Бірінші орыс революциясы және ұлттық демократиялық қозғалыстың өрістеуі



1.Кіріспе.Өлкеде маркстік.лениндік идеялардың тарауы;

2.Революцияның басталуы.

3.Революцияның өрлеу кезеңіндегі революциялық
қозғалыс;

4.Қорытынды.Бірінші орыс революциясының тарихи
маңызы.
Қазақстанның барлық қаларында 17 қазандағы манифестке арналған саяси шерулер, митингілер мен жиналыстар толқыны жайылды. Перовскідегі, Оралдағы, Қарқаралыдағы, Павлодардағы және басқаларындағы манифестациялар неғұрлым ірі болды. Оларды орыстар арасынан да, қазақтардан да шыққан жергілікті зиялылар ұйымдастырды. Омбы жандарм басқармасы бастығының мойындауынша, Ә.Бөкейханов “барлық митингілер мен петициялардың және үкіметке қарсы үгіттердің ұйытқысы, даладағы ... қазақтардың барлық діни-саяси қозғалысының көшбасшысы және жетекшісі сияқты” болды. Бұл күндерде Оралда Б.Қаратаев пен Ж.Сейдалин, Қарқаралыда А.Байтұрсынов, Бекметовтер және Ж.Ақбаев және т.б. ерекше белсенділік көрсетті. Ә.Бөкейханов былай деп жазды: ”Ж.Ақбаевтың Павлодардан Қарқаралыға баруы үгіт сапарына айналды. Жол бойында шешенді барлық жерде топтанған қазақтар қарсы алып, көптен күткен қонағы сияқты қабылдады... онымен туыстары сияқты қоштасты. Ол туған қаласы Қарқаралыға қарашаның ортасында жетті. Полиция басқармасының қарсы алдындағы бірден-бір алаңда митинг ұйымдастырылды”. Сөйтіп 1905 жылғы 15 қарашада әйгілі Қарқаралы оқиғалары басталды, ол мұсылмандардың құрбан айт мейрамына тұтас келді. Негізінен қазақтардан, татарлардан, орыстардан және басқаларынан тұратын 400-дей адам қатысқан митингіде Ж.Ақбаевтан басқа бітістіруші судья Вайсерт, сот тергеушісі Михалевич, священник Иванов, орманшы Астрейн, мұғалім Чемоданов, жергілікті әскери команданың бастығы Гомбинский, әскери дәрігер Богуславский, орыс-қазақ училищесінің мұғалімі Аяғанов, бітістіруші судьяның хат жүргізушісі Төлеңгітов, саяси бақылауда жүрген Соколов және басқалар сөз сөйледі.
1) Қазақ ССР тарихы 3-ші том, 381-382, 414-417 беттер.

2) Ч. Мусин. 18-ші тарау 176-183 беттер.

3) Асылбеков М.Х.. Орыс революциясының 1-ші жартысындағы Қазақстан теміржолшылары.”Алматы, 1965 ж.”

4) Галиев А.Б. Қазақстандағы социал-демографиялық процес.

5) Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін) 3-ші том. ”Алматы,2002”.614-615 беттер.

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:   
БІРІНШІ ОРЫС РЕВОЛЮЦИЯСЫ ЖӘНЕ
ҰЛТТЫҚ ДЕМОКРАТИЯЛЫҚ ҚОЗҒАЛЫСТЫҢ
ӨРІСТЕУІ"

Жоспар

1.Кіріспе.Өлкеде маркстік-лениндік идеялардың тарауы;

2.Революцияның басталуы.

3.Революцияның өрлеу кезеңіндегі революциялық
қозғалыс;

4.Қорытынды.Бірінші орыс революциясының тарихи
маңызы.

Қазақстанның барлық қаларында 17 қазандағы манифестке арналған
саяси шерулер, митингілер мен жиналыстар толқыны
жайылды. Перовскідегі, Оралдағы, Қарқаралыдағы, Павлодардағы және
басқаларындағы манифестациялар неғұрлым ірі болды. Оларды орыстар
арасынан да, қазақтардан да шыққан жергілікті зиялылар ұйымдастырды.
Омбы жандарм басқармасы бастығының мойындауынша, Ә.Бөкейханов “барлық
митингілер мен петициялардың және үкіметке қарсы үгіттердің
ұйытқысы, даладағы ... қазақтардың барлық діни-саяси қозғалысының
көшбасшысы және жетекшісі сияқты” болды. Бұл күндерде Оралда
Б.Қаратаев пен Ж.Сейдалин, Қарқаралыда А.Байтұрсынов, Бекметовтер және
Ж.Ақбаев және т.б. ерекше белсенділік көрсетті. Ә.Бөкейханов былай
деп жазды: ”Ж.Ақбаевтың Павлодардан Қарқаралыға баруы үгіт сапарына
айналды. Жол бойында шешенді барлық жерде топтанған қазақтар қарсы
алып, көптен күткен қонағы сияқты қабылдады... онымен туыстары
сияқты қоштасты. Ол туған қаласы Қарқаралыға қарашаның ортасында
жетті. Полиция басқармасының қарсы алдындағы бірден-бір алаңда митинг
ұйымдастырылды”. Сөйтіп 1905 жылғы 15 қарашада әйгілі Қарқаралы
оқиғалары басталды, ол мұсылмандардың құрбан айт мейрамына тұтас
келді. Негізінен қазақтардан, татарлардан, орыстардан және
басқаларынан тұратын 400-дей адам қатысқан митингіде Ж.Ақбаевтан
басқа бітістіруші судья Вайсерт, сот тергеушісі Михалевич, священник
Иванов, орманшы Астрейн, мұғалім Чемоданов, жергілікті әскери
команданың бастығы Гомбинский, әскери дәрігер Богуславский, орыс-
қазақ училищесінің мұғалімі Аяғанов, бітістіруші судьяның хат
жүргізушісі Төлеңгітов, саяси бақылауда жүрген Соколов және басқалар
сөз сөйледі.
Бұл Қарақаралы оқиғаларының кең әлеуметтік базасы болғанын
дәлелдейді, дегенмен оларды ұйымдастырушылар қазақ зиялыларының
алдыңғы қатарлы өкілдері: Ж.Ақбаев, Ахмет Байтұрсынов (жергілікті
орыс-қазақ мектебінің мұғалімі), Көлбай Тоғысов (бітістіруші судьяның
хат жүргізушісі), Ережеп Итбаев (Щербина экспедициясына қатысушы,
1896-1906 жылдары Ә.Бөкейхановтың көмекшісі) және басқалар болды.
Ж.Ақбаев саяси “бостандықты манифест бойынша патша өз еркімен беріп
отырған жоқ, одан күшпен тартып алынды” деп атап көрсетті және
халықты отаршылдық әкімшілікке бағынбай, қайта оған қарсы күресуге
шақырды. Кейіннен Қарқаралы оқиғаларының басшылары қуғынға ұшырады,
кейбір шенеуніктер жұмыстан босатылды немесе басқа жерлерге
ауыстырылды, қалғандары қашып кетті, ал Ж. Ақбаев Якутияға жер
аударылды.
Қазақстанда жұмысшылардың кішігірім және стихиялы бой
көрсетулерден неғұрлым ірі және ұйымдасқан бой көрсетулерге ұласуы
бірінші ресей революциясының ең жоғарғы өрлеу кезеңі болып
табылатын 1905 жылғы қазан-желтоқсан кезеңінде де болып жатты.
Өлкедегі жұмысшы қозғалысы нақ осы айларда кен-зауыттардағы,
кеніштердегі, шахталардағы, темір жолдардағы және қала
кәсіпорындарындағы ірі бас көтерулермен сипатталады, олар Ресейдегі
революциялық оқиғалардың жалпы барысымен тығыз байланысты еді.
Қазақстан теміржолшылары Ресейдің жалпы барлық темір жолдарын
қамтыған 1905 жылғы қазандағы жалпыға бірдей саяси ереуілге белсене
қатысты, оның негізгі талаптары саяси кепілдіктер мен бостандықтарды
дереу жариялау, Құрылтай жиналысын шақыру және т.б. болатын
Қазақстан теміржолшылары экономикалық талаптар да қойды.
17 қазандағы саяси бостандықтар беру туралы жоғары мәртебелі
манифест жұмысшы қозғалысын бәсеңдеткен жоқ, қайта оның бірінші
толқынын туғызды. Орынбор-Ташкент темір жолындағы поездардың жүрісі:
солтүстік бөлігінде (Орынбордан Қазалыға дейінгі) – 14 қазаннан 20
қазанға дейін, ал оңтүстік бөлігінде (Ташкенттен Қазалыға дейінгі) –
15 қазаннан 2 қарашаға дейін тоқтатылды, Рязань-Орал темір жолының
Покровск-Орал учаскесінде ереуіл 11 қазанда басталып, 23 қазанда
аяқталды және оған қоса поездардың жүрісі тоқтатылды. Сібір темір
жолындағы, соның ішінде оның Омбы-Петропавл учаскесіндегі қазан
ереуілдері және одан кейінгі саяси ереуілдер кезінде поездардың
жүрісі тоқтатылмады, бұл магистральдің ерекше жағдайына байланысты
еді, онымен сол кезде батысқа жаралыларға, Қиыр Шығыстан қайтып
келе жатқан солдаттарға лық толы поезд эшелондары үздіксіз ағылып
өтіп жатты. Сонымен бірге Орынбор-Ташкент темір жолының оңтүстік
бөлігінің жұмысшылары бүкіл Түркістанды қамтыған Ташкент гарнизонының
көтеріліс жасаған солдаттарын патша өкімет орындарының айуандықпен
жазалауына қарсы наразылық белгісінде өткен қарашадағы саяси бас
көтеруге қатысты. Қазақстан теміржолшылары Ресейдің жалпы барлық темір
жолдарын қамтыған желтоқсандағы саяси ереуілге қатысып, бұл
экономикалық сипаттағы да талаптар ұсынды.
Петропавл, Орал, Перовск, Қазалы, Түркістан және басқалары
сияқты темір жол шеберханалары мен деполары бар көптеген
станцияларда темір жол комитеттері құрылып, поездардың жүрісіне
басшылық етуді ғана емес, сонымен қатар іс жүзінде жергілікті
жерлердегі бүкіл билікті өз қолына алды. Басқа станцияларда жаңа
революциялық өкіметтің бастамасы болған ереуіл комитеттерінің
міндеттерін атқарған делегаттар сайланды. Бұл жөнінен Перовск
революциялық комитетінің қызметі сипатт, ол 1905 жылғы қазаннан
желтоқсанға дейін үздіксіз дерлік ереуіл жүріп жатқан Ташкент темір
жолының бүкіл оңтүстік бөлігін іс жүзінде басқарып, теміржолшылар
арасында жетекші рөл атқарды. Комитеттің өкімімен Түркістан
станциясынан Қазалы станциясына дейін поездардың жүрісі тоқтатылып
тасталды, паровоздар ағытылып, олардың механизмдері іске қосылмады,
ал кондукторлар мен қызметшілер үйлеріне жіберілді. Перовскіден екі
жаққа да телеграфты комитет бақылауға алды. Ол өз станциясындағы
ғана емес, жолдың бүкіл оңтүстік бөлігіндегі азық-түлік істеріне де
өз бақылауын орнатты, жұмысшыларға станция буфетінен өнімдер
үлестіріліп берілді, мұқтаж жұмысшыларға қаражат жинау және т.б.
жүргізілді. Комитет қоғамдық және әкімшілік өмірді басқарды, қоғамдық
қауіпсіздік пен қазына мүлкін күзетуді жүргізді, арандатушылар мен
штрейхбрехерлерге қарсы сот ісін талқылаумен және т.б. айналысты.
Комитеттің төрағасы темір жол қызметшісі, бұрынғы халықшыл (“Халық
еркінің” мүшесі) Е.З.Новоковский болды. Комитетке депо жұмысшылары –
социал-демократтар С.З.Табацкий мен А.И.Тохоров және басқалары кірді.
1905 жылғы қарашаның аяғында теміржолшыларды басып-жаныштау үшін
Ташкентке әскер келіп, олар станция мен депоны басып алды, бірақ
жолдың оңтүстік бөлігіндегі қараша бас көтеруі Перовск комитетінің
табандылығы арқасында 16 қарашадан 9 желтоқсанға дейін жалғасты. Ал
бұл кезде көршілес Орта Азия темір жолында ол 3 желтоқсанда
аяқталған еді.
1906 жылдың жазы мен күзінде, сондай-ақ 1907 жылдың басында
өлкенің темір жол станцияларында жекелеген саяси акциялар өткізілді.
Мысалы, 1906 жылғы 14-16 шілдеде Қазалы станциясында, 1906 жылғы 7
тамызда – Петропавл станциясында, 1906 жылғы 20 тамызда Ақтөбе
станциясында митингілер және саяси қамаудағылармен кездесулер
өткізілді; 1907 жылғы 14 ақпанда Орал станциясында Мемлекеттік
Думаның депутаты И.И.Космодамианскийді Петербургке шығарып салудың
аяғы саяси митингі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Бірінші орыс революциясы және ұлттық-демократиялық қозғалыстың өрістеуі туралы ақпарат
ХІХғ. ІІ жартысы мен ХХ ғ.І жартысындағы Ресейдегі саяси ойлар
1917-1920 жылдардағы қазақ жастар қозғалысының тарихы мен тағылымдары
Германия елінің даму тарихы
Түркістан автономиясының күйреуі жайлы мағлұмат беру
Қозғалыстың басталуы және сол кездегі қазақтардың жағдайы
1905-1917 жж. қазақ интеллегенциясының әлеуметтік қозғалысы
Алаш орданың саяси-құқықтық нормалары
Ресейдегі революциялық оқиғалар және олардың Қазақстанға әсері
Синьхай революциясы және оның Қытай тарихындағы орны
Пәндер