Физгеографиялық аудандастыру

1. Ландшафттық сфера
2. Ландшафттық зона
3. Аудандастыру
4. Эпигеосфера

Ландшафттық сфера үшін зоналық және азоналдық заңдылықтар универсалды – өйктені әрбір географиялық компонентте, ландшафтта, яғни барлық жерде байқалады. Ландшафттық зона ситемасында байқалатын «бұзылулар» зоналықтың жалпы географиялық заңдылықтар ретінде әртүрлі болуынан, оның әртүрлі жағдайда трансформациялануынан көрінеді. Зоналық тауларда да жоғалмайды, бірақ тауларда белгілі биіктік белдеу типтері арқылы көрінеді: әрбір ландшафттық зонаға өзіндік биіктік белдеу тән. Зоналық ең биік тауларға да әсерін тигізеді. Оны таулардағы қар сызығы шегінің өзгеруінен көреміз (осы шектен жоғары қатты күйінше жауатын жауын-шашынмөлшері еру мен булануға кеткен шығыннан көп).
Экваторға жақындаған сайын қар сызығының шекара сы 5000-6000 м, тіпті одан да жоғары көтеріледі. Қар сызығының биіктігінің өзгерісі ендік бойынша көрсететін сызықтық ерекшеліг: құрғақ тропиктік белдеуде күрт жоғарылау, экватор маңы ендігінде төмендеу. Сонымен, бұл көрсеткіш жер бетіндегі жылу мен ылғалдылықтың ендік бойынша өзгерісін тура қайталайды.

1.А.Г.Исаченко. Ландшафттану негізі, Алматы 1996
2.Ж.Н.Мұқашева. Антропогендік ландшафтану , Алматы 2004

Пән: Геология, Геофизика, Геодезия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: Физгеографиялық аудандастыру
Физгеографиялық аудандастыру
Ландшафттық сфера үшін зоналық және азоналдық заңдылықтар универсалды - өйктені әрбір географиялық компонентте, ландшафтта, яғни барлық жерде байқалады. Ландшафттық зона ситемасында байқалатын бұзылулар зоналықтың жалпы географиялық заңдылықтар ретінде әртүрлі болуынан, оның әртүрлі жағдайда трансформациялануынан көрінеді. Зоналық тауларда да жоғалмайды, бірақ тауларда белгілі биіктік белдеу типтері арқылы көрінеді: әрбір ландшафттық зонаға өзіндік биіктік белдеу тән. Зоналық ең биік тауларға да әсерін тигізеді. Оны таулардағы қар сызығы шегінің өзгеруінен көреміз (осы шектен жоғары қатты күйінше жауатын жауын-шашынмөлшері еру мен булануға кеткен шығыннан көп).
Экваторға жақындаған сайын қар сызығының шекара сы 5000-6000 м, тіпті одан да жоғары көтеріледі. Қар сызығының биіктігінің өзгерісі ендік бойынша көрсететін сызықтық ерекшеліг: құрғақ тропиктік белдеуде күрт жоғарылау, экватор маңы ендігінде төмендеу. Сонымен, бұл көрсеткіш жер бетіндегі жылу мен ылғалдылықтың ендік бойынша өзгерісін тура қайталайды.
В.В.Докучаевтың табиғи-тарихи зоналар туралы ілімімен бірге интронозалдық, азоналдық деген ұғымдар пайда болды. Бұл ұғымдарды Н.Н.Сибирцев енгізді. Бұл түсініктербелгілі жергілікті жағдайда қалыптасқан өсідік пен топырақ жамылғысына ғана қолданылады. Кейіннен интрозоналдық деп батпақтарды, құмдард дамыған қарағайлы ормандарды соңынан барлық табиғи комплекстерді айтады. Мұнда жер асты суларының әсері аз, механикалық құрамын орташа тау жыныстарынан құралған плакорлық табиғи комплекстер ғана жатады.
Г.Н.Высоцкийдің, Б.А.Келлердің т.б. ғалымдардың еңбектерінде топырақтыңда, өсімдік жамылғысыныңда және географиялық комплекстердің де құмдарда, құмды тастарда, ылғалдылығы мол жерлерде дамығандары да зоналықтың негізінде қалыптасқаны дәлелденген. Тундралық, тайгалық немесе шөлді жайылымдарда қалыптасқан геосистемалардан бір бірінен айырмашылығы зор. Осы сияқты құмдар, шұңқырлар, қорымдар т.б. айтуға болады.
Негізінде ладшафттық зоналардың ерекшеліктерін салыстыру үшін плакорлық (зоналық) геосистемалар алынады. Бірақ бір бірінен әр түрлі зонадағы плакорлық емес геосистемаларда өзіне тән жергілікті жағдайы арқылы салыстыруға болады, бұл әр түрлі деңгейдегі интразоналдық -жергілікті геосистемалардың пайда болуы мен орналасуы ландшафт аралық дифференциацияға байланысты.
Азоналдық жердің тектоникалық дамуымен байланысты регионалдық физгеографиялық дифференциацияны қамтиды. Осы тұрғыдан қарағанда азоналдыққа секторлықты да, биіктік белдеуді де жатқызады, өйткені олардың түп негізінде бірақ себеп бар- ол жер қыртысының жіктелуі-жердің ішкі энергиясына баланысты.Бірақ бұл себептің геосистемалардың пайда болуымен дамуындағы рөлі әрқалай: секторлыққа құрлық пен мұхиттардың атмосфералық циркуляциясы арқылы, биіктік белдеулерде гипсометрлік, тосқауылдық әсер арқылы.
Негізінен аудандастыру планетарлық, аймақтық, жергілікті болып үшке жіктеледі.
Аймақ- литологиялық, табиғи зонаға байланысты жіктеледі.
Облыс-орографиялық жағдайына байланысты жіктеледі.
Провинциялық- геоморфологиялық жағдайына байланысты жіктеледі.
Округтық- климатына, геоморфиологиялы, жағдайына және өсімдік сипатына байланысты.
Район- микроклиматына байланысты жіктеледі.
Сондықтан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.