Жас кезеңдері

1. Жас кезеннің анықталуы
2. Д.Б Эльконин бойынша жас кезеңінің бөлінуі
3. Жас кезенге байланысты ұғымдар

Жас кезеңдері негізі даму заңдылықтарымен анықталады.Отандық психологтар бала дамуының әрқайсының өзіндік ерекшелігін, кезеңнің әлеуметтік даму жағдайы және жетекші іс-әрекет түсініктерімен анықтайды.
Әлеуметтік даму жағдайы Л.С. Выготскиймен анықталған. «Дамудың ішкі процестері мен сыртқы жағдай үйлесімділігі, ол әр жас кезеңіне тән және сол жас кезеңіне тең психикалық даму динамикасымен шарттасады және жаңа сапалық өзіндік психологиялық жаңалық, яғни соңында байланысты».

1. Абрамова Г.С. Возрастная психология.- М.,1997.
2. Возрастная и педагогическая психология./ Под ред. Петровского А.В.- М.,1979.
3. Возрастная и педагогическая психология./ Под ред. Гамезо М.В. и др.- М.,1984.
4. Выготский Л.С. Педагогическая психология.- М.,1991.
5. Зак А.К. Развитие умственных способностей младших школьников.- М.,1994.
6. Кле Мишель. Психология подростка: психосексуальное развитие. М.,1991.
7. Кон И.С. Психология ранней юности.- М.,1990.
8. Кон И.С. Психология старшекласников.- М., 1984.
9. Крайг Г. Психология развития (перевод с английского).- СПб., 2000.
10. Кравцова Е.Е. Психологические проблемы готовности детей к обучению в школе. М.,-1991.
11. ред. Д.И.Фельдштейна.-М.,1994.
12. Шевандрин Н.И. Социальная психология в образовании.- М.,1995.
13. Ярошевский М.И. История психологии.- М.,1976

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы:Жас кезеңдері

Жоспары:
1. Жас кезеннің анықталуы
2. Д.Б Эльконин бойынша жас кезеңінің бөлінуі
3. Жас кезенге байланысты ұғымдар

Жас кезеңдері негізі даму заңдылықтарымен анықталады.Отандық
психологтар бала дамуының әрқайсының өзіндік ерекшелігін, кезеңнің
әлеуметтік даму жағдайы және жетекші іс-әрекет түсініктерімен анықтайды.
Әлеуметтік даму жағдайы Л.С. Выготскиймен анықталған. Дамудың ішкі
процестері мен сыртқы жағдай үйлесімділігі, ол әр жас кезеңіне тән және сол
жас кезеңіне тең психикалық даму динамикасымен шарттасады және жаңа сапалық
өзіндік психологиялық жаңалық, яғни соңында байланысты.
Жетекші әрекет түсінігі А.Н.Леонтьев еңбектерінде ашылған. Әрбір жас
кезіне сәйкес іс-әрекет түрі сәйкес келеді, ол баланың жеке басының дамуына
және қалыптасуына, рның танымдық мүмкіндіктеріне әсер етеді.
Психологиялық – педагогикалық ғылымның тереңдетіліп дамуына байланысты,
жас кезеңдері де зеттелуде. Бұған Д.Б. Элькониннің еңбектері дәлел бола
алады.
Д.Б. Элькониннің жас кезеңдері мына кестеде көрсетіледі:

1. Нәрестелік жас туғаннан кейін -1 жас. жетекші әрекеті –эмоциональды
қарым-қатынас. Бұл жастағы маңызды жаңалық (жетістік) қарым-қатынасқа
деген қажеттілік басқа адаммен.
2. Сәбилік кезең 1-3 жас. Жетекші әрекеті – заттық әрекет. Жетістік
сөйлеудің дамуы және көрнекі әрекеттік ойлаудың дамуы.
3. Мектептегі жасқа дейінгі кезең-3-7 жас. Жетекші әрекеті – рольдік
ойын. Жетістігі –қоғамдық маңызы, қоғам бағалы іс-әрекетке ұмтылу.
4. Бастауыш сынып оқушысы-7-14 жас. Жетекші әрекеті – оқу. өз процесінде
ес қалыптасады., сыртқы әлемнің заттарын меңгереді. Бұл жастың
жетістігі болып психикалық құбылыстардың ырықтылығы, ішкі әрекет
жоспары, рефлекция алынады.
5. Жеткіншілік жас 11-15 жас. Жетекші әрекеті қоғамда пайдалы іс-әрекет
жүйесіндегі қарым-қатынас (оқу, қоғамдық –ұйымдастыру, еңбек т.б.)
бұл процесте жеткіншек әртүрлі жағдайдағы қарым қатынас дағдыларын
меңгереді. Маңызды жетістіктері болып өзін-өзі бағалаудың қалып,
қоршаған адам. Сын көзбен қарау ересек болуға ұмтылу және ұжым
өмірінің нормаларына бағына білу іскерлігі мен дербестігінің
қалыптасуы.
6. Балғын жастық шақ 15-17 жас. Жетекші әрекет - кәсіптік оқу,
жетістігі: оқу процесінде дүниетанымы, кәсіби қызығушылығын, өзіндік
санасы, арман, мұраты қалыптасады.
Бұл классификация жас кезеңдерінің өзгеру механизмін ашуға, диалетикалық
материалистік ілгеріге сүйене отырып дамудың қозғаушы күштерінің, яғни жаңа
қажеттіліктер мен (оларды бұрынғыша) ескі мүмкіндіктерді қанағаттандыру
арасындағы қайшылықтар күресін түсінуше мүмкіндік береді.

Жас кезеңдері (Д.Б. Эльконин бойынша).

Жас кезеңі. Жетекші Танымдық Психиканың қай Жетістігі
әрекет. іс-әрекет неге сферасы басым (жаңалығы).
бағытталған. дамиды.
Нәрестелік Эмоционал-ды Қатынасты тануға Жеке бастық Қарым-қатынасқ
кезең.(ту-ғанқарым-қатынас.бағыт талған. (қажеттілік- а деген
нан – 1 жас) мотивациялық) қажеттілік.
Сәбилік Заттық Затты тануға. Танымдық Сөйлеу және
кезең. (1-3 іс-әрекет. процестер. көрнекі
жас) әрекеттік
ойлау.
Мектеп жасынаРольдік ойын. Қатынасты тануға.Жеке бастық Қоғамдық –
дейін кезең (қажеттілік- маңызды және
(3-7 жас) мотивациялық) қоғамдық –
бағалы
іс-әрекет.
Бастауыш Оқу. Алғашқы ғылымды Интеллектуал-ды Әрекеттің ішкі
сынып тануға. танымдық. жоспары.
оқушыла-ры. өзін-өзі
бақылау.
Рефлексия.
Жеткін-шек Оқу Әр түрлі Жеке бастық Үлкен болуға
жас (11-15 процесіндегі ситуациядағы (қажеттілік- ұмтылу, ұжым
жас). қарым-қатынас қатынас жүйесін мотивациялық) өмірінің
іс-әрекеті, тану. нормаларына
ұйымдасқан бағыну.
еңбек
іс-әрекеті.
Жастар кезеңіКәсіптік оқу. Мамандықты Танымдық. Дүниетаным
(15-17 жас). тануға. кәсіптік
қызығушылық.

Мұнда, жас - нақты психикалық дамудың уақытпен шектелген сатысы.
Ол физиологиялық және психикалық өзгерістер заңдылықтарының жиынтығы мен
жалпы адамның жеке даму айырмашылықтарымен байланысты еместігімен
сипатталады. Жас психологиялық ерекшеліктерінің нақты тарихи жағдайларымен
шарттасқан бұлар тұқым қуалаушылық әрекет ерекшелігі индивидуалдылықтың
қарым – қатынасы.
Дамудың қозғаушы күштері – жеке бас өз өмірінде ішкі қайшылықтардың
әсері негізінде дамиды. Олар жеке бастың қоршаған ортамен байланысына оның
жетістіктерімен сәтсіздіктеріне қоғаммен индивидтің тепе – теңдігінің
бұзылуына байланысты. Дамушы жеке бас жаңаша өмір сүру жағдайына қоғамдық
маңызды әрекетке қарай ұмтылады. Осы мақсатты жүзеге асыруда өз дамуының
жаңа қайнар көздерін табады.
Дамудың әлеуметтік жағдайы - әр жас кезеннің өзіне ғана тән және сол
кезендегі психикалық дамуға әсер ететін сыртқы жағдай. Әр жастағы баланның
өмірі , олардың өздеріне өмір мазмұнына толы. Қоршаған адамдармен өзара
қарым – қатынасы белгілі бір жас кезендегі жетекші әрекет. Сонымен қатар әр
жас кезенде бала орындайтын белгілі бір міндеттер және бала орындауға
тиісті міндеттер болады.
Дағдарыс - Бір жастан екінші жас кезеніңе өту кезінде психикада
өзгеріс болып даму секірмелі сипатта болады. Дамудың жас дағдарыстары
кейбір жалпы ерекшеліктермен сипатталады.
Жетекші әрекет – адамдардың белгілі бір жас кезеңдерде пайда болатын
және қалыптасатын негізгі психикалық жетістіктерді анықтайтын әрекет.
Жетістіктер – белгілі бір жас кезеңде ғана пайда болатын, сол кезеңді
басқа кезеңдерден ажыратуға көмектесетінің психикалық процесстермен жеке
бастағы сапалы өзгерістер.
Жас кезеңдер негізгі даму заңдылықтарымен анықталады. Нәрестелік
кезеңде, нәресте анасынан бөлініп басқа жағдайға түседі,бала үшін бұл бөтен
жағдайға бейімделуге тұқым қуалаушылық арқылы бекітілген ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.