Mіcrosoft Access жүйесінде жұмыс істеу



Ι. Кірспе

1. Mіcrosoft Access жүйесінде жұмыс істеу

ΙΙ.Негізгі бөлім

2. Негізгі объектілер

2.1. Кесте беъектісі

2.2. Cұрату объектісі

3. Қолданбалы объектілер

3.1 Форма объектісі

3.2 Есеп объектісі

3.3. Есеп беуші объектісі

III. Қорытынды
Access программасы-мәліметтер қорын басқару жүйесінің ең бір жоғарғы танымал тамырларының бірі. Бұл қолданбалы бағдарлама мәліметтер қорын басқарудың жүйесін жүзеге асыру мүмкіндіктерін өз ішінде алады. МҚБЖ клиент-сервер архитектурасы микрокомпьютерлерде, дербес компьютерлерде біріктірілген және жергілікті немесе корпоративті желілерде мәліметтер қорын аударуға ерекше орынға ие.
Мәліметтер қоры-бұл объектілер немесе адамдар туралы мәліметер жиынтығы. Мәліметтер қорының құрылымы әртүрлі мәліметтер сақталған өрістерден құралады. Мысалы телефон кітапшасын алсақ, ол мәліметтер қорына жатады және төмендегідей өрістерден тұрады: Аты-жөні, Мекен-жайы, Телефон нөмірі. Мұндай мәліметтер қорын жазбалар деп атайды. Күрделі түрде құрылған мәліметтер қорында кестелерді бір-бірімен байланыстырып және мәліметтер қорының жинақты түрде жасалған ерекше түрі (реляционды) деп аталады. Реляционды мәліметтер қорында әрбір тізім кестелерде сақталады. Мысалы оқу орны туралы мәліметтер бір кестеде, оқушылар туралы мәліметтер бір кестеде сақталуы керек. Мәліметтер қорын дұрыс жобалау әрқашан құрылған бағдарламаның тыйымсыз болуына әкеледі. Сондықтан МҚ құру алдында оның жобасына көңіл бөлу керек.
МҚ құру төмендегі бөлімдер бойынша жүргізіледі:
1. МҚ-ның мақсаттарын анықтау.
2. МҚ-да қандай мәліметтерден (кестелерден) тұратыны туралы шешім қабылдау.
3. Кестелерге кіретін өрістерді анықтау және ерекше мәндерге кіретін өрістерді таңдау.
4. Кестелер арасындағы байланыстардың мақсаты.
1. Нақысбеков Б.
Информатика мен есептеуіш техника негіздерін оқыту
Алматы, Мектеп, 2005 ж.

2. Жүйелер теориясының негіздері
Қ.И.Сатпаев атындағы Қазақ Ұлттық Техникалық университеті
Алматы, ҚазҰТУ, 2003 ж.

3. Дүйсебекова К.С., Жомартова Ш.А.
Есептеу желілерінің негіздері
Алматы, ҚазҰТУ, 2006 ж.

4. Жапарова
Информатика негіздері
Алматы, Экономика, 2006 ж.

5. Шуақаев
Есептеу кешендері, жүйелері және желілерінің архитектурасы
Алматы, ҚазҰТУ, 2003 ж.

Жоспар:

Ι. Кірспе

Mіcrosoft Access жүйесінде жұмыс істеу

ΙΙ.Негізгі бөлім

2. Негізгі объектілер

2.1. Кесте беъектісі

2. Cұрату объектісі

3. Қолданбалы объектілер

3.1 Форма объектісі

3.2 Есеп объектісі

3.3. Есеп беуші объектісі

  III. Қорытынды
 
Кіріспе

Access программасы

1. Mіcrosoft Access жүйесінде жұмыс істеу

Access программасы-мәліметтер қорын басқару жүйесінің ең бір жоғарғы
танымал тамырларының бірі. Бұл қолданбалы бағдарлама мәліметтер қорын
басқарудың жүйесін жүзеге асыру мүмкіндіктерін өз ішінде алады. МҚБЖ клиент-
сервер архитектурасы микрокомпьютерлерде, дербес компьютерлерде
біріктірілген және жергілікті немесе корпоративті желілерде мәліметтер
қорын аударуға ерекше орынға ие.
Мәліметтер қоры-бұл объектілер немесе адамдар туралы мәліметер
жиынтығы. Мәліметтер қорының құрылымы әртүрлі мәліметтер сақталған
өрістерден құралады. Мысалы телефон кітапшасын алсақ, ол мәліметтер қорына
жатады және төмендегідей өрістерден тұрады: Аты-жөні, Мекен-жайы, Телефон
нөмірі. Мұндай мәліметтер қорын жазбалар деп атайды. Күрделі түрде құрылған
мәліметтер қорында кестелерді бір-бірімен байланыстырып және мәліметтер
қорының жинақты түрде жасалған ерекше түрі (реляционды) деп аталады.
Реляционды мәліметтер қорында әрбір тізім кестелерде сақталады. Мысалы оқу
орны туралы мәліметтер бір кестеде, оқушылар туралы мәліметтер бір кестеде
сақталуы керек. Мәліметтер қорын дұрыс жобалау әрқашан құрылған
бағдарламаның тыйымсыз болуына әкеледі. Сондықтан МҚ құру алдында оның
жобасына көңіл бөлу керек.
МҚ құру төмендегі бөлімдер бойынша жүргізіледі:
1. МҚ-ның мақсаттарын анықтау.
2. МҚ-да қандай мәліметтерден (кестелерден) тұратыны туралы шешім
қабылдау.
3. Кестелерге кіретін өрістерді анықтау және ерекше мәндерге кіретін
өрістерді таңдау.
4. Кестелер арасындағы байланыстардың мақсаты.
5. Кестелер құру, оларды бір-бірімен байланыстыру, экспериментал
түрде кестелерді толтыру.
6. Енгізілген мәліметтерге форма, сұрату және есеп құру.
Access программасын жүктейміз. Ол үшін Access пиктограмасына
тышқанды екі рет шертеміз. Mіcrosoft Access сұқбат терезесі ашылады. Осы
сұқбат терезеде жаңа МҚ қорын құруға, шебер көмегімен МҚ қорын құруға
немесе сақталған мәліметтер қорын ашуға болады.
Егер МҚ өз бетімізбен құрғымыз келсе “Жаңа МҚ” белгілейміз және ОК
түймесін шертеміз. “Жаңа МҚ -ның файлы” сұқбат терезесі ашылады. Бұл сұқбат
терзеде файлдың атын, орналасар жерін көрсетеміз. МҚ файлында кесте құрмас
бұрын сақтап алайық. Себебі МҚ көлемі тез ұлғаяды. Тасымалдаушы құрал
ретінде қатты дискіні немесе сменный дискті пайдаланған жөн. Ешқашан иілгіш
дискіні ппайдаланбаған дұрыс. МҚ сақтағаннан кейін “МҚ” терезесі ашылады.
Бұл терезеде МҚ қорын құратын жеті қойылым орналасқан: кесте, сұрату,
форма, есеп, макрос, модуль.
Access құрылымы төмендегі алты объектіден тұрады: кесте,
сұрату, форма, макрос, есеп, модуль.
Әр объект және басқару элементтері өзіне тән қасиеттерге ие.
• Кесте(Таблица)-МҚ-да берілген мәліметтерді объективті түрде сақтау
үшін қолданылады. Кесте өрістерден(қатарлар) және жазбалардан(жол)
тұрады. Бұл объектіде жазбалардың бір нұсқасы сақталады.
• Сұрату(Запрос)-бір немесе бірнеше кестелерден мәліметтерді таңдау
үшін құрылады. Сұратудың орындалу нәтижесі кесте түрінде көрсетіледі
және МҚ-дағы басқада кестелер қолданылады. Сұратудың көмегімен кестеге
басқада мәліметтерді енгізуге немесе керек мәліметтерді өшіріп
тастауға болады.
• Форма-кестедегі немесе сұратудағы мәліметтерді қысқа және қолайлы
түрде көру үшін және жаңа мәліметтерді енгізу үшін қолданылады.
Формада суреттер, графиктер, басқа да объектілер, мәліметтерді өңдеу
үшін қазақ тілінде жазылған процедуралар болуы мүмкін.
• Есептер бруші (Отчеты)-кестеде немесе сұратуда берілген мәліметтерді
баспаға шығару үшін пайдаланылады. Access құрылымында есептің әртүрлі
формалары қолданылады. Есепте формадағыдай Vіsual Basіc тілінде
жазылған процедуралар болады.
• Макростар-Access құрылымында қайталанатын операцияларды автоматтандыру
үшін қолданылады. Макростың әрбір жұмысы макрокомандалармен жүзеге
асады. Макростарды құру үшін керекті макрокомандаларды беру және
параметрлерін енгізу арқылы жүзеге асады.
• Модуль- Vіsual Basіc тілінде құрылған процедуралардан тұрады. Макросты
қолданушылар стандартты емес мәліметтерді және функцияларды өңдеу
үшін функционалды-процедуралар құрады.

2. Негізгі объектілер
Кесте(Таблица)-Access құрылымындағы мәліметтер екі өлшемді
кестелерде сақталады. Кестелерді электронды кестелер (Exce, Lotus т.б.)
басқару жүйесі, сервис-клиентті мәліметтер жүйесімен импорттауға болады. МҚ-
дағы кестелерді басқада құрылымдағы электронды кесте файлдармен, кесте
түрінде жасалған файлдармен байланыстыруға болады.

3 Кесте объектісі

Кесте құру үшін тышқанның көмегімен Кесте объектісін екпінді етіп
аламыз. “Құру(Создать)” батырмасын бассақ “Жаңа кесте” сұқбат терезесі
ашылады. Бұл сұқбат терезеде кесте құрудың 5 түрі көросетілген:
• Кестелік тәртіп(Режим таблицы)-әр бағдарламадағы өріс аттарын
енгізу арқылы кесте құрады.
• Конструктор-өріс тізімдерін жазу арқылы және ол өрістің қасиетін
беру арқылы кесте құрады.
• Кесте ісмері(Мастер таблицы)-кестені автоматты түрде программа
ісмері (мастер программы) арқылы, ондағы тізімдерден дайын
өрістерді таңдап алу арқылы құрады.
• Кесте импорты-кесте құрылымы мен мәліметтерді басқа МҚ-нан алу
арқылы құрылады.
• Кестелермен байланыс(Связь с таблицами)-кесте басқада МҚ-да бар
кестемен байланыс жасау арқылы құрылады.
Егер жаңа кесте жасау керек болса, онда “Конструкторды” пайдаланған
жөн.Конструктор терезесі екі бөліктен тұрады. Терезенің жоғарғы бөлігінде
өріс атаулары, мәлімет типтері мен түсініктемелер, коментарийлер жазылады
да, төменгі бөлігінде өріс қасиеттерін сипаттау параметрлері енгізіледі.
Яғни, бір уақытта кесте өрісін және өрістер қасиеттерін беруге болады.
Өріс атауы жазылып және өріс қасиеті қандай мән қабылдайтындығын
көрсету керек. Өріс қасиеттері төмендегідей:
• Мәтіндік(Текстовый)- бұл өріс мәтіндерді қабылдайды. Көбінесе
қасиеті көрсетілмеген өрістерге көп қолданылатын қасиет ретінде
беріледі.
• Мемо өріс- ашық өріс, ескертулер, түсініктемелер жазылады.
• Сандық(Числовай)- бұл өріске бүтін, бөлшек сандарды енгізуге
болады. Бұл өріске сандық құрамы жоқ сандар, мысалы: телефон
номерлерін де енгізуге болады.
• КүнУақыт(Датавремя)- әртүрлі форматтағы уақыт мәндерін енгізуге
болады.
• Қаржылық(Денежный)- өлшемі қаржыға, ақшаға байланысты мәндерді
қабылдайды.
• Санауыш(Счетчик)-автоматты түрде толтырылып отырылатын, нақты
мағына бермейтін, кесте бастамасы ретінде қолданылатын өріс.
• Логикалық(ИәЖоқ)-бұл өріс тек екі логикалық мәннің біреуін ғана
қабылдайды: Иә(Yes), Жоқ(No).
• OLE өрісі- объектілер орналастыруға болатын өріс. Мысалы:
суреттер.
• Гиперсілтеме(Гиперссылка)- өрісте URL және UNC адрестері
сақталады.
Мәліметтер қасиетінің(Тип данных) өріс жолындағы ашу түймешесін
тышқанмен бір шертеміз, сонда біз мәліметтер қасиетінің тізімін аламыз. Осы
тізімнен керекті қасиеттің біреуін таңдап аламыз. Осылайша барлық өрістер
қасиетін белгілеп шығамыз.
Конструктор тәртібінде кестені толтыруға болмайды. Ол үшін “Түр(Вид)”
мәзірін ашып, Кестелер тәртібіне өтеміз. Бұл кезде Access құрған кестені
сақтаумын ба деп сұрайды. “Жоқ” жауабын таңдасақ автоматты түрде
Конструктор тәртібінде қаламыз. “Иә” жауабын таңдаймыз. Ашылған сұқбат
терезеде Кесте атын енгіземіз.Егер Кілтті өрісті бермеген болсақ, онда
сәйкес мәлімет шығады. Болдырмау (Отмена) түймешесін шертеміз және кестені
сақтаймыз.

2.2 Cұрату объектісі
Сұрату(Запрос)-арқылы бір уақытта бірнеше кестелерден мәліметтерді
таңдауға болады. Жалпы Сұрату дегеніміз бір немесе бірнеше кестеде кейбір
әрекеттерді орындау үшін қойылатын талаптар. Мұндай талаптар арнаулы тілде
(SQL) бағдарламаланады.
Сұрату- қолданушылардың талабы бойынша шарттарға байланысты бір немесе
бірнеше кестелердегі жазуларды таңдап, жеке құжат ретінде пайдаланады.
Access-те мұндай сұратудың бес түрі бар: таңдамалы, параметрлі,
айқастырылған және нәтижелі сұрату. МҚ-да көбінесе Таңдамалы сұрату
қолданылады.
Сұратуды- МҚ-ның басқа объектілері сияқты әртүрлі жолдармен құруға
болады. Сұрату құру шеберлерінің біреуімен де құруға болады. Сұратудағы
мәліметтерді бірнеше рет шығару үшін немесе баспаға шығару үшін Форма
ісмері (Мастер форма) немесе Есеп ісмерін(Мастер отчетов) қолданамыз, іс
жүзінде шебер керекті сұратуды автоматты түрде құрып береді. Егер есеп пен
формаға байланыссыз іс жүргізу керек болса, онда жай сұрату ісмерін
пайдалануымызға болады.
Сұратудың құрамына өзгерістер енгізу үшін Конструктор тәртібіне өту
керек. Сұрату терезесі екі бөліктен тұрады:
• төменгі бөлігі бағаналарға бөлінген, әрбір бағанаға кесте және
өріс таңдауға болады. Және бұл бөлікте кестелері топтауға,
сұрыптауға және шарттар қоюға болады;
• жоғарғы бөлігінде кестелер арсындағы байланысты көруге болады.
Егер кестелер арсында байланыс орнатылмаған болса, онда іс
жүзінде осы терезеде кестелер арсындағы
Параметрлі сұратуды төмендегідей етіп құруға болады:
1. Таңдау сұратуында Конструктор тәртібіне өтеміз.
2. Іріктеу шарттары(Условия отбора) жолына қажетті шарттарды
квадрат жақша ішіне жазамыз.
3. Құрылған сұратудығ дұрыстығын тексеру үшін сұратуды іске қосамыз. Осы
кезде ашылған Параметрлер мәнін енгіз (Введите значения параметра)
сұқбат терезесінде сәйкес мәндерді енгіземіз және ok батырмасын
басамыз.
4. Егер сұрату құру кезінде алдында құрған сұратуды қолданатын болсақ,
онда параметрлі сұратуды жаңа атпен сақтаймыз. Егер сұқбат терезде
параметрлі мәндер текстпен берілсе, онда бұл параметр қандай мәлімет
енгізу керек екенін көрсетеді.
Нәтижелік сұрату-мәліметтердің сандық есебін шығару үшін құылады.
Егер іс жүзінде жай сұрату ісмері арқылы таңдалған өрістер арасында сандық
мәліметтер бар болса, онда сандық мәліметтерін шығаруға болады. Кез-келген
сұратулардан нәтижелі сұрату қруға болады.
Мәліметтердің есебін шығару үшін таңдау сұратуын Конструктор
тәртібінде ашамыз.
Операцияларды топтау(Группировка операции) батырмасын басамыз. Сұрату
блогында топтау жолы пайда болады. Бұл мәнді нәтиже есебін шығаратын
өрісте қалдырамыз. Ал басқа өрістер үшін нәтижелі функциялар тізімінің
терезесін ашамыз. Керек функцияны таңдап, өрістің осы жолына қоямыз.
Мынандай функциялар тізімі бар: Avg, Count, Fіrst, Last, Mіn, Max, StDew,
Sum, Var.
Айқастырылған сұрату - кестедегі немесе сұратудағы екі немесе одан да
көп қатардағы мәліметтерді жинақтау үшін қолданылады. Егер бірнеше
кестедегі мәліметтерді жинақтау үшін айқастырылған сұрату құру керек болса,
алдымен жай сұру ісмерін құрып алып, оны айқастырылған сұрату етіп
қолдануға болады.

3. Қолданбалы объектілер
3.1 Форма объектісі
Форма - кестедегі немесе сұратудағы мәліметерді қолданушылар қысқа
және қолайлы түрде көру үшін қолданылады. Форманың көмегімен кестеге
басқада қосымша өзгерістер енгізуге болады. Формада суреттер, графиктер
немесе басқада жаңа енгізілген объектілер жәнеде мәліметтерді өңдеу үшін
Vіsual Basіc тілінде жазылған процедуралар болуы мүмкін.

Форма объектісі

Форма-қолданушыларға кесте құрылымына мәліметтерді шығару және енгізу
үшін қолданылады. Бір форма бірнеше кестедегі мәліметтерден тұруы мүмкін
және соған орай ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Деректер базасы
Деректер қорының реляциялық кестесі
SQL-дің жүйелік құрылым және мәліметтер базасында қолданылуы
Информатика негіздері
Деректер қорын үйлестіру
«Есік-терезе» құрылыс дүкені деректер қорын құру
Мәліметтер базасының обьектілері
Мәліметтер базасын басқару жүйелері
Ақпараттық жүйені жүйелік тұрғыда жобалау
Дерекхана терезесімен танысу
Пәндер