Табиғат қорғаудың қазіргі кездегі проблемалары

Жоспар
Кіріспе

І. Кіріспе
Экологиялық апат зоналары
ІІ. Негізгі бөлім
1. Бізге Каспий мұнайының гөрі бекіресі қымбат.
2. Каспий теңізінде неге қызыл балықтар азайып барады.
3. Арал теңізінің экологиялық ахуалы Қазақстан полигондары.
ІІІ. Қорытынды.
Экологиялық апат зоналарын қорғау.

Арал теңізі - Қазақстанның інжу-маржаны, шөл белдеміндегі бірден-бір көгілдір су айдыны еді. Оның апатқа ұшырағанға дейінгі көлемі -1066 км2, терендігі - 30-60 метр, тұздылығы - 10-12 % болған. Қойнауы кәсіптік бағалы балықтарга бай, жағасы қоға мен қамысты теңіз еді, Сол кездерде жылына 50-150 мың балық ауланса, теңіз жағасынан едәуір мөлшерде бұлғын терісі игерілген.
Арал өңірінің тұрғындары 1970 жылдарға дейін әлеуметтік-эконо микалық түрғыда жақсы қамтамасыз етілген тіршілік кешті. Теңіз өңіріндегі елді мекендерде 17 балық колхозы, 10 балық өңдейтін зауыт және 2 балық комбинаты түракты жүмыс істеген.
1960 жылдардан бастап Арал өңірін игеру қолға алынды. Осы аймак-тағы игерілетін жер көлемі бүрынғыдан Өзбекстан мен Тәжікстанда 1,5, Түрікменсанда 2,4, Қазақстанда 1,7 есеге өсті. Ал Әмудария мен Сырдария бойындағы халықтың саны 1960-1987 жылдар аралығында 2,2 есеге артты. Халық санының өсуіне орай суға деген қажеттілік те артты. Осыған орай, 1970-1980 жылдар аралығында Аралға қүйылатын су мөлшері азайды. Оның негізгі себептері - антропогендік факторлар еді. Екі өзен бойындағы суды мол қажет ететін күріш пен мақта өсіру ісі қаркындап дамыды (Шардара).
Оның үстіне ауыл шаруашылығының басқа да салалары барынша дамыды. Өзен бойлары игеріліп, суды ысырапсыз пайдалану жүзеге асты. Мәселен, Аралға 1960-1965 жылдар арасында 44 мың м3 су қүйылса, бұл көрсеткіш 1974-1978 жылдары 13 мың мал 1990 жылдары екі есеге қысқарды. Нәтижесінде, Арал теңізінің деңгейі 23 метрге дейін төмендеп, оның су айдыны 30-200 км-ге дейін қусырылды. Судың тұздылығы 40 пайызға дейін артты. Оның үстіне скі өзен бойындағы шаруашылықтарда тыңайтқыштар мен химиялык препараттарды колдану бұрын-соңды болмаған көрсеткішке жетті. Тыңайтқыштарды қолдану 10-15 есеге өскен. Осындай антропогендік факторлар Арал өңірін экологиялык апатқа ұшыратты. Қүрғап қалған тсңіз түбінен жыл сайын айналаға зияндылығы өте жоғары 2 млн. т түзды шаңдар көтеріліп, желмен тарай бастады. Сонымен, Арал апатына себеп болған факторларға:

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

АБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКА УНИВЕРСИТЕТІ

Реферат

Тақырыбы: Табиғат қорғаудың қазіргі кездегі проблемалары.

Орындаған: 3БЭК -І топ
Мукакожаева Ж.К.,
Саменова Ж.С.
Тексерген: Айтешова Қ.

Алматы 2007
Жоспар:
І. Кіріспе
Экологиялық апат зоналары
ІІ. Негізгі бөлім
1. Бізге Каспий мұнайының гөрі бекіресі қымбат.
2. Каспий теңізінде неге қызыл балықтар азайып барады.
3. Арал теңізінің экологиялық ахуалы Қазақстан полигондары.
ІІІ. Қорытынды.
Экологиялық апат зоналарын қорғау.
Арал теңізінің экологиялық ахуалы
Арал теңізі - Қазақстанның інжу-маржаны, шөл белдеміндегі бірден-бір
көгілдір су айдыны еді. Оның апатқа ұшырағанға дейінгі көлемі -1066 км2,
терендігі - 30-60 метр, тұздылығы - 10-12 % болған. Қойнауы кәсіптік бағалы
балықтарга бай, жағасы қоға мен қамысты теңіз еді, Сол кездерде жылына 50-
150 мың балық ауланса, теңіз жағасынан едәуір мөлшерде бұлғын терісі
игерілген.
Арал өңірінің тұрғындары 1970 жылдарға дейін әлеуметтік-эконо микалық
түрғыда жақсы қамтамасыз етілген тіршілік кешті. Теңіз өңіріндегі елді
мекендерде 17 балық колхозы, 10 балық өңдейтін зауыт және 2 балық комбинаты
түракты жүмыс істеген.
1960 жылдардан бастап Арал өңірін игеру қолға алынды. Осы аймак-тағы
игерілетін жер көлемі бүрынғыдан Өзбекстан мен Тәжікстанда 1,5,
Түрікменсанда 2,4, Қазақстанда 1,7 есеге өсті. Ал Әмудария мен Сырдария
бойындағы халықтың саны 1960-1987 жылдар аралығында 2,2 есеге артты. Халық
санының өсуіне орай суға деген қажеттілік те артты. Осыған орай, 1970-1980
жылдар аралығында Аралға қүйылатын су мөлшері азайды. Оның негізгі
себептері - антропогендік факторлар еді. Екі өзен бойындағы суды мол қажет
ететін күріш пен мақта өсіру ісі қаркындап дамыды (Шардара).
Оның үстіне ауыл шаруашылығының басқа да салалары барынша дамыды. Өзен
бойлары игеріліп, суды ысырапсыз пайдалану жүзеге асты. Мәселен, Аралға
1960-1965 жылдар арасында 44 мың м3 су қүйылса, бұл көрсеткіш 1974-1978
жылдары 13 мың мал 1990 жылдары екі есеге қысқарды. Нәтижесінде, Арал
теңізінің деңгейі 23 метрге дейін төмендеп, оның су айдыны 30-200 км-ге
дейін қусырылды. Судың тұздылығы 40 пайызға дейін артты. Оның үстіне скі
өзен бойындағы шаруашылықтарда тыңайтқыштар мен химиялык препараттарды
колдану бұрын-соңды болмаған көрсеткішке жетті. Тыңайтқыштарды қолдану 10-
15 есеге өскен. Осындай антропогендік факторлар Арал өңірін экологиялык
апатқа ұшыратты. Қүрғап қалған тсңіз түбінен жыл сайын айналаға зияндылығы
өте жоғары 2 млн. т түзды шаңдар көтеріліп, желмен тарай бастады. Сонымен,
Арал апатына себеп болған факторларға:
жергілікті жердің тарихи-табиғи ерекшеліктерін ескермеу;
ауыл шаруашылығын дұрыс жоспарламау, судың қорын есеп-
ке алмау;
суды өте көп қажет ететін күріш, мақта дақылдарын барынша
көбейтіп жіберу;
- жерді игерудің агротехникалық шараларын сақтамау және суды
үнемді пайдаланбау;
- табиғат ресурстарын пайдаланудағы жіберілген қателіктер мен
оны меңгерудің ғылыми түрғыдан негізделмеуі болып табылады.
Осы аталған фактілер Арал теңізі экожүйесіндегі тіршілік атаулыны
экологиялык дағдарысқа әкелді. Бүл жағдайлар адам баласының қолдан істеген
қателігі ретінде дүние жүзіне белгілі болды.
Арал өңірінде туындап отырған казіргі экологиялық апаттар ныша-ны жыл өткен
сайын теңіз суын тарылтуда. Оның фаунасы мен флорасы жойылып бітуге жақын.
Топырақтың түздануы өте жылдам жүруде. Арал теңізінде балық өсіру
шаруашылығы тоқталып, соңғы 1-2 жылда ғана кайта қолға алынды. Ондағы
түрғындардың әлеуметтік жағдайы төмендеп кетті. Теңіз түбінен көтерілген
улы түздың мәлшері жылына 13-20 млн. т деп есептеледі. Тіптен, түзды шаңдар
әсері сонау Орта Азия республикалары аумағына жетіп, ауыл шаруашылығына
зардабын тигізуде. Топырақтың түздануы Өзбекстанда - 60 %, Қазақстанда -60-
70 %-ға артып отыр. Мүның өзі жалпы шаруашылықа зиянын тигізуде. Арал
өңіріндегі климаттың өзгеруі шөл белдемінің табиғи ландшафтарын бірте-бірте
күрделі әрі қайтымсыз антропогендік экожүйелерге карай ығыстыруда.
Арал өңіріндегі антропогендік факторлар ондағы түрғындардың салт-дәстүріне,
экономикалық-әлеуметтік жағдайына тікелей әсер етуде. Жүмыссыз қалған
балықшылар әлеуметтік жағынан қорғаусыз қалып, басқа аймақтарға еріксіз
қоныс аударуда.
Қазіргі Арал өңірінде адамдардың денсаулығы күрт төмендеп кетті. Бүл өңірде
соңғы мәліметтер бойынша туберкулез, бүйрекке тас байлану, сарысу, өкпе-
тыныс жолдарының қабынуы, жүкпалы аурулар республиканың басқа өңірімен
салыстырғанда жоғары көрсеткішті беріп отыр.
Арал теңізінің болашағы дүние жүзі халықтарын толғандыруда. Оның біржола
жойылып кетуі Орта Азия мен Қазақстанды ғана емес көптеген Шығыс елдеріннің
тыныс-тіршілігіне өзгерістер әкелмек. Ал әлемдік климаттың өзгеруі, шәлге
айналу, атмосферадағы ауытқу-шылықтар, антропогендік экожүйелердің
түрақсыздығын тудырады. Арал мәселесі соңғы 10 шақты жылда географ және
эколог ғалымдар арасында жиі-жиі пікірталастар туғызуда. Арал мәселесі
туралы халықаралық конферснциялар үйымдастырылды. Өркениетті елдер қаржылай
көмек көрсетуде. Олар негізінен Орта Азия республикалары, Ресей, АҚШ,
Жапония, т.б. мемлекеттер.
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.