Қауіпті және зиянды факторларды жіктеу



1. Химиялық зардап аймағы туралы түсінік.
2. ҚӘУЗ түрлері мен сипаттамалар
3. Радиациялық қауіптілік
4. Химиялық қауіптілік
5. Ионданушы сәуле шығарудан қорғану шаралары
6. Радиациялық және химиялық барлау аспаптары
Химиялық зақымдау ошағы - ҚӘУЗ-дің зақымдағыш әсері таралатын шектегі алаң. Аварияның ықтимал салдарының көлемі белгілі бір деңгейде химиялық қауіпті объктілердің үлгісіне, ҚӘУЗ түріне, оның ерек-шелігіне, санына және сақтау жағдайына, аварияның, ауа райы жағдайының және басқада факторлардың сипатына байланысты. Химиялық қауіпті объектілердегі басты зақымдағыш факторы аумағы ондаған шақырымдарға дейін созылатын аймақтың химиялық зақымдануы болып табылады. Химиялық қауіпті объектілердегі авариялардың қайталама факторы ретінде жарылыстар мен өрттер болуы мүмкін. Соғыс уақытында қарсылас жақ ядролық қаруды қолданған кезде мынадай зақымдағыш факторлары әсер етеді.
Химиялық зақым ошағы — химиялық қарудың немесе өте күшті улы заттардың әсеріне ұшыраған аумақ. Мұның салдарынан адамдар, жануарлар мен өсімдіктер зақымданады. Химиялық зақым ошағы улағыш заттар тікелей колданылган ауданды,биоконцентраттардағы булар мен аэрозольдардың таралу бағытындағы жерлерді қамтиды. Химиялық зақым ошағынын аумагы колданылған улағыш заттардың мөлшеріне, олардың типіне, метеорологиялық жағдайлар мен жер бедеріне байланысты. Химиялық зақым ошағының сақталу ұзақтығы, орта есеппен алғанда, жазда Ү-газдарымен зақымданғанда 1-3 апта, заринмен зақымданғанда 6-8 тәулік, ипритпен зақымданғанда 1,5 тәулікке дейін, қыста кейбір улагыш заттар, мыс., Ү газы зақымдаушы әрекетін бірнеше ай бойы сақтай алады. Химиялық зақым ошағындағы құтқару жұмыстарын жүргізу үшін ең алдымен арнайы құрылған жасақтар тартылады, қажет болған жағдайда оларға көмекке АҚ-тың баска да жасақтары бөлінеді
Қатты әсер ететін улы заттар дегеніміз - өнеркәсіпте, көлікте, үлкен көлемде қолданылатын объектілердегі авариялық жағдайда атмосфераға оңай өтуге және жұмыс істеуші қызметкерлер мен халықты жаппай зақымдауға қабілетті улы химиялық қосылыстар.

Тақырыбы: Қауіпті және зиянды факторларды жіктеу.
Жоспары:
1. Химиялық зардап аймағы туралы түсінік.
2. ҚӘУЗ түрлері мен сипаттамалар
3. Радиациялық қауіптілік
4. Химиялық қауіптілік
5. Ионданушы сәуле шығарудан қорғану шаралары
6. Радиациялық және химиялық барлау аспаптары

Химиялық зақымдау ошағы - ҚӘУЗ-дің зақымдағыш әсері таралатын шектегі алаң. Аварияның ықтимал салдарының көлемі белгілі бір деңгейде химиялық қауіпті объктілердің үлгісіне, ҚӘУЗ түріне, оның ерек-шелігіне, санына және сақтау жағдайына, аварияның, ауа райы жағдайының және басқада факторлардың сипатына байланысты. Химиялық қауіпті объектілердегі басты зақымдағыш факторы аумағы ондаған шақырымдарға дейін созылатын аймақтың химиялық зақымдануы болып табылады. Химиялық қауіпті объектілердегі авариялардың қайталама факторы ретінде жарылыстар мен өрттер болуы мүмкін. Соғыс уақытында қарсылас жақ ядролық қаруды қолданған кезде мынадай зақымдағыш факторлары әсер етеді.
Химиялық зақым ошағы -- химиялық қарудың немесе өте күшті улы заттардың әсеріне ұшыраған аумақ. Мұның салдарынан адамдар, жануарлар мен өсімдіктер зақымданады. Химиялық зақым ошағы улағыш заттар тікелей колданылган ауданды,биоконцентраттардағы булар мен аэрозольдардың таралу бағытындағы жерлерді қамтиды. Химиялық зақым ошағынын аумагы колданылған улағыш заттардың мөлшеріне, олардың типіне, метеорологиялық жағдайлар мен жер бедеріне байланысты. Химиялық зақым ошағының сақталу ұзақтығы, орта есеппен алғанда, жазда Ү-газдарымен зақымданғанда 1-3 апта, заринмен зақымданғанда 6-8 тәулік, ипритпен зақымданғанда 1,5 тәулікке дейін, қыста кейбір улагыш заттар, мыс., Ү газы зақымдаушы әрекетін бірнеше ай бойы сақтай алады. Химиялық зақым ошағындағы құтқару жұмыстарын жүргізу үшін ең алдымен арнайы құрылған жасақтар тартылады, қажет болған жағдайда оларға көмекке АҚ-тың баска да жасақтары бөлінеді

Қатты әсер ететін улы заттар дегеніміз - өнеркәсіпте, көлікте, үлкен көлемде қолданылатын объектілердегі авариялық жағдайда атмосфераға оңай өтуге және жұмыс істеуші қызметкерлер мен халықты жаппай зақымдауға қабілетті улы химиялық қосылыстар.
ҚӘУЗ топтары:
* тұншықтырғыштық әсері басым заттар,
* жалпы улылық әсері басым заттар,
* метаболдық улар,
* жүйкені жансыздандыратын улы заттар,
* терінің құрысуына әсер ететін улы заттар,
* көздің жасын ағызатын және тітіркендіргіштік әсері бар улы заттар,
* психикалық әсер ететін улы заттар,
* жылдам әсер ететін улы заттар,
* баяу әсер ететін улы заттар.

Өндірістің түрлі саласында бүгінгі күні КӘУЗ-дің 100-ден астам атауы пайдаланылады. Хлор, аммиак, фосген сияқты КӘУЗ-ді пайдаланатын немесе өндіретін химиялық өнеркәсіптер, апаттық жағдайға ұшырағанда жұмыскерлер мен қызметкерлерге, ал ірі апат жағдайында тұрғындарға да қауіп төндіреді.
Соңғы жылдары күштіәсерлі улы заттармен улану (КӘУЗ) жағдайлары жиі кездеседі, олар жаппай уланудың себепкері болуы мүмкіндігімен қауіпті. Улардың бұл тобына өндірісте (химиялық, мұнайгазөңдеу, металлургия, фармацевтика), ауыл шаруашылығында (улы хмикаттар) мен басқа салаларда пайдаланылатын түрлі токсинді заттар жатады. Адамдарды, жануарларды жаппай уландыру жағынан және топырақты, суаттарды уландыру мүмкіндігі жағынан қауіп төндіретіндер көбінде газдар, булар және аэрозольдар. Түрлі апаттар нәтижесінде қоршаған атмосфераға шығып, олар улану аймағын құрайды, оның мөлшері мен қауіптілігі заттың түріне, ауа райының жағдайына (желдің болуы, ылғалдылық пен ауа температурасы) байланысты болады.

Хлор - тыныстарылтқыш өзіндік күшті иісі бар сарғыш-жасыл газ, ауадан 2,5 есе ауыр, суда, спиртте, эфирде жақсы ериді. Хлор өндірістің түрлі салаларында кеңінен қолданылады. Оны маталарды ағарту үшін пайдаланады, целлюлоза мен қағаз өндірісінде, каучук (резеңке) түрлерін жасауда, суқұбырлары стансасында залалсыздандырғыш құрал ретінде суды зарарсыздандыру үшін пайдаланады. Зақымдалған құбырлардан атмосфераға шыққан кезде түтіндейді. Буға айналу барысында және ауада су буымен қосылу барысында жер бетіне жасылтым-ақ түсті тұман ретінде төселеді, төменгі қабаттарға жер асты қоймаларына кіруі мүмкін. Хлор буы тыныс алу ағзаларына, көз бен теріге қатты әсер ететді. Хлор ағзаға негізінен тыныс алу жолдары арқылы енеді.

Хлормен улану белгілері

* кеуденің қатты ауыруы,
* құрғақ жөтел, құсу,
* қозғалыс координациясының бұзылуы,
* демікпе,
* көздің ашуы,
* жас ағу.
* Жоғары концентрациямен дем алған жағдайда өлімге әкелу мүмкіндігі бар.
Хлормен уланған жағдайдағы көмек
Хлормен уланған адамға В немесе М маркалы өндірістік газтұтқышын, ГП-5 азаматтық газтұтқышын кигізу қажет, жоғары концентрация жағдайында - айырғыш газтұтқышын кигізіп, жедел умен ластанбаған жерге шығарып, қысатын киімдерден босату қажет.
Көз, ауыз, мұрынжұтқыншақты кішкене 2-5 %-дық ас сода ерітіндісі қосылған таза сумен шаю керек.
Уланған адамға көп сұйық ішкізу қажет: жылы сүт, шай, кофе. Суық мерзімде оны жылыту қажет және толық тыныштықты қамтамасыз ету керек.

Аммияк - мүсәтір иісті түссіз газ, ауадан жеңілірек. Ол тоңазытқыш қондырғыларында хладогент ретінде, тыңайтқыштар және басқа химиялық өнімдерді жасауда қолданылады. Құрғақ түрі ауамен 1:3 қатынаста араласқан кезде жарылыс әкеледі. Суда жақсы ериді. Зақымданған құбырлардан шыққан кезде түтіндейді. Демге тартқан жағдайда қауіпті. Аммияк буы дем алу ағзаларын, көз бен теріні қатты тітіркендіреді.

Аммиякпен уланған жағдайдағы көмек
Аммиякпен уланған адамға КД немесе М маркалы өндірістік газтұтқышын, жоғары концентрация жағдайында - айырғыш газтұтқышын кигізіп, жедел умен ластанған жерден таза ауаға шығару қажет.
Ластанбаған жерде уланған адамға су буымен дем алдырады. Дем алысы нашарласа немесе тоқтаса ауыздан ауызға әдісімен қолдан дем алдыру қажет.
Аммияк асқазанға енген жағдайда бір стақан суға бір шай қасық сіркесуы қосылған бірнеше стақан су ішкізіп құстыру қажет. Аммияк көзді зақымдаған кезде, мол сумен шаю қажет.
Аммиякпен улану белгілері:
* жүрексоғуының жиіленуі,
* тамыр соғуының бұзылуы,
* жөтел, мұрын бітелу,
* көздің ашуы мен жасаурауы,
* дем алудың қиындауы,
* қатты уланған жағдайда - жүрек айнып, қозғалыс координациясының бұзылуы,
* сандырақтау.

Көмірқышқыл газы- туссіз, иіссіз, жоғары токсинді газ. Уландыру әсері ол тыныс жолдары арқылы канга отіп, гемоглобиннен оттегіні ысырып ағзадағы оттегіні тіндерге тасымалдау қызметі бузылады. Содан ағзада жедел оттегіге ашығу болады.

Көмірқышқыл газымен уланудың белгілері:
Уланудың жеңіл дәрежесінде:
* бастың ауырсынуымен пульсациясы,маңдай мен тобе аймағында ауырсыну сезімі,
* көз алдында усак кара дактар пайда болып,
* кұлағында шу болады,
* тері кабаттарының кызаруымен журегі катты соғады,
* кулагы бітеліп,дірілдеу,
* әлсіздік,
* жүрегі айну мен кұсу болады.

Көмірқышқыл газымен улану кезіндегі алғашқы көмек.
Алғашқы көмек барынша жедел жасалуы керек. Егер зардап шегуші ессіз жағдайда жатса келесі шараларды орындау керек:Уланған жерінен таза ауаға алып шығып, аркасымен горизанталды жаткызамыз. Денесін кысып тыныс алуға кедергі жасап турган киімдерін шешеміз. Кез келген ауа райында наукастың жогаргы киімдерін шешіп куедесін ашамыз. Сосын бетіне, кеудесіне су себеміз осыны бірнеше рет кайталаймыз.Су жок болса муз, кар, салқын шүберекті шекесіне коямыз. Егер наукас есіне келмесе мүсәтір спиртімен мурынын тітіркендіреміз. Кеудесіне салкынсу шашумен катар кеудені суртеміз(колғаппен, шарфпен, катты щеткамен,т..б) тынысы пайда болғанша. Көмірқышқыл газымен уланған наукасты емдеу мекемесіне жеткізу керек, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
ЖҰМЫС ЖАҒДАЙЛАРЫН АРНАЙЫ БАҒАЛАУДАН ӨТКІЗУ
Өндірістік санитария және адам тіршілік әрекетіндегі химиялық және биологиялық қауіпсіздік туралы жалпы ұғымдар
Өрт қауіпсіздігі бұрыштары
Өндірісте зиянды заттардың шекті рауалы концентрациясын (ШРК) қамтамасыз ету бойынша іс-шаралар
Антропогендік фактор
Жұмыс жaғдaйлaрын тaлдaу және жұмысшылaрдың денсaулығын сaқтaу
Қауіпті заттардың организмге әсерінің деңгейін жіктеу
Қауіпті кластарыдың нормалары
Өнеркәсіптік құрылыс саласындағы еңбек гигиенасының қазіргі процестері
Астана жаңа қаласындағы кеден органында тауарларды ресімдеудің ерекшеліктері
Пәндер