Бухгалтерлік баланс есебі



Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 3

Негізгі бөлім
Бухгалтерлік баланс, оның мәні мен ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... .. 4
Баланстың құрылымы және оның баптарының мазмұны ... ... ... ... . 6
Шаруашылық операцияларының түрлері және олардың бухгалтерлік балансқа әсері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 13

Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
Нарық экономикасы жағдайында, бухгалтерлік есептің басқару жүйесінде алатын орны ерекше. Ол өндіріс процесін, айналым, бөлу мен тұтыну және кәсіпорын қаржы жағдайын айқын көрсетіп, басқарушылық шешім қабылдаудың негізі болып табылады.
Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп, бухгалтерлік есеп стандарты, кәсіпорын қаржы-шаруашылық қызметі бухгалтерлік есеп Бас шот жоспары мен Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінің бұйрығы бойынша бекітілген. Бухгалтерлік есеп Типтік шот жоспарында белгіленген жалпы принциптер мен ережелер және Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп жөніндегі» Заңына, сонымен қатар Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп жөніндегі өкілетті ұйымдары қабылдаған қаулылар мен ұсыныс, талаптарға сай жүргізіледі.
Меншік иелері мен экономиканың барлық салаларындағы кәсіпорын еңбек коллективтері шикізаттар мен материалдарды тиімді жұмсап, өндіріс қалдықтарын азайтып, өнімнің сапасын жоғарылатып, оның өзіндік құнын кемітуді көздейді. Осыған орай, бухгалтерлік есеп тек шаруашылық қызметті көрсетіп қана қоймай, оған ықпалын да тигізіп отыруына байланысты, оның маңызы мен рөлі артпақ.
Бухгалтерлік есеп басқару процесінің бөлігі ретінде, кәсіпорынның ағымдағы қызметін бақылау, оның стратегиясы мен тактикасын, жоспарлау, ресурстарын тиімді пайдаланып, нәтижесін бағалауға, сонымен қатар дұрыс басқарушы шешім қабылдауға қажетті ақпараттармен қамтамасыз етеді.
Бухгалтерия қызметкерлері нарық жағдайында тез әрі дұрыс бағыт алу үшін, бухгалтерлік есеп және есеп беру жүйесін жақсы меңгеруі қажет. Сондықтан бухгалтерлік есептің теориялық негіздері мен әдістемелік қағидаларын жас мамандардың жақсы меңгеруі олардың кәсіби дайындығы мен іскерлік қабілеттерін қалыптастыруда маңызы зор болмақ.
Осы менің «Бухгалтерлік баланстың мазмұны мен құрылымы» атты рефератымда бухгалтерлік баланс құрылымына өте кең түрде нысандар тереңдетіліп берілген. Сырт көзбен қарағанда кәсіпорынның бухгалтерлік баласы актив пен пассив деп аталатын екі бөлімді кесте болып табылады. Оның сол жағында, яғни активінде кәсіпорнның қаржылары, заттай және ақшалай шығындары көрсетілсе, оң жағында, яғни пассив бөлімінде қорлану көздері қарастырылады. Ал, баланстың пассив деп аталатын бөлігінде кәсіпорынның қорлану көздері туралы қпаратты мәлімет жазылады. Мұндағы тартылған капитал дегеніміз кәсіпорынның міндеттемелері, яғни кредитор берешек борыштары болып табылады.
1) Ержанов М.С., Ержанова А.М. Основы бухгалтерского учета и новая корреспонденция счетов (с 1 января 2003г.) – А.: Ержанов и К,2003.
2) Радостовец В.К., Радостовец В.В., Шмидт О.И. Бухгалтерский учет на предприятии. –А.: Центраудит-Казахстан,2002.
3) Кеулимжаев К.К. и др. Финансовый учет на предпрятии: Учебник-Алматы: Экономика, 2003.
4) Сатмурзаев А.А., Абдыкалыков Т.А. Бухгалтерский учет в рыночной экономика. – Алматы: Экономика, 1998.
5) Нурсейтов Э.О., Нурсейтов Д.Э. Практика бухгалтерских расчетов: Справочник-Алматы: Издательство LEM, 2004.

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:   
Мазмұны:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 3

Негізгі бөлім
Бухгалтерлік баланс, оның мәні мен ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ..
4
Баланстың құрылымы және оның баптарының мазмұны ... ... ... ... . 6
Шаруашылық операцияларының түрлері және олардың бухгалтерлік балансқа әсері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11

Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... .. 13

Қолданылған әдебиеттер
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 14

Кіріспе

Нарық экономикасы жағдайында, бухгалтерлік есептің басқару жүйесінде
алатын орны ерекше. Ол өндіріс процесін, айналым, бөлу мен тұтыну және
кәсіпорын қаржы жағдайын айқын көрсетіп, басқарушылық шешім қабылдаудың
негізі болып табылады.
Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп, бухгалтерлік есеп
стандарты, кәсіпорын қаржы-шаруашылық қызметі бухгалтерлік есеп Бас шот
жоспары мен Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінің бұйрығы бойынша
бекітілген. Бухгалтерлік есеп Типтік шот жоспарында белгіленген жалпы
принциптер мен ережелер және Қазақстан Республикасының Бухгалтерлік есеп
жөніндегі Заңына, сонымен қатар Қазақстан Республикасының бухгалтерлік
есеп жөніндегі өкілетті ұйымдары қабылдаған қаулылар мен ұсыныс, талаптарға
сай жүргізіледі.
Меншік иелері мен экономиканың барлық салаларындағы кәсіпорын еңбек
коллективтері шикізаттар мен материалдарды тиімді жұмсап, өндіріс
қалдықтарын азайтып, өнімнің сапасын жоғарылатып, оның өзіндік құнын
кемітуді көздейді. Осыған орай, бухгалтерлік есеп тек шаруашылық қызметті
көрсетіп қана қоймай, оған ықпалын да тигізіп отыруына байланысты, оның
маңызы мен рөлі артпақ.
Бухгалтерлік есеп басқару процесінің бөлігі ретінде, кәсіпорынның
ағымдағы қызметін бақылау, оның стратегиясы мен тактикасын, жоспарлау,
ресурстарын тиімді пайдаланып, нәтижесін бағалауға, сонымен қатар дұрыс
басқарушы шешім қабылдауға қажетті ақпараттармен қамтамасыз етеді.
Бухгалтерия қызметкерлері нарық жағдайында тез әрі дұрыс бағыт алу
үшін, бухгалтерлік есеп және есеп беру жүйесін жақсы меңгеруі қажет.
Сондықтан бухгалтерлік есептің теориялық негіздері мен әдістемелік
қағидаларын жас мамандардың жақсы меңгеруі олардың кәсіби дайындығы мен
іскерлік қабілеттерін қалыптастыруда маңызы зор болмақ.
Осы менің Бухгалтерлік баланстың мазмұны мен құрылымы атты
рефератымда бухгалтерлік баланс құрылымына өте кең түрде нысандар
тереңдетіліп берілген. Сырт көзбен қарағанда кәсіпорынның бухгалтерлік
баласы актив пен пассив деп аталатын екі бөлімді кесте болып табылады. Оның
сол жағында, яғни активінде кәсіпорнның қаржылары, заттай және ақшалай
шығындары көрсетілсе, оң жағында, яғни пассив бөлімінде қорлану көздері
қарастырылады. Ал, баланстың пассив деп аталатын бөлігінде кәсіпорынның
қорлану көздері туралы қпаратты мәлімет жазылады. Мұндағы тартылған капитал
дегеніміз кәсіпорынның міндеттемелері, яғни кредитор берешек борыштары
болып табылады.
Әрбір шаруашылық операциясын баланстың өзінде көрсету өте ауқымды
болмақ, сондықтан баланстар есепті кезеңнің басына және аяғына жасалады.
Мұның өзі барлық өзгерістерді жалпылама түрде көруге мүмкіндік береді, ал
ағымдағы өзгерістер бухгалтерлік есептің шоттарында ескеріледі. е
Бухгалтерлік баланс

Бухгалтерлік баланс, оның мәні мен ерекшеліктері
Баланс – сөзі латын тілінен аударылғанда теңдікті, теңдестікті немесе
қандай да бір қызметтің тараптары арасындағы қатынастың сандық көрсеткішін
білдіреді.
Ақпараттарды баланстық жинақтау есепте, қаржы – шаруашылық қызметті
талдауда, басқару шешімдерін негіздеу мен қабылдау үшін, кәсіпорындардың,
ұйымдардың нарық экономикасында бағыт алуы үшін кеңінен қолданылады.
Баланстың негізінде кәсіпорында бар қорлар, олардың жағдайы туралы,
құрамы мен орналасуындағы өзгерістер, сондай-ақ олардың пайда болу көздері
туралы мәліметтер алады. Бұл мәліметтер белгілі бір күнге жалпы ақшалай
көрсеткіштермен берілген.
Сонымен, бухгалтерлік баланс кәсіпорының мүлкін ақшалай бағамен
белгілі бір сәтке екі топпен: орналасуы мен пайдаланылуы бойынша және
олардың пайда болу көздері бойынша жалпылай көрсетудің әдісі болып
табылады.
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің 3.03.94 ж. №10-41143
хатына сәйкес кәсіпорындар мен ұйымдар меншік нысаны мен қызметінің
түрлеріне қарамастан тоқсан сайын есепті кезең аяқталған бойда 30 күннен
кешіктірмей бухгалтерлік балансты жасайды.
Сыртқы түрі бойынша бухгалтерлік баланс кесте болып көрінеді де, оның
сол жақ бөлігінде мүліктер құрамы мен орналасуы бойынша, яғни баланс активі
көрсетіледі.Оң жақ бөлігінде осы мүліктердің қалыптасу көздері, яғни баланс
пассиві көрініс табады.
Актив пен пассив жиынтықтарының арасында теңдік болуы тиіс. Мұның өзі
баланстың активі мен пассиві қорлардың сол бір ғана жиынтығын екі түрлі
топтарда көрсетілетіндігімен түсіндіріледі.
Баланстық бап бухгалтерлік баланстың негізгі элементі болып табылады.
Ол мүліктердің, міндеттемелердің түріне ( атауына ) , мүліктердің қалыптасу
көздеріне сәйкес келеді.
Кәсіпорын мүлкінің жекелеген түрлерін, оның пайда болу көздерін,
міндеттемелерін сипаттайтын баланс активі мен пассивінің көрсеткіші (жол)
бухгалтірлік баланстың бабы деп аталады. Бухгалтірлік балансты жасаған
кезде бұл баптар топқа, топтар бөлімдерге бірігеді. Бірігу олардың
экономикалық мағынасына орай жүзеге асырылады. Баптардың ерекшеліктері:
- актив баптар шаруашылық қорларын құрамы, орналасу және
пайдалануы бойынша, ал пассивтік баптар олардың пайда болу
көздері бойынша көрсетуге қызмет етеді;
- активтік баптар барлық материалдық құндылықтарды, ақша
ресурстарын, берешектерді, ал пассивтік баптар олардың пайда
болу көздері бойынша көрсетуге қызмет етеді;
- активтік баптар барлық материалдық құндылықтарды, ақша
ресурстарын, берешектерді, ал пассивтік баптар меншікті
капиталды, кәсіорынның қарыздарын көрсетеді.
Баланс – брутто және баланс – нетто деген бар. Қазіргі кезде
халықаралық бухгалтерлік стандарттардың талаптарына сәйкес белгіленген
баланс нысаны пайдаланылады, мұның өзі баланс – неттоға сәйкес келеді.
Баланс – брутто түрлі ғылыми зерттеулер үшін пайдаланылады.
Бухгалтерлік баланс – неттоның активінде екі бөлім, пассивінде үш
бөлім бар.
АКТИВ:
І. Ұзақ мерзімді активтер.
ІІ. Ағымдағы активтер.
Меншікті капитал мен міндеттемелер:
І. Меншікті капитал (Акционерлік каптиал).
ІІ. Ұзақ мерзімді міндеттемелер.
ІІІ. Ағымдағы міндеттемелер.
Баланстың активі мен пассиві бойынша жиынтықтар баланс валютасы деп
аталады. Баланс активі мен пассивінің аталып өткен әрбір бөлімінде тиісті
бап болады (№1 – кесте).
Баланс – нетто бірқатар баптар ашық түрде көрсетіледі. Мысалы,
Материалдық емес активтер, Негізгі құралдар баптары бойынша бастапқы
құны, тозу және қалдық құн көрсетіледі.
Баланс – нетто актив валютасына материалдық емес активтердің, негізгі
құралдардың қалдық құндар ғана енгізіледі.

Баланстың құрылымы және оның баптарының мазмұны
Жоғарыда аталып өткендей, экономикалық мағынасы бойынша біртектес
баптар топтарға, ал топтар бөлімдерге бірігеді. Бөлімдердің мазмұны
шаруашылық қорлары мен олардың көздерінің жіктемесіне сәйкес келеді.
Төменде Халықаралық қаржы есебі стандартына сәйкес құрылған KEGOC
ашық акционерлік қоғамының балансы көрсетілген.

№1 - кесте
KEGOС ААҚ 2003 жылғы бухгалтерлік балансы
Активтер Есепті кезең басыЕсепті кезең соңы
1 2 3
І. Ұзақ мерзімді активтер
Материалды емес активтердің бастапқы 168175 171249
құны
Гудвилл (105)
патенттер (103)
тауарлар белгілері ж.б.
(101,102,104,106) -87433 -95747
Материалды емес активтер амортизациясы 80743 75502
(111-116)
Материалды емес активтердің қалдық құны86177836 90935902
488654 488654
4359151 4492023
Негізгі құралдардың бастапқы құны 77051170 77760799
жер (121) 1382740 1410899
ғимараттар мен қондырғылар (122) 340412 350367
машиналар мен жабдықтар (123) 2555709 6433159
транспорттық құралдар (124) -18632098 -20551200
басқа негізгі құралдар (125) 67545738 70384701
аяқталмаған құрылыс (126) 488654 488654
Жинақталған тозуы (131-134) 3839122 3893996
Негізгі құралдардың қалдық құны: 59450530 58404830
жер (121) 983353 939200
ғимараттар мен қондырғылар (122) 228370 224863
машиналар мен жабдықтар (123)
транспорттық құралдар (124)
басқа негізгі құралдар (125) 40927 358603
аяқталмаған құрылыс (126)

Инвестициялар:
Еншілес ұйымдарға салынған
инвестициялар (141)
Тәуелді ұйымдарға салынған 400927 358603
инвестициялар (142)
Басқа инвестициялар (143-144)
Ұзақ мерзімді инвестициялар (401-403)
Дебиторлық берешектер:
алуға арналған шоттар (301,303)
алынған вексельдер (302)
жұмыскерлердің ж.б. адамдардың берешегі
(333)
басқа дебиторлық берешектер 68027408 70818807
(322-323-334)
алдағы кезеңдердің шығындары (341-343)
2120538 2147947
І бөлім жиыны 2058541 2094307

ІІ. Ағымдағы активтер 61997 53640
Тауарлы-материалды қорлар: 8825 4162
материалдар (201-208) 2485736 2785614
аяқталмаған (211-213) 1101166 2059358
тауарлар (221-223) 1241083 1395468
Болашақ мерзім шығындары (341-343)
Дебиторлық берешек:
алынған аванстар (351-353) 12536
алуға арналған шоттар (301,303)
алынған вексельдер (302)
негізгі шаруашылық серіктеспен еншілес 134663 314090
3048295 4686093
операциялары бойынша берешек (321)
жұмыскерлердің ж.б. адамдардың берешегі7654569 10169655
(333)
басқа дебиторлық берешектер 75681976 81438462
(322-323-324)
Ақша қаражаттары
(411-424-431-441-451-452)
100 000 000 100 000 000
ІІ бөлім жиыны -24633034 -24506094

Барлық активтер

ІІІ Капитал және резервтер
135456 135456
Жарғылық капитал (501-503) -4495814 -2691336
Төленбеген капитал (511)
Акция бойынша премия (қосымша төленген
капитал) (351) 1804479
Қайта бағалау сомасы (қосымша
төленбеген капитал) (541-543) 71006608 72938027
Резервтік капитал (551-552)
Бөлінбеген табыс (жабылмаған зиян) 2994911 6153464
(561-562) 2994911 3153464

Оның ішінде:
есепті жылғы (561)

ІІІ бөлім жиыны

ІV Ұзақ мерзімді міндеттеме 706965
Займдар (601)
оның ішінде: 2994911 6860429
кепілдемелік зайымдар (601-603)
кепілдемесіз займдар (601-603)
негізгі шаруашылық серіктеспен еншілес 50410 74
серіктес
Ұйымдардың бір-біріне займы (603) 1312933 1271994
Мерзімі асқан салықтар (632) 1035265 994785

ІV бөлім жиыны 277668 277208
43056 32661
V Қысқа мерзімді міндеттемелер
Қысқа мерзімді займдар мен овердрафт 274058 335278
(601-603)
Кредиторлық берешек: 65975 64204
төлеуге арналған шоттар мен вексельдер 73021
(671) 208083 178053
алынған аванстар (661-662)
салықтар бойынша берешек (631-639) 1680457 1640006
басқа кредиторлық қарыз
(632-642-643-651-652-687) 75681976 81438462
есептелген төленуге тиісті шығындар
(681-683-686)
болашақ мерзім кірісі (611)
басқалар (682-687)

V бөлім жиыны

Барлық капитал мен міндеттемелер



1 бөлім. Бұл бөлімде ұзақ мерзімде активтер көрсетіледі:
Материалдық емес активтер – бұл бап бойынша ұзақ мерзімді кезең бойы
(бір жылдан астам) шаруашылық қызметте қолданылатын және табыс келтіретін
материалдық емес объектілерге кәсіпорын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
«КазАБЭК» кәсіпорынның қаржы шаруашылық қызметін талдау
Бухгалтерлік есеп пен есептілік ережесі, мақсаты, маңызы
Бухгалтерлік баланс және оны талдау әдістері
Қаржылық қорытынды есебі
Қаржылық есеп берудің экономикалық маңызы
Кәсіпорын қызметінің қаржылық нәтижелерін сипаттайтын
Бухгалтерлік баланс аудиті
Қаржылық нәтиже және меншікті капитал есебі
Ақ аудиттің жүргізілу тәртібі
Қаржылық есеп беру элементтері
Пәндер