Семей қаласы

Жоспар

I Кіріспе

II Негізгі бөлім
1.Семей облысына сипаттама.
2.Семей қаласының халқы.
3.Семей қаласының шаруашылығы.

III Қорытынды IV

Пайдаланылған әдебиеттер

Семей облысы – Қазақстанның шығысында 1854 ж құрылған әкімшілік аймақ. Бұған 5 округ: Ішкі, Аякөз, Көкпекті, Қапал және Алатау қарады. Әр округқа 5-20 болыс қарады. Әр болыс 10-12 ауылдан түрады.
Егіншілікпен негізінен отырықшы орыс қоныстанушылары айналыса, көшпелі халықтың негізгі кәсібі- мал шаруашылығы еді. Облыста 1870ж. жалпы саны 3 млн. мал болды. Семей облысында сауда негізінен орыс фабрикалары өнімдерін жергілікті халықтың мал өнімдеріне айырбастау негізінде жүргізілді. Жергілікті халық тұз өндірумен де айналысты. 19ғ-дың аяғы мен 20 ғ-дың бас кезінде Семей облысы 5-уезге бөлінді. Олар: Зайсан, Өскемен, Семей, Қарқаралы және Павладар.
Семей облысы –Қаз. ССР-інің әкімшілік бөлігі. 1939 жылдың октябрінде құрылған. Жері 179,6 мың км. Халқы757 мың 13 ауданға бөлінеді. 3-қала, 11қ. Т. поселкісі бар. Орталығы –Семей қаласы 1967 ж 29 июлде Ленин орденімен наградталған.
Табиғаты. С. Оның көпшілік жерін Сарыарқаның шығ. жағы алып жатыр. Орт. бөлігін Шыңғыс тауы (Қасоба тауы , 1305м) оңт-шығысын Тарбағатай жотасы (Тастасу, 2992м),солт шығысын Қалба жотасы, солтүстігін Ертіс маңы жазығы, оңтүстігін Алакөлдің және Сасықкөл қазан шұңқырлары алып жатыр. Климаты тым континенттік. Қысы суық әрі ұзақ, жазы ыстық, қуаң.Январьдің орташытемпературасы солтүстікте – 16,9 С, оңтүстікте 12,8 С, июльде 20,3 С-23,8С. Қыста күшті қарлы боран, жазда шаңды дауыл жиі болып тұрады. Жауын шашынның жылдық мөлшері солтүстігінде 300 мм, оңтүстігінде 155мм. Вегетациялық кезең солтүстігінде 169,оңтүстігінде 198 күнге созылады . Басты өзендері- Ертіс және оның сол салалары: Көкпекті, Шар, Қызылсу, Мұқыр, Шаған. Оңт бөлігінде шағын Бақанас, Аякөз, Үржар өздері бар. Ұсақ өздерінің көпшілігі жаз айларында тайыздайды , кейбіреулері тіпті тартылып қалады. Ірі көлдері: Зайсан, Алакөл және Жалаңашкөл. Қарақоңыр, боз және сұр топырақты келеді. Астық тұқымдас шөптесін өсімдік, жусан, сораң, шоқ қарағай орманы, Ертістің жайылмасында



шалғын, терек, мойыл және тал тоғайы өседі. Қалба, Шыңғыс, Тарбағатай тауларының 500- 600 м-ден жоғары жағында әр түрлі шөп, бұта, одан биігіректегі таудың қоңыр және қара топырағында қайың, көктерек, Тарбағатайда шалғын өседі. Облыстағы орманды алқап 456 мың га .Далалық өңірінде қасқыр, қарсақ, қоян, күзен борсық, бөкен, саршұнақ, аламан, құстардан дуадақ, бозторғай, орманды алқапта тиін, ақкіс, аққұлақ, Тарбағатайда аю, суыр, Қалба тауында сусар, сілеусін, сары күзен, елік т.б. мекендейді.Өзен аңғарларында , көл жағаларында жабайы шошқа, ондатра, қаз, уйрек, балықшы т.б. кездеседі. Зайсан, Ертіс, Алакөлде шортан , алабұға, мөңке, таймен, бекіре бар.
Халқы. Облыс тұрғындары негізінен қазақтар; орыс, украин, татар, неміс, ұйғырлар да тұрады. Халықтың орташа тығыздығы 1км –ге 4.1 адамнан; облыстың солтүстігінде, Тарбағатайдың оңт беткейінде, Ертіс аңғарында тығыздығы 1 км-ге 10 адамнан астам (1975). Сарыарқа өңірінде халық өте сирек қоныстанған. Қала халқы 48 пайыз; бұның басым көпшілігі облыс орталығында тұрады.Қалалары : Семей,Аякөз, Шар.
Шаруашылығы. Халық шаруашылығының басты салалары – етті-жүнді және егін шаруашылықтарына негізделген жеңіл және тамақ өнеркәсіптері. Тау-кен өндірісі, машина жөндеу және металл өңдеу, ағаш өңдеу, құрылыс материалдарды өнеркәсіптері дамып келеді.Энергетикасы Кузбас, Қарағанды, Екібастұз көмірі мен Бұқтырма СЭС- інің электр энергиясына негізделген. Ірі жеңіл өнеркәсіп орындарынан Семейдегі жүн өңдеу, шұлық, сыртқы трикотаж, киім тігу, аяқ киім, галантерия ф-каларын , шұға, пима-киіз басу комбинаттарын
былғары-мех бірлестігін, Аякөздегі жүн иіру , Шардарадағы галантерия, Көкпектідегі, Новашульбадағы тігін фабрикаларын айтуға болады. Семейдегі ет- консерві комбинаты қатарына жатады. Түсті металдар, алтын өндіретін рудниктер ашылған. Металл бұйымдарын шығаратын және металл құю, арматура, кабель, газ аппаратурасы, протез , эксперименттік - мех, жөндеу-мех, автомобиль, кеме, комбайн, жол-құрылыс техникасын т.б. жөндейтін,

Пайдаланылған әдебиеттер.
1. Қазақ ССР энциклопедиясы. II-III том
2. Қазақстан Республикасының экономикалық және әлеументтік географиясы
Шымкент 2006
3. Казахская ССР. Экономика-геограяическая характеристика, М., 1957
Кузнецова.