Кете Жүсіптің Күзенмен айтысы



Айтыс өлеңдерінің назар аударарлық ғажайып үлгілерінің бірі Кете “Жүсіптің оз әйелі Күзенмен” айтысы.Мұндағы негізгі мәселе ерлі-зайыпталар арасындағы отбасы туралы мәселе ,тұрмыс жайы адамгершілік мәселесі туралы әнгімелер қозғалады.Бұл айтыста назар аударарлық жайт кейбір ер адамның басында кездесіп жүрген етене мәселе нәпсі құмарлық әрекетіне ақылды әйелдің байсалды мінезі қарама –қарсы мәселе ретінде қойылып ,қарастырылады.Тәкаппарлыққа ,көрсеқызарлыққа,әуестенушілікке жеңілтектікке адамды аздырып адастыратынын ал адасқанның соңы бітпес өкініш, уайым екенін ескертеді.
Кете Жүсіптің оз әйеліне сын көзбен қарап оны сылбыр ерін деп келемеждеуінен басталады.Мысалы:
Бір қатын көрдіңдерме сылбыр ерін
Мүлтіксіз айтып берем әрбір жерін
Еңкіш бел жазық маңдай,көзі аларған
Біледі кіріспектің есік төрін
Және тағы бір жерінде былай деген екен:
Нұраны көріппе еңдер тақыр жерін
Мысалы бет формасы соңан ұқсас
Нанбасаң осы айтқанға ,барып көрің
Өзіне тағылған мұндай сыннан Күзеннің де айтар жауабы дайын еді.Жүсіптің де сырт келбетіне мін тағып оны мықтылап тұрып сынап алады,оны мына жолдардан байқауға болады:

Пән: Өнер, музыка
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:   
Кете Жүсіптің Күзенмен айтысы
Айтыс өлеңдерінің назар аударарлық ғажайып үлгілерінің бірі Кете "Жүсіптің оз әйелі Күзенмен" айтысы.Мұндағы негізгі мәселе ерлі-зайыпталар арасындағы отбасы туралы мәселе ,тұрмыс жайы адамгершілік мәселесі туралы әнгімелер қозғалады.Бұл айтыста назар аударарлық жайт кейбір ер адамның басында кездесіп жүрген етене мәселе нәпсі құмарлық әрекетіне ақылды әйелдің байсалды мінезі қарама - қарсы мәселе ретінде қойылып ,қарастырылады.Тәкаппарлыққа ,көрсеқызарлыққа,әуестенушілікке жеңілтектікке адамды аздырып адастыратынын ал адасқанның соңы бітпес өкініш, уайым екенін ескертеді.
Кете Жүсіптің оз әйеліне сын көзбен қарап оны сылбыр ерін деп келемеждеуінен басталады.Мысалы:
Бір қатын көрдіңдерме сылбыр ерін
Мүлтіксіз айтып берем әрбір жерін
Еңкіш бел жазық маңдай,көзі аларған
Біледі кіріспектің есік төрін
Және тағы бір жерінде былай деген екен:
Нұраны көріппе еңдер тақыр жерін
Мысалы бет формасы соңан ұқсас
Нанбасаң осы айтқанға ,барып көрің
Өзіне тағылған мұндай сыннан Күзеннің де айтар жауабы дайын еді.Жүсіптің де сырт келбетіне мін тағып оны мықтылап тұрып сынап алады,оны мына жолдардан байқауға болады:
Сенің де мұрның қоңқақ көзің ала
Болса да басың биік ,көңлің бала
Тыштаңдап еркек қарға секілденіп
Адамға тап бересің тұра сала
" Ә" десе жүгіресің ашуанып
Қолыңа қос уыстап құмыңды ала
Еркексіп болмашыға егесесің
Байқасам ақыл-зейнің құла -дала
Көзіңді маған қарап алартасың
Тынымсыз мінезіңді айтсам шала
Кісіге қай жеріңмен мін тағасың
Ісіңнің етіп жүрген бәрі шала
Байғыз бас,қысқа мойын,лақа мұрт
Ақ көңіл және де емес көңілің сара
Бұл айтқан сынауымның қатесі жоқ
Нанбасаң ,қолыңа айна алып қара
Бұндай уытты сөздерге зайыбының жауабы да ашщы еді.Өлеңмен егесіп бәрін менің мінезімді сынап баланың мінезімен ауыстырдың .Үстімме сөгістің бәрін үйіп қойдың.Негізінде келсек ісімнің шалалығын қайдан көрдің ,көзіңнің айналасы көңкеленген мұз бұл жерде ойылған мұз деген мағынада айтады .Егеспе есің болса менімен,қаларсың сөз таба алмай құр күйініп деп сөгеді.
Кете Жүсіп өз зайыбына сені ылғи қамшы ұрып ақылыңды білгізбесем бетіңмен мал секілді жайылып кетерсің дейді.Елден сөгіс алмай жүргенің менің арқамда сол үшін менің қамымды ойлауың керек делінеді .Бұл сөздерге қарағанда заманымыздан келе жатқан дәстүріміз басым көрінеді.Онда әйел еркекпентең құқылы емес яғни тең дәрежеде емес екенін сөз болады .Мұны мына жолдардан аңғаруға болады .
Бетіңе мал секілді жайыларсың
Қамшы ұрып ақылыңды білгізбесем
Әр уақыт менен сөгіс алмас едің
Серкедей қара мойын болсаң көсем
Еріннің әр уақытта уытын тауып
Әмірінен шығар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Мәшһүр Жүсіп Көпеевтің өмірі мен өскен ортасы
ХІХ ғасырдағы жазба айтыстүрлері
Мәшһүр-Жүсіп шығармаларының көркемдік ерекшелігі
Мәшһүр-Жүсіп Көпейұлы
Жиенбай жырау шығармашылығы
МӘШҺҮР-ЖҮСІП МҰРАСЫ
Мәшһүр-Жүсіп Көпеев туралы ақпарат
Вильгельм Блейк, Джордж Гордан Байрон, Гете мен Мөшһүр-Жүсіп шығармаларындағы үндестік
ХХ ғасыр басындағы мысал жанры және Молда Мұса
Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы – қазақ фольклортану ғылымының негізін салушы, ұлы гуманист тұлға
Пәндер