Жеке тұлға еркіндік пен жауапкершілік



ЖОСПАРЫ:

1. Жеке тұлға жөнінде түсінік.
2. Жеке тұлға және оның адам ұғымымен қатынасы.
3. Таптар, ұлттар қатынасы.
1. Жеке тұлға жөніндегі түсінік
1.Әлеуметтік қатынастар субъекті әрі әлеуметтік мәнді қасиеттердің иегері ретінде әрбір адам-жеке адам болып сипатталады.
«Жеке тұлға» түсінігімен қатар біздің қолданымымызда «тұлға», «дара тұлға» терминдері бірге жүр.Бұл түсініктердің әрқайсысы өз ерекшіліктерімен ажыратылады, бірақ бір-бірімен тығыз байланысты. Осылардың ішінде ең жалпыланған, көп қасиеттердің бірігуін - «адам» түсінігі қамтиды. Адам - өмір дамуының ең жоғарғы деңгейінің көрінісі, оғамдық еңбек барысының жемісі әрі табиғат пен әлеуметтік болмыс тұтастығын аңдататын тіршілік иесі. Алайда, адам әлеуметтік- тектік мәнге ие болғанмен, ол жалпы табиғат туындысы ретінде- дара адамдық сипаты жағынан жанды мақұлық дүниесіне бөлектенбейді.
Дара адам - «homo sapiens» тектілердің өкілі,адамдық даму нышандарының иесі-нақты адам
Даралық-нақты адамның табиғи және әлеуметтік қабылдаған қайталанбас қасиеттері мен ерекшеліктері
«Жеке тұлға» түсінігіне байланысты ең алдымен адамның қоғамдық мәнді сапалары еленеді.Адамның әлеуметтік мәні оның қоғаммен байланысында қалыптасады да көрініс береді.
Әрқандай қоғамға орай адамның қасиет, сапа өлшемері әрқилы келеді. Қоғам социологиясы нақты қоғамның психологиялық типін анықта отырады.
Жеке адам көп сатылы құрылымға ие.Осыдан жеке адам психологиялық құрылымының ең жоғарғы да жетекші деңгейі қажеттік-себеп аймағы-жеке адамның бағыт-бағдарынан, оның қоғамға басқа тұлғаларға, өзіне қатынасынан және қоғамдық әрі еңбектік мідеттерінен туындайды.Сонымен бірге,жеке адам үшін мәндк құбылыс тек оның ұстанған бағыттары ғана емес, оның өз қатынас мүмкініктерін іске асыру қабілеті де үлкен маңызға ие.Ал, бұл өз кезегінде адамның іс-әрекеттік икемділігіне,оның қабілеті, білімі және есептілігіне, көңіл-күй, еріктік және ақыл-ой сапаларымен байланысып жатады.
Адам өмірге дайын қабілет,мінез және қызығулары мен келмейді, бәрі-белгілі табиғи негізде адамның өмір барысында қалыптасады.Адам тәнінің негізі,яғни генотипі оның анатомиялық-физиялогиялық,психологиялық ерекшеліктерін, жүйе-жүйесінің қозғалысын белгілейді, биологиялық құрылым иесі-адам өткен әулеттердің білім, салт, заттай және рухани мәдениетті күйінде топталған өмір тәжіриебсін игерумен ғана жеке адамдар дәрежесіне көтеріледі.
Жеке адам дамуы өз мүмкіндіктерін үздіксіз кеңітіп қажеттіліктерін арттырып берумен байланысты. Осы даму деңгейі
Нақты адамға тән болған қарым-қатынастар аймағымен өлшенеді даму дәрежесі мардымсыз тұлғаның адамаралық қатынастары да өте жәй,күнделікті тіршілік күйбеңінен аспайды.Ал даму деңгейі жоғары болған адам өзінің рухани мәртебелігімен, қоғамдық мәнді құндылықтармен ерекшеленеді.
Пайдаланылған әдебиеттер
1.Аймауытов Ж. Жан жүйкесі және өнер таңдау.-Мәскеу 1926.
2.Алдамұратов Ә.Жалпы психология.1996ж-Алматы.
3.Алдамұратов Ә.Қызықты психология.1992ж-Алматы.
4.Брунер Д.Психология познания.1977.
5.Сәбет Бап-Баба.Жалпы психология.2005ж.Алматы.
6.Қожахметова М.Адам-құпия.1997ж.Алматы.

Пән: Психология
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
Тақырыбы: Жеке тұлға еркіндік пен жауапкершілік

ЖОСПАРЫ:

1. Жеке тұлға жөнінде түсінік.
2. Жеке тұлға және оның адам ұғымымен қатынасы.
3. Таптар, ұлттар қатынасы.

1. Жеке тұлға жөніндегі түсінік
1.Әлеуметтік қатынастар субъекті әрі әлеуметтік мәнді қасиеттердің иегері
ретінде әрбір адам-жеке адам болып сипатталады.
Жеке тұлға түсінігімен қатар біздің қолданымымызда тұлға, дара тұлға
терминдері бірге жүр.Бұл түсініктердің әрқайсысы өз ерекшіліктерімен
ажыратылады, бірақ бір-бірімен тығыз байланысты. Осылардың ішінде ең
жалпыланған, көп қасиеттердің бірігуін - адам түсінігі қамтиды. Адам -
өмір дамуының ең жоғарғы деңгейінің көрінісі, оғамдық еңбек барысының
жемісі әрі табиғат пен әлеуметтік болмыс тұтастығын аңдататын тіршілік
иесі. Алайда, адам әлеуметтік- тектік мәнге ие болғанмен, ол жалпы табиғат
туындысы ретінде- дара адамдық сипаты жағынан жанды мақұлық дүниесіне
бөлектенбейді.
Дара адам - homo sapiens тектілердің өкілі,адамдық даму
нышандарының иесі-нақты адам
Даралық-нақты адамның табиғи және әлеуметтік қабылдаған қайталанбас
қасиеттері мен ерекшеліктері
Жеке тұлға түсінігіне байланысты ең алдымен адамның қоғамдық мәнді
сапалары еленеді.Адамның әлеуметтік мәні оның қоғаммен байланысында
қалыптасады да көрініс береді.
Әрқандай қоғамға орай адамның қасиет, сапа өлшемері әрқилы келеді.
Қоғам социологиясы нақты қоғамның психологиялық типін анықта отырады.
Жеке адам көп сатылы құрылымға ие.Осыдан жеке адам психологиялық
құрылымының ең жоғарғы да жетекші деңгейі қажеттік-себеп аймағы-жеке
адамның бағыт-бағдарынан, оның қоғамға басқа тұлғаларға, өзіне қатынасынан
және қоғамдық әрі еңбектік мідеттерінен туындайды.Сонымен бірге,жеке адам
үшін мәндк құбылыс тек оның ұстанған бағыттары ғана емес, оның өз қатынас
мүмкініктерін іске асыру қабілеті де үлкен маңызға ие.Ал, бұл өз кезегінде
адамның іс-әрекеттік икемділігіне,оның қабілеті, білімі және есептілігіне,
көңіл-күй, еріктік және ақыл-ой сапаларымен байланысып жатады.
Адам өмірге дайын қабілет,мінез және қызығулары мен келмейді, бәрі-
белгілі табиғи негізде адамның өмір барысында қалыптасады.Адам тәнінің
негізі,яғни генотипі оның анатомиялық-
физиялогиялық,психологиялық ерекшеліктерін, жүйе-жүйесінің қозғалысын
белгілейді, биологиялық құрылым иесі-адам өткен әулеттердің білім, салт,
заттай және рухани мәдениетті күйінде топталған өмір тәжіриебсін игерумен
ғана жеке адамдар дәрежесіне көтеріледі.
Жеке адам дамуы өз мүмкіндіктерін үздіксіз кеңітіп қажеттіліктерін
арттырып берумен байланысты. Осы даму деңгейі
Нақты адамға тән болған қарым-қатынастар аймағымен өлшенеді даму дәрежесі
мардымсыз тұлғаның адамаралық қатынастары да өте жәй,күнделікті тіршілік
күйбеңінен аспайды.Ал даму деңгейі жоғары болған адам өзінің рухани
мәртебелігімен, қоғамдық мәнді құндылықтармен ерекшеленеді.
Әрбір дара адам өзінің қоғамдығы өмірлік әдептерін реттеумен
күнделікті тіршілік проблемаларын шешіп береді.Бірдей қиыншылық,
кедергілердің шешімін әр адам өз әдіс, тәсілдерімен табуы мүмкін. Осыдан,
жеке адамды танып, білу үшін сол адамның алдында тұрған өмірлік
міндеттерін, оларды іске асыру жолдары мен өмір барысында ұстанған
прициптерін жете білу қажет.
Қоғамдық қатынастарға араласып және оларды басшылыққа ала отырып,
адам сол қатынастардың ықпалында қалып қоймайды. Әрандай дара тұлға өз
дербестігі мен ерекшелігіне ие.
Жеке адамның дербестігі оның ең жоғарғы психикалық сапасы- рухани
дүниесімен ұштасады. Рухани дүние дегеніміз адам мәнінің ең биік көрініс,
оның жалпы адамзаттық инабат парызды түсіне білуі, болмыстағы өз орнына сай
қызмет ете алуы. Жеке адамның рухани жетілгендігі – бұл жоғары дәрежедегі
саналық жетілу, ізгі мұраттарды басшылыққа алу, сонымен бірге, жаман
ниеттер мен мезеттік шен-шекпеннен, жалған белсенділік пен өтірік-өсектен
өзін аулақ ұстай алуы. Ал адамның мұндай қасиет, сапаларды өз бойына
дарытуы көбіне қоғамдық салтқа тәуелді. Қоғамның даму дәрежесі неғұрлым
төмен болса, ел ішінде баршаны бірдей теңестіру принципі өріс алады да,
ондай қоғам мүшелері құлдық бағыну күйінен арыла алмайды. Дербестігінен
айрылып, өз бетінше ой жүгіртпеген адам, өзінің тұлғалық даму ниетінен
ажырап қалады.
Жеке адам сапалары сол адамның араласқан қатынастар өрісіне, әртүрлі
әлеуметтік өмір аймағында қызмет ете алу қабілетіне байланысты келеді.
Шығармашыл тұлға тікелей қоршаған әлеуметтік шеңберінде қалып қоймай өзін
ауқымды қоғам аймағы негізінде қалыптастыруға ұмтылыс жасайды. Мұндай адам
бойында өзі жасаған қауымның, тіпті бүкіл қоғамның болашақ өркениеті
көрініп, ол өз дәуірінің сапалық деңгейінен көш ілгері жүреді. Жеке адамның
өз дербестігіне ие болуы оның тұйық әлеуметтік топқа бағынышты еместігін
көрсетумен бірге сол адамның жоғары деңгейде кәмелденгенінің дәлелі.
Дара тұлғаның жеке адам санатына көтерілуі үшін маңызды факторлар
идентификация, яғни дара тұлға ның өзін басқа адаммен
теңестіре,қоғам талабына сай болу ниетімен қалыптасып ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Еркіндік және жауапкершілік туралы
Еркіндік және жауапкершілік
Философиядағы еркіндік пен жауапкершілік
Еркіндік философиясы жайлы
ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ ҚОҒАМДАҒЫ ДӘСТҮРЛІ ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫҢ РӨЛІ ЖАЙЫНДА
Еркіндік деңгейлері
Еркіндік философиясы
Дүниені философиялық түсінудің негіздері
Бенедикт Спинозаның әлеуметтік философиясы
Азаматтық құқықтық
Пәндер