Ғали ормановтың табиғат жайлы өлеңдеріне әдеби талдау

Кіріспе

Ғали Орманов табиғат көріністерінің шағын картиналарын ұтымды жасау арқылы адам сезімін тап баса суреттеу, өмір туралы философиялық ойларын таныту ақынның көптеген жыр жинақтарына ортақ қасиет. Табиғат жайлы, адам мен табиғаттың арақатынасы жайлы жазылған бір топ өлеңдері—Ғалидың ғана емес, осы жанрдағы қазақ әдебиетінің зор табысы. Ғали өлеңдерінде лепірме екпінді сөздер кездеспейді. Ақын заман асқақтығын, көңілдің көтеріңкі күйлерінің өзін шынайы, биязы сырласуға түсіреді де, қарапайым шындықты дауыс көтермей-ақ көз алдыңызға жайып салады .
Талантты ақынның табиғат жайлы өлеңдері түрлі көркемдік ерекшеліктерге толы тамаша туындылар.

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СОБӨЖ
Тақырыбы: Ғали Ормановтың табиғат жайлы өлеңдеріне әдеби талдау

Орындаған: А.Қ.Тоқсанова
Тобы: КЯ-409с
Пән: 1940-1960
жылдардағы қазақ әдебиетінің тарихы
Тексерген: А.О.Тоқсамбаева

2015-2016 оқу жылы
Семей қаласы

Ғали Ормановтың табиғат жайлы өлеңдеріне әдеби талдау

Ғали Орманов табиғат көріністерінің шағын картиналарын ұтымды жасау
арқылы адам сезімін тап баса суреттеу, өмір туралы философиялық ойларын
таныту ақынның көптеген жыр жинақтарына ортақ қасиет. Табиғат жайлы, адам
мен табиғаттың арақатынасы жайлы жазылған бір топ өлеңдері—Ғалидың ғана
емес, осы жанрдағы қазақ әдебиетінің зор табысы. Ғали өлеңдерінде лепірме
екпінді сөздер кездеспейді. Ақын заман асқақтығын, көңілдің көтеріңкі
күйлерінің өзін шынайы, биязы сырласуға түсіреді де, қарапайым шындықты
дауыс көтермей-ақ көз алдыңызға жайып салады .
Талантты ақынның табиғат жайлы өлеңдері түрлі көркемдік
ерекшеліктерге толы тамаша туындылар. Солардың біразына тоқталып өтсем:

Түз бораны
Төңіректі шырт бүркеп, а
Соғады түз бораны.б
Бұрқырайды ақ түтек, а
Көрсетпей үй, қораны. б

Қарайғанды жым-жылас, а
Қымтайды қар астына.. б
Сол боранға мызғымас а
Сүйсінесің малшыға.б

Үйге кірсең, жел дүлей, а
Жұлқылайды есікті. б
Соқыр, мылқау әңгідей а
Елемейді ол түкті б

Арпалыса жүгіріп, а
Азынайды,ұлиды б
Алай-түлей үйіріп, а
Қуады әппақ құйынды. б

Кенет ешбір жоқ дыбыс, а
Шаршағанға ұқсайды б
Ақ жамылып, тым-тырыс, а
Айналаңа ұйықтайды...б

Бұл өлең 7 буыннан, 2 бунақтан, 20 тармақтан, 5шумақтан тұрады.
Абаб –шалыс ұйқасына, суреттеу тәсіліне құрылған.
Өлеңде кездесетін көркемдегіш тәсілдер: Эпитет, теңеу, кейіптеу,
ассонанс,аллитерация
Эпитет: дүлей жел, әппақ құйын
Теңеу: соқыр, мылқау әңгідей
Кейіптеу: бұрқырайды, шырт бүркейді, қымтайды, жұлқылайды, елемейді,
арпалыса жүгіреді, азынайды, ұлиды,үйіреді, қуады, шаршайды, ұйықтайды.
Ассонанс: Арпалыса жүгіріп,
Азынайды, ұлиды
Алай-түлей үйіріп,
Қуады әппақ құйынды

Ақ жамылып, тым-тырыс
Айналаңа ұйықтайды. (А дауысты дыбысы әр жолдың басында
қайталанып келген)
Аллитерация: Қарағайды жым-жылас,
Қымтайды қар астына. . (Қ дауыссыз дыбысы әр
жолдың басында қайталанып келген)
Сол боранға мызғымас,
Сүйсінесің малшыға (С дауыссыз дыбысы әр жолдың
басында қайталанып келген)

Тау сыйы
Көкірегі көк орай а
Көз жіберші тауыма б
Көк шашақты қарағай,а
Қандай ұқсас бауына!б

Сырғи аққан бұлағы,а
Сыңғырайды күмістейб
Судыраған құрағыа
Құбылады пүліштейб

Желпи ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.