайды,
осындағы модуль BIOS қызметіне ұқсас функцияларды атқарып отырып, программа
ретінде сипатталады.
Көптеген қазіргі кезге сай адаптерлерде мен жинақтаушылардың
бақылаушыларында өзінің BIOS жүйесі айтарлықтай жақсы дамыған, ол
жүйелілікті толықтырады. Көптеген кезде BIOS кіретін программалар негізгі
BIOS-тың прогшрамдық модулін өзгертіп жібереді.
BIOS программасын іске қосу програмдық немесе аппараттық үздігу
әрекеті арқылы жүзеге асады.

BIOS жүйесі аппараттық құрылғылармен қатар компьютерді іске қосқан
кезіндегі физикалық деңгейде тестік программаны қолданады - POST (Power–On-
Self-Test).
BIOS келесідей компьютердің негізгі компонеттеріне тесттік тесеруден
өткізеді:
1. Процессор
2. Жад
3. Көмектескіш микросхемалар
4. Дискілердің жетегі
5. Клавиатура
6. Видео жүйесі
7. т.б.
1.2BIOS –тағы қателіктерді табу

Егер де BIOS тестік процесс дұрыс орындалмаған болса, немесе
қателіктер табылған болса, онда келесі тізімдегі сигналдарды естисіз: (BIOS
бастапқы тестті іске асыра алмайды)

Сигнала Мәні
коды
1 DRAM регенерациясының қателігі
2 Жұп жүйенің іске қосылмауы
3 Базалық ОЗУ 64 Кб қосылмауы
4 Жүйелік таймердің жұмыс істемеуі
5 Процессордың жұмыс істемеуі
6 Клавиатура контролерінің А 20 линиясындағы жіберілген
қателік
7 Virtual Mode Exception виртуалдық режимінің қосылу
қателіктері
8 Дисплей жадының тестті оқу, жазып алу кезіндегі
жіберетін қателіктері
9 ROM-BIOS бақылаушы соммасындағы жіберілген қателіктер

Егер де осындай жағдайлар туған кезде, аппараттық құрылғыларда
белгілі бір қателік бар деген сөз.
ДК – дегі BIOS бір микросхемадағы орнатылған жүйе ретінде
қарастырылады. Ол жүйе материндік тақшада орналасады.
Қазіргі кезде BIOS жүйесін сақтаудың ең қолайлысы флэш – память
болып табылады. Флэш – память компьютерге қосылған ескі функцияларды жеңіл
модификациялап, жаңа функцияларды толықтырып отырады.
1.3 BIOS өндірушілер

BIOS мазмұны толықтай IBM фирмасымен авторлық тұрғыдан қорғалған
болатын, сондықтан оны көшіріп алуға болмайды, оған қазіргі кезде тыйым
салынып, тексертулер мен арнайы құрылған рейдтер тексеру жұмыстарын
жүргізіп отыр. Осы себептен басқа да фирмалардың қолданушылары тәуелсіз
фирмалардың BIOS жүйесін пайдаланылатын болды.

Осы фирмалардың ішіндегі ең белгілері:
1. American Megatrends Inc. (AMI),
2. Award Software и Phoenix Technologies.

BIOS тың конкреттік версиялары микросхемалардың жиынымен қосылып
жұмыс атқарады (chipset), ол жүйелік тақшада қолданылады.
Phoenix Technologies компаниясы BIOS өндірудегі компаниялар арасында
пионер атағына ие болды. Себебі аталған компания таза – лицензиондық BIOS
версияларын шығарып, көбейтеді.

Осы версияларда келесідей қызметтер көрсетілген болатын:
1. Қатты дискінің түрін белгілеу;
2. 1,44 Мбайт көлеміндегі флоппи – дискілерді қоддану мүмкіндігі, сол
сияқты т.б.

Осы BIOS –тың POST атты процедурасының диагностикасы өте мықты болып
есептеледі.
АМІ компаниясының BIOS кеңінен тараған. Кейбір деректерге сүйіне
отырып, АМІ компаниясының осы версиясы дүние жүзіндегі рынок сегментінде
60% алып отыр.
Сонымен қатар Setup AMI BIOS программасынан жинақтаушылармен жұмыс
істейтін тестік процестін компонентінен құралған бірнеше утилиттарды
шығарып алуға болады.
Бірақ, оларды қолдану алдында олардың интерфейсіне барша назар
аудару керек. Оны жинақтаушының тегі қолданылады.

BIOS жүйесі компьютерлерде SMOS RAM-мен тығыз байланысты. Осы термин
ретінде өзгермейтін жад деген ұғым қарастырылады. Онда:
• сағаттың көрсеткіштері,
• будильниктің уақыт мәні туралы

Жалпы компьютердің конфигурациясы:
• Жадтың көлемі
• Жинақтаушы типі, т.б. туралы толық мағлұмат берілген.
BIOS осы программалардың ақпаратынан құрастыралады.

CMOS RAM микросмхемасы бүлінген болса, она (егер де батарея немесе
аккумулятордың заряды бітсе) Setup программасы автоматы түрде ақпаратпен
қолдануға мүмкіндік алады (BIOS Setup Default Values), ол ROM BIOS
микросхемасында таблица ретінде сақталады.

2. CMOS реттеу

СMOS-тағы негізгі опциялардың өзгеруі SETUP проограммасы арқылы іске
асады. Көптеген жағдайда SETUP көптелен пернелерді басумен байланысты
болады:
• DEL,
• ESC,
• CTRL-ESC,

CRTL-ALT-ESC осы пернелерді компьютердің бастапқы жүктеуі кезінде
пайдаланылады. (кейбір BIOS SETUP-ты кез келген уақытта қосға мүмкіндік
береді, ол үшін CTRL-ALT-ESC пернелердің жиынтығын басу керек).
В AMI BIOS көптеген жағдайда осы процесс DEL пернесін басып тұру
арқылы іске асады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
BIOS дербес компьютердің үйлесімді жүйесінде
BIOS туралы жалпы түсінік
Жүйелік жүктеуші және DOS аспапты құралдары
Жүйелік плата
DOS – дискiлiк операциялық жүйе
MS DOS-тың құрылымы мен жұмыс принциптері
MS DOS операциялық жүйесі жайлы ақпарат
Есептеуіш техниканың даму тарихы туралы
Бейнекартаның жұмыс істеу принципі
Windows 98
Пәндер