Нарықтағы маркетингтік зерттеулер теориясы



Кіріспе
І.Бөлім Нарықтағы маркетингтік зерттеулер теориясы
1.1Маркетингтік зерттеулердің мәні
1.2 Маркетингтік зерттеулердің процесі
1.3. Маркетингтік зерттеулердің әдістері


ІІ.Бөлім АҚ “ҚҰЛСАРЫМҰНАЙГАЗ” маркетингтік қызметін талдау
2.1 Мұнай саласындағы маркетинг қызметінің дамуы мен қалыптасуы
2.2 АҚ “ҚұлсарыМұнайГаз”.дың экономикалық әлеуетін талдау

2.3 “ҚұлсарыМұнайГаз” басқармасының маркетинг қызметін ұйымдастыру
ІІІ Бөлім Нарық экономикасы жағдайында өндірістік кәсіпорындардың маркетинг қызметін басқаруды жетілдіру
3.1 Мұнай саласында маркетингті басқарудың шетелдік тәжірибесін қолдану
Адамзаттың бүкіл тарихында әрбір қоғам ресурстары шектеулі бола тұрып, не және кім үшін өндіру керек деген негізгі экономикалық проблеманы шешуге тиіс болды. Нарықтық экономиканың тума табиғатына тән ерекшеліктер: ол бір орталыққа бағынбайды, икемді, қолайлы және құбылмалы болып келеді. Нарықтық экономиканың ең басты факторы ¬¬¬¬– оның орталығы болмайды. Нарықтық экономика жеке адам бостандығының мынадай принциптеріне негізделеді: тұтынушының тауарлар мен қызметтер арасынан керегін таңдап алу бостандығы, өндірушінің өз бизнесін бастау және оны көбейту, кәсіподақтарға кіру немесе жұмыс берушілерді өзгерту бостандығы.
Нарықтық қатынастар толыққанды болу үшін міндетті түрде бәсеке болуы шарт.Сондықтан осы бәсекеде жеңіп шығу үшін ақпараттың жеткілікті болуы өте маңызды.Бүгінгі күні әрбір компания өз ісін бастамас бұрын маркетингтік зерттеулерге жүгінеді.Яғни, тұтынушылардың қажеттіліктерін зерттеп, тауарға деген сұранысты анықтай бастайды.Соңғы он жылда Қазақстан нарықтық қатынастарға бет бұрып,экономикасы дамыған алдыңғы саптағы елу елдің қатарына қосылуды жоспарлап отыр.Қойылған мақсатқа жету үшін республикамыз ішкі және сыртқы рынокты білуі шарт.Бұл жерде маркетингтік зерттеу әдістерінің атқаратын ролі зор.Қазір маркетинг ақпаратты өз бизнесінде дұрыс пайдалана білген нәтижесінде үлкен табыстарға қол жеткізіп нарықтық ортада лидерлық позицияға шығады,Қазақстан экономикасының ілгері жылжуына өз үлесін қосады. Сондықтан сөз етіп отырған тақырыбымның өзектілігі осыған саяды.
Мен өз жұмысымды маркетингтік зерттеулер әдістемелерінің қолдану аясын белгілеп, осы тәсілдердің тиімді жақтарын анықтауды мақсат еттім. Бүгін маркетингтік зерттеулердің әдістерін-жүргізу мен ақпарат алу техникасы бойынша сандық және сапалық болып бөлінеді. Сандық әдістің ерекшелігі жабық түрдегі сауалнама жүргізу болып табылса, сапалық – сауалнаманың бірнеше түрлерін қолдануды қажет етеді. Атап айтсақ, бүгін оның – бақылау, тереңдетілген сұхбат,фокус топтар және тағы басқа түрлері кеңінен пайдаланылады.
Маркетингтік зерттеулер – компанияның рыноктағы мүмкіндіктерін әділ бағалау және алдына қойған мақсатына минималды қауіп-қатерсіз жетудің тиімді бағыттарын белгілеу мүмкіндігін жасайды.
1. «Қазақстан Республикасының 2003 – 2015 жылдарға арналған Индустриялық – инновациялық стратегиясы»;
2. Назарбаев Н.А. «Қазақстан-2030» Елбасының қазақстан халқына жолдауы.
3. “Бәсеке және монопольдік қызметті шектеу туралы” Заң// Егемен Қазақстан, жыл,  қаңтар.
4. «Қазахстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында». Қазахстанның әлемдегі бәсекене барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы. Қазақстан Республикасының Президентінің жолдауы. Астана, 2006 жыл.
5. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсылтан Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы «Жаңа кезең – жаңа экономика», 2003 ж
6. «Закон о нефти» - 2003, ст. 5.6 – 1;
7. «Таможенный кодекс РК» - 2003, 5 апрель;
8. Котлер Ф. «Маркетинг негіздері» – Прогресс, Мәскеу, 2001 ж.
9. Котлер Ф. «Маркетинг менеджмент - Питер, 2000ж
10. Афанасьев М. “Маркетинг: стратегия и практика фирмы” - Москва,
11. Финстатинформ, 1998 г.
12. Божук С. Г «Маркетинговые исследования» - Питер, 2003;
13. Мэскон «Менеджмент» - Экономикс, 2002;
14. Ильющенко Е. В «Маркетинг на предприятии» - Минск, 2000;
15. Малхотра Н «Маркетинговые исследования и эффективный анализ» - Питер, 2002;
16. Данько «Управление маркетингом» - Минск – 1999;
17. Диксон П. «Управление маркетингом» Москва, 1998;
18. Бун Л. Куртц. Д «Современный маркетинг» - Юнити Дана, 2005;
19. Есимжанава С.Р. “Маркетинг в Казахстане”-Экономика, Алматы, 2003 ж.
20. Есімжанова С.Р. “Маркетинг негіздері” – Экономика, Алматы, 2003
21. Савицкая «Анализ хозяйственной деятельности», Москва 2003 г.
22. Ковалев В.В.”Финансовый анализ” – Финансы и статистика, Москва,2000
23. Алтынбаев Б.А «Основы маркетинга» - Экономика, Алматы, 2003ж.
24. Алтынбаев Б.А « Организация службы маркетинга» - Экономика, Алматы, 2000 ж
25. Ассэль Г. «Маркетинг: принципы и стратегии: Учебник для вузов.-М.: ИНФРА-М, 2002г.
26. Ман И. «Маркетинг на 100 %» - Питер, 2003;
27. Юлдашева О.У «Промышленный маркетинг» - Экономикс, 2002г;
28. Зайцев Н. Л «Экономика промышленного предприятия» - Москва, 2001;
29. Тоқсанбай Р. К «Русско – казахский словарь» - Алматы, 1999
30. Пасс А. « Экономический словарь» - Санкт – Питербург, 1998;
31. Қазақстан – 2004, 26 ақпан;
32. Нефть и газ – 2005, 2;
33. Нефть и газ – 2004, 5;
34. Нефть и газ - 2005, 3
35. Нефть и Газ – 2005, 5
36. Егемен Қазақстан – 2005, 7 қазан;
37. Транзитная экономика - 2002, 2;
38. Транзитная экономика – 2004, 6;
39. Промышленность Қазахстана - 2005, 6
40. КазЭУ хабаршысы – 2004, 4;
41. КазЭУ хабаршысы – 2005, 6;
42. Маркетинг – 2004, 1;
43. Маркетинг товаров и услуг – 2003, 8;
44. Экономика и статистика №5, Алматы, 2000 г.
45. Қаржы –Қаражат №3 – 4, Алматы, 2003 ж.
46. Өмір №4, Алматы, 2005 ж
47. Егемен Қазақстан – 11 мамыр, 2001 ж.
48. Саясат – 2002, 1
49. Заң газеті – 7 сәуір, 2001 ж.
50. Алматы ақшамы – 3 маусым, 2003 ж.
51. Астана ақшамы – 1 қараша, 2003 ж.
52. Мир качечтва - 2005, сентябрь;
53. Маркетинг в России и за рубежом - №3, Финпресс – Москва, 2003 г.
54. Маркетинг в России и за рубежом - №5, Финпресс – Москва, 2004 г.
55. Маркетинг - №2, - Москва 2003 г.
56. Маркетинг товаров и услуг - № 5, Алматы, 2002 г.
57. Маркетинг товаров и услуг - № 2, Алматы, 2003 г.

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі:  Курстық жұмыс
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:   


М А З М Ұ Н Ы

Кіріспе
І.Бөлім Нарықтағы маркетингтік зерттеулер теориясы
1.1Маркетингтік зерттеулердің мәні
1.2 Маркетингтік зерттеулердің процесі
1.3. Маркетингтік зерттеулердің әдістері

ІІ.Бөлім АҚ “ҚҰЛСАРЫМҰНАЙГАЗ” маркетингтік қызметін талдау
2.1 Мұнай саласындағы маркетинг қызметінің дамуы мен қалыптасуы
2.2 АҚ “ҚұлсарыМұнайГаз”-дың экономикалық әлеуетін талдау
2.3 “ҚұлсарыМұнайГаз” басқармасының маркетинг қызметін ұйымдастыру

ІІІ Бөлім Нарық экономикасы жағдайында өндірістік кәсіпорындардың маркетинг
қызметін басқаруды жетілдіру
3.1 Мұнай саласында маркетингті басқарудың шетелдік тәжірибесін
қолдану

Кіріспе
Адамзаттың бүкіл тарихында әрбір қоғам ресурстары шектеулі бола
тұрып, не және кім үшін өндіру керек деген негізгі экономикалық
проблеманы шешуге тиіс болды. Нарықтық экономиканың тума табиғатына
тән ерекшеліктер: ол бір орталыққа бағынбайды, икемді, қолайлы және
құбылмалы болып келеді. Нарықтық экономиканың ең басты факторы – оның
орталығы болмайды. Нарықтық экономика жеке адам бостандығының мынадай
принциптеріне негізделеді: тұтынушының тауарлар мен қызметтер арасынан
керегін таңдап алу бостандығы, өндірушінің өз бизнесін бастау және
оны көбейту, кәсіподақтарға кіру немесе жұмыс берушілерді өзгерту
бостандығы.
Нарықтық қатынастар толыққанды болу үшін міндетті түрде бәсеке
болуы шарт.Сондықтан осы бәсекеде жеңіп шығу үшін ақпараттың
жеткілікті болуы өте маңызды.Бүгінгі күні әрбір компания өз ісін
бастамас бұрын маркетингтік зерттеулерге жүгінеді.Яғни, тұтынушылардың
қажеттіліктерін зерттеп, тауарға деген сұранысты анықтай бастайды.Соңғы он
жылда Қазақстан нарықтық қатынастарға бет бұрып,экономикасы дамыған
алдыңғы саптағы елу елдің қатарына қосылуды жоспарлап отыр.Қойылған
мақсатқа жету үшін республикамыз ішкі және сыртқы рынокты білуі шарт.Бұл
жерде маркетингтік зерттеу әдістерінің атқаратын ролі зор.Қазір маркетинг
ақпаратты өз бизнесінде дұрыс пайдалана білген нәтижесінде үлкен
табыстарға қол жеткізіп нарықтық ортада лидерлық позицияға шығады,Қазақстан
экономикасының ілгері жылжуына өз үлесін қосады. Сондықтан сөз етіп
отырған тақырыбымның өзектілігі осыған саяды.
Мен өз жұмысымды маркетингтік зерттеулер әдістемелерінің қолдану аясын
белгілеп, осы тәсілдердің тиімді жақтарын анықтауды мақсат еттім. Бүгін
маркетингтік зерттеулердің әдістерін-жүргізу мен ақпарат алу техникасы
бойынша сандық және сапалық болып бөлінеді. Сандық әдістің ерекшелігі
жабық түрдегі сауалнама жүргізу болып табылса, сапалық – сауалнаманың
бірнеше түрлерін қолдануды қажет етеді. Атап айтсақ, бүгін оның –
бақылау, тереңдетілген сұхбат,фокус топтар және тағы басқа түрлері
кеңінен пайдаланылады.
Маркетингтік зерттеулер – компанияның рыноктағы мүмкіндіктерін әділ
бағалау және алдына қойған мақсатына минималды қауіп-қатерсіз
жетудің тиімді бағыттарын белгілеу мүмкіндігін жасайды.

1.1Маркетингтік зерттеулердің мәні

Маркетингтік зерттеулер дамуының бірінші кезеңі Америкада массалық
стандартты тұтынушылық тауарлар сату дәуірімен бай-ланысты болды.
Өндірушілер делдалдар (супермаркеттер, көтерме дүкендер) арқылы сатып
алушылармен тікелей байланысы болмағандықтан, зерттеулер маркетингтік
іскерлікті бағалау құралы ретінде қарастырылды. Бұл рыноктық
зерттеулердің маңызды функциясы болып, ал зерттеулер мен
маркетингтік әрекеттің бір мақсаты болды, жақсы сауда маркалары
тұтынушыларын қанағаттандыру дәрежесін табу арқылы оны қолдауға көп
ақша жұмсалды. Осы үшін зерттеулер келесі типтерде болды: тауар
және жарнаманы тесттеу; бөлшектей аудит; нарықтық эксперименттер;
массалық ақпараттар құралдары аудиториясын зерттеу.
Маркетингтік зерттеулер дегеніміз-компанияның басқару шешімдерін
дұрыс қабылдау мақсатымен алдына қойған маркетингтік міндеттерге сәйкес
ақпаратты жинау, өңдеу және мәліметтерді талдау мен қорытындыларды ұсыну.
Маркетингтік зерттеулердің міндеттеріне мыналар жатады: фирманың
нарықтағы бәсекелестік позициясын анықтау оның өткізу және баға саясатын,
тауарды нарыққа жылжытудың мәселелерін бағалау, тұтынушылардың мінез-құлқын
зерттеу, сатып алушылардың жаңа тауарға деген әсерін, бәсекелестер тауарын
макроортаны талдау.
Маркетингтік зерттеулер-бұл тұтынүшылардың талғамдары мен талаптарын
зерттеуге бағытталған фирманың маркетингтік әрекетінің маңызды түрінің
бірі.Мұндай зерттеулерді кәсіпорындар маманданған және консалтингтік
фирмаларға тапсырыс жасау арқылы немесе өзінің маркентингтік бөлімдерінің
күшімен өткізеді. АҚШ компанияларының 75%-інде осындай бөлімшелер бар, онда
маркетологтар, статистер, бағдарламашылар, әлеуметтанушылар, психологтар
жұмыс істейді.
Қазақстанда маркентингтік зерттеулерді көптеген маманданған компаниялар
жүргізеді. Оларға жататындар: БРИФ әлеуметтік және маркетингтік зерттеулер
агенттігі, Gallup Media Asia, Amer-Nielsen,BISAM,Cuar,Cessi
Kazakhstan,Sange Resarch, IGM, Комкон-2 Евразия, Эксперт Консалт және тағы
басқа компаниялары.Бұл ұйымдарға қаржылық мүмкіндіктері бар қазақстандық
кәсіпорындар тапсырыс жасайды. Мысалы, Amer-Neilsen фирмасының жылдық
айналымы 9 млрд. доллардан астам болса, Қазақстандағы маркетингтік
зерттеулерді жүргізетін компаниялардың біржылғы айналымы-700-800 мың
доллар.
Отандық кәсіпорындардың көпшілігі зерттеулерді жүргізудің қажеттілігін
әлі түсіне бермейді.Сондықтан Қазақстаннарығында осындай тапсырыстардың 80%-
і шетелдік компаниялар үлесіне тиіп отыр .Солай бола тұса да, маркетингтік
зерттеулердің бағасы Қазақстанда Ресейдегіден 1,5-2,0есе, ал Еуропадағыдан
5-10 есе төмен. Соған қарамастан, кәсіпорындар мен ұйымдарда маркетингтік
зерттеулер кеңінен қолданылып жүрген жоқ. Мысалы, Жапонияда шоколадты
тұтыну талғамдарын пікір сұрау әдісімен зерттеу (750 адамға 40 минутта
пікір сұрау жүргізу) 63 мың доллар, АҚШ-та-62,7 мың, Батыс Еуропада-36 мың,
Орталық Еуропада-14 мың доллар, Қазақстанда-10 мың доллар тұрады.
Екінші ретті ақпаратты жинап, талдау зерттеу мәселесі онсыз шешу
мүмкіндігі болса да міндетті түрде жүргізіледі. Екінші ретті ақпараттың
жалпы құндылығын бағалау үшін оның жақсы жақтары мен кемшіліктері
анықталады.
Екінші ретті ақпарат көп түлі көздерінен алынады. Негізінде оларды екі
түрге бөлуге болады: ішкі және сыртқы ақпарат. Біріншісі фирманың өзінен
алынады. Ол-фирманың қаржы баланстары, тауар өтімі туралы мәліметтері,
кірісі мен шығысы, клиенттер есебі, қорлары туралы мәліметтер, одан бұрын
жүргізілген зерттеулердің нәтижелері.Екіншісі сырттан алынған ақпарат
мәліметтері. Олар үкімет мәліметтері және де басқа жақтан алынатын
мәліметтер. Үкімет мәліметтері негізінде мемлекеттік статистикалық орындары
арқылы кең көлемде тегін немесе номиналды бағамен таратылады. Алайда
үкіметтік мәліметтер әдетте кешігіп жарияланады.
Ал басқа мәліметтер негізінде мерзімді басылымдар арқылы түседі.Олар
кітаптар, монографиялар,журналдар, газеттер, жеке меншіктегі зерттеу
ұйымдарының коммерциялық мәліметтері (мысалы, Қазақстандағы БРИФмаркетинг
агенттігі) тағы басқалар.

Екінші ретті ақпараттың ұтымды жақтары мен кемшіліктері
Ұтымдысы:
Арзан түсуі, тез арада жиналуы бірнеше көздері барлығы, фирманыңт өзі
жинай алмайтын мәліметтердің болуы, тәуелсіз көздерінен алынған, дәлелді
мәліметтердің болуы, зерттеу барысында зерттеу мәселені алдын ала анықтауға
көмектесу.
Кемшіліктері:
1.Екінші ретті ақпарат ескі болуы мүмкін, өйткені ол басқа мақсат
үшін жиналған.
2.Ақпарат жалпы сипатта болғандықтан жүргізіліп отырған зерттеулер
мақсатына сәйкес келмеуі мүмкін.
Екінші ретті ақпарат негізінде жүргізілетін зерттеулер кабинеттік деп
аталады.
Екінші ретті ақпарат фирманың ішкі құжаттамаларында және сыртқы
ақпарат көздерінде болады. Фирманың ішкі құжаттамаларында-пайда туралы
есептер, бухгалтерия және қаржы қызметінің есеп берулері, баланстар,
өткізу көрсеткіштнрі, шот-фактуралар, тауарлық-материалдық құндылықтардың
есеп тізімдемесі жатады.Сыртқы ақпарат көздері-мемлекеттік мекемелердің
басылымдары, стастистикалық анықтамалар, газеттер мен журналдар,
кітаптар, консалтингтік фирмалардың, жарнама агенттіктерінің есеп
берулері мен шолулары.
Бірақ мұндай мәліметтерді байқап талдау керек, өйткені олар әр
түрлі мақсаттар мен әр түрлі жағдайларда жинақталғандықтан, ескіріп кетуі
мүмкін. Сондықтан қайталама ақпараттардықолдану алдында олардың шүбәсіз
сенімділігін және сонылығын мұқият тексеру керек.
Егер зерттеуші өзіне қажетті ақпаратты сыртқы көздерден таба
алмаса, онда оларды жинау керек.
Бастапқы ақпарат-бұл нақты зерттелетін мәселені шешу үшін жаңа ғана
жиналған ақпарат.Мұндай зерттеулер далалық декп аталады.
Бастапқы ақпарат жинау үшін көп шығын, еңбек және уақыт
керек.Сондықтан бастапқы ақпаратты жинаудың арнайы жоспарын дайындау
кжет.
Бастапқы ақпараттардың артықшылықтары:
1. Зерттеудің нақты мақсатына сәйкес жиналады.
2. Ақпаратты жинау әдістемесі бақыланады және белгілі болады.
Кемшіліктері:
1. Көп уақыт және қаражт керек (сыпамалы маркетингтің нақты нәтижесін алу
үшін 6 айдан астам уақыт кажет).
2. Кейбір мәліметтер алынбауы мүмкін.
Бастапқы және екінші ретті ақпараттарды кешенді пайдалану керектігін атап
өту керек.

Қазақстандық компаниялардың зерттеушілік қызметі
Зерттеу түрлері Зерттеуші компаниялар Зерттеу нәтижелері
және фирмалар
1 2 3
Тұтынушының Bisam central Asia Маркетингтік стратегияны
мінез-құлқын БРИФ IGM Комкон-2 жасау, фирманың нарықтық
зерттеу.Нарықтық және Еуразия мүмкіндіктерін бағалау,
бәсекелестік ортаны Эксперт Консалт мақсатты нарықтарды,
зерттеу. тұтынушы талғамын
талдау.
БАҚ барлық түрлері “Gallup Media Asia” Жарнама компаниясының
аумағындағы мониторинг Комкон-2 Еуразия жоспары және стра-
пен зерттеу, жарнаманыңBisam Central тегиясын жасау. БАҚ
оқырмандар Asia”Болжау” ақпараттықрейтингін
аудиториясының талдау орталығы. бағалау.Жарнаманы тиімді
тиімділігін мөлшерлеу таратушыларды таңдау.
Жарнамалық салымдардың
тиімділігін анықтау.
Өнімді зерттеу, сауда Bisam Central Asia Сауда маркасын
маркасын позициялау, БРИФ позициялау, тауардың
ораманы тестілеу, IGM тұтынушы талғамына
брендтерді жасау, Комкон-2 Еуразия сәйкестігін бағалау,
байқау маркетингі Эксперт Консалт ассортименттік саясатты
орталығы “Әл-Қуат” , өткізу және тауар
орталығы. қозғалысы стратегияларын
жасау.
Бөлшек сауданы, өткізу BISAM Central Asia Компанияның нарықтағы
жүйесі, дистрибьюцияны БРИФ Amer-Nielsen орны, бәсекелестер
зерттеу позициясын анықтау,
сатуды болжау,
дистрибьюция тиімділігін
бағалау.
Нарықтың даму BISAM Central Asia Нарықтың
тенденциялары және БРИФ Комкон-2 Еуразия монополизациялану
сипаттамалары дәрежесін,нарық үлесін,
бәсекелестік
күресстратегияларын
белгілеу
Инвестициялық IGM Бұрынғы бизнесті кеңейту
консалтинг және Эксперт Консалт немесе жаңасын құру
маркетинг, мүмкіндіктері.Инвестиция
бизнес-жопар, лық салымдардың және
франчайзингтік схемалар франчайзингтіңтартымды
схемаларын жасау.
Директ маркетингін, “Азия Директ” Мақсаты: тұтынушыларды
клиенттерді тарту AVANPOST таңдау, жаңа клиенттерді
бағдарламасын әзірлеу. үйіру,сату көлемін
Өткізуді ынталандыру ұлғайту. Өткізуді
бағдарламаларын әзірлеу ынталандыру бағдар
және жүргізу. ламаларын дайындау:
сауда орындарындағы
семпл-ингтер,
промоушн-акциялар.

1.2 Маркетингтік зерттеулердің процесі
Маркетингтік зерттеулерді бес кезеңмен өткізуге болады:
Зерттеудің мәселесі мен мақсаттарын айқындау.
1.Зерттеу жоспарын құру.
2.Ақпарат жинау.
3.Жиналған ақпаратты талдау.
4.Зерттеу қорытындылары туралы есеп.
5.Маркетингтік зерттеудің тұжырымдамасы зерттеудің міндеттерін, обьектісін
және мақсаттарын айқын белгілеу,жұмыс жорамалын жасау.
Егер азық-түлік өндіруші компания фирмалық дүкен ашуды жоспарласа, оның
шешетін негізгі мәселесі—тұрақты сатып алушыларды жұмылдыру болып
табылады.Мұндай жағдайларда сипаттаушы зерттеуді жүргізу үшін мәліметтерді
жинау басталмастан бұрын мынадай сұрақтарға жауап алу керек.Тұрақты
келушілер деп кімдерді қарастыруға болады? Әр сатып алушыны тұрақты деп
санауға бола ма? Тұрақты сатып алушылар отбасы негізіндегі статистикалық
бірлік деп анықталуы тиіс пе,әлде жеке тұлғаларды негізге алған жөн бе?
Тұрақты сатып алушылардың қандай сипаттамалары (жынысы,жасы,табысы,мекен-
жайы) зерттелуге тиіс? Олар дүкеннің пайда болуы туралы ақпаратты қайдан
алды? Сатып алушылармен қай кезде пікір сұрау жүргізу керек; сатып алу
кезінде ме немесе одан кейін бе?Пікір сұрауды қай жерде жүргізген дұрыс:
дүкенде ме, дүкен алдында ма немесе үйде ме ? Зерттеу нәтижелерін басқа
дүкендерді ашу туралы шешім қабылдауда қолдануға бола ма? Тұтынушыларды
қалай зерттеу керек: анкеталық сауалнама қолдану арқылы ма немесе олардың
мінез-құлқын тауар сатып алу кезінде бақылау қажет пе? Егер пікір сұрау
жүргізілсе, анкетаның түрі қандай болу керек: құрылымдық немесе құрылымдық
емес түрде ме ? Пікір сұрау телефон не пошта арқылы жүргізіле ме немесе
жеке сұхбат алу түрінде өткізіле ме?
Маркетингтік зерттеулердің бірінші кезеңінде оны әзірлеу талаптарын
қалыптастыру және зерттеу мәселесін анықтау қажет.Мәселені анық баяндау-
табысты маркетингтің негізі.Егер мәселе дұрыс тұжырымдалса,ол аздап шешілді
деуге болады.Мақсаттар мен мәселелер неғұрлым анық және түсінікті
белгіленсе,маркетингтік зерттеулер соғұрлым тиімді болады.Ақпарат жинау-
қымбатқа түсетін шара.Сондықтан мәселе бұлдыр немесе дұрыс
белгіленбесе,қажетсіз шығындарға ұшыратады.Мәселелерді айқындау
процедурасына мәселелер каталогын құру да кіреді.
Әдетте,мәселелер өндірістік-өткізу қызметін талдау нәтижесінде және
басшылар мен мамандардан сараптамалық пікір сұрау жүргізу арқылы
анықталады.
Мәселелер анықталғаннан кейін мақсаттар қойылады.Егер мәселе (объект)-бұл
міндеттердің жалпы қойылымы болса,онда мақсаттар-зерттеу объектісінен
шығатын жеке міндеттердің жиынтығы болып табылыды.Мақсаттар анық
құрастырылып,оның сандық өлшемі болуы қажет.Мысалы,тауар өлшемінің өткізу
көлемі төмендей бастады.Осы құбылыстың себептері мен факторларын анықтау
зерттеудің мәселесі болып табылады.Бұл мәселені шешуде маркетингтік
зерттеудің алдына мынадай мақсаттар (міндеттер) қойылады: өнімге сатып
алушылар көзқарасын айқындау; осы өнімді сату көлемінің өзгеруіне
бәсекелестердің тигізетін әсерін талдау; тауар өніміне нақты сұранысы бар
сатып алушылардың демографиялық бейінін(профилін) анықтау
(жасы,жынысы,білімі,табысы және т.б).
Мәселені анықтау үшін ”неге” деген сұрақ қойылады.Егер зерттелінетін
мәселе туралы ешбір мәлімет болмаса немесе ол шамалы түрде ғана болса,онда
барлау зерттеуін пайдалану қажет.Мұндай зерттеулер мәселені нақты
анықтауға немесе болжамды тексеру үшін ақпаратты алдын ала жинау мақсатында
қолданылады.Ал егер мәселе нақты анықталған болса,бұл кезде сипаттаушы және
казуалды зерттеулерді пайлалану керек.Шешуді керек ететін
мәселені,зерттеуді талап ететін мәселеге өзгерту қажет,яғни оны зерттеу
мақсатына сәйкес құрастыру керек.Мысалға,фирма өнімінің өткізу көлемі
төмендеген.Осыған байланысты маркетинг маманының алдында оны қалай
жоғарылату керек деген мәселе туады.Бұл өнімді нарықтан алып тастау қажет
пе?Маркетинг маманы оның себебі тарату арналарының тиімсіздігінен болды деп
есептесе,бұл болжау зерттеуді талап ететін мәселенің негізі бола алады.
Басқа мысал.Компания жаңа өнімді өндіру қажет деп есептейді.Бұл
жағдайда зерттеу мәселесі ретінде жаңа тауарды тестілеу жоспарын әзірлеу
және оған деген тұтынушының әсерін анықтау керек.
Шешуді талап ететін мәселені “шешімдер ағашы” сызбасы түрінде көрсетуге
болады.”Шешімдер ағашының”түбірінде негізгі мәселе орналасады,одан әр түрлі
шешу тәсілдерін көрсететін бұтақтар тарайды.
Маркетингтік зерттеулердің екінші кезеңі –маркетингтік зерттеулер
жоспарын әзірлеу.Бұл зерттеу сметасын анықтау,мәліметтер көздерін
айқындау,оларды жинау және талдау әдістерін таңдау
реттемелерінен(процедура) тұрады.Зерттеулер жоспарын әзірлеудің бірыңғай
реттемесі және оны орындаудың стандартты әдісі жоқ.Үшінші кезеңде ақпарат
алу көздері анықталады.Маркетингтік зерттеу екінші ретті ақпаратты
зерттеуден басталады.Одан кейін ғана бастапқы ақпаратты жинауға көшу
керек.Екінші ретті ақпараттарға мән бермейтін зерттеушілер
қателеседі.Талдау негізінде алынған қайталама ақпарат кейде зерттеу мақсаты
үщін жеткілікті болады. Екінші ретті ақпараттарды алудың маңызды көзіне
маманданған зерттеу ұйымдарының есеп берулері, фирмалар жүргізетін
”күнделік жазбалары ” (сатып алушылардың ай сайынғы тауар түрлерін сатып
алу туралы жазбалары) жатады.
Көп жағдайда маркетингтік зерттеуді өткізу үшін бастапқы ақпараттар
қажет болады.Оларды жинақтаудың үш әдісі бар.
1.Бақылау-бұл таңдап алынған адамдар тобының әрекеттерін немесе болып
жатқан жағдайларды бақылау жолымен бастапқы ақпаратты жинау әдісі.Ол
далалық(дүкен,көше) және зертханалық(жасанды),стандартты немесе еркін
жағдайда жүргізілуі мүмкін.Бұл әдістің артықшылығы объективтілігі
жоғары,тұтынушы тілегіне тәуелді емес,тұтынушы мінез-құлқын бақылау
мүмкіндігі.Кемщіліктері қабылдау субъективтілігі,көп еңбек сіңіру
керектігі,тұтынушының себептері (мотивтері) және психологиялық
ерекшеліктері туралы ақпарат алынбайтындығы.
2.Эксперимент-мұнда бір немесе бірнеше айнымалы факторлардың өзгерісі бір
немесе көптеген тәуелді айнымалыларға ықпалы анықталады.Эксперименттер
далалық және зертханалық болып бөлінеді.Зертханалық басқа факторларды
зерттеуге мүмкіндік береді.Далалықтар нақтылы жағдайда жүзеге асырылады
және бақыланбайтын факторлардың әсері болуын теріске шығармайды.Бұл
нарықтың шектелген, бірақ мұқият таңдалып алынған секторында жүргізілеттін,
бақыланатын эксперимент.Оның мақсаты-бір немесе бірнеше факторлардың
өзгеруі нәтижесінде болатын сату көлемі немесе пйдалы болжау.Көбінесе
нарыққа жаңа немесе жаңғыртып, жетілдірілген өнімді енгізу үшін
пайдаланылады.
3.Пікір сұрау (опрос)-бастапқы ақпаратты алуды жүзеге асыру мақсатымен
респонденттермен (пікір сұраушылармен) жеке байланыс әдісі және
мәліметтерді жинаудың кең таралған түрі.Маркетингтік зерттеулердің 90%-і
пікір сұрауға негізделген.Ол өнеркәсіптік кәсіпорындарда да,маркетингтік
агенттіктерде де жақсы қолданылады.Пікір сұрау құрылымдық және құрылымдық
емес сипатта болады.Құрылымдық сауалнамада барлық сауалдамаға қатысатындар
бірдей сұраққа жауап береді.Құрылымдық емес сауалнамада сұхбат жүргізуші
алынған жауаптарға байланысты сұрақтар қояды.Сұхбатты осы әдіспен мынадай
түрлерде жүргізуге болады:
• Сұралушылардың арасында(студенттер,зейнеткерлер);
• Бір уақытта сұралушылар саны бойынша (жекелей немесе топпен
әңгімелесу);
• Стандартталу деңгейі бойынша (еркін немесе құрылымдық схема);
• Пікір сұрау жиілігі бойынша(бір немесе бірнеше рет пікір сұрау).
Пікір сұрауды сипаттаушы зерттеулерде бақылау әдісін барлау,
экспериментті,казуалді зерттеулерде қолдану тиімді.Зерттеуші ақпарат
жинауға кіріспей тұрып,зерттелетін өзгермелілерді анықтау керек.Ең
дұрысы,ақпарат жинау алдында анкетаға кіргізілетін айнмлы негізінде
құрылған кесте макеттерінің жиынтығы дайындалуы керек.Ақпарат жинауға дейін
зерттеуге қажетті айнымалы анықталуы керек.
Маркетингтік зерттеулердің келесі кезеңінде маңызды мәліметтер мен
нәтижелерді көбірек алу мақсатымен жиналған мәліметтер бағаланады және
талданады.
Мәліметтерді талдаған кезде тиісті орта шамалар алынады,ең елеулі
өзара байланыстарды анықтау үшін қисындасқан кестелер жасалынады,корреляция
(ара қатыстылық) коэффициенттері есептеледі.Маркетингтік зерттеуледің соңғы
кезеңінде негізгі қорытындылар мен есеп беру дайындалады.Ол тапсырыс
берушінің талабынан шығатындай болуы керек.Есеп беру кіріспе,негізгі және
қорытынды болып үш бөліктен тұрады.Алғы сөз титул парағы,мазмұны,меморандум
және қысқаша аннотациядан тұрады.Меморандумда зерттеулердің
сипттамасы,нәтижелері қарастырылып,әрі қарай зерттеу қажеттілігі туралы
ұсыныстар жасалады.Кіріспеде зерттеудің мақсаты мен көкейтестілігі
келтіріледі.Есеп берудің негізгі бөлімінде қолданылатын әдістеме және
ұсыныстар сипатталады.Есеп беруде зерттеу әдістерінің қысқаша шолуы
болады,ал техникалық бөлігі қосымшаларда беріледі.Жалпы есеп беру фирма
және маркетинг қызметінің қызметкерлігі үшін түсінікті және осы мәселе
бойынша қажет ақпаратты алуға мүмкіндік беретіндей болып жазылуы керек.
Фирманың клиенттерін,оның бәсекелестерін, дилерлерді, т.б. түсіну үшін
қайраткерлері маркетингілік зерттеулер жүргізу керек. Проктер Энд Гэмбл
түрлес үлкен компаниялардың маркалы тауар басшылары жылына осындай үш-төрт
жүргізуге тапсырыс береді.Майдарақ фирмалардың маркетингтік басшылары
мұндай жұмыстарды сиректеу орындайды.Коммерциямен айналыспайтын мекемелерде
де маркетингілік зерттеулер жүргізудің қажеттігін байқай бастаған.Аурухана
өзінің қызмет атқаратын зонасындағы адамдардың өзіне деген көзқарасын
білгісі келеді.колледж мектептердегі мамандық таңдау консультанттарының
көзқарастарының қандай екекнін білгісі келеді.Саяси мекеме өзінің
кандидаттары туралы сайлаушылардыңойын анықтағысы келеді.
Маркетингілік зерттеуді көңілге алған басшылар өздеріне керекті
ақпаратты қажетті баға шамасында ұйымдастыру үшін, ондай зерттеулердің
ерекшеліктерімен жете тыныс болуы керек. Басқа жағдайда олар өздеріне
қаетті ақпаратты өте жоғары бағамен ұйымдастыруы мүмкін және алынған
нәтижелерден дұрыс ұйғарым шығара алмауы мүмкін.
Дұрыс шешім қабылдауға қажетті сипалы ақпарат алу үшін, басшылар
зерттеу жұмысын жоғары дәрежелі мамандарды тартуы қажет. Оның үстіне ,
басшылардың маркетингілік зертеу технологиясын жете білуі және жоспарлап
алынған ақпаратты интерпретациялай білуі қажет. Маркетингілік зерттеудің
бес кезеңі туралы айтылады. Мысалы,

Проблеманың табу және зерттеу мақ
сатын тұжы
рымдау

Ақпарат көздерін таңдау

Ақпарат
тарды жинау

Жиналған ақпараттарды талдау

Алынған нәтижелерді ұсыну

Маркетингілік зерттеу үлгісі

Осыдан бірнеше жыл бұрын Аллегени Эйрлайнс фирмасының АҚШ-тың шығыс
аудандарында жергілікті қызмет атқаратын авиакомпаниясы болатын. Бірақ 60
жылдардың аяғында 70 жылдардың басында фирма өз маршруттарын кеңейте
бастады. Екі кішігірім авиакомпаниялармен қосылу және әуә тасмалын
мемлекеттік жүйелеуінің тоғарылуына байланысты Аллегениге 25 штатқа
Колумбия аймағына және Канаданың бірнеше аудандарында маршрут ашуға
мумкіншілік берді. Дегенімен оның Юнайтед Эйрланс, Трансоурлд Эйрланс
және Американ Эйрланс сияқты бәсәкелестерін көпшілік жақсы білгендіктен
оларды ұнататын. Аллегениге
Фирманың тез өсіп келе жатқанын көпшілікке көрсету үшін, жаңа жарнама
науқаны қажет болды. Бірақ фирманың маркетинг бөліміне тиімді науқанды
дайындау үшін линиялық әуә тасымалы нарқы туралы неғұрлым көбірек білу
үшін кеңейтілген зерттеулер жүргізу керек.

1.3. Маркетингтік зерттеулердің әдістері
Маркетингтік зерттеулердің әдістері оны жүргізу мен ақпарат алу
техникасы бойынша сандық және сапалық болып бөлінеді.
Сандық әдістер деп- жабық типті құрылымдық сұрақтарды пайдалану арқылы
сауалнамаларды жүргізуді айтады.
Сапалық әдіс-ақпаратты сапалы сипаттау және оны стандартты емес түрде жинау
арқылы жүргізіледі.Бұл әдіс бақылау, тереңдетілген сұхбат, фокус-топтар
және т.б. қолдануға негізделген. Зерттеу мақсаттарына сәйкес зерттеудәң
мынадай түрлері бар:
1.Барлау(іздеу) зерттеулері – мәселелер мен болжамдарды дәлірек анықтау
үшін ақпаратты алдын ала алу мақсатында жүргізілетін маркетингтік
зерттеулер. Бұл зерттеулер мәселені нақтылауға, идеялар ұсынуға және
білімді көтеруге бағытталған. Мысалы, сату көлемінің төмендігі жарнаманың
нашарлығына байланысты деген жорамал бар, бірақ барлау зерттеуінің
нәтижесінде басты себеп өткізу жүйесінің олқылығында екендігі анықталды.
Барлау зерттеулерін жүргізудің негізгі жолдары – екінші ретті
мәліметтерді қолдану, әдебиеттермен жұмыс істеу, сарапшылардан және фокус-
топтардан пікір сұрау алу, таңдалған оқиғаларды талдау.Барлау зерттеулерде
анкеталық пікір сұрау қолданылмайды, оларды жүргізудің нәтижесінде идеялар
мен болжамдар алынады.
2.Сипаттама зерттеулер – маркетингтік мәселелерді, әр түрлі
жағдайларды, нарықтарды, тұтынушының өнімге қатысын сипаттауға бағытталған
маркетингтік зерттеулер.Мұндай зерттеулерде не, кім, қайда және тұтынушылар
өнімді қашан, қалай сатып алады деген сұрақтарға жауап ізделеді.Мұндай
мәлімет қайталама ақпаратта бар, сонымен қатар оны пікір сұрау мен жүргізу
арқылы алуға да болады.
3.Казуалды зерттеулер – себеп-салдар байланысына қатысты ғылыми
болжамдарды тексеру үшін жүргізілетін маркетингтік зерттеулер.Мұндай
зерттеулерді қолдана отырып, мынадай сұрақтарға жауап алуға болады, Егер Х
факторының мәнін өзгертсек, онда У-тің белгілі бір мөлшерін ала аламыз ба
Мысалы, Эйр Астана әуә компаниясы билеттерінің бағасы 10%-ке төмендесе,
онда жолаушылар саны 7%-ке ұлғаюы мүмкін бе? Мұндай зерттеулер негізінен
математикалық әдістерді пайдалану арқылы жүзеге асырылады.
Маркетингтік зерттеулер барлаушы зерттеуден басталып, сипаттаушы
зерттеуге көшеді,одан соң казуалды зерттеулер жүргізіледі.Маркетингтік
зерттеудің негізгі бөлігі,ол-болжамды тексеруде қолданатын сипаттаушы
зерттеулер,бірақ олар себеп-салдар байланысын айқындауда онша тиімді
емес.Маркетингтік зерттеулердің кең қолданылатын әдістеріне мыналар жатады:
1. Құжаттарды талдау әдісі ;
2. Тұтынушылардан пікір сұрау жүргізу әдісі;
3. Сарапшылар бағалауы.
1.Құжаттарды талдау әдісі: дәстүрлі және бірыңғайландырылған
(формализованные) болып екіге бөлінеді.
Дәстүрлі талдау дегеніміз- талданатын материалдың мәнін негіздеу қисыны
және құжат мазмұнын түсіндіру.Мұндай талдаудың басты кемшілігі-
субъективтілігі(өз пікірінде болу,басқаның пікірімен есептесу) болып
табылады.Бірыңғайландырылған талдауда(контент-талдау) нақты және сандық
өлшенетін параметрлер қолданылады.
Пікір сұрау әдістерінің барлық жиынтығын әлеуметтік әдістер деп атауға
болады, өйткені оларды ең бірінші әлеумет танушылар пайдаланды.Пікір сұрау
әдістерінің мынадай түрлері бар:
1.Сауалнамалар(анкеталар) тарату жолымен пікір сұрау.Пікір сұрау
пошта,телефон және жеке әңгімелесу арқылы жүргізіледі.Жеке
әңгімелесу(сұхбат)-пікір сұрау жүргізуддің ең әмбебап әдісі.Қажет
болса,зерттеуші сауалнамадағы сұрақтардан да басқа сауалдар қойып,зерттеу
нәтижелерін толықтыруы мүмкін.Бұл тәсіл-мұқиат дайындықты,әңгіме өткізуді
жоспарлауды және білікті мамандардың қатысуын талап ететін қымбат
әдіс.Пікір сұрау жүргізудің мынадай әдістерін атап өтуге болады:
• Жеке сұхбат-бір адаммен әңгімелесу.Жеке сұхбат жұмыс орнында,үйде және
далада жүргізілуі мүмкін.Ол сұрақтарына,сұрақ санына және уақытына
байланысты бірнеше минуттан бір сағатқа дейін созылуы мүмкін.Кейбір
жағдайларда кеткен уақыт үшін сұхбат беру тиіс шағын сыйлық,не ақшалай
өтемақы беріледі.Жеке сұхбат-мәлімет жинаудың ең қымбат әдісі.Топтық
сұхбат-5-10 адаммен бірнеше сағат ішінде сұхбат жүргізіледі.Әңгімені
жүргізуші жоғары білікті,объективті болуы,тақырыпты білуі және топтар
мен тұтынушылардың мінез-құлқын,ерекшеліктерін ұғынуы қажет.
• Ірі дүкендерге келушілерден сұхбат( интервью) алу.Алғашқымен
салыстырғанда арзан.
• Кеңселерде өткізілетін сұхбат.Әдетте мұндай сұхбат өдірістік-
техникалық мақсатқа арналған өні жөніндегі ақпаратты жинау кезінде
пайдаланады.Мұндай әдістің білікті мамандар жүргізуіне байланысты
бағасы жоғары болады.
• Телефондық сауалнама ақпарат жинудың ең жылдам әдісі болып
табылады.Артықшылықтары: көп респондерттерді қамтиды, салыстырмалы
түрде бағасытөмен болады.Кемшіліктері:тек телефоны барлардан пікір
сұрау алынады және ресми сипаттағы қысқа әңгіме өткізіледі, жауап алу
және оның сапасын тексеру қиынға соғады.
• Компьютерленген сұхбат.Интернет көмегімен ақпарат жинау ең жаңа
әдіс.Артықшылығы: ақпаратты жинау жылдамдығы,жоғары
тиімділігі,шығындарының төмендігі.Кемшіліктері:жауап берушіні
білмеу,көзбе-көз көрмеу.
• Респонденттердің қалдырылған анкетаны өздері толтыруы.Мұндай тәсіл
сұхбат алуды ыңғайлы және арзан өткізу үшін қолданылады.Қатысушылар
ретінде бір сыныптың оқушылары,топ студенттері,ұйым
қызметкерлері,қонақ үй тұрғындары бола алады.Бұл тәсіл сұхбат
жүргізушінің респонденттерге ықпалының аздығымен және салыстырмалы
түрде арзандығымен сипатталады.
• Пошталық сауалдама-сауалнамаларды (анкета)пошта арқылы жіберу.Алайда
пошталық сауалнама қарапайым және қисыны мазмұндалған сұрақтарды талап
етеді.Ал жауап қайтару дәрежесі төмен және баяу болады. Пікір сұрау
әдістерінің артықшылықтары:
1. Сұрақтарды стандарттаудың (бірдей сұрақтар) деңгейінің
жоғарылығы;
2. Басқа әдістермен салыстырғанда жүзеге асырылуы қарапайым;
3. Терең талдау жүргізу мүмкіндігі.

Кемшіліктері:
1. Жауаптарды хаттамалау;
2. Ақпаратты өңдеу қиындылығы;
3. Уақыт пен қаражат көп кетеді
Сауалдама жүргізген кезде ақпарат үш әдіспен жиналады:
1. Бірінші жағдайда сұхбат жүргізуші респонденттерге сұрақ
қойып,жауатарды белгілеп отырады.
2. Респондент өз бетінше жауап толтырады.
3. Сұрақтар компьютер көмегімен қойылады.
2.Фокус-топ—құрылымдық емес сипаттағы ақпарат алу мақсатында модератордың
басқаруымен өткізілетін респонденттердің кішігірім тобы.Бұл әдістің мәні әр
түрлі тұтынушылар тобының ойларын айқындау.
Фокус-топ талғамдары,қажеттіліктері,ойлары әр түрлі болып келетін
респонденттерден тұрады.Топпен жұмыс ұзақтығы 1.5-2 сағатқа созылады.Топ 8-
12 адамнан тұрады.Топтың жұмысын басқарушы модератор қатысушылардың назарын
нақты мәселеге бейімдеп отырады.Фокус-топтарды болашақта сандық түрде
анықтауға болатын болжамдарды анықтау және жаңа тауар тұжырымдамасын
тексеру үшін пайдалану тиімді.АҚШ-та телефон арқылы бір адаммен сауалдама
жүргізу 25 доллардан тұрса,фокус –топқа жұмыс істеу 30 доллар шамасында
болады.Ал модератордың бір сессиядағы нңбек ақысы 1500-2000 доллардан
тұрады.Бұған қосымша жалға кететін және техникалық құралдарды пайдалануға
керек шығындар да бар.

2.АҚ “ҚҰЛСАРЫМҰНАЙГАЗ” МАРКЕТИНГТІК ҚЫЗМЕТІН
ТАЛДАУ

2.1 АҚ “ҚұлсарыМұнайГаз”-дың экономикалық әлеуетін талдау

Қазақстан Республикасы егемендігін жариялаған кезден бастап, мұнайгаз
саласында мемлекеттік басқару жүйесі қалыптаса бастады. 1991 жылы шілдеде
“Қазақстан нефтегаз” корпорациясы құрылды, ал 1992 жылы қаңтарда аты
өзгеріліп “Қазақстанмұнайгаз” ұлттық компаниясы болып жарияланды. Сол
жылдың соңында мемлекеттік холдинктік компания “Мұнайгаз” болып өзгертілді.
1992 жылдан бастап Қазақстан Республикасының Үкіметі мұнайгаз саласына
инвестиция тартуды бастады. Осы уақыт аралығында шетелдіктердің қатысуымен
көптеген кәсіпорындар ашылды. Ең ірілердің ішінде: Теңізшевройл,
Қарашығанақ Интегрейтед Оперейтинг, Қазақстанкаспийшельф, Аджип ККО ( ОКИОК
) және т.б. Он жылдың ішінде көптеген жобалар жүзеге асырылды:
▪ Қазақстанкаспийшельфпен жүргізілген каспий теңізі шельфіндегі
геофизикалық зертеулер. Осының арқасында жүз перспективті мұнай
және газ құрылымы ашылды ( 1997 жылы аяқталды );
▪ КТК Теңіз – Новороссийск мұнай құбыры құрылысының аяқталуы
(2001 жыл );
▪ Қашаған мұнай орнының коммерциялық ашылуы ( 2002 жыл ).
“ҚұлсарыМұнайГаз” акционерлік қоғамы “ҚазМұнайГаз” акционерлік қоғамының
еншілес компаниясы болып табылады. Қазіргі кезде “ҚазМұнайГаз” –
Қазақстанның ең ірі, тез өсу деңгейіндегі ең жас компаниялардың ішіндегі
ұлттық компания. “ҚазМұнайГаз” жабық акционерлік қоғам ретінде “Қазақойл”
ЖАҚ мен “Мұнай және Газ тасымалы” ЖАҚ бірігуі барысында 2002 жылы 20
ақпанында Қазақстан Республикасы Президентінің №811 жарлығымен құрылды.
2004 жылдың 16 наурызында компания АҚ “ҚазМұнайГаз” Ұлттық компаниясы”
ретінде қайта тіркеуден өтті. Құрылтайшысы – Қазақстан Республикасының
Үкіметі.
АҚ “ҚұлсарыМұнайГаз” – Қазақстан аумағында жұмыс істейтін және
геологиялық барлаумен, мұнай қорларын қазбалаумен. Мұнай мен оның ілеспе
өнімдерін өндірумен және сатумен шұғылданатын және өз қызметін қауіпсіздік
техникасы мен қоршаған ортаны қорғаудың ең жоғарғы стандарттарға сай жүзеге
асыратын кәсіпорын.
Компания – Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуына және оның
әлемдік экономикаға сәтті көшуді қостайтын энергетикалық ресурстарды
рационалды және тиімді пайдалануды қамтамасыз ететін Қазақстанның мұнайгаз
саласын кешенді дамыту мақсатында құрылды. 2004 жылы “ҚұлсарыМұнайГаз”
мұнайгаз өндіру басқармасымен сегіз мұнай кен орындары құрыла бастады:
Құлсары. Қосшағыл, Тұлұс, Ақінген, Терең-Өзек, Қаратон + Қошқымбет,
Қисымбай, Аққұдық. Осы жерлерде мұнай өндіруге байланысты 3 цех құрылған:
▪ Қосшағыл (Қосшағыл, Құлсары, Ақінген, Тұлұс)
▪ Терең-Өзек (Терең-Өзек, Қаратон + Қошқымбет)
▪ Қисымбай (Қисымбай, Аққұдық)
1989 жылы 7 мамырда Тажиғали мұнай кен орынын Каспий теңізі сулары
астында қалып, экологиялық ластанудың алдын алу себебімен 1989 жылдың 1
көкегінде консервацияланды.
Құлсары мұнай кен орыны: Атырау облысы, Ембі ауданы, Атырау қаласынан
онтүстік шығысында 160 км шақырым жерде орналасқан. Өндірістік құрылысы
1939 жылы басталды. Бұл жердегі мұнай өндіру ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Тауар сапасын арттыру концепциясы
Кәсіпорынның маркетингтік стратегиясы
Халықаралық маркетингтің анықтамасы
Маркетинг теориясы
Маркетинг түрлері және олардың Қазақстанда даму тенденциялары
Маркетинг
Маркетингтің теориясы және тұжырымдамалары
Маркетингтің теориясы және тұжырымдамалары жайлы
Қазақстанда тауар нарығының дамуын басқару жолдары
Кәсіпорын процестерін басқарудағы маркетинг қызметі
Пәндер