Жер салығының қалыптасу тарихы

Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Халықтан алынатын салықтардың даму тарихы

2. Жерге салық салудың тарихы және теориялық.әдістемелік аспектілері

Қорытынды
Пайдалынған әдебиеттер тізімі

Салықтардың тарихы мыңжылдықты қамтиды, олардың өмірге келуі алғашқы мемлекеттің пайда болуымен байланысты, салық жүйесі мемлекеттің дамуымен бірге дамып отырды. Алғашында бұл алым-салықтар, ренталық төлемдер түріндегі әртүрлі міндетті төлемдер болды, олардың көп бөлігі натуралды түрде төленіп отырды. Көптеген зерттеушілердің ойларына қарағанда, ежелгі мемлекеттердің материалдық мұқтаждықтарының негізінен елді сыртқы жаулардан қорғау, үкіметті қолдау және оның ішінде тәртіпті сақтауды қамтамасыз етуге итермелейтін әлеуметтік және шаруашылық қызметтерінің жеткілікті дамымауы шарттасылған болатын. Мұндай шағын мәселелерді жүзеге асыру мемлекеттегі өркениеттік, гуманитарлық, мәдени, экологиялық тұжырымдарының қазіргі заманғы функцияларына қарағанда арзанға түсті.

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

ОӨЖ

Жер салығының қалыптасу тарихы

Орындаған: Қадырова Ж.Р.
Тобы: УА-303
Тексерген: Акишева Д.М.

Семей 2015 жыл
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Халықтан алынатын салықтардың даму тарихы

2. Жерге салық салудың тарихы және теориялық-әдістемелік аспектілері

Қорытынды
Пайдалынған әдебиеттер тізімі

1. Халықтан алынатын жер салығының даму тарихы

Салықтардың тарихы мыңжылдықты қамтиды, олардың өмірге келуі алғашқы мемлекеттің пайда болуымен байланысты, салық жүйесі мемлекеттің дамуымен бірге дамып отырды. Алғашында бұл алым-салықтар, ренталық төлемдер түріндегі әртүрлі міндетті төлемдер болды, олардың көп бөлігі натуралды түрде төленіп отырды. Көптеген зерттеушілердің ойларына қарағанда, ежелгі мемлекеттердің материалдық мұқтаждықтарының негізінен елді сыртқы жаулардан қорғау, үкіметті қолдау және оның ішінде тәртіпті сақтауды қамтамасыз етуге итермелейтін әлеуметтік және шаруашылық қызметтерінің жеткілікті дамымауы шарттасылған болатын. Мұндай шағын мәселелерді жүзеге асыру мемлекеттегі өркениеттік, гуманитарлық, мәдени, экологиялық тұжырымдарының қазіргі заманғы функцияларына қарағанда арзанға түсті.
Халықтан алынатын салықтар ежелгі мемлекеттердің қазынасының негізгі көзі болып табылды. Ежелгі Грецияда б.ғ.д.VІІ-ІV ғ.ғ. ақсүйек өкілдері мемлекеттің негізін қалап жатқанда, табысқа табыстың оннан бір немесе жиырмадан бір бөлігіндей мөлшердегі салықты енгізді. Қақпашылық алым түріндегі акциздер де болған. Салық салуға қарсы іс-әрекеттер де болып тұрған. Жеке тұлғалардан алынатын салықтарды құлдық мөрі деп есептеген , кейбір толық құқықты азаматтар оны өздеріне кемсітушілік деп есептеді.
Римде және оның колонияларында б.ғ.д. ІV-ІІІ ғ.ғ. коммуналдық салықтар енгізілген, олардың шамасы азаматтардың әл-ауқатына қарай есептелген. Салық сомасын анықтау алды-ала сайланған шенеунік цензорлар арқылы әрбір 5 жыл сайын жүргізіліп отырған. Рим азаматтары өздерінің мүліктік жағдайы мен жанұялық жағдайы жөнінде ант беріп отырған. Рим империясында қолданылған коммуналдық салықтардың бірі-жер салығы(аннона) болып табылады. Рим провинцияларында табыстың басты көзі осы жер салығы болып саналды. Оның орташа бағамы жер учаскесінен түскен табыстың оннан бір бөлігін құраған. Сонымен қатар, жылжымайтын мүліктер, мүйізді ірі қара, құлдар, әртүрлі бағалы заттарға да салық салынған.
Бұлардан бөлек провинцияның әрбір тұрғыны барлығына бірыңғай жанбасылық алым-салық төлеген.
Салықтың өлшем бірлігі соқа болған, оның мөлшері әр жерде әртүрлі болды және облысқа, топырақ сапасына, жер керек-жарағына тікелей байланысты болған. Соңында жеке тұлғалардан алынатын бұл салықты есептеудің өлшем бірлігі аула болып саналады. 1 Петр кезеңінде салық салу жүйесінің аулалық түрінен жаппай салық түріне көшу басталды, салық салудың өлшем бірлігі аула орнына еркектің жан басы қолданылды. Халықты жан басылық санақтан өткізгеннен кейін, салық мөлшері келесі түрде есептелді: армияны ұстауға кететін шығында шаруаларға жүктелген, ал флоттарды ұстау шығыны отырықшы халықтарға жүктелген. Жан басының алым-салықтың басты кемшілігі кез-келген жан басылық салық саясаты, әртүрлі жерлер мен салалардағы еңбек табысының да әртүрлі болуы есепке алынбады, екінші кемшілігі жан басы саны ауыспалы үлес болып табылады, осыдан салық әсері жеткілікті түрдегі шартты сипат алады. Үшіншісі- салықты жұмыс істейтін жан басына емес, әр жанға үлестірген, ол жұмысты өте қиындатқан.
Осыған орай, ежелгі әлемдегі және орта ғасырлардағы көптеген мемлекеттерде төлемдердің кездейсоқ сипат алғанын қорыта айтуға болады. Бейбітшілік уақыттарда қазына табысы мемлекеттік меншіктен түскен табыспен сипатталған және міндетті төлемдердің қажеттілігі болмаған. Соғыс жылдарында көсемдер азаматтар табысына байланысты тікелей салық түрлерін енгізді. Кейінірек, қоғамдық өмірде кездейсоқ өзгерістер болғанда, шаруашылықтың ақшалай қатарын заттай толықтырды, мемлекет қажеттілігі айтарлықтай өскенде салықтар жүзеге асырыла бастады.
Салықтар тарихының келесі кезеңі салықтың аз саны мен біркелкілігі жағынан айырмашылығы болған. Салық формалары барынша айқын, басқару ережесі де неғұрлым бірте-бірте өңделген болды. Мемлекет салықты бекіту мен жинаудың барлық функцияларын өз қолына алады және мұндай алым көздеріне ықпал жасайды. XІX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың ірі капиталистік елдердің салық жүйесі біркелкі түрді қабылдады. Олар жеке тұлғалардан алынатын тікелей салықтардан және тұтыну салықтарынан тұрды. Негізгі ролді сол кезде енді ғана енгізілген табыс салығы атқарды. Нақты салықтардың ролі төмендей бастады, ал тұтынуға салынатын салықтар мөлшері сақталып қалады.
Сол кездегі халықтан алынатын жер салығына тоқталайық.
Халықтан алынатын жер салығы ерте уақыттан бері жүзеге асырылған.
XІX ғасырдың екінші жартысында мемлекет табысындағы жер салығының маңызы жаңа салық түрлерін енгізуге байланысты төмендеді, бірақ өз маңызын жойған жоқ. Жер салығының өзі артықшылығы- жер сапасы болып табылмақ. Оның өзі меншік және жердің қымбаттау қасиеті де бар. Жер меншік иесінің төлем қабілеттілігін көрсете алады және одан табысты бағалау да әлдеқайда оңайға түседі. Жерді салық салу объектісі ретінде жоғалту мүмкі емес, ол салық салудың ең тиімді объектісі болып табылады. Әртүрлі уақыттарда және әртүрлі елдерде жерден түскен табысты есепиеу әдісі әртүрлі болып келді. Алғашында оның санына қарай пропорционалды, кейіннен жерді құнарлылығына қарай бөле ажыратып, салық есептелген. Кейіннен жетілдірілген әдістер мен жолдары пайда болады, солардың негізінде жерден алынатын таза табыс- кадастр анықталған. Кадастрды құрастырғанда жер ауданы, топырақтарды сапасына қарай орналасу өңіріне қарай ажырату, топырақтың әр түрінен орташа өнімділік пен дақылдарды өсіруді анықтау қажет. Әртүрлі дақылдардың орташа өнімділігі, зерттеліп жатқан аудандағы әрбір топырақ сапасының аудан өлшем бірлігі жөніндегі кесте құрастырылған. Әрбір бөлек кесте негізінде аумақ үшін өнімділіктің жалпы кестесі құрылды, одан өндіріс шығындары алынып тасталды, салық салу объектісі болып табылатын әртүрлі сападағы жер ауданының бірлігінен таза табыс есептелді.
КСРО дәуірінде Отандық салық жүйесін құру күрделі және қарама-қайшылық жағдайда өтті. Қазан төңкерісінен кейін большевиктер кездейсоқ-контрибуция салығын қолданған. Контрибуция- салық салуға таптық жақындауды сипаттады және нарықтық шаруашылықтары салық жүйесіне тән теңдік пен жалпылықты, тұрақтылықты және ынтымақтастық сияқты принциптерді бұзды, контрибуция көмегімен шешілетін мәселелердің нақты тарихи шектеулері болды, саяси мазмұнды және меншікті экспроприациялау және жеке меншік иелерінің табысы, кәсіпкерлер мен өндіріс факторларының принциптері бұзылды. Контрибуция буржуазияның экономикалық күш-қуатын түсіру және мемлекеттің қаржы базасын нығайту құралы қызметін атқарды.
Қазақстан өз егемендігін алғаннан соң, тезірек өз салық заңдылығын жасау қажет болды. Әлемнің қандай мемлекеті болмасын жеке тұлғаларға салық салу жүйесі салық жүйесінде басты орын алады, әсіресе қандай мемлекет болмасын, оның салық жүйесінде жеке табыс салығы мен меншікке салынатын салықтар басты роль атқарады. Халықтан алынатын табыс салығына келер болсақ, 1994 жылдарға дейін бұл мәселе бойынша ҚазССР азаматтарынан, шетел азаматтарына және азаматтығы жоқ тұлғаларға салынатын табыс салығы туралы Заң қызмет атқарып келді. Ол 11.12.1990 жылы шыққан, жеке тұлғаларға салық салудың негізгі бағыттарын анықтады.
Меншікке салынатын салықтарға келер болсақ, олардың алғашқысы болып 1992 жылдың 1 қаңтарынан бастап енгізілген жер салығын алуға болады. Бұл салықты 1991 жылдың 24 желтоқсанындағы қабылданған Қазақстан Республикасының салық жүйесі туралы Заңы реттеп отырды.
Ауыл шаруашылығында жаңа өндірістік қатынастардың дамуы экономиканы түбегейлі қайта құрған жағдайда ғана мүмкін болады. Оны жүзеге асыру аграрлы реформаның негізі болып табылатын жер қатынастарын жетілдіруге тікелей байланысты.
Салықтық өзгерістердің қарқынына қарап, республикадағы жер қатынастарын 3 кезеңге бөлуге болады. Республикадағы жаңа жер қатынастарының бірінші кезеңінің маңызды сәті болып жер салығы нысанында жер үшін төлемді енгізу үшін заңдық базаны құрған 1991 жылдың 17 желтоқсанында Жер салығы туралы Заңының қабылдануы болды.
Жер үшін төлем салық салудың бірыңғай принциптерін қамтамасыз ететін, жер салығының ставкасын оңтайландыру жолымен жаңа нарықтық қатынастарға қолайлы жағдай жасайтын режим құру негізінде мемлекет, кәсіпорын және азаматтардың мүдделерінің ұштастырылуын қамтамасыз етуі тиіс.
Жер үшін төлемнің принциптері мен критерийлерін жетілдірудің негізгі бағыты болып өзін-өзі ақтамаған тегін жер пайдалану принципінен бас тартып, жерді оңтайлы пайдалануды ынталандыру және экономикалық реттеу механизміне көшу қажет болды.
Қазіргі Қазақтан аумағында мемлекеттердің қызмет ету тарихында жерді пайдалану қауымдық немесе меншіктің мемлекеттік нысанындағы тегін жер пайдалану жүзеге асырылып келген. Тек 1990 жылдың 16 қарашасында Қазақ ССР Жоғары Кеңесі қабылдаған жаңа Жер Кодексінде республикада жерді пайдалану және иелену ақылы болып табылды. Бұл ереже Жер Кодексінің 36 бабында заңды түрде бекітілді.
22.12.1995 жылғы ҚР Президентінің Жер туралы заң күші бар жарлығында және 24.01.2001 жылғы ҚР Жер туралы Заңында жерді пайдалануға ақылылық принципі сақталды.
ҚР жер заңдарына сәйкес жер салығы меншік құқығында, тұрақты жер пайдалану немесе бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығындағы жер учаскелеріне салынады. Мемлекеттен уақытша өтеулі пайдалануға алынған жерлерден жергілікті бюджетке түсетін жалгерлік ақы алынады.
Жер салығы мен жалгерлік ақы арқылы жерге ақы төлетуді енгізу әртүрлі сападағы жерлерде шаруаларға шаруашылық жүргізудің тең экономикалық жағдайын жасаудың маңызды тетігі болып табылды. Сондай-ақ осы жерлерді пайдалануда шаруалардың жауапкершілігі және өндірістің тиімділігін арттыруға жағдай жасайды.
Салық заңдылығын реформалаудың екінші кезеңінің басталуы болып 1995 жылдың 24 сәуірінде қабылданған ҚР Президентінің Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы заң күші бар жарлығы табылды. 1995 жылдан бастап оған жыл сайын өзгерістер енгізіліп отырды.
Жалпы, 1995 жылмен 2001 жыл аралығындағы кезеңде ҚР Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы Заңына отыздан астам өзгерістер мен толықтырулар, түзетулер енгізу туралы ҚР Заңдары қабылданған. Мәні жағынан бұл жаңа енгізілімдер салық жүйесінің нормалары мен ұстанымын жетілдіруге бағытталған.
Қазақстан Республикасында 2001 жылдың 12 маусымында ҚР Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы Кодексі қабылданды. Бұл заң Қазақстанда жерге салықтық реформалаудың үшінші кезеңінің басталуы болды.

2. Жерге салық салудың теориялық-әдістемелік аспектілері

Жер салығы - бұл жер рентасының бiр түрi болып табылады. 18 ғасырдың аяғы мен 19 ғасырлар аралығында саяси экономиканы дамытқан адамдар айтқан, егер жер меншiгi болашақта кiрiс әкелсе, байлықтың негiзi болса, яғни жерге салық салу арқылы мемлекеттiк кiрiс байлықтың ең бастапқы көзi болуы керек. Нақты жер учаскесiн пайдалану арқылы бұл салық кiрiс жағынан негiзделедi.
Жер салығы - тұрақты не уақытша пайдалануға берілген жер телімі (жер үлесі) үшін заң жүзінде бюджетке төленетін міндетті ақшалай төлемдер. Жер салығының негізгі мақсаты -- экономикалық тәсілмен жер қорын тиімді пайдалануды қамтамасыз ету және бюджетке түсім түсіру арқылы жер қорын сақтау, жердің құнарлылығын, сапасын жақсарту шараларын қаржыландыру. Жер салығын салу нысаны жер телімі (жер үлесі) болып табылады. Қазақстанда елді мекендердің ортақ пайдаланудағы жер телімдеріне; ортақ пайдаланудағы мемлекеттік автомобиль жолдары алып жатқан жер телімдеріне; Үкімет шешімі бойынша консервацияланған нысандар орналасқан жер телімдеріне, т.б. ;ер салығы салынбайды.
Испаиияда орта ғасырларда Аль-Кабала деп аталатын табыстың барлық түрлеріне 10 % салық енгізу аудандардың бос қалуына, яғни тонаушылық салықтарды төлегесісі келмеген тұрғындар, негізінен американдық колонияларға кетуіне әкеп соқтырды. Батыс Европа тұрғандары өздерінің басшылар салатын салықтарын парасатты деп санады. Осы уақытта дұроыс салық саясаты патриотизмді тәрбиелейді: Испанияның Ұлы арнада кемелері Англияға жақындағанда, ағылшындар испандықтармен соғыста жеңіске жету үшін қаржы жинады, себебі қатаң испандық салық жүйесі енгізілетінін және құлдықта болатындарын білді.
Англия мен Шығыс американдық колониялар арасындағы тәуелсіздік үшін соғыста халықтармен байланысты болды. Англияның американдық колонияларының тұрғындарына қалыптасу кезеңінен салықтық жеңілдіктер жасалған жоқ. Англия өздерінің американдық қол астына қарайтын колония тұрғындарын үнділерден қорғайтын әскерлеріне жағдай жасау мақсатында салықтарды жоғарылату қажет деп шешкенде соғыс басталып, Англия өзінің колонияларын жоғалтты. АҚШ өзінің тәуелсіздігін иеленді. Қазақстан территориясында салықтар мен салық салудың дамуы өзіндіқ әдістемелік теориясына ие, бұл мүмкін көшпелі тайпалар көшпелі емес халықтарға қарағанда меншік, айырбас және ақша формаларын ерте дамытады деген К. Маркстің тұжырымдамасына байланысты шгығар. Ертедегі орта ғасырлық (батыс түрік және түркеш ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.