HTTP хаттама



Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Енгiзу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1.1. Тағайындау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
2. HTTP хаттама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
3. Ортақ сипаттама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
4. Хаттаманың параметрлерi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
4.1 HTTP нобай ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
4.2. HTTP URL ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
(HTTP ) гипермәтiннiң берiлуiн хаттама - бiрлескен, ақпараттық жүйелердiң многосредныхы үшiн таралған қолданбалы деңгейлерiнiң хаттамасы. HTTP (WWW) World Wide Web, 1990 жылдан бабастай қолданылады. HTTP, белгiлi қалай HTTP/0.9дардың бiрiншi нобайымен, өңделмеген мәлiметтердi берiлу үшiн хаттама интернет арқылы тұрып қалатын бол. RFC 1945 HTTP/1.0дер анықтау бойымен, берiлетiн мәлiметтер туралы метамәлiмет және сұрау салу/жауап түрлендiрiлген семантика ие болуға болатын хабарлардың өлшемi MIME-подобный жол бер бұл хаттаманың жақсарту бол. Дегенмен HTTP/1.0 жеткiлiксiз (hierarchical proxies ) иерархиялық прокси-серверлер, кэш жасаумен, тұрақты қосулармен жұмыстың ерекшелiгi, және (virtual hosts ) виртуалды хосттармен ескердi. HTTP/1.0 болған iсте бiртұтас стандартқа бұл қосымшаларды келтiруге көмектесетiн қосымша мүмкiншiлiк салар едi хаттаманың жаңа болжамның енгiзу талап етер едi қосымшалардың хаттамасымен толық емес үйлесiмдi сандарының шапшаң өсуi одан басқа.
1.1. Тағайындау
HTTP/1.1 хаттама HTTP/1.0ге қарағанда талапта қаталдау болады, кепiлдiк беретiн сенiмдi жұмыстан астам.
Үлкен ақпараттық жүйелер ақпараттың жүктеуiн жай ғанаға қарағанда функционалдық мүмкiндiктердi үлкенiрек сан, iздестiру және сыртқы интерфейстердiң көмегiнiң жанында мәлiметтердi түрлендiруiн қоса талап етедi. HTTP (ресурстардың Әмбебап идентификаторларымен) URI қамтамасыз етiлген сiлтемелердiң жүйесiнде негiзделген әдiстердiң (open-ended ) ашық алуын iлiгедi. (URN ) ат та, (URL ) орналастырылу да URI осы әдiстi қолданылылатын ресурс белгiлей алады. Қатынас (электрондық почтаның Көп мақсаттық кеңейтулерi) MIME ұқсас сәйкес электрондық почта қолданылатын анықтауларға қалыпта алып бередi.
Сонымен бiрге HTTP (proxies/gateways ) шлюздермен немесе басқа интернет-сервистермен (user agents ) қолданушылар және прокси-сервер уәкiлдердiң арасындағы қорытылған байланыс хаттаманы сияқты қолданылады, SMTP, NNTP, FTP, Gopher және WAIS қоса сондай. Қорыта келгенде, HTTP түрлi қосымшалар үшiн ресурстарға рұқсаттың негiз многосредногосы анықтайды.
2. HTTP хаттама
(HyperText Transfer Protocol - гипермәтiннiң берiлуiн хаттама) HTTP хаттама - бұл бiрлескен немесе әртүрлi ақпараттық жүйелердiң шектерiндегi таралған қосымшаларының орындайтын байланысы қосымшаның деңгейiнiң хаттамасы. Қосымшаларға хаттама түрдiң адамның қабылдауы үшiн түсiнiктi көрсетiлген мәлiмет айырбасталуға мүмкiндiк бередi.
Оның атауынан ойдағыдай, HTTP бастапқы ерекше түр өзiмен көрiнетiн (HyperText Markup Language - гипермәтiннiң белгiсiнiң тiлi) HTML стандарты бар сәйкестiк жасалған мәлiметтердi (hypertext ) гипермәтiн қосымшалардың арасындағы берiлу үшiн деп аталатын арнады. Гипермәтiн құжаты мәлiметтерден тұр тiл HTML (tag ) тегтерiн көмекпен таңбалалған, және мәтiннiң комбинациясы, суреттер, гиперсiлтемелер және мәлiметтердi ұсыныстың басқа құрал-жабдықтары болады.
1. Нұрғалиева Г. Қ. Электрондық оқулықтар – мұғалім мен оқушы арасындағы әрекетттестікті гуманизациялау құралы// «Информатика негіздері» республикалық журналы, №2, 2002.- 2-3 б.
2. М.Қ.Байжұманов, Л.Қ.Жапсарбаев "Информатика" пәнінен оқу құралы. Астана 2004.
3. Google.kz сайты
4. “Информатика учебное пособие” Степаненко Г.Е. Москва 2003г.

Мазмұны

Кіріспе
Негізгі бөлім
1.
Енгiзу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 3
1.1.
Тағайындау ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 3
2. HTTP хаттама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
3. Ортақ сипаттама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
4. Хаттаманың параметрлерi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
4.1 HTTP нобай ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
4.2. HTTP URL ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10

1. Енгiзу
(HTTP ) гипермәтiннiң берiлуiн хаттама - бiрлескен, ақпараттық жүйелердiң
многосредныхы үшiн таралған қолданбалы деңгейлерiнiң хаттамасы. HTTP (WWW)
World Wide Web, 1990 жылдан бабастай қолданылады. HTTP, белгiлi қалай
HTTP0.9дардың бiрiншi нобайымен, өңделмеген мәлiметтердi берiлу үшiн
хаттама интернет арқылы тұрып қалатын бол. RFC 1945 HTTP1.0дер анықтау
бойымен, берiлетiн мәлiметтер туралы метамәлiмет және сұрау салужауап
түрлендiрiлген семантика ие болуға болатын хабарлардың өлшемi MIME-подобный
жол бер бұл хаттаманың жақсарту бол. Дегенмен HTTP1.0 жеткiлiксiз
(hierarchical proxies ) иерархиялық прокси-серверлер, кэш жасаумен, тұрақты
қосулармен жұмыстың ерекшелiгi, және (virtual hosts ) виртуалды хосттармен
ескердi. HTTP1.0 болған iсте бiртұтас стандартқа бұл қосымшаларды
келтiруге көмектесетiн қосымша мүмкiншiлiк салар едi хаттаманың жаңа
болжамның енгiзу талап етер едi қосымшалардың хаттамасымен толық емес
үйлесiмдi сандарының шапшаң өсуi одан басқа.
1.1. Тағайындау
HTTP1.1 хаттама HTTP1.0ге қарағанда талапта қаталдау болады, кепiлдiк
беретiн сенiмдi жұмыстан астам.
Үлкен ақпараттық жүйелер ақпараттың жүктеуiн жай ғанаға қарағанда
функционалдық мүмкiндiктердi үлкенiрек сан, iздестiру және сыртқы
интерфейстердiң көмегiнiң жанында мәлiметтердi түрлендiруiн қоса талап
етедi. HTTP (ресурстардың Әмбебап идентификаторларымен) URI қамтамасыз
етiлген сiлтемелердiң жүйесiнде негiзделген әдiстердiң (open-ended ) ашық
алуын iлiгедi. (URN ) ат та, (URL ) орналастырылу да URI осы әдiстi
қолданылылатын ресурс белгiлей алады. Қатынас (электрондық почтаның Көп
мақсаттық кеңейтулерi) MIME ұқсас сәйкес электрондық почта қолданылатын
анықтауларға қалыпта алып бередi.
Сонымен бiрге HTTP (proxiesgateways ) шлюздермен немесе басқа интернет-
сервистермен (user agents ) қолданушылар және прокси-сервер уәкiлдердiң
арасындағы қорытылған байланыс хаттаманы сияқты қолданылады, SMTP, NNTP,
FTP, Gopher және WAIS қоса сондай. Қорыта келгенде, HTTP түрлi қосымшалар
үшiн ресурстарға рұқсаттың негiз многосредногосы анықтайды.
2. HTTP хаттама
(HyperText Transfer Protocol - гипермәтiннiң берiлуiн хаттама) HTTP
хаттама - бұл бiрлескен немесе әртүрлi ақпараттық жүйелердiң шектерiндегi
таралған қосымшаларының орындайтын байланысы қосымшаның деңгейiнiң
хаттамасы. Қосымшаларға хаттама түрдiң адамның қабылдауы үшiн түсiнiктi
көрсетiлген мәлiмет айырбасталуға мүмкiндiк бередi.
Оның атауынан ойдағыдай, HTTP бастапқы ерекше түр өзiмен көрiнетiн
(HyperText Markup Language - гипермәтiннiң белгiсiнiң тiлi) HTML стандарты
бар сәйкестiк жасалған мәлiметтердi (hypertext ) гипермәтiн қосымшалардың
арасындағы берiлу үшiн деп аталатын арнады. Гипермәтiн құжаты мәлiметтерден
тұр тiл HTML (tag ) тегтерiн көмекпен таңбалалған, және мәтiннiң
комбинациясы, суреттер, гиперсiлтемелер және мәлiметтердi ұсыныстың басқа
құрал-жабдықтары болады.

Гиперсiлтеме - бiрi HTML-документа құрайтын ең маңызды әсерi мәлiмет алуға
гиперсiлтемеге қатысты алып келген өздiгiнен облыстардың болады. Бұл
гипермәтiн ақпаратымен жұмыс iстейтiн қолданушы тiптi барлық желi интернет
құжатты теру немесе шектерiнде навигация, контекстiк гиперсiлтемелер көмегi
бар құнтты оның ақпаратын ала жүзеге асыруға мүмкiндiк бередi.
HTTP хаттама TCP хаттаманың үстiнде құрылым болып табылады және берiлетiн
мәлiметтердi мазмұнның бақылауының құрал-жабдығы болып табылады. Берiлетiн
пакеттердiң құрылымын ескермеген TCP, HTTP айырмашылыққа алушы алған
мәлiметтердi түзу түсiндiрiп беруге мүмкiндiк беретiн метамәлiмет
мәлiметтерде енгiзедi.
HTTP негiзде (World Wide Web немесе WWW сонымен бiрге деп аталатын)
интернет ғаламдық желi жұмыс iстейдi. Хаттаманың бiрiншi нобайы - HTTP0.9
- ие бол мүмкiндiктерi шектеулi жеткiлiктi, бiрақ бүкiләлемдiк желiнiң
белсендi дамуымен жаңа болжамдар пайда болды: HTTP1.0 және HTTP1.1 тек
қана емес гипермәтiн ақпараты есептеу желiсi арналған берiлу тексеруге
мүмкiндiк беретiн, бiрақ және кез келген жұптас файлдар: дыбыстық, график
түрiнде, архивi және оқытушы.
Сонымен бiрге HTTP TCP хаттаманың үстiнде құрылым болып табылған күшке,
мәлiметтердi берiлудiң жанында екi тараптарды ерекшелейдi: клиент және
сервер.
Клиент қосудың мұрындығы болып табылады және кейбiр мәлiметтер немесе
қызметтiң серверiнде сұрайды. Файлды қабылдау да, гипермәтiн ақпаратын
бейнелеу де (browser ) браузер басқа қалып мүмкiндiк беретiн деп аталатын
бағдарлама болып табылған клиентпен. Кейбiр құнтты ақпаратты алыну
үшiнклиент сұралатын ақпаратты (request ) сұрау салу, болатын сипаттаманы
сервердi жiбередi.
Мәлiметтердi берiлудiң жанында сервер (web-server ) сервер веб-лердi HTTP
қонақ шақырып алады. Бұл бағдарлама клиенттерден сұрау салуды өңдеу, оны
суреттейтiн метамәлiмет тысқары iзделiп отырған мәлiметтер болатын
(response ) жауаптарды түрде сұраған мәлiметтер алып бере жүзеге асырады.
Құнтты оның мәлiметтерiнiң қолданушысымен алу келесi кезеңдерден тұрады:
1. Қолданушы құнтты оның ресурсының браузер мекенжайын жолында енгiзедi.
2. Ескере отырып өз күйге келтiрулерi және басқару жүйесiнiң кескiнiн
сонымен бiрге ал қолданушы алған ақпарат негiзде браузер, сұрау салуды
қалыптастырады.
3. Мүмкiн, браузер серверге қос алшақ компьютер орналасқан, және сұрау
салудың онына алып бередi.
4. Сервер, сұрау салу талдай, қажеттi әрекеттердi орындайды: жауап,
сұраған құжаттың денесi оған қоса қалыптастырады. Егер бұл гипермәтiн құжат
болса, ол файлдан жүктейдi әлде немесе сценари динамикалық арқылылар
туындайды. Сонымен бiрге жауапқа мәлiметтердi онда болатын туралы ақпаратын
қосылады.
5. Сервер браузерге жауапты алып бередi.
6. Браузер жауапты талдайды және немесе файлға алған мәлiметтердi
сақтайды, немесе гипермәтiн құжатының жағдайында, HTML тегтi талдайды және
пердедегi құжатты бейнелейдi.

Әйтсе де, мүмкiн, байқау керек, ерекшелiкке клиент бағдарламасымен бәрi
адымдар тек қана емес браузер бола алған бiрiншi, кез келген жағдайда
орындайды.
Байқау керек, құнтты ақпарат болатын серверге клиенттiң тiкелей қосуын
бұл жерде қаралатын, алайда, әр түрлi жағдайлардың күшiне мүмкiн бұл
әрқашан емес. Қосу мұндай жағдайда қосу аралық нүкте бiр немесе көбiрек
арқылы жүзеге асырыла алады. Үш топта бұл аралық нүктелер бөлуге болады:
• Сервер де, клиент те (proxy-server ) прокси-сервер - басқа клиенттердi
аттан сұрау салуларды жасаудың мақсатымен функция орындайтын бағдарлама.
Сұрау салу прокси-сервер қызмет көрсетедi, немесе (прокси-сервер бұл
жағдайдада мөлдiр емес деп аталады) өзгерiстердiң оларындағы енгiзуi бар
оларына жөнелтедi немесе (прокси-сервер бұл жағдайдада мөлдiр деп аталады)
өзгерiстерсiз.
Компьютерлердiң тобына прокси-сервер жиi қолданылылады интернетке қосуында
жергiлiктi жүйейтiн бiр клиент ретiнде болуға мүмкiндiк бередi.
• (gateway ) шлюз - сонымен қатар прокси-сервер, сұрау салуларды хабар
жүргiзудi жүзеге асырады, алайда, оның өзгерiсiне ұшырамаймын. Шлюз клиент
сұрау салу, iзделiп отырған ресурс болатын сервер ретiнде алады. Қорыта
келгенде, клиент анықтай алмайды, сервер болатын ресурсқа ол шлюз арқылы
немесе тiкелей қосады.
• (tunnel ) туннель - қосу қолдайтын бағдарлама. Қосу туннель қоюынан
кейiн HTTP, HTTP-запросом өз басталған қосу берiлудiң элементiн сапада
хаттама арқылы қарамайтындығымен. Егер мәлiметтердi айырбас қатысушылардың
бiрлерi қосу жапса туннель өз жұмысын бөледi.

Мәлiметтердi берiлудiң функционалдығының сақтауы үшiн сұрау салулар және
жауаптарда, прокси-сервердiң жағдайын ерекшелiкке өзгерiстердiң енгiзуi
қосуда аралық нүкте арқылы талап етiлмейдi: клиент сұрау салуында бұл
жағдайдада қосымша далалар болуы керек. Демек, алайда, сервердiң пiкiрден,
мәлiметтермен айырбас сұрау салулардағы ешқандай да өзгерiстерiн тiкелей
клиенттен iстел болмайды. Қосудың мүмкiндiгi бағдарлама әзiрлеудiң жанында
ақынды аралық нүкте арқылы ескерiлмедi.
Серверге клиент аттанатын сұрау салу сұралатын ресурсты дәл теңестiру
үшiн қызмет көрсетедi, сонымен бiрге ал түзу сұрау салуды өңдеу үшiн
қажеттi мәлiметте болады.
Сұрау салу өз құрылымы бойымен тұр үш жиiрек:
• Сұрау салудың жолы
• Бастардың блогi
• Объект

Сұрау салуды жол нышан айырық үш өрiстерден тұрады, және екi нышандардан
комбинациясымен (ASCII - 20h, бұдан әрi SPлермен код) актай бiтедi: (ASCII
- 0Dh, бұдан әрi CRлермен код) енгiзу пернесi және (ASCII - 0Ah, бұдан әрi
LFтермен код) келесi жолға өту. Сұрау салудың жолдың элементтерi келесi
өрiстермен елестеткен:
• (method ) әдiс - сұралатын қор қолданылатын өңдеулер әдiстi анықтайды.
Сұрау салуды қалыптың көрcетiлген әдiсiне байланысты бола алады. Мүмкiн
әдiстер:
туралы OPTIONSтуралы GETтуралы HEADтуралы POSTтуралы PUTтуралы
DELETEтуралы TRACEБағдарлама әзiрлеулердiң жанында тек қана әдiстiң қолдауы
енгiзiлдi, GET браузер тап солдың әдiсi үндемеу бойынша құрылған сұрау
салуда көрсететiндiгiмен арқасында.

• Хаттама HTTP нобайы - бағдарлама әзiрлеудiң жанында жолға сәйкес кел
сәйкесiнше сәйкесiнше HTTP1.0 HTTP1.1 1.0 және 1.1-шi сұрау салулар,
тиiстi нобайларды қабылдаудың қолдауы өткiзiлдi.
Бастардың блогi, сұрау салудың келесi жолымен, бас бiр немесе көбiректен
тұра алады:
• Сұрау салудың басы - дала, сұрау салу туралы ақпарат және клиент
машинасының кескiнi туралы болатын қызметшiлер сұрау салудың
түрлендiргiштерiмен болады.
• Егер сұрау салу (мәлiметтердi кез келген алу) кейбiр объект, бұл
бастың даласы тұр объект суреттесе, объектiнiң басы - жағдайда, оның
қалыбы, кодталғанды және басқа параметрлер көрсете.
• Ортақ бас - берiлудiң түзулылығының жабдықтамасы және кэш жасауған
мұндай сияқтылардың қосуы үшiн қажеттi қызметтiк параметрлерде болады.
Бастардың бөлiмi CR және символдардың ұқсас комбинациясын өзiмнiң сұрау
салуын болу алмайтын күшке сұрау салудың қабылдауын аяқтаудың айғағын
анықтауға оңай мүмкiндiк берген LF символдары екi жұп ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Желілік технологиялар мен хаттамалар: негізгі ұғымдар мен анықтамалар
Поштада жұмыс істеудің сипаттамалары
Интернет
Компьютерлік желілер концепциясы
Желілік деңгей ARP хаттамасы
Компьютерлік желілер
Интернет + компьютер
Internet глобальді ақпараттық желісі
ИНТЕРНЕТ ЖЕЛІСІНІҢ ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУ ПРИНЦИПТЕРІ
Интернет сипаттамасы
Пәндер