Түркітану ғылымы және Түркітануға кіріспе



Түркітану - түркі халықтарының тарихы мен әдебиетін, тілі мен мәдениетін зерттейтін кешенді ғылымдардың бірі. Түркітану ғылымы Евразия құрылығыңда дүниеге келді. Оның өзіндік заңды себептері бар. Кешегі Кеңестер Одағының территориясы болып саналған, бүгіңде бірнеше тәуелсіз мемлекеттер орналасқан евразиялық территорияның басым көпшілігін түркі халықтары мекендеңді. Бұл жерлер - түркілердің туып-өскен ата қонысы.
Түркітану шығыстану ғылымының бір тармағын құрайды. Шығыстану - Шығыс елдерінің тарихың экономикасың, тілін, әдебиетің өнерін, дінін, этнографиясын, философиясын зерттейтін ғылым. Ол өзінің қүрамына түркітану ғылымынан басқа арабтану, ирантану, египеттану, моңғолтану, қьггайтану, корейтану және т.б. ғылымдарды біріктіреді
Кеңестер Одағы территориясының шығыс бөлігін тегістей түркі халықтары мекендегендіктен, кеңес дәуіріндегі түркітану ғылымы КСРО тарихының қүрамдас бөлігі ретінде де алыңды.
Түркі халықтары Орталық Азия даласынан шыққан. Көшпелі өмір салтын ұстажан халық Евразия даласына тез тарала бастайды. Белгілі түркітанушы С.Е. Маловтың пікіріне сүйенсек, «түркі халықтары біздің жылсанауымызға дейінгі V ғасырдың өзінде қазіргі қоныстанған жерлерің тіпті одан да үлкен территорияны билеген. Яғни, көне дәуірдің өзінде түркі халықтары Қытайдан Дунайға дейінгі аралықты жайлаған». Ғалымның бұл пікіріне күмән келтірген ғалымдар болса да, С.Е. Малов топшылауының дұрыстығын тағы бір ірі зерттеушінің тұжырымы растай түседі. Белгілі орыс фольклортанушысы, академик В.М.Жирмунский түркі халқының эпосы «Алпамыс» пен грек эпосы «Одиссея» сюжеттерінің ұқсастығының бұл халықтар арасында көне байланыстардың болғаңдығы деп санайды және оны терең зерттеу қажеттігін айтады.
Белгілі демограф М.Тәтімовтің 1993 жылы жарық көрген «Қазақ әлемі» еңбегіңде берілген деректерге сүйенсек, бүгінгі таңда дүние жүзінде 133 миллионнан астам түркі тектес халықтар өмір сүруде. Олардың жер шарында

Пән: Қазақстан тарихы
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:   
ТҮРКІТАНУ ҒЫЛЫМЫ ЖӘНЕ ТҮРКІТАНУҒА КІРІСПЕ ПӘНІ ТУРАЛЫ

Түркітану - түркі халықтарының тарихы мен әдебиетін, тілі мен
мәдениетін зерттейтін кешенді ғылымдардың бірі. Түркітану ғылымы Евразия
құрылығыңда дүниеге келді. Оның өзіндік заңды себептері бар. Кешегі
Кеңестер Одағының территориясы болып саналған, бүгіңде бірнеше тәуелсіз
мемлекеттер орналасқан евразиялық территорияның басым көпшілігін түркі
халықтары мекендеңді. Бұл жерлер - түркілердің туып-өскен ата қонысы.
Түркітану шығыстану ғылымының бір тармағын құрайды. Шығыстану - Шығыс
елдерінің тарихың экономикасың, тілін, әдебиетің өнерін, дінін,
этнографиясын, философиясын зерттейтін ғылым. Ол өзінің қүрамына түркітану
ғылымынан басқа арабтану, ирантану, египеттану, моңғолтану, қьггайтану,
корейтану және т.б. ғылымдарды біріктіреді
Кеңестер Одағы территориясының шығыс бөлігін тегістей түркі халықтары
мекендегендіктен, кеңес дәуіріндегі түркітану ғылымы КСРО тарихының
қүрамдас бөлігі ретінде де алыңды.
Түркі халықтары Орталық Азия даласынан шыққан. Көшпелі өмір салтын
ұстажан халық Евразия даласына тез тарала бастайды. Белгілі түркітанушы
С.Е. Маловтың пікіріне сүйенсек, түркі халықтары біздің жылсанауымызға
дейінгі V ғасырдың өзінде қазіргі қоныстанған жерлерің тіпті одан да үлкен
территорияны билеген. Яғни, көне дәуірдің өзінде түркі халықтары Қытайдан
Дунайға дейінгі аралықты жайлаған. Ғалымның бұл пікіріне күмән келтірген
ғалымдар болса да, С.Е. Малов топшылауының дұрыстығын тағы бір ірі
зерттеушінің тұжырымы растай түседі. Белгілі орыс фольклортанушысы,
академик В.М.Жирмунский түркі халқының эпосы Алпамыс пен грек эпосы
Одиссея сюжеттерінің ұқсастығының бұл халықтар арасында көне
байланыстардың болғаңдығы деп санайды және оны терең зерттеу қажеттігін
айтады.
Белгілі демограф М.Тәтімовтің 1993 жылы жарық көрген Қазақ әлемі
еңбегіңде берілген деректерге сүйенсек, бүгінгі таңда дүние жүзінде 133
миллионнан астам түркі тектес халықтар өмір сүруде. Олардың жер шарында
орналасу сипаты осы оқу құралының соңындағы № 3 қосымшада берілген. Мұның
өзі түркітану ғылымының зерттеу объектісін нақтылап отыр. Алты тілдік
топтан, қырық тілден жүзден аса диалектілерден тұратын түркі тілдері жеке
зерттеуді қажет етеді. Ол жұмыстардың барлығын түркітану ғылымы жүзеге
асырады.
Түркі халықтары Ғұн дәуірінен бастап әлемге белгілі болады. Олардың
тілі, әдебиеті және мәдениеті мыңдаған жылдар бойы даму жолынан өткені
мәлім. Түркі халықтары әлемдік өркениеттің даму үрдісінде де өзіндік ізін
қалдырды. Ғұн империясы ыдырап, оның құрамындағы халықтардың Еуропаға
жылжуы евразиялық материкті мекендейтін халықтардың өркениетінде өзінің
позитивті ізін қалдырды. Халықтардың ұлы қозғалысы атауына ие болған бұл
процестің басқа ұлттар өміріне тигізген игілікті әсерін өлем ғалымдары
толық мойындап отыр. Алайда, бұл оқиға ғасырлар қойнауында қалған түркі
халықтары тарихының бір белесі ғана. Ал оның халыққа жетпей жатқан қабаты
қаншама? Түркітану ғылымы осы ауыр жүкті арқалау мақсатында дүниеге келді.
Көне түркілердің адамзат тарихындағы рөлі ерекше болғандығын бүгіңде
ешкім де қарсылық білдірмейді. Өкінішке орай, әлемдік өркениетте өзінің
анық ізін қалдырған түркі халықтарының тарихы әлі күнге толық жазылмай
отыр. Ал халықтың тарихы оның тілінің тарихымен тығыз байланыста болып
келетінін ескерсек, түркі халықтарыніың тарихы олардың тілінің тарихымен де
сабақтасып жатады деген сөз. Түркітану ғылымы түркі халықтарының тарих
таразысынан себепсіз алынынып тасталған тарихын толықтыруға да өз үлесін
қоса алады.
История человечества изучена крайне неравномерно. В то время как
последовательность событий и смен общественных формаций в Европе ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Түркітануға байланысты алғашқы зерттеулер.Орыс ғалымдарының түркітануға байланысты зерттеулері.20ғ басындағы түркітану тарихы
Түркітануға байланысты алғашқы зерттеулер. Орыс ғалымдарының түркітануға байланысты зерттеулері.ХХ ғасыр басындағы түркітану тарихы туралы ақпарат
Көне түркі жазба ескерткіштері жайлы
Түркітануға кіріспе
Түркі тілдерін салыстырмалы-тарихи тәсілмен зерттеу. салыстырмалы-тарихи зерттеу (xyiii-xix ғғ.) Европа, Ресей ғалымдарының зерттеулері
Түркітануға байланысты алғашқы зерттеулер орыс ғалымдарының түркітануға байланысты зерттеулері. ХХ ғасыр басындағы түркітану тарихы
Орыс ғалымдарының түркітануға байланысты зерттеулері туралы ақпарат
Орыс ғалымдарының түркітануға байланысты зерттеулері. ХХ ғасыр басындағы түркітану тарихы
Еуразия кеңістігіндегі түркі тілдері
Олжас Сүлейменов және түркітану мәселелері
Пәндер