Жұбан Молдағалиев

Қазақ қауымына аты әбден қанық, белгілі ақын Жұбан Молдағалиев – қазақ поэзиясының, бүкіл қазақ әдебиетінің ірі өкілі. Жұбан Молдағалиевтің поэзия төрінен өзіне лайық орын алу кезеңі әріден, соғыстан кейінгі ұлы дүбір дәуірінен, елімізді қайта қалпына келтіру заманынан басталады. Жұбан Молдағалиев қазақ өлеңімен бірге, бүкіл көп ұлтты кеңес поэзиясын ілгері дамытқан айтулы ақын, көркем сөз шеберіне айналды.
Жұбан Молдағаливтың шабытының шалқары – туған жері болса, алғашқы өткен өмір мектебі – кешегі өткен Ұлы Отан соғысы. Оның азаматтық сезімі Отан үшін күрестің жауапкершілігін ұғынудан туды. Оның ерлік туралы, отанға деген сүйіспеншілік, батырлық жайлы, туған жер мен елге деген сағынышқа толы өлеңдері соғыстың ауыр шындығы жағдайында жүрегінің түбінен қайнап шықты. Соғыстан кейінгі алғашқы жинағы «Жеңіс жырлары» 1949 жылы жарық көріп, патриоттық, гуманистік сезімге толы еді. Осыдан бастап қазақ оқырмандарына өзінің ақындық талантын мойындатқан Жұбан аға қазақтың ұлттық сөз өнеріне елу жылдық өмірін арнады. Жұбан ағадан қалған әдеби мұраға көз салсақ, оның негізгі туындылары дәуірдің науқандық сырларына бой алдырмай, адамзат рухын, қазақ халқының өмір шындығын шынайы көтере бейнелеуімен өзінің бағасын төмен түсірмегенін көреміз.
Көптеген лирикалық өлеңдер жазған ақынның эпикалық талантының да жоғары екенін көреміз. Ол жазған поэмалар стильдік, жанрлық үлгілері жағынан әр түрлі және қазақтың эпикалық поэзиясын биікке көтеріп, жаңа сапамен байытқан туындылар болды. Алғашқы поэмаларында — "Нұрлы жол", "Қызыл галстук", "Қиял қанатында" — ақын жастарды патриоттыққа тәрбиелеу, еңбекке баулудың проблемаларын көтерді. Балалардың келешегі үшін, олардың болашағы әрқашан күн тәртібінен түспейтіні кімді болса да толғантар мәселе екенін ақын айқын, дәл суреттей отырып, жастарға үлкен сеніммен қарайды. Заман, дәуір шындығын шебер суреттеуде ақын жеткен табыстар аз емес.
Ана тілінің құдіретін танытуда ақынның ең алдымен қиын асуларды суреттеуінде үлкен мән жатқанын байқауға болады. Қандай қиыншылықта да тілдің сақталуы өз оқушысын ойландырмай қоймайды. "Бокс заңы бойынша" өлеңінде ақын алдымен оқырман назарын бокс заңына аударып, өмірдегі кездесетін күншілдікті, нағыз талантты көре алмаушылықты сынап, әшкерелейді. Жекпе-жек — заңы бокстың Бірге — жүз қарсы тұру жоқ. Желкеден періп оқыста, Кіндіктен төмен ұру жоқ... .... Тұрмыста, әттең, қарсы жақ Бетпе-бет келе бермейді — деп өкініш білдіре отырып: Жүгінсін бокс заңына, Ар-ұят деген сотты ұқсын,- деген жолдар арқылы адамдыққа, адамгершілікке үндейді. Өлең көпшіліктің көкейіндегісін тап басуымен әсерлі.
Жұбан Молдағалиев өзінің кейбір лирикалық өлеңдерінде: "Аққу", "Махаббатты жырласаң", "Аққуым аспанда емес, жер бетінде", "Көзімде қалды суретің", т.б. сияқты жырларында адамды сүю, бағалау, жар сүю, ана махаббатын аялау, Отан сүю сезімдерін сабақтастыра жырлайды. Мәселен, "Махаббат ерлігі" атты өлеңінде махаббаттың құдіретті күші нені болса да жеңетінін паш етеді, екі мүгедектің (соқыр мен ақсақ) бірін-бірі демеп, сүйеп жүріп өнер көрсетуі өмір мен тіршіліктің өлмес күші екенін танытады