Дүниежүзі саяси географиясы дамуының негізгі кезеңдері

Жоспар
Кіріспе

1. Дүниежүзі саяси географиясы дамуының негізгі кезеңдері
2. Саяси географияның дамуы
3. Мифологиялық саяси идеялардан саяси ғылымға дейін

Саяси – географиялық зерттеулерінің жіктелуінде үш негізін айқындайды. 1.Саяси іс- әрекеттің субьектісі мен қоғамның территориялық-саяси ұйымдастыруындағы қамтылатын элементтер жиынтығы бойынша.
2.Нысанның көлемі бойынша.
3.Нысан мен пәннің хронологиялық дамуы бойынша.
Саяси география интегралдық көп компонентік және «салалық» территориялық саяси жүйелерді зерттейді.
Мысалы: түрлі территориялық – саяси жүйелер - әкімшілік мемлекеттік шекаралар жүйесі, әкімшілік орталықтар мен сайлау огругтар .- Қоғамдық – территориялық жүйелердің өзара әрекеттесуі, мысалы: қала агломерациялардың дамуындағы саяси факторлардың әсері.Экологиялық жағдайының ерекшелігі мен өзектілігі.
Саяси географиялық құрылымда тік және горизантальді байланыстар орнатылады. Мысалы саяси география үш деңгейлік құрамынан басқа дүние жүзілік мұхиттың саяси географиясының тармағын бөлуге болады, немесе тарихи саяси географияға қарсы болжамды саяси географияны дамыту қажет.

Пән: География
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Дүниежүзі саяси географиясы дамуының негізгі кезеңдері.

Саяси - географиялық зерттеулерінің жіктелуінде үш негізін айқындайды. 1.Саяси іс- әрекеттің субьектісі мен қоғамның территориялық-саяси ұйымдастыруындағы қамтылатын элементтер жиынтығы бойынша.
2.Нысанның көлемі бойынша.
3.Нысан мен пәннің хронологиялық дамуы бойынша.
Саяси география интегралдық көп компонентік және салалық территориялық саяси жүйелерді зерттейді.
Мысалы: түрлі территориялық - саяси жүйелер - әкімшілік мемлекеттік шекаралар жүйесі, әкімшілік орталықтар мен сайлау огругтар .- Қоғамдық - территориялық жүйелердің өзара әрекеттесуі, мысалы: қала агломерациялардың дамуындағы саяси факторлардың әсері.Экологиялық жағдайының ерекшелігі мен өзектілігі.
Саяси географиялық құрылымда тік және горизантальді байланыстар орнатылады. Мысалы саяси география үш деңгейлік құрамынан басқа дүние жүзілік мұхиттың саяси географиясының тармағын бөлуге болады, немесе тарихи саяси географияға қарсы болжамды саяси географияны дамыту қажет.
Саяси географияның дамуын төрт кезеңге бөлуге болады.

Кезеңдер олардың ұзақтығы
Негізгі әлеуметтік үрдістер
Зерттеу көлемі
Негізгі зерттеушілер
1897-1914

Импералистік бәсекелестік индустриализациямен урбандалу,ұлттық мемлекеттердің құрылуы.
Жалпы әлем
Ф. Ратцель
Х. Маккиндер
А.Зигфрид
1915-1949

Бірінші және екінші дүние жүзілік соғыстар және олардың салдарынан пайда болған әлемдегі өзгерістер.
Әлем және мемлекеттер,олардың қосылуы
Х.Маккиндер
И. Баумен
Ж. Ансель
1950-1975

Өнеркәсіптің қарқынды өсуі.
Дамыған елдерде әлеуметтік тұрақтылық.Геосаяси бәсекелестік.

Мемлекет және әлем
Р. Хартшарк
С. Джонс
Ж.Готтманн
1975-2000
Постиндустриялық кезеңнің қалыптасуы, қоғамдық өмірдің және экономикалық интерноционализациясы.КСРО ның және социолистік жүйенің ыдырауы.
Барлық деңгейлердегі өзгерістер
Д. Харви
П. Тайлор
Дж. Эгню
К. Кокс

Мифологиялық саяси идеялардан саяси ғылымға дейін
Саяси ғылымның негізін қалаушы - гректің ұлы ойшылы, философ Аристотель болатын. Бұл ойшыл өз заманына дейінгі саяси ойларды зерттеп, аса маңызды ғылыми тұжырымдамалар жасады. Аристотельдің бұл еңбектері саяси ғылымның дамуына осы күнге дейін зор әсерін тигізіп келеді.
Саяси ой-пікірлердің, білімдердің даму тарихы Аристотельге дейін де ұзақ уақытты қамтиды. Жалпы саяси білімдердің дамуы үш кезеңге бөлінеді:
мифологиялық, діни және ғылыми.
Мифологиялық кезеңнің өзінде-ақ ежелгі адамдар тайпаның, қауымның, қоғамның дамуы адамдардың қасиеттерімен тікелей байланысты екенін түсінеді. Өзінің қауымына ерекше қызмет еткен тұлғаларды Ежелгі Грекияда құдайларға айналдырды (Кронос, Зевс, Посейдон және т.б.). Ол кезде барлық әлеуметтік-саяси құрылыс, мемлекет құдайдың құдіретімен жасалады және дамиды делінді. Ежелгі Грекияда рухани күштердің мүмкіндіктері де қасиетті адам қалыптастыруға бейімделді. Олардың түсінуінше қасиетті адам болудың айғағы - тұлғаның өз қауымының өміріне, өзінің табиғи орталығына бейімделіп қалыптасуы. Географиялық ортаның саясатқа ықпал етуі туралы түсінік ежелгі гректердің мифологиялық дастандарында кең орын алған. Ал бұл елде өркениеттің қалыптасуына негіз болып айналадағы теңіздер саналған. Мысалы, Гомердің Илиада поэмасының кейіпкері Ахиллестің қоршаған ортаның қасиетті күшін бойына сіңірмеген бір-ақ жері - өкшесі, ақырында оның қаза болуына себеп болады. Илиада поэмасында қоғамдық өмірдегі көсемнің алатын орны да белгіленген. Көсем Агамемнонның қаза болуына себеп болған оның тәкаппарлығы. Бұл да басқаларға өнеге, көсем тәкаппар болмауы тиіс. Гомердің тағы бір поэмасы Одиссеяның басты кейіпкері - Одиссей батыр, әрі ел басқарушы. Бірақ ел басқарушы болу үшін тек ғана батырлық жеткіліксіз, оған ұқыптылық, тапқырлық, сақтық та керек деген пікір Одиссея поэмасының негізгі идеясы. Адамдар қауымы, ел, қоғам қандай болуы керек? Осыны танып - білу үшін мифтік кезеңнің өзінде басқа ежелгі елдерде де қуатты мемлекетті, қасиетті адамдарды, олардың арасындағы үйлесімді қарым-қатынасты бейнелеу үшін ертегілер, аңыздар, поэмалар шыққан. Мысалы, ежелгі Қосөзенде Гильгамеш туралы дастан, Үндістанда Махабхарата, Рамаяна, Қытайда әлеуметтік қатынастарға дао жолын енгізу тағы с.с. Көне заманда саяси ілімдердің қалыптасуы жалпы адамзат тарихының алғашқы діни-мифологиялық түрінен рационалдық-логикалық деңгейімен ұштасады. Көне египеттіктердің, қытайлықтардың, үнділердің, вавилондықтардың, еврейлердің, парсылардың, гректердің және римдіктердің әлеуметтік-саяси алғашқы түсініктері діни сипатқа көше бастады. Бұнда орын алып отырған билік пен тәртіп құдайдан туындайды деген түсінік басым болды. Сөйтіп, біздің заманға дейінгі І мыңжылдықта мифологиялық идеологияда өзгеше бетбұрыс басталды. Бұл діни кезеңнің басталуы болды. Мысалы, буддизм діні бақытқа сегіз тарапты жол апарады, атап айтқанда: шынайы сезім, дұрыс шешім, дұрыс сөз, дұрыс іс, дұрыс өмір, дұрыс күш жұмсау, дұрыс ой, дұрыс зейін қою деп есептеді (Чаттопадхай Х.Индийский атеизм. М., 1973). Осы жолдар арқылы жалпыға бірдей азаптан арылып, жан рахатына жетуге болады деген ойлар
орнықты. Біздің заманымызға дейінгі дәуірдің өзінде-ақ Қытайда, Парсыда,
Грекияда саяси білімдердің дамуындағы мифологиялық-діни көзқарас ғылыми көзқараспен ұштаса бастады. Мысалы, ежелгі Қытайдың саяси ойларында рационалдық тенденцияның көрінісі ретінде легистерді атауға болады (б.з.д. УІІ-ІУ ғғ.). Олар өндіріс пен сауданың бірқатар салаларында мемлекеттік монополияны негіздеу қажеттігін айтты. Легизм өкілдері қоғам өмірі мен жеке адам тіршілігінің барлық жақтарын реттеуге мүмкіндік беретін орталықтандырылған қатаң, авторитарлық мемлекет құру қажет деп санады. Ежелгі Парсыда ақсүйек Мегабиз және патша Дарий қоғамдағы еркіндіктің артықшылықтарын көрсетіп, барлық билік бір қолға шоғырланған
монархияны сынайды. Ежелгі Грекиядағы кең көлемдегі саяси-құқықтық түсініктердің қалыптасуы Перикл, Пифагор, Гераклит, Демокрит және софистердің есімдерімен байланысты. Құқық, саясат, мемлекет туралы ілімдер Сократтың, Платонның, Ксенофонттың еңбектерінен айқын көрінеді.
Орта ғасырларда басқа аймақтарда, әсіресе Еуропада саяси білімдердің дамуы біраз қиындықтар кешті. Еуропада бұл кезеңнің саяси тұжырымдары
діни сипатта болды. Бұның басты себебі:христиан шіркеуі билік үшін кұресте
үстемдік көрсетіп, зорлық-зомбылық жасап, халықты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.