Азық

Кіріспе
1 Қоректік заттарға қойылатын талаптар
1.1 Азықтардың арақатынасы
1.2 Азықтардың толыққұндылығы
2 Азық түрлері:
2.1 Астық тұқымдастар дәні
2.2 Бұршақ тұқымдастар дәні
2.3 Жануар тектес азықтар
2.4 Белоктік . витаминді . минералдық қоспалар (БВМД).
3 Шошқа азықтандыру мөлшерлері мен мерзімді азық үлестері
3.1 Тұқымдық қабандарды азықтандыру
3.2 Мегежіндерді азықтандыру
4 Есеп бөлімі
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер

Шошқаның биологиялық ерекшеліктері (азық талғамауы, көп төлділігі, тез жетілуі, салыстырмалы түрде стреске жоғары сезімталдылығы және т.б.) олардың ауруларына қарсы шаралар белгілеуде негізгі факторлары болып саналады.
Шошқа етін өндірудің қазіргі технологиясы өндіріс цехтарынан тұратын конвейердің болуын қажет етеді. Атап айтқанда, онда мына цехтар қарастырылуы керек: торайлау цехы (онда мегежіндер торайлап, торайлары 35 – 65 күнге дейін өсіріледі); енесінен ажыраған торайлар цехы (бұл цехқа торайлар торайлау цехынан ауыстырылып 4 айлығына дейін өсіріледі); бұдан кейін жас шошқалар өсіру немесе бордақылау цехтарына жіберіледі. Мегежіндер торайларын ажыратқаннан кейін бойдақ мегежіндер цехына ауыстырылады (одан қайтадан торайлау цехына оралады).[5]
Шошқа етін өндіру технологиясында өсірудің 1,2 және 3 фазалы әдістері қолданылады.
Бір фазалы әдісте торайларды олар торайлағаннан станоктарда өсіріп, бордақылайды;
Екі фазалы әдісте торайларды торайлау цехынан, енесінен ажыраған торайлар цехына ауыстырып, сол жерде бордақылайды;
Үш фазалы әдісте торайларды үш жерден өткізеді: торайлау, өсіру және бордақылау;
Барлық әдістерге мегежіндерді торайларынан айырған соң ұрықтандыру цехына ауыстырады.
Шошқа шаруашылықтарында оларды ұстаудың екі түрін қолданады: серуенге шығарып және серуенге шығармай. Серуендетіп бағудың өзі 2 түрлі варианттарға бөлінеді: уақтылы серуендету және өз еркімен серуендету.
Уақтылы серуендету жүйесінде шошқаны жекеленген немесе топтық станоктарда ұстап уақтылы оларды серуендету алаңына шығарып тұрады. Жекеленген станоктарда қабандарды, мегежіндерді және туған мегежіндерді торайларымен бірге ұстайды.[1]
Топтық станоктарда қысыр мегежіндер, буаздығы 3 айға дейінгі ұрғашы шошқалар, енесінен ажыратылған торайлар, асырауға арналған қабандар мен мегежіндер ұсталады. Серуендеу уақытында станокты ашып шошқаларды серуендеу алаңына шығарады. Өз еркімен серуен ету жүйесінде шошқалар (бойдақ мегежіндер, буаздығы 3 айға дейінгі мегежіндер, енесінен ажыраған торайлар, асырауға қалдырылған төл, бордақы бастар) топтық станоктарда ұсталып серуенге өз еркімен кіріп – шығып тұрады. Ол үшін қораның ұзын қабырғасынан шығатын тесік жасайды. Шошқаларды өсірудің серуендік әдісінде оларды әркелкі орналастырады. Павильонды құрылыстарда оларды станоктарда (топтық немесе жеке), еденде немесе көп ярусты торлы батареяларда немесе тұрақты құрастырылған контейнерлерде; көп есікті ғимараттарда - едендегі станоктарда, торлы батареяларда және жылжымалы контейнерлерде ұсталады.

1. А.Ә. Төреханов, Н.Ә, Жазылбеков, М.А. Кинеев. Қазақстанда мал мен құс азықтандыру және азық дайындау технологиясы: - Алматы: «Бастау», 2006.
2.Каримов Ж.К., Төреханов А.Ә., Даленов Ш. Д., Жазылбеков Н. Ә. Ірі қара шаруашылығы, сүт пен ет өндіру технологиясы: - Алматы 2005.
3.А.А. Егеубаев. Мал азықтандыру II жалғасы: - Алматы 1993.
4.Богданов Г.А. Кормление сельскохозяйственных животных. 2 – е изд., перераб. И доп. – М.: Агропромиздат, 1990
5.Петрухин И.В. Корма и кормовые добавки. Справочник. – М.: Росагропромиздат, 1989
6.Шумилина И.С. Состав и питательность кормов. Справочник. – М.: Агропромиздат, 1986.
7.Ж. Мырзабеков, П. Ибрагимов. Ветеринариялық гигиена. – Алматы: «Білім» баспасы, 2005.
8.Боярский Л.Г. Технология кормов и полноценное кормление сельскохозяйственных животных. – Р-на Дону, 2001. - 416 с.
9.Дурст Л., Виттман М. Кормление основных видов сельскохозяйственных животных. – пер. С немецкого/Под редакцией и с предисловием Ибатуллина И.И. – Винница, НОВА КНИГА, 2003.
10.Калашников А.П. Нормы и рационы кормления сельскрхояйственных животных. – М.: Агропромиздат, 1985. – 352с.
11.Менькин В.К. – Кормление животных. – 2 – е изд., перераб. и доп. – М.: Колос С, 2004. – 360с.
12.Топорова Л.В. и др. Практикум по кормлению сельскохояйственных животных. – М.: Колос С, 2004. – 296 с.
13.Хохрин С.Н. Кормление сельскохояйственных животных. – М.: Колос С, 2004. – 692 с.

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе
1 Қоректік заттарға қойылатын талаптар
1.1 Азықтардың арақатынасы
1.2 Азықтардың толыққұндылығы
2 Азық түрлері:
2.1 Астық тұқымдастар дәні
2.2 Бұршақ тұқымдастар дәні
2.3 Жануар тектес азықтар
2.4 Белоктік – витаминді – минералдық қоспалар (БВМД).
3 Шошқа азықтандыру мөлшерлері мен мерзімді азық үлестері
3.1 Тұқымдық қабандарды азықтандыру
3.2 Мегежіндерді азықтандыру
4 Есеп бөлімі
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе

Шошқаның биологиялық ерекшеліктері (азық талғамауы, көп төлділігі, тез
жетілуі, салыстырмалы түрде стреске жоғары сезімталдылығы және т.б.)
олардың ауруларына қарсы шаралар белгілеуде негізгі факторлары болып
саналады.
Шошқа етін өндірудің қазіргі технологиясы өндіріс цехтарынан тұратын
конвейердің болуын қажет етеді. Атап айтқанда, онда мына цехтар
қарастырылуы керек: торайлау цехы (онда мегежіндер торайлап, торайлары 35 –
65 күнге дейін өсіріледі); енесінен ажыраған торайлар цехы (бұл цехқа
торайлар торайлау цехынан ауыстырылып 4 айлығына дейін өсіріледі); бұдан
кейін жас шошқалар өсіру немесе бордақылау цехтарына жіберіледі. Мегежіндер
торайларын ажыратқаннан кейін бойдақ мегежіндер цехына ауыстырылады (одан
қайтадан торайлау цехына оралады).[5]
Шошқа етін өндіру технологиясында өсірудің 1,2 және 3 фазалы әдістері
қолданылады.
Бір фазалы әдісте торайларды олар торайлағаннан станоктарда өсіріп,
бордақылайды;
Екі фазалы әдісте торайларды торайлау цехынан, енесінен ажыраған
торайлар цехына ауыстырып, сол жерде бордақылайды;
Үш фазалы әдісте торайларды үш жерден өткізеді: торайлау, өсіру және
бордақылау;
Барлық әдістерге мегежіндерді торайларынан айырған соң ұрықтандыру
цехына ауыстырады.
Шошқа шаруашылықтарында оларды ұстаудың екі түрін қолданады: серуенге
шығарып және серуенге шығармай. Серуендетіп бағудың өзі 2 түрлі
варианттарға бөлінеді: уақтылы серуендету және өз еркімен серуендету.
Уақтылы серуендету жүйесінде шошқаны жекеленген немесе топтық
станоктарда ұстап уақтылы оларды серуендету алаңына шығарып тұрады.
Жекеленген станоктарда қабандарды, мегежіндерді және туған мегежіндерді
торайларымен бірге ұстайды.[1]
Топтық станоктарда қысыр мегежіндер, буаздығы 3 айға дейінгі ұрғашы
шошқалар, енесінен ажыратылған торайлар, асырауға арналған қабандар мен
мегежіндер ұсталады. Серуендеу уақытында станокты ашып шошқаларды серуендеу
алаңына шығарады. Өз еркімен серуен ету жүйесінде шошқалар (бойдақ
мегежіндер, буаздығы 3 айға дейінгі мегежіндер, енесінен ажыраған торайлар,
асырауға қалдырылған төл, бордақы бастар) топтық станоктарда ұсталып
серуенге өз еркімен кіріп – шығып тұрады. Ол үшін қораның ұзын қабырғасынан
шығатын тесік жасайды. Шошқаларды өсірудің серуендік әдісінде оларды
әркелкі орналастырады. Павильонды құрылыстарда оларды станоктарда (топтық
немесе жеке), еденде немесе көп ярусты торлы батареяларда немесе тұрақты
құрастырылған контейнерлерде; көп есікті ғимараттарда - едендегі
станоктарда, торлы батареяларда және жылжымалы контейнерлерде ұсталады.
Серуендеу алаңының көлемі шошқаның басына байланысты. Серуендеу
алаңының мөлшері әрбір басқа есептегенде: ұрықтандырғыш қабандарға – 10 м2,
мегежіндерге 5 – 10м2, ажыратылған торайларға – 0,8 м2, мал басын
толықтыруға арналған торайларға 1,5м2. Серуендеу алаңдарын бетонмен жауып,
қоршайды. Оңтүстік аймақтарда серуендеу жағдайында ұстау бүкіл жыл бойына,
ал алқалған аймақтарда жылы мезгілде қолданады. Қыс мезгілінде шошқаларды
серуенге күн жылы болғанда шығарып отырады. Серуендеу жүйесі шошқалардың
денсаулығы мен өнімділігіне оң әсер етеді. Бұл кезде оған моцион, күн
радиациясы және басқа факторлар әсер етеді.
Серуенсіз жүйені бордақылайтын малдарға қолданады. Оларды топтық
станоктарда 15 – 30 бастан ұстайды. Ірі өндірістерде серуенсіз жүйені
барлық жастағы малдарға қолданады.
Біздің республикамыздың, қазіргі жағдайында, негізінен ұсақ жекеше
шаруашылықтар мен жеке үйлерде шошқаларды ұстаудың серуенсіз жүйесі
қолданылады, шошқалар жыл бойы қорада ұсталынады. Бұндай жүйе өндірістің
интенсивті жағдайына негізделген (мегежіндер жылына 2,2 – 2,3 рет
торайларды, торайлар 7 – 7,5 айына өткізіледі), жануарларға техникалық
құралдардың көмегімен олардың дұрыс дамуына қажетті физиологиялық
талаптарын қанағаттандыратын орта жасалады. Сонымен өндірістің
концентрациясы мен ғылыми – техникалық прогрестің жүйесінің болашақта
кеңінен таралуына мүмкіндік туғызады.
Серуенсіз жүйеде шошқаларды төсеніште немесе көпярусты торлы
батареяларда немесе жылжымалы алаңдарда ұстайды.[2]

Негізгі бөлім

1 Қоректік заттарға қойылған талаптар

1. Азықтардың арақатынасы

Шошқа шаруашылығында торайларды ет үшін және ересек шошқаларды майы
үшін бордақылайды. Мұнда азықтардың ара – қатынаысна көңіл бөлген жөн.
Шошқа етін өндіруде оларды бордақылау ең соңғы процесс болып болып
табылады. Бордақылау жас төлді және жарамсыздыққа шығарылған мегежіндерді
қояды. 2,5 – 3 айлық және тірі салмақтары бірдей торайларды 25 бастан
топтайды. Топтары 25 бастан құрау кезінде 3 ұя торайлары біріктіріледі.
Станоктағы торайлар санын оларды әр ұядан топтастыру арқылы көбейтудің
салдарынан торайлар арасында төбелестер жиі болады, бұл азықтың сіңуіне
және тірі салмақтың өсуіне кері әсерін тигізеді. Бордақыланатын торайларды
топтық станоктарда ұстайды, станок ауданының нормасы 0,8 м2. Қоршаулардың
биіктігі 1 м, зәр және қи шығатын аймақта қоршаулар торлы, ал қалған
бөлігінде тұтас болып келеді.[5]
Бордақылау кезінде максимальды тәуліктік салмақ қосуды (700 – 1000г)
тек толық құнды азықтандыру арқылы қол жеткізуге болады.
Шошқаларды азықтандырудың тиімділігіне азық құрамы, азықтандыру режимі,
сонымен қатар шошқалардың тұқымы мен типі, бордақылауға қойғандағы жас
мөлшері үлкен әсерін тигізеді. Сонымен қатар азықтандырудың тиімділігіне
рациондағы протеиндік қатынас та әсер етеді. Протеиндік қатынас 1:6
болғанда шошқалардың денесінде май аз жиналып, белок көп түзіледі (ет),
майы қатты болады. Керісінше, протеиндік қатынасы кең болған кезінде (1:8 -
10) шошқаларда май көп жиналып, ет аз жиналады, майы жұмсақ, жұққыш болады.
Ал, азықта лизин жетіспегенде бордақыланатын торайлардың өсімі нашарлайды.
Витаминдер жетіспегенде, әсіресе, В тобының, торайларда авитоминоздар
туындайды.
Шошқа етінің сапасына азықтар әсер етеді. Осы көрсеткіш бойынша барлық
3 топқа бөлінеді: шошқа етінің сапасын жақсартатын, нашарлататын және теріс
әсер ететін болып. Жақсартатын азықтарға жататындар: арпа, бидай,
қарабидай, бұршақ, сәбіз, қызылша, көк сүт, пахта, ет ұны. Бұл азықтармен
азықтандырғанда майы қатты, дәмді, біраз мөлшерде суы болады.
Етті бағытта бордақылауда торайларды 3 – 4 айында қойып, тірідей
салмағы 100 – 120 кг болғанда алады. Етті бордақылау 2 кезеңге бөлінеді:
бірінші кезеңі тірідей салмағы 40 – 70 кг, екіншісі – 71 – 120 кг болғанша.
Бордақыланатын шошқалардың азықтық заттарға мұқтаждығы азықтандыру
кезеңі мен тірідей салмағының тәуліктік өсіміне байланысты болады.
Өсіп келе жатқан бордақыланатын торайлардың 100 кг тірідей салмағына
бірінші кезеңінде 4,2 – 4,8 азықтық бірлік; екінші кезеңінде 3,6 – 4,2
азықтық бірлік қажет. Рационның 1 азықтық бірлігіне қорытылатын протеиннің
бірінші кезеңінде 95 – 100 г, екінші кезеңінде 85 – 90 г сәйкес келеді.[7]
Жоспарланған тәуліктік орташа өсімнің мөлшері жоғары болған сайын,
құрғақ заттағы энергия соғұрлым жоғары, клечаткасы аз болуы керек.
Рациондағы клечатканың оптимальды мөлшері азықтың құрғақ затының 6
пайызынан аспауы керек.
Етті қажетті салмаққа (кондицияға) дейін азықтандырған кезде рационның
3 типі қолданылады: концентратты – картопты, концентратты – тамыртүйнекті
және концентратты.
Концентратты – картопты типті рационның құрамы: концентраттар 60 – 75
пайыз; картоп 15 – 20 пайыз, шөп ұны 5 – 10 пайыз, жануар текті азықтар 5 –
10 пайыз.
Бордақыланатын торайларды витаминдермен және микроэлементтермен
қамтамасыз ету үшін рационға арнайы қоспалар (премикстер) қосады (1 кг
азықтың құрғақ затына 10 г), сонымен қатар шошқалардың бұл заттарға
мұқтаждығын өтеу үшін белокты – витаминді және блокты – витаминді –
минералды қоспаларды қажетті мөлшерде қосады. Рационда лизин жетіспеген
жағдайда оған қажеттілікті толықтай өтейтін мөлшерде лизиннің азықтық
концентратын қосады.
Бордақылау кезінде ылғалдылығы 60 – 70 пайыз азық қоспасымен
азықтандырған жөн. Сапасы төмен азықты және тағамдық қалдықтарды термиялық
өңдеуден өткізу керек. Азық сіңімділігі және ет сапасын жоғарылату
азықтандырудың аралас жүйесін қолдану арқылы іске асады (бордақылаудың
алғашқы жартысында еркін азықтандыру , ал екінші жартысында мөлшерлеп
азықтандыру).
Шошқаларда, әсіресе бордақылау кезінде каннибализм жиі байқалады, бұл
кезде шошқалар бір – бірінің құйрығын және құлағын тістеп, әртүрлі
жарақаттар түсіреді. Каннабализм жас төл арасында стрестік жағдайларда жиі
кездеседі, бұл жағдай орналасу ауданының жетіспеуінен, топтаудан, қолайсыз
микроклиматтан, толық ұқұнды азықтандырмаудан және басқа да олардың
агрессивтігін жоғарылататын факторлардан туындайды.
Қоралар бордақы шошқалардан босаған соң мұқият түрде механикалық
тазаланып, дезинфекцияланады. Қораға келесі малды 5 – 7 күннен кейін
кіргізуге болады.[4]

1.2 Азықтардың толық құндылығы.

Шошқа бордақылауға қойылатын негізгі талап – қысқа уақытта азық шығынын
аз жұмсап, жоғары салмақ алу болып табылады.
Бордақылау техникасы топтағы мал басына, шошқа қорада азықты қалай
даярлап, қалай таратуға, азықтандыру орны мен қанша азықтандыруға, азық
түріне және шошқалар тұрған қораны тазалау тәсіліне байланысты келеді.
Азық түрі. Берілетін азықтың суықтығы оны даярлауға және басып беруге
ыңғайлы. Әйтсе де ылғалдылығы 70% - дан аспау керек.
Азықтандыру жиілігі. Бордақыдағы шошқаны күнделікті бір уақытта
азықтандару қажет. Азықтандыру жиілігі бордақылаудағы малдың тірілей
салмағына байланысты. Енесінен ажыратылған торайлар мен бордақылаудағы жас
шошқа күніне 3 уақыт, бордақылауда тұрғандары тәулігіне 2 уақыт салмағы 50
кг болғанда 2 уақыт азықтандырылуы тиіс.
Азықтандырудың төмендегідей нормасы ұсынылады (1 – кесте).
1 – кесте. Азықтандыру нормасы
Мал тобы Азықтандару шамасы
(астаудан ұзындығы 1 басқа см)
Торайлар 2 – 3 айлық 20
3, 4, 5айлық торайлар 25
Тірілей салмағы 100 кг – ға жеткен 30
4,5 айлық шошқалар
Тірілей салмағы 100 кг – нан артық 35
шошқалар

Шошқаларға арналған сайдың тереңдігі 4 м аспау керек. Шошқа өндірісінде
бордақылаудың мынандай түрлері бар: етке бордақылау, беконды бордақылау
және май үшін бордақылау.[10]
Ет үшін бордақылау республиканың барлық жерінде кеңінен таралған
бордақылау түрі болып табылады. Осы бордақылауға жақсы жетілген оң енесінен
ажыратылған торайлар 2,5 айлығынан бастап қойылады.
Бордақылау шошқалардың тірілей салмағы 95 – 100 кг жеткенде аяқталады.
Дұрыс азықтандырылғанда осы салмаққа шошқалар 7,0 – 7,5 айлығында жетеді.
Бордақылау қарқыны күніне 500 – 600 г қосымша салмақ алып, оған кеткен азық
шығыны 4,5 – 5 азық өлшемі болуы керек. Бордақылауға қойылған шошқаларды
толық рационды азықтармен нормаға сәйкес азықтандру керек. (2 – кесте).
Рациондағы 1 азық өлшемінде 120 – 115 г қорытылатын протеин болса (
тірілей салмағы 45 – 50 кг) және бордақылаудың екінші кезеңінде 100 – 90 г
болуы тиіс.
Рационда протеин мен амин қышқылдары жетіспесе, бордақылаудың бірінші
кезеңінде жемнің 10 – 15% мөлшеріне бұршақ араластыру, сонымен бірге көк
сүт, балық, ет – сүйек ұны мен азықтық ашытқыларды қосу жолымен
толықтырады. Ал 3 – 5% витаминді шөп ұны малдың каротинге қажеттілігін
өтейді.
Жаз айларында бордақылаудағы шошқаларға ылғалы мол бұршақ тұқымдастар
шөбі беріледі. Оны рацион қоректілігінің 15 – 20 пайызындай етіп қосу
керек.
2 – кесте. Бордақылаудағы жас шошқалардың қоректік заттарға деген
қажеттілігі мен нормасы
(тәулігіне 1 басқа)
Көрсеткішткер Ай шамасы
2-3 3-4 4-5 5-6 6-7 7-8
Тірілей 12-25 25-37 37-53 53-70 70-88 88-100
салмағы, г
Азық өлшемі 1,58 1,92 2,35 2,80 3,3 3,8
Қорытылатын 190 221 259 294 330 342
протеин, г
Алмасу 17,0 21,2 26,0 29,0 37,6 39,0
энергиясы, МДж
Амин
қышқылдары:
лизин, г 12,14 13,28 15,52 16,46 17,60 18,24
метионин-цистин8,91 9,75 9,90 11,21 12,58 13,04
, г
Триптофан, г 2,10 2,30 2,76 3,13 3,16 3,28
Клечатка, г 95 115 164 196 264 304

2 – кесте жалғасы.
Минералды
заттар:
Ас тұзы 16 19 22 27 33 35
Кальций 10 12 14 16 19 20
фосфор 8 9 10 12 14 16
Витаминдер:
Каротин, мг 5 7 8 15 15 15
Д2 витамині ИӨ 355 432 470 560 660 760
Рибофлавин, мг 3,8 4,6 4,2 5,04 5,9 6,8
Протеин қышқылы15,8 19,2 21,2 25,2 29,7 34,2
Никотин қышқылы19 23 23,5 28 33 38
В12 витамині, 15,8 19,2 23,5 28 33 38
мкг
Темір, мг 107 120 139 156 180 200
Мыс, г 14 14 19 22 27 29
Мырыш, г 75 76 92 106 120 140
Марганец, г 54 60 74 82 100 110
Кобальт, г 1,4 1,6 1,9 2,2 2,4 2,8
Йод, г 0,3 0,3 0,4 0,4 0,5 0,6

Ет үшін жеммен бордақылау. Астық және оның қалдықтары шошқаның
биологиялық қажеттіліктерін толық өтейді. Қазақстанның көп аймақтары
астықтан мол өнім алады, оларды өндіру жоғары механикаландарылған,
сондықтан 1 азық өлшемінің құны (шөпті есептемегенде) өте арзан.[1]
Дәнді азықтардың шошқа үшін рациондағы қоректік заттардың сіңірілуіне,
азық қуатының артуына әсерібар. Дегенмен дәнді азықтарды үнемі бере беруге
болмайды, ол азықтың қуаттылығын арттырғанымен басқа қажетті қоектік
заттарды алмастыра алмайды.
Дәнді азықтар құрама жем даярлайтын зауыттарда құрама жем құрамына
енгізіп, шаруашылықтардан алынған рецептер бойынша жасалады.
3 – кестеде құрама жем рецептісі келтірілген. Тәулігіне бір басқа
керекті құрама жем мынандай:
Тірілей салмағы Азық мөлшері
15 – 20 кг - 1,3 – 1,5 кг
25 – 40 кг - 1,8-2,2 кг
40 – 60 кг - 2,5 – 2,8 кг
60 – 80 кг - 3 – 3,2 кг
80 – 100 кг - 3,3 – 3,6 кг
Осылай азықтандырғанда бордақылаудың алғашқы екі айында тәулігіне 500 –
550 г, одан кейін 700 – 800 г қосымша салмақ қосады, 6 – 7 айда торайлардың
тірілей салмағы 100 кг – ға жетеді.
3 – кесте. Ет үшін бордақылау кезіндегі құрама жемнің қоректілігі мен
құрамы, салмағына қарай %
Азық құрамы Тірілей салмағы 50 кг –50 килограмнан 100кг –
ға дейін ға дейін
1 2 3
Арпа (жүгері) 82,7 86,4
Күнбағыс шроты 8,0 8,0
Шөп ұны 3,0 3,0
Балық ұны 5,0 -
Бор 0,8 1,1
Сүйек ұны - 1,0
Микроэлементтер мен ас 0,5 0,5
тұзы
1 кг құрамында:
Азық өлшемі 1,13 1,15
Қорытылатын протеин, г 120 100
Лизин, г 7,4 5,25
Метионин, г 3,2 2,5
Цистин, г 2,0 2,2
Триптофан, г 2,1 1,9
Клечатка, г 54,0 57,0
Кальций, г 8,0 8,0
Фосфор, г 5,4 5,6
Каротин, г 24,0 24,0
В2 витамині, мг 1,8 1,5
В3 витмаині, мг 7,8 7,4

3 – кесте жалғасы.
В5 витмаині, мг 43,0 41,0

1 гр құрам жемге 15 – 20 мг антибиотиктер, 50мкг В12 азықтық витамині
және қыста - 500 ИӨ Д2 витамині беріледі.
Бекон үшін картоп - жеммен бордақылау. Ет үшін бордақылау кезінде
картопты рационның 35 – 50 % қуаттылығына дейін беруге болады. Бұл кезде
шошқалар жеммен бордақыланғанға қарағанда салмақты аз қосады. Шошқаларды
картоп – жеммен азықтандыруға негізгі қойылатын талап – рационды барлық
керекті заттармен (қуат, протеин, амин қышқылдары, минералдық заттар мен
витаминдер) толық қамтамасыз етілуі керек.
Картопта белок аз болғандықтан, оны көп мөлшерде берсе, рационға
қосымша белогы аз болғандықтан, оны көп мөлшерде берсе, рационға қосымша
белогы көп азықтар: бұршақ, күнжара, мал өнімдері қалдықтарынан дайындалған
азықтар қосылады.
Рационды минералдық заттармен толықтыру үшін (картоп – жеммен
бордақылау) ас тұзын, бор, сүйек ұнын, ди – үшкальцийфосфат, сонымен бірге
микроэлементтер нормасын пайдалану керек.
Малдың витаминге деген қажеттілігін болдырмас үшін оларға шөп ұнын, жаз
кезінде – көк балауса беру керек.
Қарқынды бордақылау кезінде торайларға салмағы 40кг болғанда тәулігіне
1 – 1,5 кг – ға дейін (20 – 25% энергиялық қуаты бойынша), ал салмағы 50 кг-
нан 100 кг – ға дейінгі шошқаларға – 2,5 - 5 кг –ға (30 – 45%) дейін
картоп беріледі.
Шошқаларға картопты піскен және уатылған күйінде жеммен қосып беру
керек. Шикі картопты шошқалар піскен картопқа қарағанда 15 – 20% кем жейді.
Картоппен шошқаларды көп дегенде тәулігіне 3 рет азықтандыру керек.[1]

4 – кесте. Шошқаларды етке бордақылау рационы

Азықтар Тірілей салмағы, кг
15 - 25 25 - 37 37 - 53 53 – 70 70 - 88 88 - 100
300-400 350-450 450-550 550-600 600-650 650-700
Астық қоспасы,0,85 0,85 0,9 0,85 0,8 1,9
кг
Бұршақ, кг - 0,10 0,2 0,20 0,3 0,2

4 – кесте жалғасы.

Кендір 0,10 0,20 0,2 0,3 0,3 0,30
күнжарасы, кг
Картоп, кг 1,0 1,5 2,5 3,5 5,0 3,0
Шөп ұны, кг 0,05 0,10 0,1 0,2 0,2 0,1
Балық ұны, кг 0,15 0,10 0,07 0,05 0,05 -
Бор, г - 10 15 17 18 18
Сүйек ұны, г - - 5 10 14 23
Ас тұзы, г 16 19 22 27 33 35
В12 витаминді 0,5 0,7 - - - -
азық қоспасы,
г
Д2 витаминді 360 432 540 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.