Қазақстандық «үшінші сектор»: даму ерекшеліктері мен проблемалық аспектілері



Елдің дербес өмірі
Демократиялық сайлау өткізу
Президенттік институт
Қазақстанның қалыптасу кезеңдері
Мемлекет проблемалары
Әдебиеттер тізімі
Елдің дербес өмір сүрген 15 жылдан аса уақыт ішінде бірталай жетістіктерге қол жетті, біршамасы шешімін күтіп тұр. Осы проблемалық тұстарын барынша ашып, шешу жолдарын іздестіру зерттеудің міндеті.
Өткен онжылдықта, Қазақстанда, жаңа саяси режим ғана қалыптасып қойған жоқ, сонымен қатар, бос қалған әлеуметтік кеңістікті толтырған, көптеген одақтар мен ассоциациялар да құрылды. Алайда, демократиялық қоғамға тән, азаматтық қатынастардың мықты қабаты қалыптасты деп айтуға әлі ерте. Қазақстандық азаматтық қоғамның көптеген құрылымдары мен элементтері тек формалды түрде ғана тәуелсіз. Өйткені, идеологиялық, материалдық, ұйымдастық әлі де билік органдарына тәуелді. Бұл жағдайды азаматтық қоғамның қызмет ететін институттарын әлсіз нормативті базамен қамтамасыз етуімен түсіндірсе болады. Сол себептен, олар көбінесе, өздерін күйрететін, я болмаса, тәуелсіз азаматтық маңызын жоятын, бюрократиялық, қылымыстық құрылымдардың құрбаны болады. Бұл тенденциялар басқа да постсоветтік мемлекеттерде қалыптасты. /1/
Шын мәнінде демократияны сайлау өткізу арқылы негіздеу мүмкін емес. Сайлаудан кейін диктатураның орнайтынын, тарих сахнасындағы мысалдардан көруге болады. Азаматтық қоғам бойынша, саяси еркіндік – азаматтардың әлеуметтік және азаматтық еркіндікті кеңінен қолдануы, елде терең бойлаған демократиялық құндылықтардың және өз күшіне деген сенімнің болуына сүйенеді. Адамдар өздерінің әлеуметтік және азаматтық басымдықтарының негізінде, ерікті түрде жауапкершілікті өздеріне алып, еркін таңдау жасай алған кездерінде ғана бұл құндылықтар мығым болмақ. Демократия, азаматтардың, ортақ азаматтық мақсат жолындағы ассоциацияға ену құқығын және азаматтарды ортақ пікір, құндылықтар мен мүдделер бейнеленген топтар құруда, қорғайтын заңдар жүйесі бар елдерде өркендей алады.
Тәуелсіз кәсіподақтар; діни, құқықтық ұйымдар; қоршаған ортаны қорғаушылар тобы; халықтың көмекке мұқтаж қатарына көмек көрсететін топ; тәуеліз баспалар; мемлекеттік емес және жеке меншік мектептер; профессионалды ассоциациялар және тағы да осындай, көптеген, басқа топтарды мысалға келтірсек болады. Еркін мемлекетте, кез-келген азамат, бір мезгілде, осындай, бірнеше ұйымдардың мүшесі бола алады.
1 Галкин А., Красин Ю. Россия на перепутье. Авторитаризм или демократия: варианты развития. М., 1998. - С.122
2 Мачкув Е. Преобразование коммунистического тоталитаризма и посткоммунистическая системная, трансформация: проблемы, концепции, периодизация // Полис, 2000, №4. - С.58.
3 Иманбекова Б.И. Ашық қоғам және хұқықтық мемлекет. Вестник АГУ им. Абая, серия «Международная жизнь и политика», №1 (1), 2002. – 72 – 73 бб.
4 Ертысбаев Е.К. Институт президенства как инструмент модернизации посттоталитарных транзитных обществ (на примере Республики Казахстан)//Институт президенства в новых независимых государствах.
Материалы международной конференции. Алматы, 6 апреля 2001жыл.- Алматы: компьтерно-издательский центр Института философии и политологии НАН РК, 2001.-261с. - 112-113 бб.
5 32. Касымбеков М.Б. Становление института президенства в Республике Казахстан.- Астана: «Елорда», 2000.-54с. – 51 б.
6 Касымбеков.М.Б. Институт президенства в новых независимых государствах. Материалы международной конфереции Алматы, 6 апреля 2001 года.-Алматы:компьютерно-издательский центр Института философии и политологии НАН РК, 2001.-261с. – 135 б.
7 Аргынов А.Х., Жумаканова Р.А. Гражданское образование в демократическом обществе: Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. – 2-е изд. – Алматы, 2000. – 248с. – 21-22 бб.
8 Сонда. 21-22 бб.
9 В.П.Ни и др. Правовой статус некоммерческих организаций в Республике Казахстан (практическое руководство) / Алматы, 2002. – С.8.
10 Сартаев Р.С. Политические партии Казахстана в контексте парламентских выборов // Триалог: «Государство-капитал-добровольческий сектор»: Сборник докладов и выступлений на международной конференции, Алматы, 6-9 февраля 1996 г. – Алматы, 1996. – 420 с. – 349б.
11 Абулкасова А.С. Особенности функционирования СМИ в контексте социально-политической трансформации Республики Казахстан. Автореферат дисс. канд. полит. наук – Алматы, 2004. – 30 с. – 18 б.
12 Л.Рон Хаббард. Саентология. Основы жизни. М., 2000. – 193с. – 8 б.
13 Гаджиев К.С. Введение в геополитику. Учебник для вузов. М.: Издательская корпорация «Логос», 1998. – 416 с. – 254 б.
14 Концепция развития гражданского общества в Республике Казахстан (2006-2001гг.). Проект для обсуждения. Национальная комиссия по вопросам демократии и гражданского общества при Президенте Республики Казахстан. – Алматы, 2005 г.

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:   
ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ҮШІНШІ СЕКТОР:
ДАМУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ МЕН ПРОБЛЕМАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

Елдің дербес өмір сүрген 15 жылдан аса уақыт ішінде бірталай
жетістіктерге қол жетті, біршамасы шешімін күтіп тұр. Осы проблемалық
тұстарын барынша ашып, шешу жолдарын іздестіру зерттеудің міндеті.
Өткен онжылдықта, Қазақстанда, жаңа саяси режим ғана қалыптасып
қойған жоқ, сонымен қатар, бос қалған әлеуметтік кеңістікті толтырған,
көптеген одақтар мен ассоциациялар да құрылды. Алайда, демократиялық
қоғамға тән, азаматтық қатынастардың мықты қабаты қалыптасты деп айтуға әлі
ерте. Қазақстандық азаматтық қоғамның көптеген құрылымдары мен элементтері
тек формалды түрде ғана тәуелсіз. Өйткені, идеологиялық, материалдық,
ұйымдастық әлі де билік органдарына тәуелді. Бұл жағдайды азаматтық
қоғамның қызмет ететін институттарын әлсіз нормативті базамен қамтамасыз
етуімен түсіндірсе болады. Сол себептен, олар көбінесе, өздерін күйрететін,
я болмаса, тәуелсіз азаматтық маңызын жоятын, бюрократиялық, қылымыстық
құрылымдардың құрбаны болады. Бұл тенденциялар басқа да постсоветтік
мемлекеттерде қалыптасты. 1
Шын мәнінде демократияны сайлау өткізу арқылы негіздеу мүмкін емес.
Сайлаудан кейін диктатураның орнайтынын, тарих сахнасындағы мысалдардан
көруге болады. Азаматтық қоғам бойынша, саяси еркіндік – азаматтардың
әлеуметтік және азаматтық еркіндікті кеңінен қолдануы, елде терең бойлаған
демократиялық құндылықтардың және өз күшіне деген сенімнің болуына
сүйенеді. Адамдар өздерінің әлеуметтік және азаматтық басымдықтарының
негізінде, ерікті түрде жауапкершілікті өздеріне алып, еркін таңдау жасай
алған кездерінде ғана бұл құндылықтар мығым болмақ. Демократия,
азаматтардың, ортақ азаматтық мақсат жолындағы ассоциацияға ену құқығын
және азаматтарды ортақ пікір, құндылықтар мен мүдделер бейнеленген топтар
құруда, қорғайтын заңдар жүйесі бар елдерде өркендей алады.
Тәуелсіз кәсіподақтар; діни, құқықтық ұйымдар; қоршаған ортаны
қорғаушылар тобы; халықтың көмекке мұқтаж қатарына көмек көрсететін топ;
тәуеліз баспалар; мемлекеттік емес және жеке меншік мектептер;
профессионалды ассоциациялар және тағы да осындай, көптеген, басқа топтарды
мысалға келтірсек болады. Еркін мемлекетте, кез-келген азамат, бір
мезгілде, осындай, бірнеше ұйымдардың мүшесі бола алады.
Дамыған азаматтық қоғамның негізі – мемлекеттік, ресми ұйымдардан көп
өзгеше, еркін және ерікті ұйымдардан құралған жүйе болып табылады.
Азаматтық қоғам - азаматтық мақсат жолындағы, жекеленген азаматтар арқылы
жасалып, жүзеге асатын қоғамдық қатынастардың өрісі. Бұл өріске енбейтін,
мемлекет немесе экономикамен әлеуметтік өзара әрекеттесу, азаматтық қоғамға
тән. Демократияның алғашқы теоретиктері белгілеп, көрсеткендей, азаматтық
қоғам, мемлекеттік деспотизмнің барлық түрінен гарант болып табылады.
Қәзіргі кезеңдегі азаматтық қоғам қалыптаспаған елдерде, диктатураның
қалыптасу қауіпі бар.
Ашық қоғамның жетістікті қалыптасуы, азаматтық қоғам мен саяси режимнің
өзара қатынастарының жағдайына байланысты екендігін, демократиялық
мемлекеттердің дамуындағы тарихи тәжірбиеден көреміз. Қазақстандағы бұндай
әріптестіктің деңгейі әзірше жоғары емес, және оның көп себептерін берсек
те болады. Ең алдымен, азаматтарды жоғары деңгейде биліктен шеттетушілік
бар. Сонымен бірге, әрбір саяси режимге қолдау қажет.
Посткеңестік мемлекеттерде парақорлықтың кең таралуын, кейбір
саясаттанушылар, посттоталитаризмге тән, саясат пен экономиканың араласып
кетуінің нәтижесі және құқықтық мемлекеттің жоқтығымен түсіндіреді. 2
Билікті қоғамнан бөлектеу, азаматтарды саяси режимге сенімсіздікпен
ғана қаратып қоймай, сонымен қатар, биліктің кез-келген қоғамдық әрекеттер
түріне жақтырмаушылықпен қарап, төменнен келіп жатқан белгілерге мән
бермеуіне әкеледі. Мемлекеттік институттардың қоғамдық ұйымдармен өзара
әрекеттеспей, керісінше, оны советтік кезеңдегі партияның басқарғаны сияқты
басқаруға тырысуы, әлеуметтік-саяси практикада жиі кездеседі. Сол себептен,
саяси режим азаматтық қоғамдағы дүмпулерді қабылдауға және өзінің
саясатына қажетті түзетулерді енгізуге икемсізденеді. Ал, бұл өз кезегінде,
азаматтарда әділетсіздік сезімін туғызады.
Ал Қазақстанның демократиялық режимге өту ерекшеліктеріне келетін
болсақ, онда тиімді немесе тиімсіз себептерін ескерген абзал. Сөз жоқ,
елдің, қоғамның келешегі ұлттың даму тарихы, оның мәдениеті мен
дәстүрлерінің ерекшеліктерімен қоса, алдында орын алған саяси құрылымның
жүйелі өзгешеліктеріне байланысты айқындалуы әбден мүмкін. Заңды құрметтеу,
өкілділіктің нәтижелі қызмет етуі, еркін сайлау тарихы бар елдің дамуы да
демократиялық бағытта қарқындырақ болуы тиіс. Тоталитарлық жүйе тарихынан
білеміз, еркін таңдаудың әр түрлілігі жоқ жерде, жеке еркіндік болуы мүмкін
емес, сондықтан да, бүгінгі нарықтық экономикада таңдауға барлық
мүмкіндіктер жасалған жасалған. Мысалы сатып алу мен сату. 3
Жалпы алып қарайтын болсақ, алдында бәсекелестік, саяси партия жүйесі,
еркін сайлау сияқты демократиялық принциптер орын алмаған елдерде
демократиялық үрдістер бұл принциптердің әбден қалыптасқанынша, тежелініп
өтуі мүмкін. Кеңес дәуірі кезіндегі басқару жүйесіне тән күшті
орталықтандыру мен автократиялық тенденциялардың басым болуы тәуелсіз
Қазақстан Республикасы жағдайында билікті тікелей жүзеге асыратын атқарушы
билікке айтарлықтай әсерлі саяси институттардың пайда болып, қызмет
жасауына қиындықтар туғызды.
Әрине, таптық идеология мен бір партиялыққа негізделген тоталитарлық
жүйе санасы жаңа демократиялық ағымдарды қиын қабылдайтын болады. Міне,
сондықтан да, Қазақстанда конституциялық негізде қолдануын тапқан биліктің
бөлінуі де егемендік алғаннан бері өзгерістерге ұшырауда.
Мәселен, осы тұрғыда елдегі саяси жүйенің дамуының төрт кезеңін
ерекшелеген Е.К.Ертысбаевпен келісуге болады. Бірінші кезең – атқарушы
биліктің толығымен, одақтас республикалардың Жоғарғы Кеңестері мен
съездерінің бақылауында қалған, парламенттік республика (сәуір-қараша 1991
жыл) кезеңі. Қазақстанның ОК Компартиясының Бірінші хатшысының мансабының,
Қазақстан Республикасының Президентінің мансабынан басым болуы жағдайды
қиындата түсті. Екінші кезең – жартылайпрезиденттік кезең (1991-жыл,қараша
-1993-жыл,наурыз). Бұл билік жүйесіне көшу, мәнісінде, жаңа қалыптасып келе
жатқан, президенттік институт пен бұрынғы советтік-коммунистік Кеңестік
жүйе арасындағы компроммис болып табылатын, 1993 жылы Конституцияның
қабылдануы мен тікелей жалпыға ортақ дауыс беру негізіндегі мемлекет
Басшысын сайлаудан кейін болды. Келесі кезең – президенттік республика
кезеңі (1993-жыл,қаңтар – 1995-жыл,наурыз). Ол қазақстандық парламенттің
екінші таралуымен аяқталды. 1995- жылдан бастап, суперпрезиденттік
республика кезеңі басталды. Ол, Кеңестердің үстемдігін жою және биліктің
атқарушы тармағына қажетті тұрақтандыру мен нығайту есебімен, билікті
бөлумен ерекшеленеді. 4
Ал, Қазақстандағы басқарудың президенттік түрінің, даму кезеңдерінің,
өзіндік ерекшелігі - президенттік институттың сабақтасты нығайуы болып
табылады. Басқарудың президенттік түріндегі, қысқа тарихи мерзімде,
жоспарлы, мақсатты жаңа мемлекет құрылды. Сөз және баспасөз бостандығы,
діни-сенім еркіндігі сияқты демократиялық құндылықтар жарияланып, жүзеге
асырылды. Сонымен бірге, елдегі барша халықтың теңқұқықты дамуын
қамтамасыз етеді. Ресми бұқаралық ақпараттар құралдарымен қатар, жеке
меншіктік газеттер мен журналдар басылып, әртүрлі телерадиокомпаниялар,
студиялар жұмыс істейді. 5
М.Б. Қасымбековтың байқауынша, Қазақстандағы президенттік
институтының саяси-құқықтық мәнінен бөлек, нақты, қоғамдық-саяси өмірдің
реформаларының барысында осы институттың көптеген қызметтері мен рөлдері
анықталды.
Ең алдымен, президенттік институт елдегі саяси-партиялық жүйенің
дамуының қуатты стимулы және бағыты болып табылады. 1999 жылғы мемлекет
Басшысын сайлау барысында, өздерінің идеологиялық бағдарламаларын,
Президенттің центристтік саясатымен белгілей, құрастырған азаматтардың
саяси мүдделерінің терең қалыптасуы, жаңа партия мен қозғалыстардың
құрылымдарында көрініс тапты.
Екіншіден, президенттік институт, реформалардың сабақтасты курсы
ретінде, демократизация үрдістерінің қайталанбастығына кепілдік бере,
республикадағы трансформация үшін маңызды, қоғамдық санадағы құндылықты
бағыттардың шұғыл өзгеруімен қамтамасыз етті.
Мұның үстіне, президенттік институт, биліктің барлық тармақтарының
келісімді қызмет етуін қамтамасыз ете, кері байланыстың әрекет етуші
механизмін жасап, билік пен қоғамның шынайы диалогына мүмкіндік берді. Ал,
бұл, барлық саяси жүйенің толығымен нәтижелі әсер беруіне икемділігі мен
қабілеттілігін анықтап, азаматтық татулық пен саяси тұрақтылыққа себепші
болды.
Президенттік институт арқылы, дамыған демократиясы бола тұра, көптеген
елдер үшін кедергі болған, ұлтаралық қатынастардағы мәселе, Қазақстанда өз
демократиялық шешімін табады. 6
Көптеген зерттеушілер, транзиттік типтегі мемлекет үшін, басқарудың дәл
осындай түрінің артықшылығын дәлелдейді. Олар, ең алдымен, оны легитимдікке
жетуде, тіпті, плебисцистке айналуда, парламенттік күшке қарағанда
тұрақтырақ болғандары үшін; екіншіден, бірқатар елдерде парламенттік жүйені
негіздеу үшін тарихи негізі , экономикалық, әлеуметтік, саяси, мәдени және
басқа да алғышарттары жоқ болғандықтан,негізделеді. Президенттік
республикада, Үкімет, қарама-қайшылықтармен ушыққан Парламенттен тәуелсіз,
сол себептен, ол радикалды өзгерістерге бейім. Тек, жақсылап теңгерілген
президенттік жүйе, саяси тұрақсыздықты тоқтатуда жеткілікті қатаңдық пен
икемділіктің дұрыс байланысына ие болатындығын, постсоветтік кезеңдегі
мемлекеттердің тәжірбиелерінен көрсе болады. СССР құлаған соң, оның
құрамында болған елдердің арасында, тек, Латвия мен Грузияда ғана,
парламенттік басқару жүйесі қабылданды. Азаматтық соғыстан кейін, Грузия
бұл жүйеден бас тартып, президенттік жүйеге көшті.
Алайда, азаматтық қоғамның негізгі институттары болып, әртүрлі
ассоциациялар мен қозғалыстар болғандықтан, Қазақстандағы үкіметтік емес
ұйымдардың даму барысын қарастыру маңызды болып табылады. Үкіметтік емес
ұйымдар, қәзіргі кезеңдегі нарықтық экономика мен азаматтық қоғамның, жеке
меншіктік сектор мен мемлекеттен кейінгі, міндетті түрдегі үшінші бағанасы
болып табылады.
Негізінде, үкіметтік емес ұйымдар, қоғам игілігі үшін қызмет етеді.
Азаматтар жергілікті, аудандық, жалпы ұлттық мемлекеттік емес ұйымдар
арқылы, билік органдарының мүшелеріне, өздерінің кандидаттарына, өз
қажеттіліктері мен мүдделері жайында, қоғамдық саясатқа қажетті өзгертулер
турасында жеткізе алады. Осындай бір ұйымдардың жұмыстарына қатыса,
азаматтар білім, тәжірбие жинақтап, демократиялық азаматтықтың
құндылықтарын қалыптастырады. Сондықтан, жергілікті, ерікті ұйымдар,
азаматтардың демократиялыққа үйренетін қоғамдық лаборатория болып табылады.
Демократиялық конституцияға негізделген заңдар, үкіметтік және
үкіметтік емес әрекеттердің реттеушісі ретінде, азаматтық қоғамға, ортақ
игілік жолында еркін қызмет етуіне жол ашады. Бұл, азаматтық қоғам мен
демократиялық мемлекеттің тиімді, өзара әрекеттестігі туралы теориялардың
негізі болып табылады. Алайда, бұл аспект, азаматтық қоғамды, демократиялық
мемлекетке қарсы қойып және демократиядан, азаматтық қоғамның артықшылығын
белгілейтін теорияларды тыс қалдырады.
Бүкіл әлемде, азаматтық қоғам идеясы күшейіп жатқанда, Америкада
керісінше, бұл идея әлсіреді. Өйткені, әлеуметтік мәселелердің шешімі,
толығымен үкіметтік саясатқа тәуелді бола бастаған. Америка, азаматтық
қатынас пен қоғамдық сенім жағынан, көптеген елдерден алда тұр деген
Патнам, соңғы қырық жылдар ішінде, Америкадағы азаматтық қоғам дамуының
төмендегенін байқап, соңғы жылдары, АҚШ-та, азаматтық ассоциация түріндегі
әлеуметтік қаржы, елеулідей төмендеді деп жазады. 7
Патнам Америкада маңызды мәселе болып, ең алдымен, қоғамдық
қатынастардағы теріс бағыттарды кейін бұру және азаматтық қатысу мен
азаматтық сенімді қайтадан қалпына келтіру, тұруы қажет дейді. 8
Демократияның әлемдік деңгейде дамуына, азаматтық идеяның аса маңызды
екндігін ескере, бұл ұғымның мектеп бағдарламасының негізіне енгізу қажет.
Азаматтық білім беруде, азаматтық қоғам ұғымының маңызы, демократиялық
басқарудағы коституционализм, адам құқы, суверенитет және басқа
терминдерден кем емес. Әлемдегі я болмаса, өз еліміздегі демократияны
ұғынып, құрметтеп, саралап үйренуіміз үшін, біздің азаматтық қоғам,
азаматтық қоғамдағы ұйымдардың қызметін бағалу туралы түсінігіміз болуы
қажет.
Кез келген демократиялық мемлекеттің өлшемі ретінде үшінші сектордың
даму деңгейі шығатыны анық. Үшінші сектордың басқа салалардан айырмашылығы,
ол қоғами бастамалардың жүзеге асуына жол ашады. Жалпы үшінші сектор – бұл
мемлекет шеңберіне кірмейтін ерікті қоғами қатынас, институттар мен
ұйымдар. Үшінші секторға жататын ұйымдардың іс-әрекеттері мемлекетпен
бағытталмайды және де олар жеке бір мүддені жүзеге асыруды көздемейді.
Қоғамдық ұйымдардың басты мақсаты - түрлі әлеуметтік топтардың мүддесін
жүзеге асыру. Осы тұрғыда азаматтық бастамалар феноменіне тап боламыз.
Көптеген жағдайда азаматтық бастамалар жалпы мемлекеттік құрылыстың тікелей
міндеттері шеңберінен асып түсетінін атап айту қажет. Яғни, азаматтық
бастамалардың барлығы мемлекеттік дамуда пайдалануы мүмкін емес. Себебі,
мемлекет пен азаматтық қоғам – екі бөлек құрылым.
Дей тұра, мемлекет өзінің беделін нығайту, саясатын ұтқыр жүргізу үшін
қоғами ұйымдардың кеңес-ұсыныстарын тыңдап, белгілі жағдайларда қабылдауы
тиіс. Екінші жағынан, мемлекеттің бұл салаға немғұрайды қарауы да мүмкін
емес. Өйткені, қоғамдық пікір арқылы мемлекеттің, биліктің қызмет ету
тұрақтылығын қамтамасыз ететін негізгі құрал. Көп жағдайда қоғамдық
ұйымдардың ықпалымен қалыптасатын ел ортасындағы пікір биліктің келешегіне
тікелей әсер етеді.
Сонымен, азаматтық бастамалар керек немесе керек емес деп қаралуы дұрыс
емес. Ол ел дамуының қажетті құралы. Саяси процестердің мызғымас бөлшегі.
Бүгінгі күні сол ашық қоғам тұрғысынан алып қарағандағы азаматтық
бастамалардың іске асырылуын қамтамасыз ететін негізгі құрал ретіндегі
азаматтық құрылымдар. Шартты түрде қазір оны үшінші сектор деп те айтып
жүр. Оның бірнеше маңызды элементтерін атап айтатын болсақ. Бұл: үкіметтік
емес ұйымдар, саяси партиялар, бұқаралық ақпараттар құралдары, діни
бірлестіктер. Зерттеу барысында көрсетілген негізгі бағыт бойынша
Қазақстандағы ашық қоғам құру үрдісін талдап, сараптама жасаған абзал деп
шештік. Себебі, олар ашық қоғам қалыптастырудың тамырын құрайтын ірге тас.
Рет-ретімен жүріп, қысқаша шолу жасайтын болсақ.

Бүгінгі жағдайда азаматтық қоғамның институты болып табылатын үкіметтік
емес сектордың Қазақстандағы қалыптасуын 4 кезеңге бөлуге болады.
Бірінші кезең. 80-ші жылдардың аяғы мен 1994 жыл аралығы. Кейбір
сарапшылардың айтуы бойынша осы уақытта елде 400 аса ҮЕҰ ұйымдастырылған.
Алайда, жекелеген авторлардың пікірі бойынша көптеген тәуелсіз ұйымдар
тіркеуге алынбады, себебі тіркелу тек МҚК (Мемлекеттік Қауіпсіздік Комитеті
– авт.) мен билік органдары құптаған жағдайда ғана мүмкін болатын. 9
Осы кезде көптеген қоғамдық бірлестіктердің жұмысы негізінен құқық
қорғау бағытында шоғырланған болатын. Сонымен қатар, ұлттық патриоттық
қозғалыстардың жандануы байқалды. Әрине, бұл мемлекет егемендігін алу
процессіне байланысты болғаны түсінікті.
Екінші кезең. Үкіметтік емес ұйымдардың саны мен сапасының артуы.
Мәселенің бұндай сипатта болуы шетелдік және халықаралық донорлардың жаппай
Қазақстанға келіп, ҮЕҰ жобаларын қаржыландырумен тығыз байланысты. Бұл
кезеңдегі қазақстандық үкіметтік емес сектордың дамуы, осы саладағы маман
В.Нидың айтуы бойынша Қоғамдық ұйымдар мемлекеттің ісіне, мемлекет
қоғамдық ұйымдардың ісіне араласпайды заңды приципке сәйкес дейді өтті.
Келтірілген дәйек кез-келген ұйымның қалыптасу жағдайына тән болатыны
сөзсіз. Себебі, аласапыран кезеңде әрқайысы өзінің жағдайын түзеумен мұрша
болғаны анық. ҮЕҰ-дар табыс көзін іздестіруде, ал мемлекет болса,
экономикасы мен әлеуеттің қамын ойлаумен. Сондықтан да, бұл ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қазіргі жағдайда коммерциялық банктердің несиелік саясатын талдау
Банктің несиелік ресурстарын қалыптастырудың теориялық негізі
Үкіметтік емес ұйымдардың халықты әлеуметтік қорғауға қосқан үлесі
Коммерциялық банктер қызметінің жіктелуі
Бағалы қағаздар нарығындағы дағдарыстар
Қазақстандағы несие нарығы: қазіргі жағдайы мен даму перспективасы
Қазіргі кездегі коммерциялық банктің қызметіндегі несиелік саясаттың рөлін айқындау және оны жетілдіру жолдары
Банктің коммерциялық қызметті несиелеу ерекшеліктері
Бастауыш мектеп оқушыларының экономикалық тәрбиесі
Дүниежүзілік сауда ұйымы (ДСҰ)
Пәндер