Қарттарға әлеуметтік көмек көрсету



Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасы егде адамдардың көптеген құқықтарын бекітеді, бірақ құқықтады жариялау оның автоматты, әсіресе егде адамдардың әлеуметтік жеңілдіктеріне, ақысыз медициналық көмек алуға және дәрі-дәрмекпен ақысыз қамтамасыз етілуіне қатысты ережелерге қатысты құқықтық іске асырылуын білдірмейді.
Қазақстан Республикасының жоғарыда аталған конституциялық нормаларды іске асыруға бағытталған заңнамасын 3 бөлікке бөлуге болады: жасына тәуелсіз барлық азаматтардың, оның ішінде егде адамдар үшін аса маңызды құқықтарды бекітетін нормалар; егде адамдардың құқықтарына тікелей қатысты нормалар; егде адамдардың ерекше санаттарының ережелерін реттейтін нормалар.
Бірінші топқа көптеген заңнама актілерінде: Азаматтық кодексте, Жер кодексінде, «Неке және отбасы», «Азаматтардың денсаулықтарын қорғау туралы», «Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы», «Қоршаған ортаны қорғау туралы», «Тұрғын-үй қатынастары туралы» Заңдарда бекітілген нормалар жатады.
Екінші топтағы нормаларға «Қазақстан Республикасындағы зейнетақымен қамтамасыз ету туралы», «Қазақстан Республикасындағы арнайы мемлекеттік жәрдемақы туралы» Заңдарды жатқызуға болады.
Үшінші топқа, мысалы, «Қазақстан Республикасындағы мүгедектік бойынша, асыраушысынан айырылған және жасына жеткен жағдайлар бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар туралы», «Жаппай саяси қуғын-сүргін құрбандарын ақтау туралы», «Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы», «Ұлы Отан соңынына қатысушы мүгедектерді және оларға теңестірілген адамдарды әлеуметтік қорғау және жеңілдіктер туралы», «Жерасты және ашық кен жұмыстарында еңбек жағдайлары ерекше зиянды және ерекше ауыр жұмыстарда істеген адамдарға берілетін мемлекеттік арнайы жәрдемақы туралы» Заңдар жатады.

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:   
Қарттарға әлеуметтік көмек көрсету

Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасы егде адамдардың
көптеген құқықтарын бекітеді, бірақ құқықтады жариялау оның автоматты,
әсіресе егде адамдардың әлеуметтік жеңілдіктеріне, ақысыз медициналық көмек
алуға және дәрі-дәрмекпен ақысыз қамтамасыз етілуіне қатысты ережелерге
қатысты құқықтық іске асырылуын білдірмейді.
Қазақстан Республикасының жоғарыда аталған конституциялық нормаларды
іске асыруға бағытталған заңнамасын 3 бөлікке бөлуге болады: жасына
тәуелсіз барлық азаматтардың, оның ішінде егде адамдар үшін аса маңызды
құқықтарды бекітетін нормалар; егде адамдардың құқықтарына тікелей қатысты
нормалар; егде адамдардың ерекше санаттарының ережелерін реттейтін
нормалар.
Бірінші топқа көптеген заңнама актілерінде: Азаматтық кодексте, Жер
кодексінде, Неке және отбасы, Азаматтардың денсаулықтарын қорғау
туралы, Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы, Қоршаған ортаны
қорғау туралы, Тұрғын-үй қатынастары туралы Заңдарда бекітілген нормалар
жатады.
Екінші топтағы нормаларға Қазақстан Республикасындағы зейнетақымен
қамтамасыз ету туралы, Қазақстан Республикасындағы арнайы мемлекеттік
жәрдемақы туралы Заңдарды жатқызуға болады.
Үшінші топқа, мысалы, Қазақстан Республикасындағы мүгедектік бойынша,
асыраушысынан айырылған және жасына жеткен жағдайлар бойынша мемлекеттік
әлеуметтік жәрдемақылар туралы, Жаппай саяси қуғын-сүргін құрбандарын
ақтау туралы, Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтік қорғау
туралы, Ұлы Отан соңынына қатысушы мүгедектерді және оларға теңестірілген
адамдарды әлеуметтік қорғау және жеңілдіктер туралы, Жерасты және ашық
кен жұмыстарында еңбек жағдайлары ерекше зиянды және ерекше ауыр жұмыстарда
істеген адамдарға берілетін мемлекеттік арнайы жәрдемақы туралы Заңдар
жатады.
Аға буын өкілдерінің заңнама актілерінің бірінші тобы бойынша өздерінің
мүліктік құқықтарын іске асыру проблемасына қолданылатын барлық заңнаманы
егжей-тегжей қарастырмай-ақ, жекелеген құқықтық кемшіліктерді атап өту
қажет.
Отбасы заңнамасында егде адамдардың отбасыдағы жағдайын, олардың
балаларымен, немерелерімен өзара қарым-қатынасын реттейтін нормалар бар.
Мысалы, Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 17 желтоқсандағы Неке және
отбасы туралы Заңының 131-бабы кәмелетке толған еңбекке қабілетті
балалардың өздерінің көмек қажет ететін еңбекке қабілетсіз ата-аналарын
асырауын және оларды қамқорлыққа алуын реттейді. Алимент төлеу туралы
келісім болмаған жағдайда көмек қажет ететін еңбекке қабілетсіз ата-
аналарға төленетін алимент сот тәртібімен кәметке толған еңбекке қабілетті
балаларынан төленеді.
Осы Заңның 132-бабы кәмелетке толған балалардың еңбекке қабілетсіз ата-
аналарына қамқорлық жасамаған кезде және ерекше жағдайлар (ана-аналардың
ауыр науқастануы, зақымдануы, оларға бөгде адамдардың қарағаны үшін ақы
төлеу қажеттілігі, оларды халықты әлеуметтік қорғау жүйесінің интернат-
үйіне орналастыру) болған кезде кәмелетке толған балалар сотпен осы
себептерге байланысты қосымша шығындарды өтеуге қатысуға тартылуы мүмкін.
Заңның 139, 141-баптары немерелерді аталары мен әжелерін, сондай-ақ
өгей ұлдары мен өгей қыздарының өгей әкелері мен өгей аналарын асырауға
міндеттейді.
Алайда қазіргі уақытта жас ұрпақта кейбір моральдық қасиеттердің
төмендеуі қарт адамдарға қарым-қатынаста дөрекі әрі адамгершілік қадір-
қасиетті қорлау жағдайлары көптеп кездесетіндіктен балаларды ата-аналарына
материалдық көмек көрсетуге міндеттеу жеткіліксіз.
Отбасы заңнамасы бұл контексте арнайы нормалар болмағандықтан егде
адамдарды отбасындағы күштеуден қорғау туралы мәселені де реттеуі керек.
Бұл проблемаға назар аудару күштеу қылмыстық жазалау әрекеттеріне сәйкес
болған кезде туындайды. Сондай-ақ қылмыстық заңнамаға ауыр жағдайлардың
бірі ретінде жәбірленушінің белгіленген жасқа толуы фактісін енгізу
әділетті болар еді.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 3 тамыздағы № 824
қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006-2007 жылдарға
арналған заңнама жұмыстарының перспективалық жоспарына сәйкес 2007 жылдың 1-
тоқсанында Тұрмыстық күштеу туралы заң әзірлеу жоспарлануда. Осыған
байланысты, осы заңға тұрмыстық күштеу объектілерінің бірі ретінде егде
адамдар санатын енгізу мақсатқа сай.
Егде адамдардың көбісі тұрғын-үймен қамтамасыз ету және оны ұстау
проблемаларын көбіне тиісті тұрғын-үйдің болмауынан тәуелді және қолайсыз
жағдайларға түсе отырып, өз беттерінше шешеді.
Жәбірленушілері егде адамдар болып табылатын тұрғын-үйге қатысты
алаяқтық жағдайлардың көп екендігіне қарамастан, Қазақстанда егде адамдар
(кәмелетке болмаған балалар ерекше болып табылады) жәбірленуші болып
табылатын қылмыстар бойынша ресми статистика жүргізілмейді.
Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 7 шілдедегі Азаматтардың
денсаулығын қорғау туралы Заңыңда денсаулық қорғау саласында балалардың,
әйелдердің, сотталған аурулардың, туберкулезбен, ЖҚТБ-мен (жұқтырылған
қорғаныш тапшылығы белгісімен), диабетпен ауыратындардың, әскери
қызметшілер мен осы саланың зейнеткерлерінің құқықтары бекітілгенімен, егде
адамдардың құқықтары белгіленбеген. Бұл ретте Қазақстан Республикасындағы
мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы Заңда егде мүгедек адамдарға
медициналық көмек көрсету тәртібі ішінара реттелген. Осылайша, денсаулық
сақтау саласында қарттар заң шығарушылардың назарынан тыс қалды және
жүйеленбеген жекелеген негізде қызмет көрсетудің негізгі өмірлік маңызды
пакеттерінің бірін алады.
Сонынмен бірге заңнамада медициналық мекемелерде қарттардың
диагностикасымен, емделуімен және ауруларының алдын алумен айналысатын
гериатриялық блімдер ашу да көзделмеген. Осыған қарамастан, бастамашылық
негізде Алматы қаласының емханаларында геронтологтар 0,5 мөлшерлемеде жұмыс
істейтін 16 геронтологиялық бөлмелер ашылды.
Денсаулық сақтауды реформалау және дамытудың қабылданған мемлекеттік
бағдарламалары егде адамдардың медициналық көмек алу құқықтарына назар
аудармайды. Бұл ретте Қазақстанда бірнеше жыл ішінде егде адамдардың
денсаулықтарын зерделеуге қатысты тереңдетілген эпидемиологиялық зерттеулер
жүргізілді. Мысалы, 2002 жылы 60 жасқа толған және одан жоғары жастағы 611
285 адам тексерілді (зерттелгендердің жалпы санының 14%-і). Зерттеу
нәтижелері барлық анықталған аурулардың 25%-ін егде адамдар құрайтындығын
көрсетті. Өз кезегінде әзірлеуге дайындалып жатқан Халық денсаулығы және
денсаулық сақтау жүйесі туралы кодексте егде адамдарды мемлекеттің ерекше
қамқорлығы объектісі ретінде белгілеу орынды болар еді.
Жалпы әлеуметтік заңнама туралы сөз еткенде, заңнамалық нормалардың
прогрессивтік белгілерінің жоқтығы туралы, оның тұрақты өзгеріп тұратын
елдегі демографиялық, экономикалық, әлеуметтік жағдайлардан бір қадам
артта қалатындығы туралы қорытынды жасауға болады. Бұл заң шығару саласында
стратегиялық жоспарлау процесі әлсіз және жүйесіз өтіп жатқандығына
байланысты. Әлеуметтік және ғылыми зерттеулерді көптеген бағыттар бойынша
тиісті мамандар жүргізеді. Алайда мониторингтер нәтижелері құқықтық өріске
ауыстырылмайды. Егде жастағы адамдардың құқықтарын қорғау мәселесімен
мемлекеттік басқару жүйесінде қабылданған шектеулі өкілеттіктеріне сәйкес
өздерінің бағыттары бойынша көптеген ведомстволар айналысатынын біз
білеміз. Алайда екінші жағынан, әрбір министрлік жүргізетін саясаттың
біріктірілмейтіндігі егде адамдардың қорғалу сатысында білініп тұрады.
Құқық қорғау көзқарасы бойынша, оң және қажетті тең құқықтан айыру ретінде
егде адамдардың проблемаларына назар аудару мемлекеттің заң шығару
қызметінің қағидаларына негізделуі қажет.
Зейнетақымен қамтамасыз ету саласында егде жастағы адамдардың құқықтары
толығымен реттелуде. Бірақ та жүргізіліп отырған зейнетақы реформасына
байланысты біздің мемлекетіміздің басым міндеттерінің бірі болып табылатын
азаматтарды қартайған шақта лайықты қамтамасыз ету құқықтарын іске асыру
бөлігінде туындап жатқан проблемалық мәселелер аз ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қарт кісілерге интернат-үйлерде көрсетілетін әлеуметтік
Қарт адамдардың қоғамдағы орнын зерттеу
Қазақстан мен Оңтүстік Корея қарттарын қамтамасыз ету бағдарламалары
Қарттарды әлуметтендірудегі әлеуметтік педагогтың ролі
Қарт адамдарға қызмет көрсету барысында медициналық-әлеуметтік қарым- қатынасы
Жалғыз басты қарттарға көмек көрсету
Қарт адамдармен әлеуметтік жұмыс жасау
Қарт адамдарға әлеуметтік көмек пен қорғау көрсетудегі әлеуметтік қызметкердің рөлі
АҚШ-тағы мұқтаж отбасылар әлеуметтік қызмет көрсету технологиясы
Қарт және егде жастағы адамдар үшін азық-түлік өндірісінің технологиясының ерекшеліктері
Пәндер