Алматы қаласы ауасының экологиялық жағдайы



Мазмұны.

1. Алматы . газды камера? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
2. Алматы ауа бассейнінің кірленуі мен қышқылды жаңбырлар ... ... ... ... ... ...6
3. Зерттеу бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
3.1. Алматы қаласы ауа бассейнінің бұзылуының анализдері ... ... ... ... ... ... 7
3.2. Жауын.шашындардың қышқылдылығы және оның жел режимдерімен байланысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10

4. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12

5. Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Алматы қаласының зерттеушілері назар аударарлық жаңалықтарды жария етті: ауаның қатты кірленуінің нәтижесінде тек адамдар ғана емес, ағанштар ауырады екен.
Алматы табиғатты қорғау прокуратурасы қала ауасын тазалаудың жаңа әдісін ұсынды. Оған сәйкес арнайы экологиялық полиция бөлімдері көшелердегі қозғалтқыштары дұрыс жұмыс істемейтін, айналадығы қоршаған ортаға зиянды түтіндерді шығаратын автокөліктерін тоқтатып, оларға айыппұл тағады. Ол автокөліктерді айып тұрақтарына қойып және ол жерде мұндай көліктерді арнайы механиктер және автослесарьлер бөлімшелері жөндейді: әрине көлік иесінің қаражатына.
Қаншалықты қызық болғанымен бұл әдіс өзін-өзі ақтады деуге болады. Еске түсіре кететін болсақ былтырғы жылы 22 адамнан тұратын осындай бөлімше құрылған болатын. Бұл адамдар тобы автокөліктерді тексеруден өткізіп, дұрыс жұмыс жасап тұрмаған автокөліктер иелеріне айыппұл тақты.
Негізінен алғанда бұл бөлімше автосервистердің диагностика жүргізетін станцияларының жұмыстарын тексеріп отырды. Одан техникалық тексерудің 25-нің 20-сы жалған болып шықты. Оның көбі сол сервистердің айыбы деп анықталған. Техникалық көруді дұрыс өтпеген автокөлік иелеріне болғаны 18 млн. теңге айыппұл тағылды, соң олар қайта қала жолдарын шаңдата бастады. Олар қазірге дейін айыппұлды толық төлемей сол жерде жүруде.
Шынында да Алматының экологиясын кірлетуші автокөліктер болып табылады. Ғалымдар экологияның бұзылуы жайында түрлі ойларын айтуда. Кейбіреулерінің айтуы бойынша ешқандай экологиялық кризис жоқ, әлем тек өмірдің жаңа даму сатысына өтуде. Біз тек өзіміз қолдан жасап жатқан табиғат жағдайларында өмір сүруге үйренудеміз. Бірақ ғалымдар тек сол ғана бір оймен шектеліп қоймаған, одан да басқа абыройлы ойлар бар.
Біраз уақыт алдында ресейлік журналистерге берген интервьюінде Нью-Хемпшир университетінің профессоры Деннис Медоуз өз ойларын айтты. Ол глобальді экологиялық проблемалармен айналысады, және бұл салада ол өзін жақсы маман ретінде танытты.
Қолданылған әдебиеттер тізімі.

1. Журнал ЭКОЛОГИЯ. Тұрақты өсу. қаңтар-ақпан 2005
2. Қазақстан Республикасының экологиясы. Нұрлы жол газеті. №15,9(12)
3. Гирусев Э.В «Экология и экономика. Природа пользования» – М: 2002

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ

Р Е Ф Е Р А Т

Тақырыбы: Алматы қаласы ауасының экологиялық жағдайы.

Тексерген:

Орындаған:

Мазмұны.
1. Алматы – газды
камера? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 3
2. Алматы ауа бассейнінің кірленуі мен қышқылды
жаңбырлар ... ... ... ... ... ...6
3. Зерттеу
бөлімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 7
3.1. Алматы қаласы ауа бассейнінің бұзылуының
анализдері ... ... ... ... ... ... 7
3.2. Жауын-шашындардың қышқылдылығы және оның жел режимдерімен
байланысы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
4.
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
5. Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
..13
Алматы – газды камера?

Алматы қаласының зерттеушілері назар аударарлық жаңалықтарды жария
етті: ауаның қатты кірленуінің нәтижесінде тек адамдар ғана емес, ағанштар
ауырады екен.
Алматы табиғатты қорғау прокуратурасы қала ауасын тазалаудың жаңа
әдісін ұсынды. Оған сәйкес арнайы экологиялық полиция бөлімдері көшелердегі
қозғалтқыштары дұрыс жұмыс істемейтін, айналадығы қоршаған ортаға зиянды
түтіндерді шығаратын автокөліктерін тоқтатып, оларға айыппұл тағады. Ол
автокөліктерді айып тұрақтарына қойып және ол жерде мұндай көліктерді
арнайы механиктер және автослесарьлер бөлімшелері жөндейді: әрине көлік
иесінің қаражатына.
Қаншалықты қызық болғанымен бұл әдіс өзін-өзі ақтады деуге болады.
Еске түсіре кететін болсақ былтырғы жылы 22 адамнан тұратын осындай бөлімше
құрылған болатын. Бұл адамдар тобы автокөліктерді тексеруден өткізіп, дұрыс
жұмыс жасап тұрмаған автокөліктер иелеріне айыппұл тақты.
Негізінен алғанда бұл бөлімше автосервистердің диагностика жүргізетін
станцияларының жұмыстарын тексеріп отырды. Одан техникалық тексерудің 25-
нің 20-сы жалған болып шықты. Оның көбі сол сервистердің айыбы деп
анықталған. Техникалық көруді дұрыс өтпеген автокөлік иелеріне болғаны 18
млн. теңге айыппұл тағылды, соң олар қайта қала жолдарын шаңдата бастады.
Олар қазірге дейін айыппұлды толық төлемей сол жерде жүруде.
Шынында да Алматының экологиясын кірлетуші автокөліктер болып табылады.
Ғалымдар экологияның бұзылуы жайында түрлі ойларын айтуда. Кейбіреулерінің
айтуы бойынша ешқандай экологиялық кризис жоқ, әлем тек өмірдің жаңа даму
сатысына өтуде. Біз тек өзіміз қолдан жасап жатқан табиғат жағдайларында
өмір сүруге үйренудеміз. Бірақ ғалымдар тек сол ғана бір оймен шектеліп
қоймаған, одан да басқа абыройлы ойлар бар.
Біраз уақыт алдында ресейлік журналистерге берген интервьюінде Нью-
Хемпшир университетінің профессоры Деннис Медоуз өз ойларын айтты. Ол
глобальді экологиялық проблемалармен айналысады, және бұл салада ол өзін
жақсы маман ретінде танытты.
Оның адамзатқа қойған диагнозы қуандырарлық емес. Осы жақын бес-
алты жыл ішінде әлемде мүмкін болған өзгерістердің 60 пайызы жүзеге асады
деп айтады ол. Ал әлемдік кризис екі онжылдықтан кейін басталады.
Кризис локальді деңгейде болады, яғни қала, селолардың бөлек,
тәуелсіз алынған түрінде. Өкінішке орай біз бұл процессті өзіміздің Алматы
қаламызда және тағы да басқа жерлерде байқаудамыз.
Биосфера адамның әсерінен қазірдің өзінде 20 пайызға мөлшерінен көп
жүктелген... – дейді профессор Медоуз. Мысалға, Шығыс Қазақстанда биосфера
тек қана жүктелген емес. Жергілікті экологтардың айтуы бойынша бүкіл
облыс территориясының жерінде тұрақты органикалық улы химиялық заттардың
100 тоннадан астамы шашылып жатыр. Оларды ешкім жоймайды да, оларға ешкім
қарамайды да. Жаңбыр жауған кезде ол қауіпті заттар жердің жоғарғы қабатына
шығарылады, ал кейін биологиялық тізбек бойынша адам ағзасына беріледі.
Ертістің түпкі бөліктерінен бірінші дәрежелі қауіпті заттардың бірі –
трихлордифинилді табылуда. Басында уақытша деп қала аумағында салынған
трихлордифинилді сақтайтын қондырғылар енді мәңгіге қалған болған болар.
Бұдан әрі жалғастырғанымыздың керегі де аз шығар. Әр аймақтың өз
экологиялық қаңқасы бар.
Мүмкін біздің чиновниктердің ойынша бұл туралы профессор Медоуз басын
қатыруы керек шығар?

Алматы ауа бассейнінің кірленуі және қышқыл жаңбырлар.

Планетарлық кризистердің шешілуі үшін және адамзаттық өркениеттің әрі
қарай дамуы үшін бұл проблемалардың шынында да адамзат өміріне қатерлігі
бар екендігін барлық адамдар қауымы түсінуі қажет, ал негізінде алғанда
өсіп келе жатқан жаңа XXI ғасыр жастары түсінуі маңызды. Өйткені біз жастар
біздің жалпы үйіміз – Жер планетасының экологиясын жақсарту үшін баршалық
әрекет жасаймыз және ол үшін күресеміз.
Қаламыздың экологиялық проблемасы баршаға таныс болса керек деп
ойлаймын. Ол туралы кішкентай жас балалардан бастап кәрі кісілерге дейін
барша адамдар біледі. Бірақ барлығы оған жеңіл көзқараспен қарайды және көп
мән бермейді. Ал өздері қандай түрлі улы газдармен демалып жатқанын
түсінбейді немесе тіпті білмейді. Қаладағы улы заттардың өсімдіктерге
отырып қалатындығын барлығымыз білеміз. Олар тәуелсіз тексеріп соң
Казгидрометтің анықтаған нәтижелерімен салыстырылды. Бұл тексеріс тек
біздің қаламыздың ғана емес бүкіл Қазақстан Республикасының территориясына
экологияның қатты өзгеруі нәтижесінде тек адамдар ғана емес сонымен бірге
өсімдіктер мен жануарлар әлеміне қатты және жаман әсері байқалды.
Айтып кету керек ғылыми проекттермен барлық адам айналыса бермейді,
тек қоршаған айналаға назар аударатын және мән беретін, тек бүгінді ғана
емес, ертеңді де ойлайтын адамдар айналысады. Әрбір бұл саладағы жақсы да,
жаман да жаңалық бұл адамдарға күш береді және бұл адамдар одан әрі
ізденіп, осы саланы көбірек меңгеруге тырысады.
Қала ауасына улы заттардың түтіндері көп мөлшерде тасталғанның
нәтижесінде қышқылды жаңбырлардың жауы байқалуда. Қала аумағына ғана емес,
бұл жаңбырлар облыстың көптеген аумақтарына таралуда. Оның нәтижесін
айтпасақ та болады. Ол баршаға анық.

Зерттеу бөлімі.
Алматы қаласының ауа бассейнінің бұзылу анализдері

Қалада экологиялық жағдайдың негізгі көрсеткіші болып қаланың ауа
бассейні болып табылады. Алматы қаласының ауасының кірленуі табиғи-
климаттық шарттардың нәтижесінде үлкен пробемаға айналуда. Қаламыз ойыста
орналасқаны барлығынызға белгілі шығар. Осы факторға байланысты бұл жерде
жиі ауаның бір жерде тұрып қалуы, тұмандар байқалады. Сол себепті ауаға
шығарылатын зауыттар мен фабрикалардың улы химиялық түтіндер және
автокөліктердің түтіндері қала үстінде жиналып тұра береді, ауаның құрамы
болса өз кезегіне ол химикаттарға тола береді.
Қаланың ауа бассейнін зерттеу үшін атмосферадағы улы заттар құрамын
тексерген нәтижелерді анализдеу жүргізілді. Бірінші нөмірлі байқау орны,
қаланың орталығы деуге де болады, Сейфуллин және Сәтбаев көшелерінің
қиылысына жақын жерде орналасты. Бұл жерде байқаулар тәулігіне төрт рет
жүргізілді (сағат 1, 7, 13, 19 жергілікті уақыт бойынша). Байқауға алынған
кірленуші заттар мыналар: шаң, күкірт диоксиді, көмір оксиді, азот
диоксиді, фенол және формальдегид.
Ауаның кірлену деңгейін түрлі стационарлы байқау жерлерінен алынған
ауаны тексеру нәтижесімен салыстырады. Сапалықтың негізгі критерилері болып
шектелген рұқсат концентрация болып табылады.

1-ші нұсқа. Ауадағы шектелген рұқсат етілген концентрациялар мәндері.
ШРК мәні, мгм³
Коспалар аты Қауіптілік классы
Бірлік Орташа
максималді тәуліктік
Шаң 0,5 0,15 3
Күкірт диоксиді 0,5 0,05 3
Көмір оксиді 5,0 2,7 4
Азот диоксиді 0,085 0,04 2
Фенол 0,1 0,004 2
Формальдегид 0,035 0,002 2

2-ші нұсқа. Кірлетуші заттардың орташа концентрациясы. 1-ші байқау орны,
Алматы.
Ай, мезгіл Шаң Күкірт Көмір Азот Фенол
Формальдегид
диоксиді оксиді диоксиді
Желтоқсан 0,25 0,0154 2,6 0,072 0,0022
0,0087
Қаңтар 0,18 0,0224 2,2 0,092
0,0041 0,0113
Ақпан 0,18 0,0187 2,8 0,081
0,0030 0,0130
Қыс мезгілі 0,20 0,0188 2,5 0,082 0,0031
0,0110

Маусым 0,11 0,0062 1,6 0,059 0,0010
0,0161
Шілде 0,13 0,0044 1,7 0,036
0,0014 0,0167
Тамыз 0,11 0,0063 1,8 0,060
0,0018 0,0163
Жаз мезгілі 0,12 0,0056 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Алматы қаласы атмосфералық ауасының әртүрлі заттармен ластануы
Қоршаған орта жағдайының мониторингі
Қызылорда өңірінің сипаттамсы
Шымкент қаласының атмосфералық ауасының ластануы
Өскемен қаласының атмосфералық ауасына автокөліктерден бөлінетін газдардың тигізетін әсеріне баға беру
Оңтүстік Қазақстан облысы аймақтарының экологиялық жағдайына баға беру, аймақтың экологиялық жағдайының тәуекел факторларын және оны басқаруды талдау
Алматы қаласының ауа басейнінің сапасын бақылауды басқару және ұйымдастыру
Жезқазған қаласының ластану жағдайы
Өндірістік экологияның болашағы
Оттегінің маңызы
Пәндер