Гипофиз және эпифиз



1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
2.1. Гипоталамус
2.2. Гипофиз
2.3. Эпифиз
2.4. Қалқанша без
3. Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Жүйке жүйесі жануарлар мен адам организмдегі органдар мен жүйелер әрекетін біріктіретін және организмнің тіршілік әрекетінің сыртқы ортамен үздіксіз қарым-қатынасын қамтамасыз ететін жүйке ұлпасы мен глеяның жиынтығы. Жүйке жүйесі ішкі және сыртқы тітіркендіргіш әсерін қабылдайды, талдайды, өңдейді,организм қызметін реттеп үйлестіреді.Бұның негізгі бөлігі - аса қозғыш және қозуды тез өткізетін өсінділері бар жүйке жасышасы (нейрон). Жүйке жүйесі филогенез процесінде күрделі өзгеріске ұшыраған.
Жануарлар организміндегі барлық мүшелер мен мүшелер жүйелері қызметтерінің өзара үйлесімді реттелуі гуморальды реттелу мен оны өз кезегіңде басқарып, бақылап отыратын жүйкелік (нервтік) реттелудің тығыз қызметтік байланысы нәтижесінде іс жүзіне асады. Сондықтан, мүшелер жүйелері қызметтерінің жүйкелік және гуморальды реттелулерінің тығыз байланыста іс жүзіне асуын нейрогуморальды реттелу, ал тығыз қызметтік байланыстағы осы екеуінің біртұтас жүйесін нейроэндокринді жүйе — деп атайды.
Гипоталамус
Гипоталамус (һуроtаlаmus) жануарлар организмдеріндегі эндокриндік қызметті реттейтін эндокринді бездер жүйесінің жоғарғыда, негізгі орталық мүшесі. Ол ми орталығы ретінде, вегетативті жүйке жүйесінің симпатикалық және парасимпатикалық бөліктерінің жүйкелік және эндокриндік реттеулерін біріктіріп, нейроэндокринді жүйеге айналдырады. Гипоталамус аралық мидың төмпек-асты аумағын, үшінші ми қарыншасының төменгі қабырғасы мен түбін құрайды. Гипоталамусты басқа эндокринді бездер қызметтерін реттеуге қажет нейрогормондар бөлетін көп өсінділі жүйке торшалары — мультиполярлы нейроциттер қүрайды. Аталған нейроциттер гипоталамуста сұр заттық орталықтарды (ядролар) жасайды. Гипоталамустың сұр заттық орталықтары алдыңғы, ортаңғы және артқы бөлімдерге бөлінеді. Аталған ядролар нейроциттері биологиялық тұрғыдан тым белсенді және жүйке жүйесі медиаторларымен салыстырғанда, алыстан және ұзақ уақыт әсер етуге бейімделген нейрогормондар бөледі.
Гипофиз
Гипофиз (һурорһуsis) жануарлар организміндегі көптеген эндокринді бездер қызметтерін реттеуге қажет гормондар бөлетін ішкі секреция бездер жүйесінің орталық мүшесі. Ол аралық мидың құрамына кіріп, гипоталамуспен жалғасып жатады. Гипофиз безді гипофизден немесе аденогипофизден және нейрогипофизден құралған. Аденогипофиздің өзі алдыңғы, аралық және төмпектік (туберальды) бөліктерден тұрады.
Аденогипофиз біріншілік ауыз қуысы төбесі шұңқырын, яғни гипофиз қалтасын астарлайтын эктодермалық эпителийден, ал нейрогипофиз ми қалтасынан
1.Жануарлар биохимиясы. Оқу құралы. Қайырханов К.- Алматы 2004, 237б
2.АсамбаеваЛ.К.
Биологиялық химия : Ңдістемелік нђсқау / Л. К. Асамбаева ; М. Ңуезов атындаѓы ОҚМУ. - Шымкент : ОҚМУ, 2005. - 44 с
3. Чечеткин А.В.и др. Биохимия животных –М.; 1982.
4.Малахов А.Г. Вишняков С. И. Биохимия сельскохозяйственных животных. М.; 1984.
5.Сейтов З.С.Биологиялық химия – Алматы Қайнар 1993.

Пән: Биология
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:   
Жоспар
1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
2.1. Гипоталамус
2.2. Гипофиз
2.3. Эпифиз
2.4. Қалқанша без
3. Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Жүйке жүйесі жануарлар мен адам организмдегі органдар мен жүйелер әрекетін біріктіретін және организмнің тіршілік әрекетінің сыртқы ортамен үздіксіз қарым-қатынасын қамтамасыз ететін жүйке ұлпасы мен глеяның жиынтығы. Жүйке жүйесі ішкі және сыртқы тітіркендіргіш әсерін қабылдайды, талдайды, өңдейді,организм қызметін реттеп үйлестіреді.Бұның негізгі бөлігі - аса қозғыш және қозуды тез өткізетін өсінділері бар жүйке жасышасы (нейрон). Жүйке жүйесі филогенез процесінде күрделі өзгеріске ұшыраған.
Жануарлар организміндегі барлық мүшелер мен мүшелер жүйелері қызметтерінің өзара үйлесімді реттелуі гуморальды реттелу мен оны өз кезегіңде басқарып, бақылап отыратын жүйкелік (нервтік) реттелудің тығыз қызметтік байланысы нәтижесінде іс жүзіне асады. Сондықтан, мүшелер жүйелері қызметтерінің жүйкелік және гуморальды реттелулерінің тығыз байланыста іс жүзіне асуын нейрогуморальды реттелу, ал тығыз қызметтік байланыстағы осы екеуінің біртұтас жүйесін нейроэндокринді жүйе -- деп атайды.
Гипоталамус
Гипоталамус (һуроtаlаmus) жануарлар организмдеріндегі эндокриндік қызметті реттейтін эндокринді бездер жүйесінің жоғарғыда, негізгі орталық мүшесі. Ол ми орталығы ретінде, вегетативті жүйке жүйесінің симпатикалық және парасимпатикалық бөліктерінің жүйкелік және эндокриндік реттеулерін біріктіріп, нейроэндокринді жүйеге айналдырады. Гипоталамус аралық мидың төмпек-асты аумағын, үшінші ми қарыншасының төменгі қабырғасы мен түбін құрайды. Гипоталамусты басқа эндокринді бездер қызметтерін реттеуге қажет нейрогормондар бөлетін көп өсінділі жүйке торшалары -- мультиполярлы нейроциттер қүрайды. Аталған нейроциттер гипоталамуста сұр заттық орталықтарды (ядролар) жасайды. Гипоталамустың сұр заттық орталықтары алдыңғы, ортаңғы және артқы бөлімдерге бөлінеді. Аталған ядролар нейроциттері биологиялық тұрғыдан тым белсенді және жүйке жүйесі медиаторларымен салыстырғанда, алыстан және ұзақ уақыт әсер етуге бейімделген нейрогормондар бөледі.
Гипофиз
Гипофиз (һурорһуsis) жануарлар организміндегі көптеген эндокринді бездер қызметтерін реттеуге қажет гормондар бөлетін ішкі секреция бездер жүйесінің орталық мүшесі. Ол аралық мидың құрамына кіріп, гипоталамуспен жалғасып жатады. Гипофиз безді гипофизден немесе аденогипофизден және нейрогипофизден құралған. Аденогипофиздің өзі алдыңғы, аралық және төмпектік (туберальды) бөліктерден тұрады.
Аденогипофиз біріншілік ауыз қуысы төбесі шұңқырын, яғни гипофиз қалтасын астарлайтын эктодермалық эпителийден, ал нейрогипофиз ми қалтасынан дамып жетілетін жүйкелік глиядан дамиды. Гипофиз бассүйек сынаша сүйегінің түрік ершігі шұңқырында орналасып, жүйке жүйесі мен эндокринді бездер жүйесінің қызметтік байланысын қамтамасыз етеді.
Аденогипофиздің алдыңғы бөлігінің паренхимасы эпителий торшалары (аденоциттер, эндокриноциттер) құрайтын бағандар тармақтарынан түзілген. Аденоциттер бағандары қойнауша қан капиллярлары қабырғаларына тығыз жанасып жатады. Тым жұқа дәнекер ұлпалық без стромасы нашар жетілген. Сондықтан, аденоциттер бағаңдары тармақтарын бір-бірінен қойнауша қан капиллярлары ғана ажыратып тұрады. Торшалар бағандарын үш түрлі аденоциттер құрайды. Бағандардың шеткі жағындағы эпителий торшалары цитоплазмасында түрлі бояулармен боялатын дәншелері болады. Оларды хромофилді аденоциттер -- деп атайды. Ал бағаңдардың орта шеніндегі эндокриноциттер тым солғын боялады. Оларды хромофобты аденоциттер -- дейді. Цитоплазмасыңдағы дәншелері қышқылдық бояулармен қызыл түске боялатын хромофилді эндокриноциттерді ацидофилді аденоциттер, ал негіздік бояулармен көкшіл түске боялатын хромофилді торшаларды базофилді аденоциттер -- деп атайды.
Мөлшері кішірек келген, солғын боялған хромофобты аденоциттер алдыңғы бөліктің барлық эндокриноциттерінің шамамен 60% -ын құрайды. Олар жас камбиальды торшалар. Хромофобты аденоциттерден ацидофилді және базофилді аденоциттер өсіп жетіледі.
Эпифиз
Эпифиз (ерірһуsіs) үлкен ми сыңарлары мен мишықтың аралығында, аралық ми төбесінің артқы жағында орналасып, аралық мидың эпиталамус құрамына кіретін, пішіні шырша бүрі тәрізді тақ без. Ол оң және сол көру төмпектері мен төрттөмпек аралығындағы сайға жүгеншік арқылы жалғасып, көру төмпектерімен оң және сол аяқшалары арқылы байланысады. Эпифиз үшінші ми қарыншасының артқы қабырғасынан дамып жетіледі. Оның паренхимасы эмбриондық кезенде эктодермалық жүйкелік глиядан, стромасы мезенхимадан дамиды. Құрылысы жағынан эпифиз паренхималы мүше.
Эпифиз сыртынан жұмсақ ми қабығымен және оның астындағы дәнекер ұлпалық қапшықпен қапталған. Қапшықтан дәнекер ұлпалық перделіктер бездің ішіне қарай тарала еніп, оның паренхимасын бөлікшелерге бөледі. Борпылдақ дәнекер ұлпасынан құралған қапшықпен перделіктер эпифиз стромасын түзеді. Строма арқылы қан және лимфа тамырлары өтеді. Бөлікшелер паренхимасы инкреттер бөлетін торшалар пинеалоциттер және глиопиттер құрайды. Олардың аралықтарында жекеленген лимфоцттер, шырлы торшалар және пигментоциттер кездеседі.

Қалқанша без
Қалқанша без (glandula thyroidеа) көмекейден кеңірдектің басталар (2-4 -інші шеміршек сақиналары) тұсының сыртқы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Гормондардың қасиеті
Гипоталамус-гипофиз- бүйрек үсті бездер жүйесі
Жыныс бездері туралы
Эндокринология. Ішкі секреция бездері
Организм қызметін реттеуде гипоталамо гипофизарлы-бүйрек үсті жүйесінің жастық ерекшеліктері
Эндокриндік жүйенің қызметі
Диффузды эндокриндік жүйе
Эндокринді жүйе
Ішкі секрециялық бездер және олардың маңызы туралы жалпы түсініктеме
Организмдегі гисто-физиологиялық құбылыстарды реттеудегі секреция бездерінің маңызы
Пәндер