Парасат Телеарна қызметкерлерінің деректер қорын жобалау

Нормативтік сілтемелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
Белгілеулер мен қысқартулар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 6
Анықтамалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 7
Кiрiспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1 Аналитикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.1 «ПАРАСАТ» Телеарнасының қысқаша сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.2 Ағымдық программалық жабдық ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 9
2 Жобалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 14
2.1 Ақпараттық жабдықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 14
2.2 Кіріс ақпаратының сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
2.3 Аппараттық жабдықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 19
2.4 Ақпараттық жүйелерді технологиялық жабдықтау ... ... ... ... ... ... ... ... 19
2.5 Есеп кешенін бағдарламалық жабдықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 21
2.5.1 Операциялық жүйені таңдауды негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
2.5.2 Ақпараттық жүйенің деректер қорын негіздеу және таңда ... ... ... ... 22
2.6 Пайдаланушы интерфейсін ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 28
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 29
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30

Жеке кәсіпорындар – қоғамның қазіргі заманғы даму кезеңіндегі қажетті институты. Олар өндіріс процесінің үзіліссіз болуын қамтамасыз етіп отырады.
Кез-келген автоматтандырылған жүйе өзара байланысқан көптеген модульдерден тұратын күрделі аппараттық-программалық кешендерді сипаттайды. Мұндай жағдайда желілік технологиялардың және мәліметтер қорының алатын орны ерекше болып табылады. Жалпы Жүйе көптеген жергілікті және глобальды есептеу желілерінің комплексі түрінде анықталады. Жаңа технологиялардың дұрыс пайдаланылуы бизнес әлеміндегі жетекші орындарға ие болудың алғы шарттарының бірі болып табылады
Курстық жұмыста Парасат Телеарна қызметкерлерінің деректер қорын жобалау мәселесі қарастырылады. Қазіргі таңда қандай да бір сала жұмысын компьютерлік технологиялар жәрдемімен автоматтандыруға арналған көптеген арнайы программалар мен программалық жабдықтар көптеп саналады. Бұл жұмыста жүйені автоматтандыру құралы ретінде мен Delphi визуальды программалау жүйесін алдым. Себебі, Delphi тиімді қосымшаларды, берілгендер қорымен жұмыс істейтін қосымшаларды да, тез және ыңғайлы құру мүмкіндігін береді. Жүйе қолданушы интерфейсін құрудың жетілдірілген мүмкіндіктеріне, қолданбалы есептерді шешуге арналған көптеген функциялар, әдістер мен қасиеттерге ие.
Delphi қосымшаларды тез құру жүйелеріне жатады. Сонымен қатар, бұл жүйеде қазіргі заманғы Microsoft Access және Visual FoxPro сияқты БҚБЖ-дегі мүмкіндіктер толықтай бар. Жүйе қосымшаларды саймандық программалық құралдар көмегімен ыңғайлы құру, берілгендер қорына сұраныстарды визуальды дайындау, сондай-ақ берілгендер қорына SQL-сұраныстары тікелей жазу мүмкіндіктерін береді.
Жұмыстың мақсаты – Borland Delphi программалау ортасында құрылған Парасат Телеарна қызметкерлерінің деректер қорын жобалау және теориялық тұрғыдан негіздеп, оның практикада пайдаланудың тиімділігін көрсету.
Осы программа арқылы Парасат Телеарнасы қызметкерлерінің жұмысын жеңілдетуге, олардың жұмыс сапасын арттырып, жұмыс өнімділігін көтеруге болады.
Мұнда халыққа қызмет көрсету түрлері, оларға қойылатын талаптар мен шарттар және т.б. көптеген мәліметтерді енгiзiп отыру және алу мүмкіндіктері бар.

1 А. Я. Архангельский. Работа с локальными базами данных в Delphi 7. – М.: 2000
2 А. Я. Архангельский. Приемы программирования в Delphi , – М.: Бином-Пресс, 2004
3 В. Гофман, А. Хомоненко. Delphi 7. – СПб., 2001
4 А. Я. Архангельский. 100 компонентов общего назначения библиотеки Delphi 7. – М., 2000
5 О. Камардинов, Х. Жантелі. Delphi 5-6. – Шымкент, 2002
6 Владимир Гофман. Работа с базами данных в Delphi. – СПб.: БХВ-Петербург, 2002г.
7 Культин Н. Самоучитель в Delphi. – СПб., 1999
8 Никита Культин. Delphi в задачах и примерах. – СПб., 2003
9 Бобровский С. Delphi-5. Учебный курс. – Москва, 2000.
10 Епанешиков А. М. Программирование в среде Delphi.
11 Веселов Е., Голованов М. Создание компонентов в среде Delphi. – СПб.: 2004
12 Фленов М. Библия Delphi. – СПб.: БХВ-Петербург,2004
13 Суворов К. А. Черемных М. Н. Справочник Delphi. Базовые классы. – СПб.: БХВ-Петербург, 2003
14 Анатолий Хомоненко, Владимир Гофман. Самоучитель Delphi. – СПб.: БХВ-Петербург, 2003
15 Елманова Н. З., Трепалин С. В., Тенцер А. Delphi и технология. – СПб.: БХВ-Петербург, 2003
16 Фаронов В. В. Delphi. Программирование на языке высокого уровня: Учебник для вузов. – СПб., 2003

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Аннотация

Курстық жұмыс тақырыбы: Парасат Телеарна қызметкерлерінің деректер
қорын жобалау.
Көптеген сервистік қызмет көрсететін кәсіпорындардағы жұмыстарды
компьютерлік және ақпараттық жүйелендіру өзекті мәселелердің бірі болып
табылады. Курстық жұмыста құрылған бағдарламалық жабдық Парасат Телеарна
қызметкерінің жұмысын автоматтандыру арқылы физикалық тұлғалармен барлық
жұмыс түрін жүргізуге, сонымен қатар жургізілген жұмыстарды ыңғайлы
интерфейсте енгізуге, түзетулер жасауға, қажет мәліметті іздеуге,
тізімдерді әртүрлі критериймен сұрыптауға мүмкіндік береді.
Автоматтандырылған жұмыс орнының деректер қоры Microsoft Access
деректер қорын басқару жүйесінде, онымен жұмыс жүргізу қосымшасы Delphi
визуалды бағдарламалау ортасында орындалған.

Мазмұны

Нормативтік 5
сілтемелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..
Белгілеулер мен қысқартулар 6
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Анықтамалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
Кiрiспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1 Аналитикалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.1 ПАРАСАТ Телеарнасының қысқаша 9
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Ағымдық программалық 9
жабдық ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2 Жобалық бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 14
2.1 Ақпараттық жабдықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 14
2.2 Кіріс ақпаратының сипаттамасы 14
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3 Аппараттық жабдықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 19
2.4 Ақпараттық жүйелерді технологиялық жабдықтау ... ... ... ... ... ... ... ... 19
2.5 Есеп кешенін бағдарламалық жабдықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 21
2.5.1 Операциялық жүйені таңдауды негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
2.5.2 Ақпараттық жүйенің деректер қорын негіздеу және 22
таңда ... ... ... ...
2.6 Пайдаланушы интерфейсін ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 28
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 29

Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30

Нормативті сілтемелер

Бұл курстық жұмыста келесі нормативті сілтемелер қолданылды:

СТРК 34.006 – 2002 – Ақпараттық технология мәліметтер қоры негізгі
терминдер және анықтамалар;
СТРК 34.007 – 2002 – Ақпараттық технология мәліметтер қоры негізгі
терминдер және анықтамалар. Телекоммуникациялық желілер;
МЕСТ UCO 8790 – 95 - Ақпаратты өңдеу жүйесі. Есептеуіш жүйелердің
конфигурация сұлбасы, шартты белгілері және символдары;
МЕСТ 28195 – 99 Бағдарламалық құралдардың сапа бағасы.
Белгілеулер мен қысқартулар

Бұл курстық жұмыста келесі белгілеулер мен қысқартулар қолданылды:

АБЖ – автоматтандырылған банктік жүйелер
АЖО – автоматтандырылған жұмыс орны
АҚ – акционерлік қоғам
БҚ – берілгендер қоры
БҚБЖ – берілгендер қорын басқару жүйелері
ҚБ – қолданбалы бағдарламалар
МЭӨЖ – Мәліметтерді электронды өңдеу жүйесі
ОАЖ – Офисті автоматтау жүйесі
ОББ – объектті бағдарлы бағдарламалау
ШҚҚЖ – Шешімді қабылдауды қолдау жүйесі

Анықтамалар

Бұл курстық жұмыста келесі анықтамалар қолданылды:

Ақпараттық технологиялар – бұл өндірістік үрдістер және бағдарламалы
техникалық құралы, технологиялық шынжырларға біріктірілген, ақпараттық
ресурстарды қолдану үдерістерінің еңбек көлемділігін кеміту мақсатында
ақпаратты бейнелеуді және таратуды, сақтауды, өңдеуді, жинауды
қамтамасыздандыратын және олардың жылдамдығы мен сенімділігін жоғарылататын
әдістердің жиынтығы.

Операциялық жүйе дегеніміз – ақпаратты өңдеу процесін басқаруды және
қолданушы мен ақпараттық құралдар арасында байланыс орнатуды қамтамасыз
ететін бағдарламалар жиынтығы.

Қолданбалы бағдарламалық жабдықтау - әртүрлі ақпаратты өңдеуді
автоматтандыру үшін және ғылым мен техникадағы есептеулерді орындау үшін
әртүрлі негіздегі бағдарламалар жиынтығы.

Жүйе – бұл қызметі нақты пайдалы нәтиже алуға бағытталған өзара және
сыртқы ортамен байланысқан элементтер жиыны.

Экономикалық ақпараттық жүйе – ақпаратты өңдеу және басқару шешімдерін
қабылдау процесіне қатысатын мамандардың, әдістердің, құралдардың,
экономикалық обьектілердің тіке және кері экономикалық байланыстарының ішкі
және сыртқы ағымдарының жиыны.

Басқарушылық ақпарат – материалдық игіліктерді өндіру, тарату және
пайдалану процестеріне қызмет көрсетіп, экономика салаларын басқарудың
ұйымдастырушылық мәселелерін шешуді қамтамасыз ететін ақпарат.

Алгоритм – берілген ағымдық мәліметтерден ізделінді нәтиже алып келетін,
есептеу процесін анықтайтын нақты ережелер.

Утилиттер – операциялық жүйе мүмкіндіктерін қамтамасыз етуші көмекші
бағдарламалар.

Кіріспе

Жеке кәсіпорындар – қоғамның қазіргі заманғы даму кезеңіндегі қажетті
институты. Олар өндіріс процесінің үзіліссіз болуын қамтамасыз етіп
отырады.
Кез-келген автоматтандырылған жүйе өзара байланысқан көптеген
модульдерден тұратын күрделі аппараттық-программалық кешендерді сипаттайды.
Мұндай жағдайда желілік технологиялардың және мәліметтер қорының алатын
орны ерекше болып табылады. Жалпы Жүйе көптеген жергілікті және глобальды
есептеу желілерінің комплексі түрінде анықталады. Жаңа технологиялардың
дұрыс пайдаланылуы бизнес әлеміндегі жетекші орындарға ие болудың алғы
шарттарының бірі болып табылады
Курстық жұмыста Парасат Телеарна қызметкерлерінің деректер қорын
жобалау мәселесі қарастырылады. Қазіргі таңда қандай да бір сала жұмысын
компьютерлік технологиялар жәрдемімен автоматтандыруға арналған көптеген
арнайы программалар мен программалық жабдықтар көптеп саналады. Бұл жұмыста
жүйені автоматтандыру құралы ретінде мен Delphi визуальды программалау
жүйесін алдым. Себебі, Delphi тиімді қосымшаларды, берілгендер қорымен
жұмыс істейтін қосымшаларды да, тез және ыңғайлы құру мүмкіндігін береді.
Жүйе қолданушы интерфейсін құрудың жетілдірілген мүмкіндіктеріне,
қолданбалы есептерді шешуге арналған көптеген функциялар, әдістер мен
қасиеттерге ие.
Delphi қосымшаларды тез құру жүйелеріне жатады. Сонымен қатар, бұл
жүйеде қазіргі заманғы Microsoft Access және Visual FoxPro сияқты БҚБЖ-дегі
мүмкіндіктер толықтай бар. Жүйе қосымшаларды саймандық программалық
құралдар көмегімен ыңғайлы құру, берілгендер қорына сұраныстарды визуальды
дайындау, сондай-ақ берілгендер қорына SQL-сұраныстары тікелей жазу
мүмкіндіктерін береді.
Жұмыстың мақсаты – Borland Delphi программалау ортасында құрылған
Парасат Телеарна қызметкерлерінің деректер қорын жобалау және теориялық
тұрғыдан негіздеп, оның практикада пайдаланудың тиімділігін көрсету.
Осы программа арқылы Парасат Телеарнасы қызметкерлерінің жұмысын
жеңілдетуге, олардың жұмыс сапасын арттырып, жұмыс өнімділігін көтеруге
болады.
Мұнда халыққа қызмет көрсету түрлері, оларға қойылатын талаптар мен
шарттар және т.б. көптеген мәліметтерді енгiзiп отыру және алу
мүмкіндіктері бар.
1 Аналитикалық бөлім

Бұл бөлімде Парасат Телеарнасы туралы жалпы мәлімет, оның
қызметтерінің қысқаша сипаттамасы, қазіргі заманғы автоматтандырылған
кәсіпорындар жүйелер жайлы, бұл жүйелерді ақпараттық, программалық
қамтамасыз ету, техникалық жабдықталуы, Delphi визуальды программалау
ортасы және басқа да мәселелер қарастырылған.

1.1 ПАРАСАТ Телеарнасының қысқаша сипаттамасы

Кәсіпорын 2003 жылдан бастап жұмыс істеп келе жатыр. Компанияда 300 ден
астам адам еңбек етеді. Парасат компаниясының еліміздің әрбір облысында
аймақтық бөлімшелері бар.
Компанияның клиенттері шамамен екі жарым миллион жеке және
заңды тұлғалар болып табылады. Парасат - бүгінгі таңда тұрақты және игі
беделі компания. Компания ұлттық ақпараттық инфрақұрылымды жаңғарту
жөнінде белсенді жұмыстар жүргізеді және жаңа технологиялар енгізу мен
телекоммуникациялық қызметтердің аймақтық рыногын қалыптастыруды, бірыңғай
ақпараттық кеңістік құруды және Қазақстанның халықаралық телекоммуникация
рыногындағы ұстанымын арттырды қамтамасыз етеді
Компания техникаларға сервистік қызмет корсетумен қатар, Интернет
желісіне қосу, компьютерлік-бағдарламалық қызмет көрсетумен де айналысады.

1.2 Ағымдық программалық жабдық

Ақпараттық технология саласындағы ең жаңа жетістіктер ақпараттық қор
ұйымдастырудағы жаңа концепцияларға алып келді. Жоғары өндірісте және
экономикалық микропроцессорлардың арқасында ақпаратты – есептегіш ресурстар
менеджерлер, есепшілер, жобалаушылар, ұйымдастырушылар мен инженер, басқа
категориялы қызметкерлердің жұмыс орындарына жақындай түсуде. Жеке
компьютерлер қорында мәліметтерді өңдеу жүйесі жетілдіріліп, жұмыс орындар
автоматтандырылуда.
Жаңа ақпараттық технологиялардың дамуы, жоғары жылдам істейтін және
үлкен еске сақтау қабілеті бар күшті компьютерлердің пайда болуы басқарудың
автоматтандырылған жүйесін жаңа сатыға көтеру міндеттерін қойды. Қазіргі
уақытта түрлі салалардағы адам еңбегіне Pentium 4 компьютері белгілі
жиілігі 2,2 GHz, 1 Гb шұғыл еске сақтау қабілетімен, 80 Gb қатты дискілер –
винчестерлермен енгізілді. Тізбектік технологияның пайда болуы мен
басқарудың автоматтандырылған жүйесінің мүмкіндіктері кеңейді әрі
жетілдірілді. Осы жүйенің жаңа жаңартырылған нұсқалары пайда болды [4].
АЖ-нің тиімділігі оның негізгі қызметтерін нақты орындауымен анықталады.
АЖО келесі қызметтерді атқарады:
а) басқару объектісінің жай-күйі жайындағы ақпаратты сараптау, жинау,
өңдеу;
б) басқаратын ықпалды тудыру, мысалы бағдарлама түрінде;
в) басқаратын ықпалды орындауға өткізу және оның орындалуын
қадағалау;
г) басқару ықпалдарын іске асыру;
д) ақпарат алмасу.
Мысалы үшін АЖ-ге, ол локальды есептеу тізбегі негізіне
негізделгендіктен және электромагниттік алаң әсерінен жұмыс істейтіндіктен
бірканалды талшықты сызықты тұтастай пайдалануға болады, себебі олар мұндай
кедергіден қорғалған. АЖ-ге есептеу технологиясының жағдайлары пайдаланылуы
тиіс, олар жалпы техникалық талаптарды қанағаттандырады.
АЖ үшін, оның құрамына кіретін және нақты міндеттерді шешуге бағытталған
бағдарламалық қамтамасыз ету үлкен роль ойнайды. АЖ–нің бағдарламалық
қамтамасыз етуі барлық қызметтерді орындауға жетерлік болу керек, ол
қызметтер есептегіш техника жағдайларын қолданумен жүзеге асады және АЖ-нің
қызметтік тәртібін өз уақытында автоматтандырылған күйінде орындауға
мүмкіндік беретін талап етілген мәліметтерді өңдеу процесі ұйымдастырылады
[5].
Ол келесі қасиеттерге ие болуы керек толықтай тұтастық, сенімділік,
икемделушілік, модификациялық пен құрылыс модульділігі, пайдалану
тиімділігі. АЖ-нің бағдарламалық қамтамасыз ету құрамына қолданбалы
бағдарламалар қалтасы, мәліметтер негізін басқаратын жүйелер, жүйелік
бағдарламалық қамтамасыз ету. Тағы сол сияқты кіруі тиіс. БҚ АЖ ішінде АЖ-
нің техникалық құрылғыларының диагностикасы және енуші ақпараттың
сенімділгін тексеру болуы қажет. АЖ-нің бағдарламалық қамтуында ақпаратты
енгізгенде және өңдегенде қателіктерден сақтайтын шаралар жүзеге асуы
керек, олар АЖ қызметінің орындалу сапасын қамтамасыз етеді. АЖ-нің жалпы
бағдарламалық қамтуы арнайы бағдарламамен қамту бөліктерін ретке келтіруді
жүзеге жүзеге асыруға мүмкіндік туғызу керек, және АЖ-нің қызмет ету
процесін тоқтатпастан бағдарламалық қамтуды әрі қарай дамыту қажет. Жалпы
алғанда АЖ-нің бағдарламалық қамтуы бірін-бірі өзара жоятын және қайшы
келетін элементтерді өз ішіне енгізбеуге тиіс.
Адам өмірінің барлық саласына компьютерлік техниканың өндірілуі мен
дамуы ақпараттық технологияның өте қатты өркендегенін білдіреді. Қазіргі
уақытта ақпараттық технология мен соған сәйкес анықтамалардың бірқатары
бар. Ең кең көлемде ақпараттық технология ұғымы – бұл ақпараттық жетістік
тудыру, ақпараттық қызметтің түрі, ол адам іс-әрекетінің барлық саласында
қолданылады.
Негізгі қайта өңделетін өнімге ақпарат жатады. Ақпарат термині арқылы
мәліметтердің жиынтығы кейбір жүйенің фактілері мен білімдері, ол
ұйымдасудың құрылымның, осы жүйенің тұтас және жекелеген элементтерінің
жүзеге асу жағдайы ұсынылады. Тар мағынасында ақпраттық технология
мәліметтерді өңдейтін электронды технология, бүкіл әдіс – тәсілдер,
процестер, қажетті техника мен құрылғылар, болып түсініледі. Математтикалық
тәсілдер ақпараттық технологияны жетілдірудің ең өзектсі болып табылады.
Алгоритмдік тәсіл математикалық үлгілермен функционалды тапсырмаларды
шешу әдістерін жүзеге асыру алгоритмін туындатады. Олардың ішіне әдеттегі
тапсырмаларды шешетін стандартты алгоритмдермен жекелеген тапсырмалар үшін
жобаға дайындалатын сирек алгоритмдер енеді. Алгоритмдік тәсіл
бағдарламалық тәсіл негізінде ашылады. Ақпараттық технологияның
бағдарламалық қамтылуы ішіне операциялық жүйелер мен орталар, бағдарламалау
тәсілдері, бағдарламалау тәсілдерінің инструменталды және арнайы түрлері
кіреді.
Ақпараттық технологияның ақпараттық тәсілдеріне ақпарат процестерін
сипаттау, ақпараттық үлгілер, мәліметтер қоры мен банкі, ұйымдастырудың
басқа тәсілдері ақпараттық жиналу және ұсынылу түрлері кіреді.
Әдістемелік тәсілдер өз ішінде әдістемелік материалдарды, стандарттарды,
хаттамаларды, ақпараттық технологияны құрудың алғы шарттары мен құжаттары,
сипаттамаларды қарастырады [6].
Тәжірибеде өте жақсы белгілі, бірақ қиын іске асырылатын мәліметтер қоры
ұғымы бар, ол көлемі жағынан үлкен қойма іспетті онда ұйым бар қажетті
мәліметтерді енгізеді де түрлі қолданатындар осы мәліметтерді қолдана
алады. Барлық мәліметтер сақталатын еске сақтаудың құрылымы бір не бірнеше
жерде орналасуы мүмкін, соңғы жағдайда олар мәліметтерді алмастыру
тәсілдерімен байланысты болуы титіс. Мәліметтерге бағдарламаның қолы жетуі
тиіс.
Шындығында, бүгінгі күні кездесетін көпшілік мәліметтер қоры шектелген
пайдалану ретіне негізделген. Көбіне бір ЭЕМ – ге бірнеше мәліметтік қор
құрылады. Мәліметтік қор жекелеген туыстық функциялардың жүзеге асуына
белгіленген уақытқа сәйкес, оларды біріктіруге болады. Мұндай бірліктер
егер бүкіл жүйедегі тиімділік пен қарқындылықтың көбіне көмек берсе.
Мәліметтік қоры бірге, бір-бірімен өзара байланысты сақталатын
мәліметтер, олар аз ғана көлемде болғанымен олар оптималды түрде бір не
бірнеше қосымшаға кеңінен қолданылады; мәліметтер өздерін пайдаланатын
бағдарламалардан тыс сақталады; жаңа мәлімет қосымшалау немесе бар
мәліметті модификациялау үшін, сондай-ақ мәліметті мәліметтік қордан іздеу
үшін жалпы басқаратын тәсіл қолданылады.
Егер бұл мәліметтік қорлар құрылымы жағынан толықтай тәуелсіз болса,
жүйе мәлімет қорының бірлігін ұстайды. Жүйелерде мәліметті қарапайым
ұйымдастыруда әрбір қосымшада өз жазбаларының қосындысы құрылады.
Мәліметтік қорды тағайындау деген бұл – бір ғана қосынды мәліметті көптеген
мүмкін болған қосымшалар санына қолдану мүмкіншілігі. Осыдан келіп,
мәліметтік қорды ақпараттық қойма есебінде жиі дайындайды, оның қажеттігі
зауыттарда анықталған қызметтерді орындау процесінде туу қажеттігі,
үкіметтік құрылымдармен басқа бір ұйым үшін қажеттілігі шығады. Мұндай
мәліметтік қор тек ақпарат алу мүмкіндігін ғана қамтамасыз етпеуі тиіс,
сондай-ақ оның үнемі жаңарып, аталған ұйымның басқару процесіне қажеттілігі
туу керек, жоспарлау мақсаттары немесе сұрақтарға жауап іздеу үшін
мәліметтік қорда ақпаратты іздеуді жүзеге асырған дұрыс. Мәліметтердің
жиынтығын бірнеше бірлестіктер араларында кедергі бар жоғына қарамай
қолдана алады.
Мәлімет қоры мәліметтердің қалталық өңделуі үшін дайындалады, өңделу
нақты уақытта мәліметтік қорларда өңделудің осы әдістерінің жиынтығы
ескерілген, ал көптеген жжүйелерде мәліметтік қормен терминалдарға қызмет
көрсеті нақты уақытта қалталық мәлімет өңдеуімен бір уақытта жүргізіледі.
Бүгінгі күнде әлемде 133 миллионнан астам компьютерлер бар, олардың 82%
- дан көбі түрлі ақпараттық – есептегіш тізбектерде, кіші локальді
офистердегі тізбектен жаһандық тізбек Internet-ке дейін, біріктірілген.
Тізбектегі компьютерлерді біріктіруге арналған бүкіл әлемдік тенденция
бірнеше маңызды себептерге байланысты: мысалы ақпараттық хабарларды тарату
шапшаңдығы қолданушылар арасында ақпарат алмасудың шапшаң мүмкіндігі, жұмыс
орнынан тұрмай-ақ жер шарының кез келген нүктесінен қалаған ақпаратты тез
алу мүмкіншілігі, сондай-ақ түрлі бағдарламалық қамту арқылы жұмыс
істейтін түрлі формалардың өз компьютерлері арасында мәлімет алмастыра
алуы.
Мұндай зор патенциалды мүмкіндіктерді алып жүре алатын есептеуші тізбек
пен сол жаңа потенциаолды бой көтере ақпараттық кешенді басынан өткереді.
Және де өндіріс процесінің айтарлықтай қарқындағы бізге оны практика
жүзінде қолданбауға мүмкіндік бермейді.
Ақпараттық тізбектерді жетілдіре түсу үшін ақпараттық технология жөнінде
негізгі білімі бар мамандар қажет. Аталған бағдарламалық қамтама Спутник
ЖШС-нің сату бөлімі жұмысын автоматтандыру үшін дайындалған. Бағдарламалар
қалтасы тиімді интерфейспен басқаратын қызмет туралы ақпараттық -
анықтамалық жүйесі бар құрылым.
Автоматтандандырылған жұмыс орнын (АЖО) былай анықтауға болады:
Ол ақпараттық қор кешені ақпараттық техникалық ұйымдастыру технологиялық
тәсілдерді жеке және ұжымдық қолдану, мұның бәрі басқарманың кәсіби
қызметтерінің жекелеген қызметтерді орындау үшін бекітілген кешен [7].
АЖО көмегімен маман мәтіндерді өңдеп, ЭЕМ-нің жадында сақталған оларды
жіберіп, хабарламалар алуға, жиналыстарға қатысу, құжаттардың өз архивін
ұйымдастыруға есептеулер кестелік сызықтық түрде дайын ала алуға мүмкіндігі
бар. Әдетте шешімдер қабылдау процесі мен басқаруды жалпылай алғанда ұжым
атқарады. Бірақ АЖО проблемалық жүзеге асуы қажетті, өйткені басқарушы
персонал басқарудың түрлі деңгейі мен жүзеге асатын қызметтің дәрежесіне
сәйкес болуы тиіс. шешім қабылдау үшін ақпарат дайындау шешімнің өзін
табуға және оны жүзеге асыру түрлі экономикалық қызметтерде жалпыға ортақ
болуы мүмкін және де көптеген қызыметтер көпшілік шаруашылықтар үшін
жинақты болып табылады. Бұл басқарудың өзгермелі, иілімді құрылымын құруға
көмектеседі.
АЖО құрастыру негізінде келесі негізгі шарттар кіреді:
1. Соңғы тұтынушыға барынша икемделген, АЖО дағдыларының тәсілдерінің
инструментальдылығын құру, тұтынушының өзін - өзі оқыту деңгейіне
дайындығы.
2. Кейбір білімді түрлендіру, яғни АЖО – ның көмегі арқылы өздігінен
жаңа қызыметтер мен тапсырмаларды шешіп, автоматтандырып, жүйеге жұмыс
істегенде тәжірибе жинақтау.
3. АЖО келеңсіздік бағдарын белгілі тапсырма класын шешуге арнау, ол ДК
– мен жұмыс істейтін мамандарға тән жұмыс режимінің бірлігі мен қанауы
ақпаратты жалпы технологиялық өңдеудегі бірлігі.
4. АЖО мәліметті өңдеу жүиесінің басқа элементтерін мен түиіндестігін
қамтамасыз ететін құрылымның модульділігі, және АЖО қызмет істеуін
тоқтатпай мүмкіндіктерін асыру мен медификациялау.
5. Эргономика яғни тұтынушы үшін жұмыс істеудің тиімді шарттарын құру
және жүиемен байланыстығын достық қарым-қатынасты құру.

2 Жобалық бөлім

2.1 Ақпараттық жабдықтау

Ақпараттық қамтама (жабдықтау) деп ақпаратты кодтау және
классификациялаудың, құжаттаудың унификацияланған жүйелерінің, ақпараттық
ағын схемаларының, сонымен бірге деректер қорын құрудың методологиясының
біртұтас жүйесінің жиынтығы болып табылады [15].
АҚ сыртқы- және ішкі-машиналық болып екіге бөлінеді. Сыртқы машиналық
ақпараттық қамтама адамның есептеуіш техникасы құралдарын қолданбай-ақ
қабылдай алатын формада ақпараттық жүйені функциялау барысында
пайдаланылатын құжаттар жиынтығы болып табылады.
Ішкі машиналық ақпараттық базаға ақпараттық қамтаманың машиналық
тасымалдаушылардағы пайдаланылатын деректер жиынтығы болып табылатын бөлігі
кіреді [16].
Ақпаратпен жұмыс істеу кезіндегі маңызды ұғым – оны классификациялау
болып табылады. Кез келген классификация әрқашан салыстырмалы түрде болады.
Бір объект әртүрлі белгілері немесе критерийлер бойынша жіктелуі мүмкін.
Сыртқы орта жағдайларына байланысты объект түрлі классификациялық топтарға
жатқызылуы мүмкін.
Жалпы белгілер негізіне келесілер жатады: пайда болу орны, өңдеу
сатылары, бейнелеу тәсілдері, тұрақтылық, басқару функциялары. Келесі
классификацияны келтіруге болады [17]:
- кіріс ақпараты бұл – қандай да бір құрылымдық бөлімге келіп түскен
ақпарат;
- шығыс ақпараты бұл – қандай да бір құрылымдық бөлімнен келіп түсетін
ақпарат;
- ішкі ақпарат бұл – объекттің ішінде туындайтын ақпарат;
- біріншілік ақпарат бұл – объекттің әрекет ету процесінде тікелей
туындайтын ақпарат және ол бастапқы сатыда тіркеледі.
- екіншілік ақпарат бұл – біріншілік ақпаратты өңдеу нәтижесінде
алынатын және аралық немесе нәтижелік болатын ақпарат;
- айнымалы ақпарат сандық және сапалық сипаттарды бейнелейді.
- тұрақты ақпарат бұл – өзгермейтін және ұзақ уақыт бойы бірнеше рет
пайдаланылатын ақпарат.

2.2 Кіріс ақпаратының сипаттамасы

Кіріс ақпаратына физикалық тұлғалар туралы мәліметтер және төлем ақы
төлеу туралы мәліметтер жатады. Олардың құрылымы 2.1, 2.2-кестелерде
берілген.

Кесте 2.1
Тіркеу туралы мәліметтер құрылымы

Өрісі Типі Өлшемі
Клиент коды сандық
Фамилиясы символдық 20
Техника түрі символдық 50
Ақауы символдық 50
Күні дата
Мастерлер символдық 50
орындалуы логикалық
Мекен-жайы символдық 50
Телефон (жұмыс), Факс символдық 12
Суммасы денежный
Мерзімі дата

Кіріс ақпараты мәліметтер қоры ретінде тұрақты сақталып тұратын
анықтамалық ақпаратпен байланысады. Бұл байланыс ақпаратты енгізу кезінде
ыңғайлылық тудырады.
Әдетте, реляциялық БҚ өзара байланысқан бірнеше кестелер жиынтығынан
тұрады. Кестелер арасындағы байланысты ұйымдастыруды кестелерді
байланыстыру( біріктіру) деп атайды. Кестелер арасындағы байланысты БҚБЖ
ұсынатын құралдарды пайдаланып БҚ құру кезеңінде немесе қосымшаның
орындалуы кезеңінде орнату мүмкін. Кестелерді байланыстыру үшін байланыс
өрістері пайдаланылады. Байланыс өрістері индексирленген болуы шарт.
Бағыныңқы кестеде негізгі кестемен байланыс үшін индекс беріледі, оны
сыртқы кілт деп атайды. Осы индекс өрістерінің құрамы негізгі кестенің
индексі өрістерінің құрамымен толық немесе жартылай дәлме-дәл түсуі қажет.
Индекстерді қолдану ерекшеліктері байланыстырылатын кестелердің
форматтарына тәуелді болады.
Base кестелері үшін индекстер бір өріс бойынша құрылады және кілт пен
индекстерге бөлу болмайды. Байланысты ұйымдастыру үшін негізі және
бағыныңқы кестелерден типтері дәлме-дәл түсетін, мысалға, бүтін типті,
өрістер бойынша құралған индекстер таңдалады.
Paradox кестелері үшін негізгі кестенің байланыс өрісі ретінде кілттің
өрістері пайдаланылуы керек, ал бағыныңқы кесте үшін - индекс өрістері.
Сонымен қатар, бағыныңқы кестеде кілт анықталған болуы шарт.
Кестелер арасындағы байланыс бағыныңқылық қатынасын анықтайды, мұнда бір
кесте – негізгі, ал екіншісі – бағыныңқы деп аталады. Байланыстың мынадай
түрлері бар:
• бірге -бір;
• бірге -көп;
• көпке-бір;
• көпке-көп.
Бірге-бір қатынасы негізгі кестенің бір жазуына бағыныңқы кестеден бір
жазу сәйкес келетіндігін білдіреді. Мұнда екі жағдай болуы мүмкін:
• негізгі кестенің әрбір жазуына бағыныңқы кестеде жазу бар;
• бағыныңқы кестеде негізгі кестенің жазуына сәйкес келетін жазулар
болмауы мүмкін.
Бірге-бір қатынасы, әдетте, өрістер саны көп болған кестені бірнеше
кестелерге бөлуде қолданылады. Мұнда бірінші кестеде маңызды және көп
қолданылатын өрістер қалып, қалған өрістер басқа кестелерге (кестеге)
ауыстырылады.
Бірге-көп қатынасында негізгі кестенің бір жазуына бағыныңқы кестеде
бірнеше жазулар сәйкес келуі мүмкін(бірде - бір жазу сәйкес келмеуі де
мүмкін). Кестелер арасында байланыс орнатылғаннан соң негізгі кестеде
қандайда бір жазуға жылжығанда бағыныңқы кестеде байланыс өрістері мәндері
негізгі кестенің ағымдық жазуының байланыс өрісінің мәндеріне тең болған
жазуларға автоматты түрде қол жеткізуге болады. Бағыныңқы кестенің
жазуларын осылай таңдап алу фильтрацияға ұқсас.
Көпке-бір қатынасы бірге –көп қатынасынан тек бағыты бойынша
айырмашылық етеді. Көпке –көп қатынасында негізгі кестенің бір жазуына
бағыныңқы кестенің бірнеше жазуы және бағыныңқы кестенің бір жазуына
негізгі кестенің бірнеше жазуы сәйкес келеді. Амалда бұл қатынас сирек
қолданылады, бұған кестелер арасындағы байланыс пен олардың жазулары
арасындағы іс-әрекетті ұйымдастыру қиындығы себеп болады. Бұл қатынаста
негізгі және бағыныңқы кесте түсінігі болмайды.
Берілгендердің реляциялық қоры өзара байланысқан кестелерден тұрады.
Әрбір кесте обьект жайлы бір типтегі мәліметті өз ішіне алады, ал барлық
кестелердің жиынтығы тұтас БҚ құрайды. БҚ құрайтын кестелер қатты дискідегі
бумада орналасады. Кестелер файлдарда сақталады және олар жеке құжаттарға
немесе электрондық кестелерге ұқсас болып келеді, оларды жылжыту және
көшіру тәсілдері әдеттегідей. БҚ кестелерінің жай құжаттардан айырмашылығы
олар көп қолданушылық режимді қолдай алады, яғни оларды бір уақытта бірнеше
қосымша пайдалана алады.
Бір кесте үшін берілгендерді, индекстерді, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.