MS-DOS туралы жалпы мәліметтер



MS.DOS туралы жалпы мәліметтер
DOS ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ СЫРТҚЫ (ТРАНЗИТТІ) КОМАНДАЛАРЫ
Компьютер конфигурациясын (құрамын) баптау
MS-DOS 1.2 операциялық жүйесі программаның сыртқы құрылғымен және бірімен-бірінің арасындағы өзара іс-әрекетін, жедел жадының үлестірілуін (таралуын), жұмыс процесі кезінде пайда болатын әртүрлі оқиғаларды айқындау және оларға сәйкес өзінің реакциясын қамтамасыз етеді. Пайдаланушы тіл директивасы жәрдемімен дербес ЭЕМ-на жалпы басшылық жасайды. Бұл жағдайда мынандай амалдар жасалуы мүмкін: дискілерді белгілеу, файлдардың көшірмесін алу, каталогты қарап шығу, көру, программаларды жіберу, дисплей, принтер жұмыстарының режимін орнату. MS-DOS ұсынатын әдістер (тәсілдері) бағдарламалық қамтамасыздандыруды әзірлеу үшін ыңғайлы операциялық жағдай жасайды және қолданбалы пакеттерді, бағдарламаны соңғы пайдаланатындарға автомат-талындырылған жұмыс орнын әзірлеу үшін жаңа тәсілдермен ену негіздерін құрады.
MS-DOS операциялық жүйесі мынадай компоненттерден тұрады: енгізу-шығарудың базалық жүйесі (BIOS), бастапқы жұмысқа жүктеу блогі (BOOT RECORD), енгізу-шығару база-лық жүйесінің кеңес модулі, үзілікті өңдеу модулі, командалық процессор, утилиттер.
Жұмысқа жүктеу ДК-ді ток көзіне қосудан немесе бір мезгілде ALT-CTRL-DEL пернелерін басудан басталады. Бұл кезде тест жүреді және қандайда бір параметрді енгізуді талап етуі мүмкін, мұндай енгізу (ENTER) пернесі пернелерге, параметрге мән берілмесе де басылғанда жұмысқа жүктеу процесі жүре береді.

MS-DOS туралы жалпы мәліметтер

MS-DOS 1.2 операциялық жүйесі программаның сыртқы құрылғымен және
бірімен-бірінің арасындағы өзара іс-әрекетін, жедел жадының үлестірілуін
(таралуын), жұмыс процесі кезінде пайда болатын әртүрлі оқиғаларды айқындау
және оларға сәйкес өзінің реакциясын қамтамасыз етеді. Пайдаланушы тіл
директивасы жәрдемімен дербес ЭЕМ-на жалпы басшылық жасайды. Бұл жағдайда
мынандай амалдар жасалуы мүмкін: дискілерді белгілеу, файлдардың көшірмесін
алу, каталогты қарап шығу, көру, программаларды жіберу, дисплей, принтер
жұмыстарының режимін орнату. MS-DOS ұсынатын әдістер (тәсілдері)
бағдарламалық қамтамасыздандыруды әзірлеу үшін ыңғайлы операциялық жағдай
жасайды және қолданбалы пакеттерді, бағдарламаны соңғы пайдаланатындарға
автомат-талындырылған жұмыс орнын әзірлеу үшін жаңа тәсілдермен ену
негіздерін құрады.
MS-DOS операциялық жүйесі мынадай компоненттерден тұрады: енгізу-
шығарудың базалық жүйесі (BIOS), бастапқы жұмысқа жүктеу блогі (BOOT
RECORD), енгізу-шығару база-лық жүйесінің кеңес модулі, үзілікті өңдеу
модулі, командалық процессор, утилиттер.
Жұмысқа жүктеу ДК-ді ток көзіне қосудан немесе бір мезгілде ALT-CTRL-
DEL пернелерін басудан басталады. Бұл кезде тест жүреді және қандайда бір
параметрді енгізуді талап етуі мүмкін, мұндай енгізу (ENTER) пернесі
пернелерге, параметрге мән берілмесе де басылғанда жұмысқа жүктеу процесі
жүре береді.
MS-DOS операциялық жүйесі дискеттің түпкі каталогында немесе С:
дискісінде файлдар түрінде сақталады да, мынадай бөліктерден (модульдерден)
тұрады:
— BIOS модулі — компьютердің тұрақты жадында жазылған мәліметтерді
енгізу-шығарудың негізгі жүйесі. Бұл модуль комьпьютер шыққан заводта
жазылып өшірілмей тұрақты сақталады. Ол ЭЕМ іске қосылған сәтте құрғылардың
жұмыс істеу қабілеттілігін тексеріп, мәліметті енгізу-шығаруға байланысты
ОС-тің қарапайым және әмбебап қызметтерін орындайды;
— Операциялық жүйенің жүктеуіші — бұл өте қысқа программа,
компьютердің жедел жадында тұрақты сақталып қалатын DOS операциялық жүйе
модульдерін комьпютер жадына (IO.SYS,MSDOS.SYS) оқуды іске асырады;
— IO.SYS сыртқы құрылғылармен (пернелік тақта, дис-плей, принтер,
байланыс адаптері және динамик) информация алмасудың барлық операцияларын
атқарады;
— MSDOS.SYS файлдар даярлауға мүмкіндік береді және ЭЕМ жедел жадын
басқарады, оған әрқашанда жедел жадта қанша бос орын бар екенін белгілі;
— COMMAND.COM — пайдаланушы жұмысы үшін тағайындалған командалық
процессор. Ол ЭЕМ іске қосылған кезден пайдаланушынын талабы бойынша
процессор орындайтын барлық резидентті немесе ішкі командаларды қамтамасыз
етеді. Ал транзитті сыртқы командаларды орындау үшін ол дискіден соларға
сәйкес программалық файлды іздеп, егер табылса, оны жедел жадқа жүктеп,
оған басқаруды береді. Программа жұмысы аяқталған соң коммандалық процессор
оны жадтан жойып, экранға әрі қарай жұмысқа даяр екндігін білдіретін шақыру
мәліметін (DOS шақыруы) шығарады.
— DOS-тың сыртқы немесе кірме (транзитті) коман-далары — операциялық
жүйемен бірге бөлек-бөлек модульдер түрінде берілетін программалар, кейде
утилиттер деп те айтыла береді. Олар кірме командалар ретінде әртүрлі
қызметтер атқарады, мысалы, дискетті форматтау, дискілерді тексеру және т.
с. с.
— Құрылғылар драйвері — DOS жүйесін толықтырып, жаңадан қосылған
шеткері құрылғыларды басқару ісін орындайтын арнайы программалар.
Драйверлер компьютердің жедел жадына операциялық жүйемен бірге жүктеледі
де, олардың аттары CONFIG.SYS деген арнаулы файлда жазылады. Операциялық
жүйе жедел жадқа жүктелгеннен кейін дискіден конфигурациялық (құрамдық)
файл CONFIG.SYS оқылып құрылғылар драйверлері де жедел жадқа орналасады.
Мұнан кейін командалық COMMAND.COM файылы оқылады, ол басқару ісін
атқарады. Бұл командалық процессор тағы бір командалық AUTOEXEC.BAT файылын
іске қосып, оның ішіндегі командалық программаларды біртіндеп орындай
бастайды.
Егер ай-күнін енгізу керек болса, көбінесе европалық стандарт
қолданылады: күн, ай, жыл (америкалық стандарт: ай, күн, жыл), ДД-ММ-УУ
немесе ДД\ММ\УУ форматында ДД-күн, ММ-ай, УУ-жыл. Уақытты мынадай форматпен
беруге болады: HU:MM:SS немесе HU:MM, мұнда HU-сағаттар, MM-минуттар, SS-
секундтар.
ДК дискісі өте қатаң (винчестер)-құрылғылары С;Д;Е;F:2 дискет үшін
қоры-құрылғылары А:В: қажет болғанда конверттегі дискет қор саңылауына
кіргізіледі (орналастырылады) пердесі жабылады және қор жұмес істеуге
дайын. Жұмыс бастауға шақыру: С:\.
КАТАЛОГ (директорий) – дискідегі арнаулы орын: ішкі каталогтың аттары,
файлдың аттары, файлдың өлшемі туралы мәліметтер, олардың жаңартылуын
көрсететін уақыттар және т.б. Әр дискіде түпкі (негізгі) каталог болады.
Барлық каталогтар ағаш бұтақтары тәрізді құрылымды құрады.
Мысал: D дискісіндегі STUD2KK каталогіндегі EM 96 ішкі каталогының аты
D:\STUD2KK\EM 96k.
ФАЙЛ – дайын программаларды, олардың текстерін, берілгендерді және
басқаларды сақтайтын дискідегі аты аталған облыс. Файлдың құрама аттары да
болуы мүмкін:
Файлдың – аты [түрі],
мұндағы [ ] квадрат жақша ішіндегі параметрдің міндетті емес екенін
білдіреді, яғни болмауы да мүмкін. Аты әруақытта әріппен басталады және
әріптер мен цифрлар (8 символ) жиынынан тұрады. Кеңеюі 3 цифрға дейін
болады, файлдың мақсатын нұсқайды:
.com,.exe – дайын программалар,
.bak – файлдың ескі хабары,
.dos – құжат,
.bat – команда беруші файл (әмірші файл),
.pas,.for,.c.asm,.bas – Паскальдағы, фортрандағы, Cu-дегі,
Ассемблердегі және Бейсиктегі программалар.
Файлдардың аттарына мысалдар: ааа, asber.pas, kutt ll.com, a2ww,
asber.bak.
ЖОЛ - бұл каталогтар аты немесе символдар тізбегі: ..-кезектегі
каталогтан немесе \-негізгі каталогтан. Мысалдар:
\Y\AST,\STUD2k\EK96,..\EK96.
Файлдың толық атының түрі:
[Дисковод] [жол\] файлдың аты
Мысалдар: а:ter,c:\Y\AST\aaa.bak, d:\Stud2k\EK96\Sabit.
Әрбір ДК 3 арнайы файл бар:
1) CONFIGSYS - конфигурация файлы, мұнда берілген параметрлер VS-
DOS-тың файлмен, жадымен, қолданбалы программамен және
аппараттық құрылғыларымен қалай жұмыс істейтінін анықтайды.
2) AUTOEXEC.BAT-MS-DOS-ті іске қосқаннан кейін бұл файл жазылған
нұсқауларды іздейді және орындайды, әрі бұл әмірлер күйге
келтіру параметрлерін анықтайды, мысалы, орыс драйверін іске
қосу, жолды орнату және т.б.
3) COMMAND.COM- бұл әмірлік процессор. Мұнда құрамында MS-DOS
әмірі бар, ол арқылы әмірді өңдеу орындалады.

DOS операциялық жүйесінің сыРтқы (транзитті) командалары

1. FORMAT - дискіні форматтау (белгілеу) командасы. Кез келген
жаңа диск қолданардың алдында форматталуы тиіс, яғни ОС
талаптарына сай арнаулы құрылым бойынша оның беті белгіленуі
(жолдарға, секторларға бөлінуі) қажет. Егер дискінің бетінде
дефектілі (ақау) секторлар бар болса, онда FORMAT командасы ондай
жолдарды пайдаланылмайтын етіп, дискінің іске жарамды бөлігін
азайтады. Әдетте қатты дискі форматталмайды, өйткені ол заводта
жасалған кезде форматталады да, сол күйі оның кейінгі жұмыс
істеуін толық қамтамасыз ете алады. Дискетті форматтау мысалдары:
С: format__a: - A: дискжетекке салынған дискетті форматтау.
Бұл командадан кейін экранға DOS версиясына байланысты ағылшын не
орыс тілінде мынадай хабар шығарады

Insert new diskette for drive A, and strike ENTER when
ready

(А дискжетегіне жаңа дискет салыңыз да, ENTER пернесін
басыңыз).
Осы операцияларды орындағаннан кейін дискіні форматтау басталады.
Егер форматтау процесі дефектілі секторларсыз дұрыс аяқталса,
экранға келесі мәтін шығады:
Format complete
362496 bytes total disk space
362496 bytes available on disk
Format another (YN)?
Форматтау аяқталады. Дискіде барлығы 362496 байт бар. Оның
жұмысқа жарамдысы 36296 байт. Тағы да диск форматтайсыз ба?
(YN)?
Егер тағы дискет форматтау керек болса, Y (немесе у) - әрпін, қажет
болмаған жағдайда N (немесе n) әрпін енгізу керек. Дискетті
келесі жолы пайдаланарда қажеті жоқ, форматтау кезінде ондағы
барлық информация жойылатынын есте ұстаған жөн.
FORMAT командасында мәлімет жинақтаушының атынан кейін
таңбасын қойып, төмендегі параметрлерді көрсетуге болады:
1 – дискінің бір жағын форматтау;
4 - сиымдылығы үлкен дискіқозғағышта (1,2 Мб) 360 кбайт
көлемге арнап дискіні форматтау;
8 - дискі структурасын сегіз секторлы түрде ұйымдастыру, яғни
әрбір жолға сегіз сектордан жазу мүмкіндігін орнату;
V – дискіге белгілі бір ат беру;
S – операциялық жүйенің арнаулы файлдарын дискіге көшіре
отырып форматтау. Мысалы, мынадай команда:
С:\ format__a: s - жүйелік (системалық) дискет дайындайды,
яғни DOS операциялық жүйесі жазылған компьютерді іске қосу ісін
атқара алатын дискет жасайды.
С:\ format__a: v4 - A: ұясында форматталатын дискетке
белгілі бір ат қою, ол ат ешқандай жұмыс атқармайды, тек қағазға
жазылған белгі тәрізді бір дискетті екіншісінен ажырату үшін
қолданылады. Оның үстіне 1,2 Мбайт көлемге форматтай ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Жүйелік жүктеуші және DOS аспапты құралдары
Windows жүйесінің негізгі функциялары
MS-DOS операциялық жүйесі жөнінде түсінік
Ms-dos операциялық жүйесі туралы ақпарат
MS DOS операциялық жүйесінің құрылымы жайлы
Microsoft Windows
Ms dos және norton commander
Информатика пәні бойынша сыртқы бөлімге арналған тапсырмалар жинағы
Информатика пәні бойынша лекциялар жинағы
ЭЕМ-нің қызметі,құрамы және жіктелуі
Пәндер