Экономикалық жүйе туралы



1 Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
2 Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2.1 Экономикалық жүйе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
2.2 Экономикалық жүйенің негізгі түрлері10
3 Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10
4 Пайдаланған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
Қоғамдағы экономикалық қатынас – күрделі ұғым. Бір жағынан, олар адамдардың табиғатқа қатынасын, адамның табиғатпен өзара әрекетпен көрсетеді. Бұл қатынас табиғи ресурстарды рационалдық пайдалану бойынша.
Оларды техника-экономикалық қатынас ретінде белгілеуге болады. Басқа жағынан экономикалық қатынас – бұл қатынас өндірістің факторларына меншік ретінде анықталатын (өндірістік қатынас) адамдар арасындағы қатынас. Бұл әлеуметтік – экономикалық қатынас.
Техника-экономикалық және әлеуметтік экономикалық қатынас экономиканың екі жағынан бірлігін бейнелейді. Бұл бірлік ұйымдастыру – экономикалық қатынаспен бекітілген, яғни барлық экономика мен оның бөлек бөліктерімен ұйымдастыру және басқару жүйесі.
Экономикалық жүйе – бұл қоғамның белгіленген тұтастықты, қоғамның экономикалық құрылымын бейнелеуші өзара байланысты экономикалық элементтер жиынтығы; өндіріс туралы жинақталатын қатынас бірлігі, бөлу, айырбастау мен тұтыну, экономикалық игілік.
Экономикалық жүйеден тыс сипаттамасы экономикалық заңдылықты жүзеге асырушы экономикалық қатынас пен институтты ұдайы жарыққа шығара алмас еді, экономикалық құбылыстар мен процестердің теориялық мәнін түсіну үйлеспеуі мүмкін.
1. Темірбекова А.Б. Экономикалық теория: Оқу құралы. – Алматы: «Экономика», 2008.
2. Әубәкіров Я.Ә., Нәрібаев К.Н., Есқалиев М. Экономикалық теория негіздері.-Алматы:Санат, 1998.
3. Әубәкіров Я.Ә., Байжұмаев Б.Б., Жақыпова Ф.Н., Табеев Т.П. Экономикалық теория. Оқу құралы. –Алматы: Қазақ университеті, 1998.
4. Әпсәләмов Н.Ә., Исабеков Қ., Сұлтанов Ө.С. Экономикалық теория негіздері. Оқу құралы.-Алматы: Ғылым, 1999.
5. Шеденов Ө.Қ., Байжомартов У.С., Жүнісов Б.А., Комягин Б.И. Жалпы экономикалық теория.-Алматы: Ақтөбе, 2002.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті
Ақпараттық - коммуникациялық технологиялар факультеті
Автоматика және электроника кафедрасы

СӨЖ №3

Тақырыбы:

Орындаған: Саянова Диана

АУ- 401
Тексерген:
Готман Л. А.

Семей 2015

Жоспар

1
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...3
2 Негізгі
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...4
2.1 Экономикалық
жүйе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
2.2 Экономикалық жүйенің негізгі түрлері10
3
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ...10
4 Пайдаланған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .11

1 Кіріспе

Қоғамдағы экономикалық қатынас – күрделі ұғым. Бір жағынан, олар
адамдардың табиғатқа қатынасын, адамның табиғатпен өзара әрекетпен
көрсетеді. Бұл қатынас табиғи ресурстарды рационалдық пайдалану бойынша.
Оларды техника-экономикалық қатынас ретінде белгілеуге болады. Басқа
жағынан экономикалық қатынас – бұл қатынас өндірістің факторларына меншік
ретінде анықталатын (өндірістік қатынас) адамдар арасындағы қатынас. Бұл
әлеуметтік – экономикалық қатынас.
Техника-экономикалық және әлеуметтік экономикалық қатынас экономиканың
екі жағынан бірлігін бейнелейді. Бұл бірлік ұйымдастыру – экономикалық
қатынаспен бекітілген, яғни барлық экономика мен оның бөлек бөліктерімен
ұйымдастыру және басқару жүйесі.
Экономикалық жүйе – бұл қоғамның белгіленген тұтастықты, қоғамның
экономикалық құрылымын бейнелеуші өзара байланысты экономикалық элементтер
жиынтығы; өндіріс туралы жинақталатын қатынас бірлігі, бөлу, айырбастау мен
тұтыну, экономикалық игілік.
Экономикалық жүйеден тыс сипаттамасы экономикалық заңдылықты жүзеге
асырушы экономикалық қатынас пен институтты ұдайы жарыққа шығара алмас еді,
экономикалық құбылыстар мен процестердің теориялық мәнін түсіну үйлеспеуі
мүмкін.

2 Негізгі бөлім
2.1 Экономикалық жүйе
Экономикалық ғылым тарихы көрсеткендей экономикалық жүйе топтастырылуы
түрлі белгілер (критерий) негізінде жүргізілуі мүмкін. Бұл көптік негізінде
экономикалық жүйе қасиетінің объективті көптүрлілігі жатады. Бұл
байланыста қазіргі қоғамды үйренуге экономикалық әдебиетте құралған екі
тәсілге көңіл бөлу тұрарлық: бұлар формациялық және өркениетті.
Әрбір елдің экономикалық жүйесі бар. Бұл жүйе бір-біріне тәуелді әр
түрлі компоненттерден тұрады.
Экономикалық жүйе — бұл материалдық, рухани игіліктер мен қызметтерді
өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы байланыстардың ерекше реттелген
жүйесі.
Экономикалық жүйе көп факторлы. Олардың ішінде оның дамуына әсер ететін:
— елдегі шаруашылық шешімдерін қабылдау жөніндегі: шаралар жүйесі;
— меншік құрылымы;
— ақпаратпен және үйлестірумен қамтамасыз ететін механизмдер;
— мақсат қою мен адамдарды еңбекке тарту механизмдері.
Бұл факторлар келесі 3 құрылымға топтастырылады:
Шаруашылық құрылымы — бұл шектеулі ресурстарды қолдануға байланысты
материалды-техникалық база элементтерінің өзара әрекеті.
Әкімшілік (ұйымдық) құрылым — лауазымды тұлғалардың шектеулі шаруашылық
ресурстарды іске жаратуға байланысты заңды түрде құжатталған құқықтары мен
міндеттерінің жиыны.
Ақпараттық құрылым алғашқы екі құрылымның қызметі жайлы алынған
мәліметтерді топтастырады және таратады.
Меншік формасына байланысты аталған құрылымдардың жиынтығы әр түрлі сипатқа
ие болады: патриархалдық, ұсақ тауарлы, мемлекеттік және т.б. Бір елде
бірнеше сипатты бір мезгілде қатар орын алуы мүмкін. Бұл жағдай
экономикалық жүйенің өзінің қарама-қарсы және толқынды қозғалысына әкеледі.
Осылайша, егер елде мемлекеттік сипат күшейе бастаса, ұлттандыру процесі
жүруде деп білеміз. Керісінше, жеке шаруашылықтық сипат алғы кезекке шықса,
орталықтандыру орталықсыздандырумен алмастырылады.
Қазіргі заманғы әлем әрқасысы ұзақ тарихи даму процесінің нәтижесінде
қалыптасқан сан алуан экономикалық жүйелердің болуымен сипатталады. Оларды
қандай да бір критерий негізінде топтастырып, жіктеуге болады. Қоғамның
тарихи даму процесін әр экономист өзінше түсінетін болғандықтан, олардың
таңдап алған критерийлері де біркелкі емес. Әр түрлі көзқарастар негізінде
құрылған экономикалық жүйелерді классификациялаудың кейбіреулерін
қарастыралық.
I. Формациялық көзқарас — Маркстік теорияға тән. Маркс үш мүшелік
классификацияны қорытып шығарды.
Алғашқы (архаистік) құрылыс — алғашқы қауымдық және азиаттық өндіріс
әдістерінен тұрады. Бұл топтағы көңіл аударатын азиаттық өндіріс әдісі.
Оның негізі патриархалдық шаруашылық шегінде қала отырып, рыноктың
көмегінсіз, өзін-өзі қамтамасыз етуіне мүмкіндік беретін үй өнеркәсібі мен
жерге ұжымдық меншікке негізделген шығыстық қауым.
Экономикалық оқшауланған қауымдардың күш-куатын табиғатты ірі көлемде игеру
мен қорғаныстың қажеттігі өз қолына әскери және экономикалық билікті
біріктіріп ұстаған деспоттық мемлекеттердің туындауына әкелді, яғни олар
жерге меншікті тартып алып, рента, қосымша өнімді және т.б. иемденді.
Азиаттық өндіріс әдісі көптеген халықтарға болғанмен, ол ұзақ уақыт бойы
тек Азия елдерінде сақталынып келді (XX ғ. басына дейін). Оның ұзақ
сүруінің себебі — суармалы жер шаруашылығымен айналысатын қауымның
сақталуы.
Формациялық теория негізгі іс жүзіндегі философиялық түсінудің үлкен салымы
болып табылды. Соның көмегімен адамзат тарихы оқиғаның аралас жиынтығы
ретінде емес, оның ішкі даму заңдарымен қисынды жүйесі түрінде алдымызда
жатыр. Сонымен бірге бұл теория кемшіліктер ретінің күшіне қоғамдық
дамудың жан-жақты теориясы ретінде танысуы мүмкін.
II. Өркениеттік көзқарас әлемдік тарихты біртіндеп өркениеті ауысып
отыратын біртұтас планетарлық тарих ретінде зерттеуді ұсынады. Өркениет
сөзі латынның цивилис азаматтық, қоғамдық сөзінен шыққан. Бұл термин
мәдениеттің дәрежесі мен деңгейін бағалау үшін қолданылады (мысалы,
антикалық, азиаттық, европалық).
Бұл теория өз дамуының бастапқы сатысында тұр. Оның басты мәселесі жүйені
құрушы белгілерді іздеу. Кейбір авторлар осындай белгілер ретінде еңбек
өнімділігін жаңа сатыға көтеретін өркениет төңкерістерін қарастыруды
ұсынады.
III. Қоғамның индустриалдық даму деңгейінің критерийлерін қолданатын басқа
жіктеуге сәйкес 3 экономикалық жүйелер бөліп қарастырылады: индустриалдық,
кейінгі индустриалдық және жаңа индустриалдық. Соңғысының ақпараттық
қоғам дейтін тағы бір атауы бар.
IV. Негізінде өндіріс құралдарына меншік формасы мен шаруашылық қызметін
басқару әдісі сынды екі критерий жатқан тағы бір жіктеулер бар. Бұл екі
белгінің негізінде әкімшіл, рыноктық және аралас экономика деп бөліну
жүреді.
Дәстүрлі экономика – бұл ежелгі, көне замандағы экономика. Ол дәстүрге
негізделеді. Еңбек сипаттары, қарапайым, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
ТАРАУ РЫНОКТЫҚ ЭКОНОМИКАҒА КӨШУ КЕЗІНДЕ МЕМЛЕКЕТТІҢ АТҚАРАТЫН РОЛІ
Экономикалық жүйе: мәні, элементтері, даму сипаты жайлы ақпарат
Экономикалық жүйенің мәні мен тұрпаты және оның салыстырмалы тиімділігі
Экономикалық жүйе: мәні, элементтері, даму сипаты. Экономикалық жүйенің дамуы үшін қажетті алғы шарттар мен жағдайлар
Экономикалық жүйе: мәні, түрлері және көрсеткіштері
Экономикалық жүйе мәні, элементтері, даму сипаты. Экономикалық жүйенің дамуы үшін қажетті алғы шарттар мен жағдайлар туралы ақпарат
Экономикалық жүйеге құрылымды және өркениетті жолмен жету
Ұлттық есеп жүесi – макроэкономикалық статистиканың негiзi
Экономикалық жүйе: мәні, элементтері, даму сипаты жайлы
Экономикалық жүйенің дамуы үшін қажетті алғы шарттар және жағдайлар туралы
Пәндер