Шабындықтар мен жайылымдарға минералды заттарды енгізу

Жоспар:
1. Дәнді өсімдіктерді тыңайту.
2. Калийлі тыңайтқыштың мөлшері
3. Фосфорлы және калийлі тыңайтқыштар мөлшері
4.Пайдаланған әдебиет

Тыңайтқыштарды енгізу- шалғындықтарды жақсартудың ең тиімді тәсілі, олардың өнімділігін 2-5 есе арттырады.Оптималды тыңайтқыш дозаларын енгізу арқылы шабындықтар мен жайылымдардан 1 га жерден 14 т дейін кепкен өнім алуға болады, өнімділігі жағынан басқаларын басып озады.
Тыңайтқыштардың мөлшерін ботаникалық құрамы мен шөпті қолдану, өнімділігі мен суландыру деңгейіне байланысты анықтайды.
Дәнді өсімдіктерді тыңайту. Шалғындардағы негізгі тыңайтқыштар болып: азотты, фосфорлы, калийлі тыңайтқыштар есептеледі. Орман зонасындағы табиғи шалғындарда дәнді және дәнді – шөпті өсімдіктер көп кездеседі.Оларға негізгі азотты тыңайтқыштар әсер етеді.Олар өнімділікті көбейтіп, ботаникалық құрамын, жемнің сапасын өзгертеді.
Шабындықтарда 1 кг азотты тыңайтқыш 1 га жерге енгізу 12-13 , жайылымдарда 15-20 жем бірлік өндіреді.Негізгі норма жайылымдарда 90-180 кг д.в/га, шабындықтарда 180-200 кг д. в/га.Азотты тыңайтқыштың жылдық мөлшері жайылымдарға тегіс бөлінеді. Жайылымдарда оптималды мөлшер 60 кг д. в/га, натрийдің артық жиналуын туғызбай(ПДК-500 мг NO3 1 кг жайылымдық шөп).Шабындықтарда шөпті кеш фазада қолданады, сол себепті азотты тыңайтқыш мөлшері 70-90 кг га болуы мүмкін.Екі реттік шабындықтарда табиғи ылғандандыру кезінде 60-70% бірінші ретте, 30-40% екінші ретте енгізеді.Көктемдік кезеңде азотты тыңайтқышты шөп өсе бастағанда енгізеді. Далалық аймақта азотты тыңайтқышты бір рет көктемде немесе күзде енгізеді.
Азотты тыңайтқыш әсерінен бұршақ тұқымдастары мен әр түрлі шөптер бөліне бастайды.Азотты тыңайтқыштың мөлшерін арттырған сайын нитрофильдердің мөлшері арта бастайды.
Шабындықтар мен жайылымдарда барлық азотты тыңайтқыштардың әсері жоғары, бірақ ыстық құрғақ күндері көктемгі жерден азотты тыңайтқыштың жоғалуы мүмкін.
Фосфорлы және калийлі тыңайтқыштар мөлшерін топырақтағы осы элементтердің қозғалмалы формаларымен есептеледі. В.Р.Вильямс ұсынысы бойынша топырақтағы қозғалмалы фосфор мен ауыспалы калийдің мөлшерін фосфорлы (Р2О5) және калийлі (К2О) тыңайтқыштың өнімнің санына байланысты енгізу керек. Топырақтардың орташа тыңайуы үшін фосфордың жайылымдағы мөлшері: 90-110 мг/кг P2O5 және калийдің -100-120 мг/кг К2О. Топырақтағы тыңайтқыштардың аз болуында мөлшерді 20-30% ға көтереді, топырақтағы Р2О5 және K2O арттыру үшін және керісінше, көбейіп кетсе 20-30% ға азайтады.

1.Мал азығын өндіру Алматы2011ж, Қ.Әубәкіров Т. Атақұлов А.Ахмет
2.Шалғындық және жайылымдық мал азығы өндірісі Алматы 2012ж, С.Ә.Оразбаев, А.Ә.Төреханов, И.И.Алимаев, Б.А.Ысқақ